Nie wyrzucaj butelek i puszek do kosza! Od 1 października 2025 stracisz na tym pieniądze. Rusza nowy system kaucyjny w Polsce

• Kaucja za butelki plastikowe 2025 – od kiedy w Polsce?
• Ile wyniesie kaucja za butelki plastikowe i inne opakowania?
• Ile zwrotu za butelki plastikowe? Przykład dla konsumenta
• Jak ma wyglądać zwrot butelek plastikowych i innych opakowań?
• Gotówka zamiast bonu - klient ma wybór
• Czy trzeba mieć paragon żeby odzyskać kaucję?
• Czy butelki trzeba zgniatać i co z etykietą?
• Co z butelkami kupionymi przed 1 października 2025?
• Jak sklepy będą działały w systemie kaucyjnym?

Kaucja za butelki plastikowe 2025 – od kiedy w Polsce?

System kaucyjny startuje od 1 października 2025 roku. Od tego dnia wszystkie sklepy sprzedające napoje w opakowaniach oznaczonych znakiem kaucji muszą ją pobierać. Pierwsze butelki z takim oznaczeniem będą stopniowo trafiały na półki sklepowe w całym kraju.

Od 1 października kiedy wejdziemy do sklepu np. po wodę na pierwszy rzut oka może nam się wydać, że ceny wody wzrosły. W rzeczywistości cenę zawyży kaucja, a to jest tylko depozyt, który w całości wróci przy zwrocie butelki.

Według Ministerstwa Klimatu i Środowiska podkreśla, że system kaucyjny to zdecydowanie mniej odpadów w parkach, lasach i na ulicach, ograniczenie emisji CO₂ dzięki ponownemu wykorzystaniu surowców, wyraźny sygnał dla konsumentów, że opakowanie to surowiec, który można ponownie wykorzystać.

Do tej pory udawało nam się odzyskiwać zaledwie 26% butelek PET. Przepisy unijne i krajowe wymagają jednak, aby od dziś osiągnąć 77%, a za cztery lata aż 90%. To potężne wyzwanie – ale też ogromna szansa, by Polska dogoniła najbardziej ekologiczne kraje Europy - mówi Aleksander Traple, Prezes Zarządu Krajowego Systemu Kaucyjnego ZWROTKA SA.

Na starcie systemu przewidywanych jest od 40 do 50 tys. punktów zbiórki, z czego zdecydowaną większość stanowić ma zbiórka manualna (przy kasie lub w punkcie obsługi klienta). Automaty do recyklingu będą stopniowo zyskiwać na znaczeniu wraz z rozwojem rynku i łatwiejszym dostępem do finansowania. Pierwsze miesiące będą okresem testowania rozwiązań i ogólnego rozpoznania. Ministerstwo przypomina jednak, że nawet w okresie przejściowym producenci zobowiązani są osiągnąć poziom 77% zbiórki opakowań.

Ile wyniesie kaucja za butelki plastikowe i inne opakowania?

Wysokość kaucji zależy od rodzaju opakowania. Zgodnie z zapowiedziami rządu i operatorów systemu:

• butelki plastikowe jednorazowe do 3 litrów – kaucja ok. 50 groszy,
• puszki aluminiowe do 1 litra – kaucja ok. 50 groszy,
• butelki szklane wielokrotnego użytku do 1,5 litra – kaucja ok. 1 zł (z możliwością zwrotu i ponownego napełnienia).

Kaucja będzie zwracana w całości przy oddaniu pustego opakowania. To prosty mechanizm, który już dziś działa z powodzeniem w 16 krajach Europy.

Skala systemu jest ogromna. Rocznie na rynek trafia około 12-14 miliarda opakowań, co oznacza znaczący przepływ kaucji. Te pieniądze wrócą do konsumentów, a surowce wrócą do gospodarki zamiast na wysypiska. W pierwszym etapie wg naszych szacunków, do systemu przystąpi ok. 18 tys. sklepów, ale w kolejnych miesiącach liczba ta będzie szybko rosła - dodaje Aleksander Traple.

Ile zwrotu za butelki plastikowe? Przykład dla konsumenta

Kaucja za plastikowe butelki do 3 litrów wynosi 50 groszy. To oznacza, że każda oddana butelka to zwrot 50 groszy. Przykład:

• Jeśli ktoś kupuje miesięcznie 30 butelek wody 1,5 l, to przy kasie zapłaci dodatkowo 15 zł kaucji (30x0,50 zł). Oddając je odzyska dokładnie tyle samo w formie bonu lub gotówki.

Warto zaznaczyć, że w skali roku przy takim zużyciu daje to 180 zł zwrotu.

Jak ma wyglądać zwrot butelek plastikowych i innych opakowań?

Zwracanie pustych opakowań będzie możliwe:

• ręcznie – przy kasie lub w punkcie obsługi klienta,
• przez automaty (recyklomaty) – które po przyjęciu butelek czy puszek wydadzą bon do wykorzystania w sklepie. 

Gotówka zamiast bonu - klient ma wybór

Automaty przyjmujące butelki będą wydawały bony do wykorzystania w sklepie. Jednak trzeba pamiętać, że klient nie musi się na to zgadzać - zgodnie z przepisami może zażądać wypłaty zwrotu w formie gotówki. Sklep jest zobowiązany umożliwić taki zwrot np. w kasie lub punkcie obsługi klienta.

Dzięki temu systemowi pieniądze zawsze wracają do klienta, a dodatkowo butelki trafiają do recyklingu zamiast do lasu czy na wysypisko śmieci.

Czy trzeba mieć paragon żeby odzyskać kaucję?

Nie, zwrot kaucji przysługuje bez paragonu. Wystarczy oddać butelkę z oznaczeniem kaucji.

Czy butelki trzeba zgniatać i co z etykietą?

Większość operatorów wymaga żeby butelka nie była zgnieciona, a etykieta była czytelna, bo to na niej znajduje się znak kaucji.

Co z butelkami kupionymi przed 1 października 2025?

Jeśli na opakowaniu nie ma znaku kaucji, to znaczy że kaucja nie została zapłacona i nie będzie zwrotu. Takie butelki wyrzucamy jak dotychczas do żółtych worków lub pojemników na plastik.

Jak sklepy będą działały w systemie kaucyjnym?

Rola sklepów zależy od ich wielkości i asortymentu:

• duże sklepy, powyżej 200 m² – obowiązkowo przyjmują wszystkie opakowania objęte systemem, niezależnie od tego, czy sprzedają taki produkt,
• małe sklepy, do 200 m² – muszą pobierać kaucję jeśli dobrowolnie przystąpią do systemu,
• sklepy sprzedające napoje w szkle wielokrotnego użytku – muszą prowadzić punkt zbiórki obowiązkowo, bez względu na metraż.

System kaucyjny, choć formalnie ruszy 1 października, będzie procesem dynamicznym, wymagającym ciągłego dostosowywania i współpracy wielu stron. W obliczu wyzwań organizacyjnych i komunikacyjnych, kluczowe okaże się zaangażowanie zarówno operatorów i handlu, jak i samych konsumentów. To od nich zależy, czy w praktyce system stanie się skutecznym narzędziem wspierającym gospodarkę obiegu zamkniętego.