REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Co oznacza orzeczenie ZUS: częściowo niezdolny do pracy? Sprawdź, co daje takie orzeczenie w 2025 roku

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Artur Sadziński
Dziennikarz i redaktor z doświadczeniem w tworzeniu treści o finansach, prawie i sprawach konsumenckich. Pisze z myślą o praktycznym wsparciu dla czytelnika.
Co oznacza orzeczenie ZUS: częściowo niezdolny do pracy? Sprawdź, co daje takie orzeczenie w 2025 roku
Orzeczenie ZUS: częściowo niezdolny do pracy – co to oznacza w 2025 r.?
shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Co właściwie oznacza orzeczenie "częściowo niezdolny do pracy" w dokumentach ZUS? Czy takie orzeczenie równa się uznaniu niepełnosprawności? Jakie świadczenia, ulgi lub renty przysługują w 2025 roku? I co zawiera formularz ZUS dotyczący niezdolności do pracy? Wyjaśniamy krok po kroku, kto i na jakich zasadach może otrzymać orzeczenie o częściowej niezdolności do pracy.

rozwiń >

Czym jest orzeczenie ZUS o częściowej niezdolności do pracy?

Orzeczenie o częściowej niezdolności do pracy to decyzja lekarza orzecznika ZUS (lub komisji lekarskiej), która stwierdza, że:

REKLAMA

REKLAMA

Osoba w znacznym stopniu utraciła zdolność do wykonywania pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji, ale zachowała zdolność do wykonywania innej pracy – np. lżejszej, mniej wymagającej fizycznie lub psychicznie. 

Co to oznacza w praktyce?

  • Osoba z takim orzeczeniem nie jest całkowicie niezdolna do pracy.
  • Może nadal pracować, ale nie w swoim dotychczasowym zawodzie lub nie w pełnym zakresie obowiązków.
  • Może być np. przekwalifikowana lub wykonywać pracę o mniejszym obciążeniu.

Do czego uprawnia takie orzeczenie?

  • Jest podstawą do ubiegania się o rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy.
  • Może być też brane pod uwagę przy decyzjach o świadczeniach rehabilitacyjnychprzekwalifikowaniu zawodowym, czy świadczeniach z PFRON.

Podstawa prawna

Definicja częściowej niezdolności do pracy znajduje się w art. 12 ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych 

Czy to to samo co orzeczenie o niepełnosprawności?

Nie. To dwa różne systemy orzekania:

REKLAMA

  • ZUS orzeka o zdolności do pracy – głównie w kontekście przyznania renty.
  • Zespoły ds. orzekania o niepełnosprawności (powiatowe lub wojewódzkie) – ustalają stopień niepełnosprawności (lekki, umiarkowany, znaczny), który uprawnia do ulg, świadczeń socjalnych i wsparcia.

Można więc mieć orzeczenie ZUS i nie mieć orzeczenia o niepełnosprawności.

Jakie świadczenia przysługują w 2025 roku z tytułu częściowej niezdolności do pracy ?

Najważniejsze świadczenie to renta. Aby ją otrzymać, trzeba spełnić trzy warunki:

Dalszy ciąg materiału pod wideo
  1. Orzeczenie lekarza ZUS o częściowej niezdolności do pracy.
  2. Wystarczający staż ubezpieczeniowy – co najmniej 5 lat składkowych w ciągu ostatnich 10 lat przed powstaniem niezdolności (dla osób po 30. roku życia).
  3. Powstanie niezdolności do pracy w czasie trwania ubezpieczenia (np. podczas zatrudnienia) lub maksymalnie do 18 miesięcy po jego zakończeniu 

W 2025 roku minimalna renta wynosi 1409,18 zł brutto miesięcznie.

Czy można pracować z orzeczeniem o częściowej niezdolności do pracy?

Osoba z orzeczeniem o częściowej niezdolności do pracy może być zatrudniona, pod warunkiem że wykonywana praca jest dostosowana do jej stanu zdrowia. Pracodawca, znając sytuację zdrowotną pracownika, powinien zapewnić odpowiednie warunki pracy.

Dorabianie do renty – ważne limity

Osoby pobierające rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy mogą osiągać dodatkowe dochody, ale obowiązują ich limity ustalane przez ZUS. Ich przekroczenie może skutkować zmniejszeniem lub zawieszeniem świadczenia.

Od 1 czerwca do 31 sierpnia 2025 roku obowiązują następujące limity:

  • 6 273,60 zł brutto miesięcznie – przekroczenie tej kwoty może spowodować zmniejszenie renty.
  • 11 651,00 zł brutto miesięcznie – przekroczenie tej kwoty może skutkować zawieszeniem renty 

Wysokość zmniejszenia świadczenia zależy od rodzaju renty. Dla renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy maksymalne zmniejszenie wynosi 704,75 zł miesięcznie

Co zawiera formularz ZUS i jak wygląda procedura?

Aby ubiegać się o rentę z tytułu częściowej lub całkowitej niezdolności do pracy, należy przejść przez kilka kroków:

1. Złożenie wniosku – formularz ZUS ERN

To podstawowy dokument, który należy wypełnić i złożyć w ZUS. Formularz ERN służy zarówno do pierwszorazowego wniosku, jak i do ponownego ustalenia prawa do renty.

Formularz ZUS ERN zawiera podstawowe informacje niezbędne do rozpatrzenia wniosku o rentę z tytułu niezdolności do pracy. Oto jego główne elementy:

  1. Dane osobowe wnioskodawcy – imię, nazwisko, PESEL, adres.
  2. Rodzaj wniosku – np. o przyznanie renty lub o ponowne ustalenie prawa do renty.
  3. Informacje o przebiegu ubezpieczenia – okresy zatrudnienia, składki.
  4. Dane dotyczące niezdolności do pracy – przyczyna, okres, dokumentacja medyczna.
  5. Załączniki – np. zaświadczenie OL-9, wyniki badań, inne dokumenty.
  6. Podpis wnioskodawcy i data złożenia wniosku.

Można go złożyć:

  • elektronicznie przez Platformę Usług Elektronicznych ZUS (PUE),
  • osobiście w placówce ZUS,
  • lub pocztą.

2. Dołączenie dokumentacji medycznej

Do wniosku należy dołączyć:

  • zaświadczenie lekarskie OL-9 (wystawione nie wcześniej niż 30 dni przed złożeniem wniosku),
  • wyniki badań,
  • opinie lekarzy specjalistów.

3. Badanie przez lekarza orzecznika ZUS

Po złożeniu dokumentów ZUS wyznacza termin badania u lekarza orzecznika, który oceni stopień niezdolności do pracy.

4. Możliwość odwołania

Jeśli nie zgadzasz się z decyzją lekarza orzecznika, możesz wnieść odwołanie do komisji lekarskiej ZUS w ciągu 14 dni od otrzymania decyzji.

5. Decyzja ZUS

Na podstawie orzeczenia lekarskiego ZUS wydaje decyzję o przyznaniu lub odmowie renty. Orzeczenie może być:

  • na czas określony (np. 12 miesięcy),
  • bezterminowe – jeśli stan zdrowia nie rokuje poprawy.

Najczęstsze pytania (FAQ)

Czy orzeczenie o częściowej niezdolności do pracy daje prawo do ulg podatkowych?

Nie. Samo orzeczenie ZUS nie uprawnia automatycznie do żadnych ulg podatkowych. Ulgi, np. w PIT, przysługują na podstawie odrębnego orzeczenia o niepełnosprawności wydawanego przez powiatowe lub wojewódzkie zespoły ds. orzekania.

Czy można jednocześnie mieć orzeczenie ZUS i orzeczenie o niepełnosprawności?

Tak. Są to dwa niezależne systemy orzekania, ZUS orzeka o zdolności do pracy, a zespoły ds. orzekania o niepełnosprawności oceniają ogólne ograniczenia funkcjonowania. W praktyce wiele osób posiada oba orzeczenia równolegle.

Czy trzeba co roku odnawiać orzeczenie o częściowej niezdolności do pracy?

Nie zawsze. Jeśli stan zdrowia jest trwały i nie rokuje poprawy, ZUS może wydać orzeczenie bezterminowe. W przeciwnym razie decyzja ma charakter czasowy – najczęściej na 12, 24 lub 36 miesięcy – i trzeba ponownie przejść procedurę.

Czy ZUS może odmówić przyznania renty mimo orzeczenia o częściowej niezdolności do pracy?

Tak. Samo orzeczenie to tylko jeden z warunków. Aby otrzymać rentę, trzeba jeszcze spełnić warunki dotyczące stażu ubezpieczeniowego i momentu powstania niezdolności (np. w trakcie zatrudnienia). Brak tych przesłanek może skutkować odmową świadczenia.

Czy można się odwołać od decyzji ZUS?

Tak. Najpierw można złożyć odwołanie do komisji lekarskiej ZUS (jeśli nie zgadzasz się z orzeczeniem lekarza orzecznika). Jeśli nie pomogło – kolejnym krokiem jest odwołanie do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych w terminie 30 dni od doręczenia decyzji.

Czy orzeczenie o częściowej niezdolności do pracy wpływa na możliwość podjęcia zatrudnienia?

Tak, ale w określonych warunkach. Orzeczenie o częściowej niezdolności do pracy oznacza, że osoba zachowała zdolność do wykonywania pracy, ale tylko w warunkach przystosowanych, na określonym stanowisku lub w niepełnym wymiarze czasu pracy. Pracodawca powinien uwzględnić zalecenia zawarte w orzeczeniu.

Jakie są konsekwencje nieodnowienia orzeczenia o częściowej niezdolności do pracy, jeśli było ono terminowe?

Jeśli orzeczenie było terminowe i nie zostanie odnowione przed upływem terminu jego ważności, osoba traci status osoby częściowo niezdolnej do pracy. Oznacza to, że wszelkie świadczenia lub uprawnienia związane z tym orzeczeniem (np. renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy) zostaną wstrzymane lub odebrane. Konieczne jest ponowne złożenie wniosku i przejście procedury orzeczniczej, aby odzyskać te uprawnienia.

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Infor.pl
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Czy NBP oprócz rezerw złota utworzy rezerwę bitcoina?

Narodowy Bank Polski zgromadził już blisko 520 ton złota, co plasuje nasz kraj w czołówce największych posiadaczy kruszcu na świecie. W obliczu globalnych zmian pojawia się jednak pytanie: czy złoto wystarczy, by zapewnić bezpieczeństwo finansowe kraju i kiedy Polska zdecyduje się sięgnąć także po bitcoina? Eksperci podpowiadają kiedy i jak tego dokonać!

Nowe uprawnienia PIP od 1 stycznia 2026 r. - decyzje zamiast sądu, wyższe kary i kontrole zdalne

Od początku 2026 roku wejdą w życie przepisy znacząco rozszerzające kompetencje Państwowej Inspekcji Pracy (PIP). Zmiany te w istotny sposób wpłyną na relacje między pracodawcami, zleceniobiorcami i osobami współpracującymi w modelu B2B. Nowe regulacje mają zwiększyć skuteczność kontroli i ograniczyć nadużycia w zatrudnieniu, ale mogą też oznaczać poważne wyzwania dla firm. W artykule omawiamy najważniejsze założenia nowelizacji oraz jej praktyczne konsekwencje dla przedsiębiorców.

Chcesz mieć byle jaką emeryturę? Wypłacaj pieniądze z PPK na bieżące wydatki

Polska się starzeje, a pracowników ubywa. Co to oznacza dla przyszłych emerytów? Raport GUS nie pozostawia złudzeń - obciążenie systemu emerytalnego będzie coraz większe. W obliczu tych wyzwań Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK) stają się kluczem do finansowej stabilności na jesień życia. Tomasz Orlik, Członek Zarządu ds. Operacyjnych, PFR TFI wyjaśnia dlaczego PPK to nie tylko oszczędności, ale i inwestycja w Twoją przyszłość, którą warto potraktować długoterminowo.

PZON: Nie ma okulisty (komisja orzeka o niepełnosprawności oka). Nie ma też ortopedy (komisja orzeka o nogach). Pedagog pyta: Czy możesz sam się ubrać i najeść? Czy masz kolegów?

Kolejny list do Infor.pl o tym samym schemacie przebiegu komisji ustalania stopnia i zakresu niepełnosprawności wobec dziecka. Komisje w sprawie niepełnosprawności oceniają niepełnosprawność przy pomocy trzech pytań. W przypadku dzieci autystycznych i mających zespół Aspergera są to pytania o 1) imię i nazwisko 2) wiek i 3) ulubione zajęcia. Jeszcze inne pytania są w odniesieniu do dzieci okaleczonych na poziomie wzroku, sprawności nóg albo rąk. W tym wypadku mama takiego dziecka relacjonuje nam, że w badaniu dziecka z niepełnosprawnością na poziomie wzroku i ortopedii kluczowe staje się pytanie pedagoga: 1) czy chłopiec może sam się ubrać, 2) sam się najeść, czy 3) ma kolegów. Matka wyciąga z tego wniosek, że zamiast badania medycznego pod kątem stopnia niepełnosprawności jej rodzina przeszła jakiś rodzaj testu na samodzielność jej dziecka (jeżeli dziecko się samo ubierze, to nie jest niepełnosprawne).

REKLAMA

Nieobowiązkowe prace domowe - krzywda liczona w miliardach złotych. Kto poniesie odpowiedzialność za decyzje w edukacji?

Jeśli każde dziecko w Polsce straciło jeden rok edukacji przez wadliwe decyzje resortu, to nie mówimy o reformie, lecz o krzywdzie narodowej – wartej ponad 15 miliardów złotych. Waldemar Żurek zapowiada pozwy wobec sędziów, którzy – jego zdaniem – „nie są sędziami” i powinni odpowiadać własnym majątkiem. Wreszcie ktoś głośno mówi o osobistej odpowiedzialności za decyzje publiczne. Problem w tym, że pan Żurek patrzy jedynie tam, gdzie politycznie wygodnie. Jeśli naprawdę chcemy rozmawiać o odpowiedzialności za wyrządzanie krzywdy, to nie w sądach, lecz w Ministerstwie Edukacji trzeba jej szukać - pisze adwokat Grzegorz Prigan.

Jest limit kontroli – mogą trwać tyle i ani dnia dłużej. NSA potwierdza – wtedy można kazać kontrolerom pocałować klamkę

Przedsiębiorcy, także działający w formie jednoosobowych działalności gospodarczych, mogą być kontrolowani przez szereg państwowych instytucji. Czas trwania kontroli to nie tylko stres co do tego, czy kontroler nie będzie dokonywał innej, mniej korzystnej interpretacji przepisów, niż przedsiębiorca stosował, ale też uciążliwość. W toku kontroli urzędnicy żądają masy dokumentów, a także wyjaśnień, odpowiedzi na pytania. Jednak czas kontroli jest limitowany.

Wniosek o zasiłek pogrzebowy – duże zmiany od 2026 roku

Od 1 stycznia 2026 r. zmienią się zasady składania wniosku o zasiłek pogrzebowy. Wynika to zarówno z nowelizacji ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, jak i zmienionych przepisów rozporządzenia w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno–rentowe. Gotowy jest już projekt rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w tej sprawie. Przypomnijmy, że od przyszłego roku wzrośnie też kwota zasiłku pogrzebowego z 4000 zł do 7000 zł.

Czy najemca może się zameldować w wynajmowanym mieszkaniu? Wiele osób jest zaskoczonych odpowiedzią na to pytanie. Przepisy nie pozostawiają wątpliwości

Wynajmujesz mieszkanie i chciałbyś uchronić się przed zameldowaniem najemcy? Przepisy nie pozostawiają w tym zakresie wątpliwości. Niestety wiele osób ich nie zna i po fakcie bywają zaskoczone. Sprawdź, jak postępować.

REKLAMA

Odpowiedzialność solidarna przy delegowaniu pracowników do Niemiec. Obowiązki pracodawcy i pracodawcy użytkownika

W przypadku delegowania pracowników do Niemiec - zarówno w modelu pracy tymczasowej, jak i świadczenia usług - szczególnego znaczenia nabiera zagadnienie odpowiedzialności solidarnej. Choć temat ten nie zawsze znajduje się w centrum uwagi przedsiębiorców, jego praktyczne skutki mogą być bardzo poważne. W razie stwierdzenia nieprawidłowości przez instytucje kontrolne, zarówno agencja delegująca pracowników do Niemiec, jak i klient końcowy mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności - również finansowej.Podstawą prawną dla agencji pracy jest Arbeitnehmerüberlassungsgesetz (AÜG) – niemiecka ustawa o zatrudnieniu tymczasowym, natomiast w przypadku firm podwykonawczych zastosowanie ma § 631 niemieckiego Kodeksu cywilnego (BGB). W artykule eksperckim przygotowanym przez Euro-lohn odpowiadamy na pytania: Kto odpowiada za wynagrodzenie, składki i podatki - pracodawca czy użytkownik? Jaka jest rola dokumentów: PIT-4, PIT-28, Lohnsteuerbeschanigung, o czym należy wiedzieć podczas rozliczeń podatkowych i jakie są obowiązki księgowe przy delegowaniu pracowników do Niemiec.

Ministerstwo Finansów i KAS: budujemy Tax Morale. Czy moralność podatkowa zastąpi mechanizmy kontroli podatkowej?

W dniu 28 października 2025 r. w Ministerstwie Finansów odbyła się konferencja na temat moralności podatkowej w społeczeństwie i gospodarce. Uczestnikami spotkania byli m.in. wiceminister finansów Szef KAS Marcin Łoboda, przedstawiciele szwedzkiej administracji podatkowej, Krajowej Administracji Skarbowej, środowiska naukowego i biznesu. Spotkanie było okazją do dyskusji na temat budowania moralności podatkowej i jej wpływu na skuteczność poboru podatków.

REKLAMA