Ograniczenie świadczenia 800 plus kością niezgody pomiędzy Prezydentem i rządem. MRPiPS: „Za utratę pracy nie można karać – zwłaszcza niewinnych dzieci. To abc ludzkiej przyzwoitości. Wstyd, że zabrakło jej prezydentowi”

• Weto Prezydenta Karola Nawrockiego wobec ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy – co oznacza dla Ukraińców i ich prawa do świadczenia 800 plus oraz bezpłatnej ochrony zdrowia?
• Prezydent ma własny pomysł na pomoc obywatelom Ukrainy – kolejna inicjatywa ustawodawcza Karola Nawrockiego
• MRPiPS nie pozostaje obojętne wobec weta Prezydenta i zamiaru ograniczenia świadczenia 800 plus: „Za utratę pracy nie można karać – zwłaszcza niewinnych dzieci. To abc ludzkiej przyzwoitości. Wstyd, że zabrakło jej prezydentowi”
• Weto Prezydenta wobec świadczenia 800 plus i bezpłatnej ochrony zdrowia dla obywateli Ukrainy na dotychczasowych zasadach i co dalej?

Weto Prezydenta Karola Nawrockiego wobec ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy – co oznacza dla Ukraińców i ich prawa do świadczenia 800 plus oraz bezpłatnej ochrony zdrowia?

W dniu 25 sierpnia 2025 r. Prezydent Karol Nawrocki zawetował, czyli odmówił podpisania ustawy z dnia 5 sierpnia 2025 r. o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw.

Zawetowana przez Prezydenta ustawa miałaby przedłużyć okres udzielenia obywatelom Ukrainy tymczasowej ochrony wprowadzonej decyzją wykonawczą (UE) 2022/382, wydaną na podstawie art. 4 ust. 2 dyrektywy Rad 2001/55/WE z dnia 20 lipca 2001 w sprawie minimalnych standardów przyznawania tymczasowej ochrony na wypadek masowego napływu wysiedleńców oraz środków wspierających równowagę wysiłków między Państwami Członkowskimi związanych z przyjęciem takich osób wraz z jego następstwami, do dnia 4 marca 2026 r. Jednocześnie, przewiduje ona przedłużenie okresu obowiązywania rozwiązań prawnych związanych z dostępem obywateli Ukrainy do świadczeń na rynku pracy, edukacji, świadczeń zdrowotnych, świadczeń na rzecz rodzin i świadczeń socjalnych oraz możliwości pobytu osób należących do grup wrażliwych w obiektach zbiorowego zakwaterowania.

W ocenie Prezydenta – w związku z obecną bardzo trudną sytuacją finansów publicznych w Polsce – zakres wsparcia udzielanego obywatelom Ukrainy, „choć uzasadniony w pierwszych miesiącach wojny jako wyraz solidarności i odpowiedzi na sytuację wojenną, w obecnych realiach staje się coraz trudniejszy do utrzymania. (…) Dalsze utrzymywanie pełnego uprawnienia uchodźców w dostępie do świadczeń finansowanych z budżetu państwa polskiego prowadziłoby do narastania obciążeń fiskalnych, ograniczając jednocześnie możliwości kierowania wsparcia do obywateli polskich, dla których system socjalny został przecież stworzony.”

W związku z powyższym – Prezydent uznał za konieczną „selekcję beneficjentów i kierowanie wsparcia do osób najbardziej potrzebujących, a także stopniowe wygaszanie niektórych programów powszechnego wsparcia dla uchodźców”.

Prezydent zaznaczył równocześnie, że – „ograniczenie rozmiaru pomocy nie będzie oznaczać rezygnacji z solidarności wobec Ukrainy, lecz będzie stanowić wyraz dostosowania polityki państwa do realnych możliwości budżetowych. Pozwoli to na uniknięcie napięć społecznych i zapewni, że wsparcie dla uchodźców będzie udzielane w sposób odpowiedzialny, proporcjonalny i sprawiedliwy”.

Z wypowiedzi Ministry Rodziny Pracy i Polityki Społecznej opublikowanej przez nią na jej profilu w mediach społecznościowych po odmowie podpisania przez Prezydenta ww. ustawy wynika, że wspomniane przez Prezydenta „uniknięcie napięć społecznych”, z całą pewnością, nie znajdzie jednak odzwierciedlenia na linii – Prezydent-rząd (a przynajmniej – Prezydent-MRPiPS).

Prezydent ma własny pomysł na pomoc obywatelom Ukrainy – kolejna inicjatywa ustawodawcza Karola Nawrockiego

Jednocześnie z odmową podpisania ustawy z dnia 5 sierpnia 2025 r. o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw – Prezydent Karol Nawrocki poinformował o wyjściu z własną inicjatywą ustawodawczą w kwestii pomocy obywatelom Ukrainy:

– „Nie podpiszę przedmiotowej ustawy, ale równolegle wychodzę z własną inicjatywą ustawodawczą, która jest sprawiedliwa przede wszystkim wobec Polaków, ale także wobec Ukraińców, którzy zdecydowali się być częścią polskiego systemu społeczno-gospodarczego. Dlatego moja propozycja umożliwia obywatelom Ukrainy dalszą obecność w naszym kraju i porządkuje prawnie ich sytuację”.

Projekt ustawy autorstwa Prezydenta nie został jeszcze złożony do Sejmu, ani nie została ujawniona jego treść, ale można przypuszczać, że znajdą się tam wspomniane powyżej, postulowane przez Prezydenta ograniczenia w dostępie obywateli Ukrainy do świadczenia 800 plus oraz bezpłatnej opieki zdrowotnej, które uzależnione zostaną od pozostawania przez nich w zatrudnieniu lub wykonywania działalności gospodarczej na terytorium naszego kraju oraz odprowadzania podatków lub odpowiednio – opłacania składki zdrowotnej.

MRPiPS nie pozostaje obojętne wobec weta Prezydenta i zamiaru ograniczenia świadczenia 800 plus: „Za utratę pracy nie można karać – zwłaszcza niewinnych dzieci. To abc ludzkiej przyzwoitości. Wstyd, że zabrakło jej prezydentowi”

Wobec weta prezydenckiego dotyczącego nowelizacji ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy obojętna nie pozostała Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, która odmowę podpisania ustawy przez Karola Nawrockiego skomentowała w następujący sposób:

– „800 plus to pieniądze dla i na dzieci. Dzieci, które nie odpowiadają za to, czy ich mama ma pracę, czy właśnie ją straciła, czy opiekuje się chorą babcią albo noworodkiem.

Pracę należy doceniać. Po utracie pracy trzeba zachęcać i pomagać w znalezieniu nowej. Ale za utratę pracy nie można karać – zwłaszcza niewinnych dzieci.

To abc ludzkiej przyzwoitości.

Wstyd, że zabrakło jej prezydentowi.”

Weto Prezydenta wobec świadczenia 800 plus i bezpłatnej ochrony zdrowia dla obywateli Ukrainy na dotychczasowych zasadach i co dalej?

Weto prezydenckie nie ma charakteru selektywnego, co oznacza, że Prezydent nie może zakwestionować tylko niektórych przepisów, lecz całą ustawę – tak też stało się w przypadku ustawy z dnia 5 sierpnia 2025 r. o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw. W związku z odmową podpisania ustawy przez Prezydenta – zgodnie z art. 122 ust. 5 Konstytucji – trafi ona teraz ponownie do Sejmu, który będzie mógł wniosek Prezydenta, pod warunkiem uzyskania większości 3/5 głosów, w obecności co najmniej połowy ustawowej liczny posłów – odrzucić. Jeżeli Sejmowi udałoby się taką większość uzyskać – wówczas Prezydent, w ciągu 7 dni podpisałby ww. ustawę i nie przysługiwałoby mu już prawo do wystąpienia do Trybunału Konstytucyjnego w trybie kontroli prewencyjnej. Sprawa nie jest jeszcze zatem przesądzona.

Podstawa prawna:

• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. z 1997 r., nr 78, poz. 483 z późn. zm.)
• Ustawa z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (t.j. Dz.U. z 2025 r., poz. 337 z późn. zm.)

Fot. Mikołaj Bujak/Kancelaria Prezydenta RP, Krystian Maj/Kancelaria Prezesa Rady Ministrów