Czy przyjęcie euro oznacza kryzys w Polsce? Kiedy możliwe wejście waluty?

• Polityczne i społeczne podziały a waluta euro w Polsce
• Korzyści z wprowadzenia euro – czy warto?
• Obawy Polaków – co przeraża najbardziej?
• Nie chcemy euro: Co decyduje o sprzeciwie Polaków?
• Historia euro w Unii Europejskiej. Jak to się zaczęło?
• Euro w Polsce: Czy przyjdzie czas na zmianę waluty?
• Czy rząd Donalda Tuska unika kwestii euro?

Debata na temat wprowadzenia euro w Polsce wciąż budzi kontrowersje. Z najnowszego badania wynika, że większość Polaków jest przeciwna zmianie waluty. Aż 74% respondentów nie popiera wprowadzenia euro, wskazując na obawy związane z wyższymi cenami oraz utratą narodowej waluty. Chociaż zwolennicy Unii Europejskiej częściej opowiadają się za euro, to polityczne i społeczne podziały mają duży wpływ na to, jak Polacy patrzą na przyszłość polskiej waluty. Co tak naprawdę kryje się za ich opiniami? Jakie korzyści i zagrożenia dostrzegają w tej zmianie?

Polityczne i społeczne podziały a waluta euro w Polsce

Zgodnie z wynikami ogólnopolskiego panelu badawczego Ariadna więcej Polaków jest przeciwnikami zmiany polskiej waluty na euro. Przeciwko zmianie było 74 proc. respondentów, a za - 26 proc. Wśród przeciwników były częściej kobiety (80 proc.). Z kolei pod względem wieku były to najczęściej osoby w wieku 55+ (32 proc.) oraz do 34 roku życia (24 proc.).

Wśród osób, które deklarowały pozytywny stosunek do Unii Europejskiej zwolennikami przejścia na euro było 49 proc. osób, a wśród przeciwników UE "w zasadzie wszyscy byli przeciwni zmianie waluty". Autorzy publikacji zwrócili uwagę, że również poglądy polityczne mocno różnicują stosunek do wprowadzenia euro w Polsce:

• 52 proc. zwolenników PO chce zmiany polskiej waluty na euro,
• a wśród zwolenników PiS takich osób było 8 proc.

Korzyści z wprowadzenia euro – czy warto?

Ankietowani zostali zapytani również o korzyści związane z przejściem na euro. Najczęściej wskazywanym plusem była eliminacja ryzyka kursowego (22 proc.) oraz łatwiejsze rozliczenia międzynarodowe między firmami (18 proc.). Na trzecim miejscu została wskazana większa stabilność gospodarcza (13 proc.). "Zarówno eliminacja ryzyka kursowego, jak i większa stabilność gospodarcza były zdecydowanie częściej wskazywane przez mężczyzn" - zauważyli autorzy.

Z badania wynika, że blisko połowa Polaków (49 proc.) nie widzi żadnych korzyści przechodzenia na euro (z czego 56 proc. kobiet wskazało tę odpowiedź i 41 proc. mężczyzn).

Obawy Polaków – co przeraża najbardziej?

Z kolei w przypadku negatywnych konsekwencji przejścia Polski na euro najczęściej wskazywano wzrost cen i obniżenie poziomu życia Polaków – taką odpowiedź wybrało 51 proc. respondentów, z czego 59 proc. kobiet i 43 proc. mężczyzn. Na drugim miejscu wskazywano żal z powodu utraty własnej waluty (26 proc.). Natomiast badanych, którzy nie widzą żadnych negatywnych konsekwencji zmiany polskiej waluty na euro było 16 proc. (20 proc. mężczyzn i 12 proc. kobiet).

Badanie przeprowadzone na ogólnopolskim panelu badawczym Ariadna. Próba ogólnopolska losowo-kwotowa N=1109 osób w wieku od 18 lat wzwyż. Kwoty dobrane wg reprezentacji w populacji dla płci, wieku i wielkości miejscowości zamieszkania. Termin realizacji: 8 - 10 marca 2025 roku. Metoda: CAWI.

Tabela: Społeczne podejście do wprowadzenia euro w Polsce – najważniejsze wnioski z badania

Nie chcemy euro: Co decyduje o sprzeciwie Polaków?

Debata na temat wprowadzenia euro w Polsce pokazuje głęboko zakorzenione podziały. Większość Polaków jest przeciwnych zmianie waluty, a najczęstsze obawy to wzrost cen i utrata narodowej tożsamości. Zaskakująco, największy sprzeciw zauważalny jest wśród kobiet oraz osób w starszym wieku, co może sugerować, że zmiana waluty postrzegana jest przez nie jako zagrożenie dla ich codziennego życia i stabilności finansowej. Choć część społeczeństwa dostrzega w euro korzyści, takie jak eliminacja ryzyka kursowego czy stabilność gospodarcza, to jednak większość nie jest w stanie zaakceptować ryzyka związanych z tym zmian.

Warto również zauważyć, że poglądy polityczne mają ogromny wpływ na postawy wobec wprowadzenia euro. Zwolennicy PO są bardziej otwarci na zmianę, podczas gdy osoby związane z PiS pozostają sceptyczne. Zrozumienie tych różnic może być istotne do dalszej dyskusji, ponieważ nie chodzi tu tylko o kwestie ekonomiczne, ale także o tożsamość narodową i polityczną. Kiedy Polacy wskazują na obawy związane z euro, często mówią nie tylko o samych kosztach, ale również o strachu przed utratą kontroli nad własnym rynkiem i walutą.

Historia euro w Unii Europejskiej. Jak to się zaczęło?

Euro, wspólna waluta strefy euro, jest jednym z najważniejszych osiągnięć integracji europejskiej. Początki euro sięgają lat 70. XX wieku, kiedy to w ramach wspólnej polityki gospodarczej i walutowej Unii Europejskiej zaczęto rozważać możliwość stworzenia jednolitej waluty dla państw członkowskich. Projekt ten zyskał na znaczeniu po uchwaleniu Traktatu z Maastricht w 1992 roku, który ustanowił podstawy do stworzenia unii gospodarczej i walutowej, a także wprowadzenia wspólnej waluty. Celem była nie tylko stabilizacja gospodarcza Europy, ale także ułatwienie handlu i wzrost mobilności na rynku wewnętrznym.

Pierwsze fizyczne banknoty i monety euro wprowadzono w 2002 roku, po długotrwałym procesie przygotowań, który rozpoczął się od wprowadzenia samej waluty w formie elektronicznej w 1999 roku. Wówczas 11 państw członkowskich Unii Europejskiej zdecydowało się na przyjęcie euro jako swojej waluty narodowej. Z czasem, kolejne kraje przystępowały do strefy euro, a liczba państw używających tej waluty wzrosła do 20, zyskując status jednej z najważniejszych walut rezerwowych na świecie. Euro stało się symbolem jedności europejskiej, ale także przedmiotem kontrowersji, szczególnie w krajach, które do tej pory nie przyjęły wspólnej waluty.

Euro w Polsce: Czy przyjdzie czas na zmianę waluty?

Po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej w 2004 roku, pierwotnie planowano, że kraj wejdzie do strefy euro w 2009 roku. Mimo że Polska poczyniła postępy w dostosowaniach gospodarczych, decyzja o przyjęciu euro wciąż nie została podjęta. Już w 2011 roku, po niespełnionym terminie, większość Polaków wyraziła sprzeciw wobec zmiany waluty, a społeczeństwo pozostało podzielone. Choć nie ma konkretnej daty wejścia do strefy euro, wciąż trwają debaty na ten temat.

Po wygranej Platformy Obywatelskiej w 2007 roku, partia ta zapowiedziała szybkie spełnienie kryteriów wejścia do strefy euro. Premier Donald Tusk mówił o możliwym przystąpieniu jeszcze w 2011 roku, jednak po kryzysie finansowym rząd zdecydował się opóźnić ten proces. W 2009 roku opóźniono plany, wskazując na niestabilność kursu złotego i problemy gospodarcze. Do dziś nie podjęto decyzji o konkretnej dacie.

Chociaż Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych jest przygotowana do produkcji banknotów euro, zmiany konstytucyjne oraz opór niektórych partii politycznych utrudniają decyzję o wprowadzeniu euro. Rząd Beaty Szydło w latach 2015–2017 sygnalizował brak entuzjazmu wobec szybkiej zmiany, wskazując na potrzebę rozwiązania wewnętrznych problemów w strefie euro.

Czy rząd Donalda Tuska unika kwestii euro?

Aktualnie w Polsce niemal całkowicie wygasła debata na temat przyjęcia euro, a brak publicznej dyskusji na ten temat prowadzi do coraz mniejszej wiedzy Polaków o wspólnej walucie. Ekonomiści podkreślają, że przez osiem lat rządów Prawa i Sprawiedliwości antyeuroprejska retoryka była dominująca. Nie tylko politycy, ale także Narodowy Bank Polski oraz media publiczne miały swój udział w kształtowaniu niechętnego wizerunku euro w Polsce.

Zmiana władzy w 2024 roku niczego jednak nie zmieniła. Nowy rząd pod kierownictwem premiera Donalda Tuska nie podjął kroków w kierunku reaktywacji stanowiska pełnomocnika ds. integracji ze strefą euro. Co więcej, brak jakiejkolwiek publicznej debaty oraz oficjalnych raportów na temat tego, jak Polska spełnia kryteria konwergencji, utrzymuje status quo i wciąż pozostawia kraj w niepewności, jeśli chodzi o przyszłość wspólnej waluty.