Zmiana imienia – jak i kiedy?

Co oznacza zmiana imienia

W rozumieniu ustawy o zmianie imienia i nazwiska, zmiana imienia oznacza zmianę na inne imię lub zmianę pisowni imienia (np. z Xawery na Ksawery). Zmiana pisowni może polegać na:
• przystosowaniu nieprawidłowej pisowni do zasad pisowni obowiązujących w języku polskim, no poprzez zastąpienie niektórych liter ich odpowiednikami o tym samym lub podobnym dźwięku, np.: Bohdan – Bogdan,
• dostosowaniu do zasad pisowni polskiej imienia lub nazwiska posiadającego pisownię obcą, np. poprzez zastąpienie liter, które w polskim alfabecie mają inne brzmienie – „sz” zamiast „sch”, „cz” zamiast „tsch” lub „tz”, „c” zamiast „tz”,
• zastąpieniu nieznanych w polskim alfabecie znaków innymi zgłoskami lub ich fonetycznym brzmieniem np. znaków „ü”, „ä” lub „ö” złożonymi zgłoskami „ue”, „oe” lub „ae”.

Kto może zmienić imię

Osobami uprawnionymi do zmiany imienia są:
• obywatele polscy,
• cudzoziemcy nieposiadający obywatelstwa żadnego państwa, jeżeli posiadają w Rzeczypospolitej Polskiej miejsce pobytu stałego,
• cudzoziemcy, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy, ale tylko w szczególnie ważnych powodach związanych z zagrożeniem prawa do życia, zdrowia, wolności lub bezpieczeństwa osobistego.

Przesłanki dokonania zmiany imienia

Imię podlega ochronie prawnej, przyjęto również zasadę stabilności imion i nazwisk dlatego ustawodawca dopuszcza dokonanie zmiany tylko z „ważnych powodów”. W ustawie o zmianie imienia i nazwiska, w art. 4 wskazano jedynie przykładowy katalog przesłanek uzasadniających dokonanie takiej zmiany. Są to zmiana:
• imienia ośmieszającego albo nielicującego z godnością człowieka,
• na imię używane – sytuacja ta dotyczy osób, które posługują się innym imieniem lub nazwiskiem, niż jest wpisane do aktów stanu cywilnego, czyli zarówno pseudonimami, jak i imionami lub nazwiskami używanymi z powodu prześladowań,
• na imię, które zostało bezprawnie zmienione –może to dotyczyć imion osób należących do mniejszości etnicznych, które zapisano w swoim czasie z dostosowaniem do polskiej pisowni,
• na imię noszone zgodnie z przepisami prawa państwa, którego obywatelstwo również się posiada.
O uznaniu innych motywów za ważne decyduje organ na podstawie przedstawionego przez zainteresowanego stanu faktycznego i argumentacji.

Właściwy organ

Ponieważ ustawa o zmianie imienia i nazwiska podaje tylko przykładowe przesłanki dokonania zmiany to każdorazowo zgoda albo odmowa zgody na dokonanie zmiany zależy od decyzji kierownika urzędu stanu cywilnego, właściwego ze względu na miejsce pobytu stałego wnioskodawcy. Jeśli zaś nie ma takiego miejsca, to właściwego za względu na ostatnie miejsce pobytu stałego wnioskodawcy. Jeżeli i tego nie uda się ustalić, to w sprawach określonych w ustawie o zmianie imienia i nazwiska będzie rozstrzygał kierownik urzędu stanu cywilnego albo jego zastępca właściwy dla miasta stołecznego Warszawy.

Organem właściwym do rozstrzygnięcia odwołania od decyzji jest właściwy miejscowo wojewoda.

Zmiana imienia następuje na wniosek

 Postępowanie w zakresie zmiany imienia wszczyna się na pisemny wniosek osoby zainteresowanej, uzasadniony ważnymi powodami.

Zobacz również: Wniosek o zmianę imienia lub nazwiska

Generalną zasadą jest, że wniosek należy złożyć osobiście do kierownika urzędu stanu cywilnego. Obowiązek osobistego złożenia wniosku umożliwia potwierdzenia tożsamości wnioskodawcy. Od przedstawionej powyżej zasady istnieją dwa wyjątki:
• po pierwsze jest to ułatwienie przewidziane dla osób zamieszkałych za granicą. Mogą one złożyć wymagany wniosek za pośrednictwem konsula Rzeczypospolitej Polskiej.
• po drugie dopuszczono możliwość złożenia wniosku z niedochowaniem wyżej wymienionych wymogów, ale zastrzeżono dla tej czynności szczególną formę. Wniosek musi być złożony w formie pisemnej z podpisem notarialnie poświadczonym. 

Agnieszka Galiszewska (Kęsoń)

Zobacz również serwis: Urząd Stanu Cywilnego