Dziennik Ustaw - rok 2005 nr 223 poz. 1915

W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej

PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

podaje do powszechnej wiadomości:

W dniu 18 lutego 2002 r. została podpisana w Berlinie Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Federalnej Niemiec o współpracy policji i straży granicznych na terenach przygranicznych, w następującym brzmieniu:

UMOWA

między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Federalnej Niemiec o współpracy policji i straży granicznych na terenach przygranicznych

Rząd Rzeczypospolitej Polskiej i Rząd Republiki Federalnej Niemiec,

– dążąc do dalszego rozwoju dwustronnych stosunków w duchu Traktatu między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy z dnia 17 czerwca 1991 r.,

– przekonane o istotnym znaczeniu ścisłej współpracy policji i straży granicznych na terenach przygranicznych,

– kierując się wolą skuteczniejszego przeciwdziałania przestępczości na terenach przygranicznych i ustanowienia optymalnych zasad, form oraz sposobów współpracy operacyjnej i działań prewencyjnych,

– powodując się troską o ograniczenie uciążliwości dla ruchu granicznego, wynikających ze wzmocnionych działań kontrolnych i poszukiwawczych,

– na podstawie przepisów prawa międzynarodowego oraz prawa wewnętrznego swych państw, kierując się zasadami równości, wzajemności i obustronnych korzyści,

uzgodniły, co następuje:

Rozdział I

Postanowienia ogólne

Artykuł 1

1. Umawiające się Strony postanawiają zacieśnić współpracę na terenach przygranicznych między organami policji i straży granicznych w zakresie zwalczania i zapobiegania przestępczości, a także w dziedzinie przeciwdziałania zagrożeniom bezpieczeństwa i porządku publicznego.

2. Tereny przygraniczne odpowiadają swoim zasięgiem obszarom właściwości organów wymienionych w artykule 2.

Artykuł 2

1. Do wykonywania postanowień niniejszej umowy w Rzeczypospolitej Polskiej właściwymi organami są:

1) w odniesieniu do organów Policji na terenach przygranicznych:

a) Komendant Wojewódzki Policji w Szczecinie,

b) Komendant Wojewódzki Policji w Gorzowie Wielkopolskim,

c) Komendant Wojewódzki Policji we Wrocławiu;

2) w odniesieniu do organów Straży Granicznej na terenach przygranicznych:

a) Komendant Pomorskiego Oddziału Straży Granicznej w Szczecinie,

b) Komendant Lubuskiego Oddziału Straży Granicznej w Krośnie Odrzańskim,

c) Komendant Łużyckiego Oddziału Straży Granicznej w Lubaniu,

d) Komendant Morskiego Oddziału Straży Granicznej w Gdańsku.

2. Do wykonywania postanowień niniejszej umowy w Republice Federalnej Niemiec właściwymi organami są:

1) w odniesieniu do organów Policji na terenach przygranicznych:

a) w Brandenburgii: Prezydia Policji Eberswalde, Frankfurt nad Odrą (Frankfurt/Oder), Chociebuż (Cottbus) i Prezydium Policji Wodnej,

b) w Saksonii: Prezydium Policji Drezno (Dresden) i Krajowa Dyrekcja Policji Służby Centralnej,

c) w Meklemburgii-Pomorzu Przednim: Dyrekcja Policji Anklam i Dyrekcja Policji Wodnej Meklemburgia-Pomorze Przednie;

d) w Berlinie – Prezydent Policji w Berlinie;

2) w odniesieniu do organów Straży Granicznej na terenach przygranicznych:

a) Urząd Federalnej Straży Granicznej Rostok (Rostock),

b) Urząd Federalnej Straży Granicznej Frankfurt nad Odrą (Frankfurt/Oder),

c) Urząd Federalnej Straży Granicznej Pirna,

d) Urząd Federalnej Straży Granicznej Berlin,

e) Morski Urząd Federalnej Straży Granicznej.

Artykuł 3

1. W sprawach dotyczących zwalczania i zapobiegania przestępczości na terenach przygranicznych bezpośrednie kontakty służbowe mogą być utrzymywane między organami wymienionymi w artykule 2 ustęp 1 a krajowymi urzędami kryminalnymi Brandenburgii, Saksonii, Berlina i Meklemburgii-Pomorza Przedniego oraz Prezydiami Straży Granicznej Północ i Wschód w zakresie należącym do kompetencji tych organów. W sprawach należących do wyłącznej kompetencji Komendanta Głównego Policji oraz Federalnego Urzędu Kryminalnego organy te utrzymują bezpośrednie kontakty służbowe.

2. Komendant Główny Straży Granicznej oraz Dyrekcja Straży Granicznej i Prezydia Straży Granicznej Północ i Wschód utrzymują między sobą bezpośrednie kontakty służbowe.

3. Postanowienia niniejszej umowy stosuje się odpowiednio do organów właściwych w sprawach celnych, o ile na podstawie przepisów prawa wewnętrznego wykonują one zadania:

1) związane z zakazami i ograniczeniami obowiązującymi w obrocie towarowym z zagranicą lub

2) organów Straży Granicznej.

4. Organami, o których mowa w ustępie 3, są:

1) w Rzeczypospolitej Polskiej:

a) Dyrektorzy Urzędów Celnych w Szczecinie, w Rzepinie i we Wrocławiu,

b) Generalny Inspektor Celny,

c) Regionalni Inspektorzy Celni w Szczecinie, w Poznaniu i we Wrocławiu;

2) w Republice Federalnej Niemiec:

a) Główne Urzędy Celne Stralsund, Neubrandenburg, Schwedt, Frankfurt nad Odrą (Frankfurt/Oder), Chociebuż (Cottbus) i Löbau,

b) Urzędy Ścigania Przestępstw Celnych Rostok (Rostock), Berlin, Poczdam (Potsdam) i Drezno (Dresden).

5. Wymienione w ustępach 1, 2 i 4 oraz w artykule 2 organy państw obu Umawiających się Stron w zakresie swojej właściwości mogą dokonywać uzgodnień w celu realizacji niniejszej umowy.

Artykuł 4

1. Wymienione w artykule 2 i 3 organy współpracują w sprawach związanych z terenami przygranicznymi bezpośrednio, z zastrzeżeniem ustępu 2.

2. Wnioski w sprawach o zwalczanie i zapobieganie przestępczości przekazywane są pomiędzy Komendantem Głównym Policji lub Komendantem Głównym Straży Granicznej a Federalnym Urzędem Kryminalnym. Odpowiedzi na te wnioski udzielane są tą samą drogą. Przekazywanie takich wniosków i udzielanie na nie odpowiedzi bezpośrednio między innymi organami, wymienionymi w artykule 2 i 3, może mieć miejsce, jeżeli:

1) odnoszą się do czynów karalnych popełnionych na terenach przygranicznych i których ściganie odbywa się na tych terenach lub

2) wniosków nie udałoby się złożyć na czas przez organy wymienione w zdaniu pierwszym, lub

3) organy, wymienione w zdaniu 1, wyrażą na to zgodę.

Rozdział II

Współpraca organów policji

Artykuł 5

Współpraca właściwych organów policji dotyczy w szczególności:

1) usprawnienia wymiany informacji poprzez:

a) przekazywanie w granicach dozwolonych przez prawo wewnętrzne państw Umawiających się Stron danych osobowych osób uczestniczących w czynach przestępnych na terenach przygranicznych, a zwłaszcza ich inspiratorów i organizatorów, danych o powiązaniach przestępczych, o typowym zachowaniu się sprawców przestępstw, o okolicznościach – szczególnie czasie, miejscu, sposobie działania, przedmiocie – oraz szczególnych cechach czynu przestępnego, a także o naruszonych normach prawnych i zastosowanych środkach,

b) przekazywanie wniosków i udzielanie odpowiedzi na wnioski, o ile nie należą one do właściwości sądów lub prokuratur, dotyczące w szczególności:

– danych osobowych właścicieli, posiadaczy i osób kierujących środkami transportu,

– danych identyfikujących środki transportu,

– dokumentów uprawniających do prowadzenia środków transportu,

– dokumentów środków transportu,

– stwierdzenia miejsca pobytu i miejsca zamieszkania, statusu pobytu i kontroli zezwolenia na pobyt,

– danych osobowych abonentów i użytkowników sieci telekomunikacyjnych (np. telefonu, telefaksu, Internetu),

– danych osobowych aktualnych i poprzednich właścicieli i użytkowników rzeczy, np. broni, pojazdów mechanicznych,

– przekazywania informacji z akt policyjnych oraz z prowadzonych na podstawie przepisów prawa wewnętrznego systemów informacyjnych, rejestrów i innych zbiorów danych,

– wywiadów i przesłuchań przeprowadzanych przez Policję,

– sprawdzania i ustalania tożsamości osób,

– przygotowywania planów oraz przeprowadzania wstępnych czynności poszukiwawczych,

– oględzin, zabezpieczenia i dokumentacji śladów;

składanie i przekazywanie wniosków oraz udzielanie na nie odpowiedzi może następować pomiędzy Komendantem Głównym Policji a Federalnym Urzędem Kryminalnym, w zakresie ich właściwości,

c) przekazywanie doświadczeń i posiadanej wiedzy, w szczególności o metodach i nowych formach popełniania przestępstw,

d) przekazywanie informacji w celu opracowywania wspólnych analiz sytuacji na terenach przygranicznych,

e) niezwłoczne zawiadamianie o mogących nastąpić zdarzeniach, zamierzonych akcjach i operacjach na terenach przygranicznych;

2) intensyfikacji wzajemnego komunikowania się poprzez:

a) wyznaczanie do spraw kontaktów osób znających język polski i niemiecki,

b) delegowanie doradców w celu udzielania pomocy w szczególnych sytuacjach lub w celu wymiany informacji,

c) wymianę wykazów ważnych połączeń telekomunikacyjnych;

3) wzmocnienia koordynacji działań poprzez:

a) zorganizowanie punktów koordynujących zwalczanie i zapobieganie przestępczości na terenach przygranicznych,

b) wzajemnie uzgodnione przedsięwzięcia;

4) polepszenia dróg łączności przez podjęcie działań zmierzających do:

a) zainstalowania kompatybilnych urządzeń i aparatów telekomunikacyjnych,

b) zarezerwowania odrębnych częstotliwości w łączności radiowej do wspólnego korzystania,

c) wymiany sprzętu telekomunikacyjnego,

d) zainstalowania międzynarodowych łączy specjalnych;

5) w zakresie szkolenia i dokształcania:

a) wzajemnego informowania się o przepisach prawa wewnętrznego państw Umawiających się Stron ważnych dla potrzeb współpracy oraz o ich zmianach,

b) dążenia do rozszerzenia i doskonalenia znajomości języków obcych oraz świadczenia sobie pomocy w tym zakresie,

c) prowadzenia wspólnych ćwiczeń i sesji roboczych oraz uczestniczenia funkcjonariuszy organów wymienionych w artykule 2 i 3 w przedsięwzięciach szkoleniowych drugiej Umawiającej się Strony;

6) wzmocnienia współpracy przy zwalczaniu i zapobieganiu przestępczości oraz przeciwdziałaniu zagrożeniom bezpieczeństwa i porządku publicznego poprzez uczestnictwo funkcjonariuszy organów państwa jednej Umawiającej się Strony w dochodzeniach i działaniach policyjnych organów państwa drugiej Umawiającej się Strony, w szczególności w następujący sposób:

– wspólne patrole,

– wspólne grupy robocze,

– uczestnictwo w dowodzeniu,

– uczestnictwo w czynnościach poszukiwawczych;

funkcjonariusze organów państwa drugiej Umawiającej się Strony pełnią wyłącznie funkcje informacyjne i doradcze;

7) planowania i realizacji wspólnych programów prewencji kryminalnej.

Artykuł 6

1. W celu realizacji współpracy, o której mowa w artykule 5, będą odbywać się regularnie, a także w zależności od potrzeb, spotkania osób sprawujących funkcje kierownicze w policjach Umawiających się Stron na terenach przygranicznych. W spotkaniach tych mogą brać udział osoby sprawujące funkcje kierownicze w strażach granicznych Umawiających się Stron na terenach przygranicznych.

2. Kwestie o znaczeniu zasadniczym, które wymagają rozpatrzenia na wyższym szczeblu, będą rozstrzygane w rozmowach między przedstawicielami ministra właściwego do spraw wewnętrznych Rzeczypospolitej Polskiej z udziałem przedstawicieli Komendanta Głównego Policji oraz przedstawicieli terytorialnie właściwych komendantów wojewódzkich Policji a przedstawicielami Federalnego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Republiki Federalnej Niemiec z udziałem przedstawicieli Federalnego Urzędu Kryminalnego i właściwych władz krajów związkowych: Meklemburgii-Pomorza Przedniego, Brandenburgii, Saksonii i Berlina.

Rozdział III

Współpraca organów straży granicznych

Artykuł 7

1. Organy straży granicznych współpracują ściśle w realizacji zadań należących do ich właściwości.

2. Współpraca obejmuje przeciwdziałania zagrożeniom bezpieczeństwa i porządku publicznego w zakresie zadań straży granicznych. Dotyczy to w szczególności zapobiegania nielegalnemu przekraczaniu granicy oraz nielegalnemu przemieszczaniu przez granicę niebezpiecznych i powodujących zagrożenie substancji i przedmiotów.

3. Współpraca w zwalczaniu i zapobieganiu przestępczości obejmuje w szczególności następujące dziedziny:

1) nielegalne przekraczanie granicy;

2) przemyt osób przez granicę;

3) fałszowanie dokumentów uprawniających do przekraczania granicy.

Artykuł 8

Do współpracy właściwych organów straży granicznych postanowienia artykułu 5 stosuje się odpowiednio.

Artykuł 9

1. W celu realizacji współpracy, o której mowa w artykułach 7 i 8, będą odbywać się regularnie, a także w zależności od potrzeb, spotkania osób sprawujących funkcje kierownicze w strażach granicznych Umawiających się Stron na terenach przygranicznych. W spotkaniach tych mogą brać udział osoby sprawujące funkcje kierownicze w policjach Umawiających się Stron na terenach przygranicznych.

2. Kwestie o znaczeniu zasadniczym, które wymagają rozpatrzenia na wyższym szczeblu, będą rozstrzygane w rozmowach między przedstawicielami ministra właściwego do spraw wewnętrznych Rzeczypospolitej Polskiej, z udziałem przedstawicieli Komendanta Głównego Straży Granicznej oraz przedstawicieli terytorialnie właściwych komendantów oddziałów Straży Granicznej, a przedstawicielami Federalnego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Republiki Federalnej Niemiec, z udziałem przedstawicieli Dyrekcji Straży Granicznej, przedstawicieli Prezydiów Straży Granicznej Północ i Wschód i właściwych władz krajów związkowych: Meklemburgii-Pomorza Przedniego, Brandenburgii, Saksonii i Berlina.

Artykuł 10

1. W celu zapobiegania nielegalnemu przekraczaniu granicy oraz zwalczania i zapobiegania przestępczości związanej z przemytem osób na wspólnej granicy państwowej Umawiające się Strony zorganizują służbę wymiany informacji. Obejmować ona będzie stałą wymianę informacji dotyczących ruchów migracyjnych, ich rozmiarów, składu oraz możliwych kierunków docelowych, przypuszczalnych szlaków migracyjnych i wykorzystywanych środków transportu, a także organizacji zajmujących się przemytem osób przez granicę. W ramach służby wymieniane będą informacje dotyczące konkretnych zdarzeń oraz okresowe opisy bądź analizy sytuacyjne, a także informacje dotyczące przewidywanych decyzji, które mogą mieć znaczenie dla organów Policji lub organów Straży Granicznej drugiej Umawiającej się Strony.

2. Umawiające się Strony poinformują się w drodze wymiany not o organach właściwych do zorganizowania służby wymiany informacji, o której mowa w ustępie 1.

Rozdział IV

Oddelegowanie funkcjonariuszy, placówki z mieszaną obsadą

Artykuł 11

Współpraca organów, o których mowa w artykułach 2 i 3, może polegać także na oddelegowaniu na czas określony funkcjonariuszy do organów państwa drugiej Umawiającej się Strony, w celu wspólnej realizacji zadań wynikających z postanowień niniejszej umowy. Oddelegowani funkcjonariusze na terytorium państwa drugiej Umawiającej się Strony nie posiadają uprawnień władczych.

Artykuł 12

1. Na terytorium państwa jednej z Umawiających się Stron mogą zostać utworzone na stałe lub, w zależności od potrzeb, na czas określony placówki z mieszaną obsadą mające na celu wymianę informacji i wspieranie współpracy zgodnie z postanowieniami niniejszej umowy. Obsadę placówek stanowią funkcjonariusze organów, o których mowa w artykule 2 i 3.

2. W placówkach, o których mowa w ustępie 1, funkcjonariusze pracują razem we wspólnych pomieszczeniach, aby – niezależnie od komunikacji służbowej i wymiany informacji między placówkami centralnymi, z zastrzeżeniem postanowień artykułu 4 ustęp 2 – wymieniać, analizować i przekazywać dalej informacje o przypadkach dotyczących terenów przygranicznych oraz przyczyniać się do koordynacji współpracy ponadgranicznej zgodnie z niniejszą umową.

3. W gestii funkcjonariuszy obsługujących placówki, o których mowa w ustępie 1, nie leży samodzielne wydawanie decyzji o podejmowaniu i prowadzeniu działań operacyjnych. Funkcjonariusze ci podlegają rozkazom i poleceniom służbowym oraz władzy dyscyplinarnej swoich krajowych przełożonych.

4. Utworzenie placówek, o których mowa w ustępie 1, będzie uzgadniane w drodze wymiany not pomiędzy Umawiającymi się Stronami.

5. Każda z Umawiających się Stron ponosi koszty osobowe własnych funkcjonariuszy. Pozostałe koszty rozkładane są równomiernie, chyba że Umawiające się Strony postanowią inaczej w drodze wymiany not, o których mowa w ustępie 4.

Rozdział V

Szczególne formy współpracy

Artykuł 13

1. Funkcjonariusze organów państwa Umawiającej się Strony, obserwujący na terytorium jej państwa osobę w związku z czynem karalnym, mogącym stanowić podstawę do ekstradycji, są upoważnieni do kontynuowania tej obserwacji na terytorium państwa drugiej Umawiającej się Strony za zgodą właściwego organu. Zgoda taka może zostać powiązana z określonymi warunkami.

2. Obserwacja prowadzona jest we współdziałaniu z funkcjonariuszami organów państwa Strony wezwanej. Na żądanie obserwację należy przekazać funkcjonariuszom organów państwa tej Strony.

3. Wniosek o wyrażenie zgody, o której mowa w ustępie 1, właściwy organ Strony wzywającej kieruje w Rzeczypospolitej Polskiej do właściwego miejscowo Komendanta Wojewódzkiego Policji lub Komendanta Głównego Straży Granicznej w sprawach związanych z przemytem osób na wspólnej granicy państwowej, a w Republice Federalnej Niemiec do właściwej miejscowo prokuratury. Właściwość miejscowa ustalana jest według przypuszczalnego miejsca przekroczenia granicy.

Strona wzywająca przekazuje jednocześnie kopię wniosku w Rzeczypospolitej Polskiej Komendantowi Głównemu Policji lub, w przypadku przestępstw w zakresie obrotu towarowego z zagranicą, Generalnemu Inspektorowi Celnemu, a w Republice Federalnej Niemiec do Federalnego Urzędu Kryminalnego lub, w przypadku przestępstw w zakresie obrotu towarowego z zagranicą, do Celnego Urzędu Kryminalnego.

4. Jeśli ze względu na szczególną pilność niemożliwe jest uprzednie wystąpienie o zgodę, o której mowa w ustępie 1, funkcjonariusze mogą kontynuować obserwację danej osoby na terytorium państwa drugiej Umawiającej się Strony z zachowaniem następujących warunków:

1) fakt przekroczenia granicy należy zgłosić bezzwłocznie, jeszcze w czasie trwania obserwacji, w Rzeczypospolitej Polskiej Komendantowi Głównemu Policji lub właściwemu Komendantowi Wojewódzkiemu Policji w Szczecinie, Gorzowie Wielkopolskim, Wrocławiu albo Komendantowi Głównemu Straży Granicznej, a w Republice Federalnej Niemiec Federalnemu Urzędowi Kryminalnemu lub właściwemu Krajowemu Urzędowi Kryminalnemu Meklemburgii-Pomorze Przednie, Brandenburgii i Saksonii albo Prezydium Straży Granicznej Północ lub Wschód;

2) należy bezzwłocznie przesłać wniosek, o którym mowa w ustępie 3, z podaniem powodów usprawiedliwiających prowadzenie obserwacji bez uprzedniej zgody. Obserwację należy przerwać, gdy właściwy organ Umawiającej się Strony, na terytorium państwa której obserwacja ta się odbywa, wystąpi z takim żądaniem lub gdy po upływie pięciu godzin po przekroczeniu granicy brak jest zgody właściwego organu Strony wezwanej.

5. Obserwacja dopuszczalna jest jedynie z zachowaniem następujących warunków:

1) funkcjonariusze prowadzący obserwację są związani postanowieniami niniejszego artykułu i prawa wewnętrznego państwa drugiej Umawiającej się Strony oraz zobowiązani są do stosowania się do zarządzeń właściwych organów państwa tej Strony;

2) w przypadku, o którym mowa w ustępie 1, funkcjonariusze muszą dysponować dokumentem, z którego wynika udzielenie odpowiedniej zgody;

3) funkcjonariusze prowadzący obserwację muszą posiadać legitymację służbową;

4) funkcjonariusze dokonujący obserwacji nie są uprawnieni do zatrzymania osób oraz do wstępu do mieszkań i miejsc ogólnie niedostępnych;

5) z każdej obserwacji składa się niezwłocznie organom Umawiającej się Strony, na terytorium państwa której została ona przeprowadzona, stosowne sprawozdanie; istnieje przy tym możliwość wezwania funkcjonariuszy, którzy prowadzili obserwację, do osobistego stawienia się;

6) organy Umawiającej się Strony, z terytorium państwa której pochodzą funkcjonariusze dokonujący obserwacji, udzielają na wniosek pomocy w przeprowadzeniu późniejszych postępowań, prowadzonych na terytorium państwa drugiej Umawiającej się Strony;

7) w przypadku, o którym mowa w ustępie 4, obserwacja może być kontynuowana jedynie w związku z czynem karalnym podlegającym maksymalnej karze pozbawienia wolności w wysokości co najmniej czterech lat lub karze surowszej.

6. Uprawnionymi do prowadzenia obserwacji są:

1) w Rzeczypospolitej Polskiej: funkcjonariusze Policji, Straży Granicznej i Inspekcji Celnej;

2) w Republice Federalnej Niemiec: funkcjonariusze Policji, Federalnej Straży Granicznej i Celnej Służby Kryminalnej.

Artykuł 14

1. Jeżeli nie ma innej możliwości ustalenia osób uczestniczących w przestępstwie lub gdy ich ustalenie w inny sposób byłoby znacznie utrudnione, właściwy organ państwa Umawiającej się Strony może wystąpić do właściwego organu państwa drugiej Umawiającej się Strony z wnioskiem o niejawne nadzorowanie przywozu, wywozu i przewozu przedmiotów pochodzących z przestępstwa lub służących do jego popełnienia. Przedmiotami tymi mogą być w szczególności środki odurzające i substancje psychotropowe, broń, materiały wybuchowe, fałszywe środki płatnicze i papiery wartościowe oraz przedmioty pochodzące z kradzieży i prania brudnych pieniędzy. Strona wezwana może odmówić lub ograniczyć zgodę na niejawne nadzorowanie przesyłki, zwłaszcza gdy wiąże się to ze szczególnym ryzykiem dla osób uczestniczących w przedsięwzięciu, dla ludności lub dla środowiska.

2. Dla uniknięcia przerw w nadzorze przesyłki Strona wezwana przejmuje nadzór nad przesyłką w chwili przekroczenia granicy lub innym uzgodnionym miejscu. Strona ta zapewnia dalszy ciągły nadzór nad przesyłką w taki sposób, aby istniała w każdym czasie możliwość jej przejęcia i zatrzymania sprawców przestępstwa. W razie potrzeby właściwe organy państw Umawiających się Stron mogą uzgodnić prowadzenie nadzoru przez funkcjonariuszy organów państw obu Umawiających się Stron. W takim przypadku funkcjonariusze organów Strony wzywającej zobowiązani są do przestrzegania prawa wewnętrznego państwa Strony wezwanej oraz zarządzeń jej funkcjonariuszy. W zakresie korzystania z wyników niejawnego nadzorowania przesyłki należy przestrzegać zarządzeń organów Strony wezwanej wydanych na podstawie przepisów prawa wewnętrznego.

3. Zgoda na wnioski o niejawne nadzorowane przesyłki pochodzące z państw trzecich lub kontynuowane na terenie tych państw udzielana jest tylko wtedy, gdy wniosek zawiera zapewnienie o spełnieniu przez państwo trzecie warunków przewidzianych w ustępie 2 zdaniu 1 i 2.

4. Wniosek o wyrażenie zgody, o której mowa w ustępie 1, właściwy organ Strony wzywającej kieruje w Rzeczypospolitej Polskiej do właściwego miejscowo Komendanta Wojewódzkiego Policji lub Komendanta Głównego Straży Granicznej, a w Republice Federalnej Niemiec do właściwej miejscowo prokuratury. Właściwość miejscowa ustalana jest według przypuszczalnego miejsca przekroczenia granicy lub według miejsca, w którym rozpoczyna się niejawnie nadzorowanie przesyłki. Strona wzywająca przekazuje jednocześnie kopię wniosku w Rzeczypospolitej Polskiej Komendantowi Głównemu Policji lub, w przypadku przestępstw w zakresie obrotu towarowego z zagranicą, Generalnemu Inspektorowi Celnemu, a w Republice Federalnej Niemiec do Federalnego Urzędu Kryminalnego lub, w przypadku przestępstw w zakresie obrotu towarowego z zagranicą, do Celnego Urzędu Kryminalnego.

5. Uprawnionymi do prowadzenia niejawnego nadzorowania, o którym mowa w ustępie 1, są:

1) w Rzeczypospolitej Polskiej funkcjonariusze: Policji, Straży Granicznej i Inspekcji Celnej;

2) w Republice Federalnej Niemiec funkcjonariusze: Policji, Federalnej Straży Granicznej i Celnej Służby Kryminalnej.

Artykuł 15

1. Jeżeli w toku postępowania prowadzonego przez organ Strony wzywającej, w związku z czynem karalnym w myśl prawa wewnętrznego państw obu Umawiających się Stron, konieczne jest zaangażowanie na terytorium państwa Strony wezwanej funkcjonariusza organu państwa drugiej Umawiającej się Strony mającego, w myśl przepisów prawa polskiego status funkcjonariusza wykonującego czynności operacyjno-rozpoznawcze, a w myśl prawa niemieckiego status ukrytego dochodzeniowca – to Strona wezwana na wniosek może udzielić na to zgody. Zgoda taka może zostać powiązana z określonymi warunkami. Podawanie prawdziwej tożsamości danego funkcjonariusza nie jest wymagane.

2. Czynności, o których mowa w ustępie 1, wykonywane są na zasadach ścisłej koordynacji między uczestniczącymi organami państw Umawiających się Stron. Czynnościami tymi kieruje funkcjonariusz organu Strony wezwanej i ograniczają się one do pojedynczych, ograniczonych czasowo działań. Na żądanie Strony wezwanej funkcjonariusze Strony wzywającej, o których mowa w ustępie 1, obowiązani są przerwać wykonywanie czynności.

3. Udzielenie zgody na czynności, o których mowa w ustępie 1, i określenie warunków, na jakich mają się odbywać, następuje zgodnie z przepisami prawa wewnętrznego państwa Umawiającej się Strony, na terytorium którego czynności te mają być wykonywane.

4. Wniosek o wyrażenie zgody, o której mowa w ustępie 1, właściwy organ Strony wzywającej kieruje w Rzeczypospolitej Polskiej do Komendanta Głównego Policji lub Komendanta Głównego Straży Granicznej, a w Republice Federalnej Niemiec do właściwej miejscowo prokuratury. Właściwość miejscowa niemieckiej prokuratury ustalana jest według przypuszczalnego miejsca przekroczenia granicy. Organ wzywający w Rzeczypospolitej Polskiej przekazuje jednocześnie kopię wniosku do Federalnego Urzędu Kryminalnego lub, w przypadku przestępstw w zakresie obrotu towarowego z zagranicą, do Celnego Urzędu Kryminalnego.

5. Jeżeli ze względu na szczególną pilność niemożliwe jest wystąpienie o zgodę, o której mowa w ustępie 1, dopuszcza się wyjątkowo kontynuowanie na terytorium państwa drugiej Umawiającej się Strony rozpoczętych czynności, w przypadku gdy:

1) istnieje niebezpieczeństwo ujawnienia tożsamości funkcjonariusza, o którym mowa w ustępie 1;

2) czynności ograniczają się do ochrony jego zmienionej tożsamości.

6. Podjęcie czynności na terytorium państwa drugiej Umawiającej się Strony w trybie określonym w ustępie 5 należy zgłosić niezwłocznie organowi, o którym mowa w ustępie 4, nie później niż w ciągu 24 godzin od przekroczenia granicy oraz bez zbędnej zwłoki doręczyć wniosek zawierający uzasadnienie usprawiedliwiające podjęcie czynności bez uprzedniej zgody. Postanowienie, o którym mowa w ustępie 2 zdanie 3, stosuje się odpowiednio.

7. Postanowienia ustępów 1–4 stosuje się odpowiednio, jeżeli wniosek składany jest przez organ Umawiającej się Strony, na terytorium państwa której mają być wykonywane czynności funkcjonariusza państwa drugiej Umawiającej się Strony.

8. Umawiające się Strony utrzymają w tajemnicy tożsamość funkcjonariusza, o którym mowa w ustępie 1, zgodnie z przepisami prawa wewnętrznego swoich państw, również po zakończeniu jego działań.

Artykuł 16

1. Do wniosku, o którym mowa w artykułach 13, 14 i 15, należy dołączyć tłumaczenie na język państwa Strony wezwanej, chyba że stosuje się formularze dwujęzyczne, uzgodnione pomiędzy właściwymi organami państw Umawiających się Stron.

2. Postanowienie ustępu 1 stosuje się odpowiednio do dokumentów załączonych do wniosku.

Artykuł 17

Postanowienia niniejszego rozdziału stosuje się na całym terytorium państw Umawiających się Stron, z wyjątkiem artykułu 15 ustęp 5 i 6, które stosuje się na terenach przygranicznych.

Rozdział VI

Inne postanowienia

Artykuł 18

1. Umawiające się Strony na terytorium swojego państwa zapewniają funkcjonariuszom organów państwa drugiej Umawiającej się Strony, pełniącym służbę na podstawie niniejszej umowy, taką samą ochronę i pomoc jak swoim funkcjonariuszom.

2. W zakresie wykonywania obowiązków służbowych przez funkcjonariuszy, o których mowa w ustępie 1, włącznie z odpowiedzialnością dyscyplinarną i cywilną wobec własnego państwa, stosuje się przepisy prawa wewnętrznego obowiązującego w ich państwie.

3. Funkcjonariusze, o których mowa w ustępie 1, uprawnieni są do:

1) noszenia munduru służbowego;

2) posiadania broni służbowej oraz środków przymusu bezpośredniego, np. pałki służbowej, psa służbowego i kajdanek;

3) użycia broni służbowej wyłącznie w przypadkach obrony koniecznej, a środków przymusu bezpośredniego na warunkach i w sposób określony przepisami prawa wewnętrznego państwa, na terytorium którego pełniona jest służba;

4) posiadania i użycia innych środków technicznych, które są niezbędne do pełnienia służby;

5) posiadania i użycia pojazdów służbowych lub jednostek pływających na zasadach obowiązujących w Policji lub Straży Granicznej określonych przepisami prawa wewnętrznego państwa, na terytorium którego pełniona jest służba; na tych samych warunkach, po uzyskaniu uprzedniej zgody właściwego organu państwa drugiej Umawiającej się Strony, mogą być używane statki powietrzne.

4. Uprawnienia, o których mowa w ustępie 3, mogą być wyłączone lub uzależnione od spełnienia dodatkowych warunków, określonych przez właściwe organy państwa drugiej Umawiającej się Strony.

Artykuł 19

Do ochrony przekazywanych w związku z niniejszą umową danych osobowych stosuje się, z uwzględnieniem przepisów prawa wewnętrznego państwa każdej z Umawiających się Stron, następujące postanowienia:

1) Przetwarzanie danych przez organ przyjmujący te dane jest dopuszczalne tylko w celach wymienionych w niniejszej umowie i tylko pod warunkami wymienionymi przez organ dane te przekazujący. Ponadto ich przetwarzanie dopuszczalne jest w celu zapobiegania i zwalczania szczególnie niebezpiecznych przestępstw oraz odparcia poważnych zagrożeń bezpieczeństwa publicznego.

2) Organ przyjmujący informuje na wniosek organu przekazującego o przetworzeniu przekazanych danych i osiągniętych dzięki temu wynikach. W przypadku przetwarzania danych, na podstawie punktu 1 zdanie 2, informuje się niezwłocznie organ przekazujący dane, bez uprzedniego wniosku.

3) Organ przekazujący jest zobowiązany do zwracania uwagi na prawdziwość przekazywanych danych oraz na potrzebę i współmierność ich przekazania do zamierzonego celu. Należy przy tym przestrzegać zakazów przekazywania danych obowiązujących w prawie wewnętrznym każdej z Umawiających się Stron. Przekazanie danych nie dochodzi do skutku, jeśli istnieje podejrzenie, że z tego powodu naruszone zostałoby prawo wewnętrzne własnego państwa lub ucierpiałby na tym podlegający ochronie interes danej osoby. Jeżeli okaże się, że zostały przekazane dane nieprawdziwe lub dane, których nie wolno było przekazać, o tym fakcie należy niezwłocznie zawiadomić organ przyjmujący. W takim przypadku jest on zobowiązany do niezwłocznego sprostowania lub zniszczenia danych.

4) Osobie, której dotyczą przekazywane dane, należy na jej wniosek udzielić informacji o tych danych, jak też o przewidywanym celu ich wykorzystania. Obowiązek udzielenia tej informacji nie istnieje, jeśli interes publiczny państwa jednej z Umawiających się Stron leżący w odmowie udzielenia informacji przeważa nad interesem danej osoby. Ponadto prawo do udzielenia informacji wynika z prawa wewnętrznego państwa tej z Umawiających się Stron, na której terytorium państwa złożony jest wniosek o udzielenie informacji.

5) Organ przekazujący dane podaje jednocześnie termin ich zatarcia określony prawem wewnętrznym. Niezależnie od tych terminów przekazane dane podlegają zatarciu, kiedy tylko ich dalsze zachowanie nie jest już konieczne dla celu, dla którego zostały przekazane.

6) Organy przekazujące i przyjmujące są zobowiązane do odnotowania w aktach faktu przekazania i odbioru danych.

7) Organy przekazujące i przyjmujące są zobowiązane do skutecznej ochrony przekazanych danych przed nieuprawnionym dostępem, nieuprawnionym dokonywaniem w nich zmian oraz przed nieuprawnionym przekazywaniem ich dalej.

Artykuł 20

1. Umawiające się Strony rezygnują wzajemnie z wszelkich roszczeń odszkodowawczych z powodu utraty lub uszkodzenia mienia należącego do nich, jeśli szkoda wyrządzona została przez funkcjonariusza organów państwa drugiej Umawiającej się Strony w związku z wypełnianiem zadań związanych z niniejszą umową.

2. Umawiające się Strony rezygnują wzajemnie z wszelkich roszczeń odszkodowawczych z powodu zranienia lub śmierci funkcjonariusza, jeśli nastąpiło to w czasie wypełniania zadań związanych z niniejszą umową. Prawo do roszczeń odszkodowawczych samego funkcjonariusza lub jego bliskich uprawnionych na podstawie przepisów prawa wewnętrznego pozostaje tym samym nienaruszone.

3. Ustępy 1 i 2 nie mają zastosowania, jeśli szkoda wyrządzona została z winy umyślnej lub wskutek rażącego niedbalstwa.

4. Jeśli przez funkcjonariusza organów państwa jednej z Umawiających się Stron w związku z wypełnianiem zadań związanych z niniejszą umową na terytorium państwa drugiej Umawiającej się Strony wyrządzona została szkoda osobom trzecim, to odszkodowaniem za nią obarczona jest Strona, na terytorium państwa której wyrządzona została szkoda, zgodnie z przepisami, które miałyby zastosowanie w przypadku wyrządzenia szkody przez własnych funkcjonariuszy.

5. Ta z Umawiających się Stron, której funkcjonariusze wyrządzili szkodę, o której mowa w ustępie 4, na terytorium państwa drugiej z Umawiających się Stron, zwraca tej drugiej Stronie całą sumę odszkodowania, jeśli ona wypłaciła je poszkodowanemu lub jego prawowitym spadkobiercom.

6. Nie stosuje się postanowień ustępu 5, jeśli funkcjonariusz wyrządzający szkodę działał pod bezpośrednim dowództwem funkcjonariusza państwa drugiej Umawiającej się Strony, chyba że szkodę wyrządził z winy umyślnej.

7. Jeżeli w wyniku przekazania danych osobowych, w związku z wykonywaniem niniejszej umowy, jakakolwiek osoba dozna bezprawnie wyrządzonej szkody, to za szkodę tę odpowiada państwo odbierające dane na podstawie prawa wewnętrznego państwa Umawiającej się Strony. W stosunku do osoby poszkodowanej państwo, którego organ przyjął dane osobowe, nie może się powoływać na to, że szkoda została spowodowana przez organ przekazujący. W razie wypłacenia odszkodowania przez państwo, którego organ przyjął dane osobowe, państwo, którego organ przekazał te dane, zwraca wypłacone odszkodowanie, jeżeli bezpośrednią przyczyną szkody były nieprawidłowo przekazane dane osobowe.

8. Właściwe organy państw obu Umawiających się Stron ściśle współpracują ze sobą, aby ułatwić załatwianie roszczeń odszkodowawczych. Wymieniają one w szczególności wszelkie znajdujące się w ich dyspozycji informacje o przypadkach szkód w myśl niniejszego artykułu.

Artykuł 21

1. Niniejsza umowa nie narusza postanowień umów międzynarodowych o pomocy prawnej w sprawach karnych oraz pomocy urzędowej i prawnej w sprawach podatkowych, a także pozostałych zobowiązań wynikających z dwustronnych lub wielostronnych umów międzynarodowych Umawiających się Stron.

2. Niniejsza umowa nie narusza przepisów prawa wewnętrznego państw Umawiających się Stron w zakresie właściwości, a także dotyczących obowiązków w zakresie przekazywania informacji organom nadrzędnym, właściwym w sprawach zapobiegania i zwalczania przestępczości.

Artykuł 22

Jeżeli jedna z Umawiających się Stron uzna, że wykonanie wniosku lub realizacja wspólnego przedsięwzięcia mogłaby naruszyć suwerenność, zagrażać bezpieczeństwu lub innym istotnym interesom albo też naruszałaby jej porządek prawny, to może ona odmówić częściowo lub całkowicie współpracy lub uzależnić ją od spełnienia określonych warunków.

Artykuł 23

1. Umawiające się Strony będą informować się wzajemnie drogą dyplomatyczną o zmianach właściwości lub nazw organów wykonujących niniejszą umowę.

2. Umawiające się Strony mogą uzgodnić zmiany w określeniu terenów przygranicznych, o których mowa w artykule 1 ustęp 2 niniejszej umowy, w drodze wymiany not.

Rozdział VII

Postanowienia końcowe

Artykuł 24

1. Umawiające się Strony poinformują się wzajemnie drogą dyplomatyczną o spełnieniu wewnątrzpaństwowych warunków wymaganych do wejścia w życie niniejszej umowy. Umowa wejdzie w życie po upływie miesiąca od dnia otrzymania noty późniejszej.

2. Niniejsza umowa jest zawarta na czas nieokreślony. Może być ona wypowiedziana w drodze notyfikacji przez każdą z Umawiających się Stron. Wypowiedzenie jest skuteczne po upływie trzech miesięcy od dnia otrzymania wypowiedzenia przez drugą Umawiającą się Stronę.

NINIEJSZĄ UMOWĘ SPORZĄDZONO w Berlinie, dnia 18 lutego 2002 r., w dwóch egzemplarzach, każdy w językach polskim i niemieckim, przy czym oba teksty mają jednakową moc.

Wersja obcojęzyczna

Po zaznajomieniu się z powyższą umową, w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej oświadczam, że:

– została ona uznana za słuszną zarówno w całości, jak i każde z postanowień w niej zawartych,

– jest przyjęta, ratyfikowana i potwierdzona,

– będzie niezmiennie zachowywana.

Na dowód czego wydany został akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Rzeczypospolitej Polskiej.

Dano w Warszawie dnia 22 stycznia 2003 r.

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej: A. Kwaśniewski

L.S.

Prezes Rady Ministrów: L. Miller