REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Najlepsze jest szybkie zawarcie ugody

Subskrybuj nas na Youtube

REKLAMA

Spór zbiorowy pracowników z pracodawcą lub pracodawcami może dotyczyć warunków pracy, płacy lub świadczeń socjalnych oraz praw i wolności związkowych pracowników lub innych grup, którym przysługuje prawo zrzeszania się w związkach zawodowych.
Właśnie takie podstawowe elementy definiujące istotę sporu zbiorowego zawiera art. 1 ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych.
Przez pojęcie warunków pracy, jako możliwego przedmiotu sporu zbiorowego, należy rozumieć wszelkie kwestie o charakterze zarówno technicznym, organizacyjnym, jak i socjalnym wiążące się z miejscem, w którym pracownicy świadczą pracę. Warunki pracy mogą być regulowane zarówno przez przepisy prawa pracy, jak i ustalone u danego pracodawcy zwyczaje i praktykę. Wszystkich tak określonych warunków pracy może dotyczyć spór zbiorowy.
Natomiast pojęcie warunków płacowych obejmuje szeroki katalog zagadnień. Dotyczy o­no wysokości wynagrodzeń i innych świadczeń związanych z pracą, form wynagradzania i jego składników (premie, nagrody, wszelkiego typu dodatki).
Świadczenia socjalne to wszelkiego rodzaju zapomogi, pożyczki, dopłaty, ulgi za korzystanie z pomieszczeń, lokali (np. domków letniskowych).

Także wolności związkowe

Przedmiotem sporu zbiorowego mogą być także prawa i wolności związków zawodowych określone przede wszystkim w ustawie o związkach zawodowych. Należą do nich wszelkie kwestie związane z niezależnością i samorządnością związków zawodowych oraz prawem do tworzenia i wstępowania do związków zawodowych.
Przedmiotem sporu zbiorowego może być więc odmowa podjęcia przez pracodawcę rokowań w sprawie zawarcia układu zbiorowego pracy jako aktu określającego warunki wynagradzania i innych świadczeń związanych z pracą. Na pewno nie powinny nim być sprawy dotyczące reorganizacji przedsiębiorstwa, jego rozwoju czy strategii, przekształceń własnościowych, a także kwestii związanych z zarządzaniem zakładem, chyba że wywołałoby o­no ewidentne konsekwencje w zakresie warunków pracy, płac lub świadczeń socjalnych oraz praw i wolności związkowych.
Trzeba pamiętać, że jeżeli spór dotyczy treści obowiązującego już układu zbiorowego pracy lub innego porozumienia, którego stroną jest organizacja związkowa, wszczęcie i prowadzenie sporu o zmianę układu lub porozumienia może nastąpić nie wcześniej niż z dniem ich wypowiedzenia
Nie jest dopuszczalne prowadzenie sporu zbiorowego w celu poparcia indywidualnych żądań pracowniczych, jeżeli ich rozstrzygnięcie jest możliwe w postępowaniu przed organem rozstrzygającym spory o roszczenia pracowników. Na przykład Sąd Najwyższy w wyroku z 5 czerwca 1996 r. (I PRN 37/96 OSNP 1997/3/36) uznał, że spór na tle przewidzianego w art. 31 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych prawa do zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy na okres kadencji w zarządzie zakładowej organizacji związkowej jest sporem z zakresu prawa pracy (art. 476 par. 1 k.p.c.). Na podstawie tego przepisu pracownik może domagać się przed sądem zobowiązania pracodawcy do zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy. Tak więc taki spór ma charakter indywidualny, a odmowa zwolnienia pracownika ze świadczenia pracy nie powinna być przedmiotem sporu zbiorowego.
WAŻNE

W zgłoszeniu sporu zbiorowego określa się przedmiot żądań objętych sporem. Podmiot zgłaszający spór może uprzedzić, że w razie nieuwzględnienia wysuniętych żądań zostanie ogłoszony strajk. Dzień zapowiedzianego strajku nie może jednak przypadać przed upływem 14 dni od dnia zgłoszenia sporu.

Gdy jest kilka związków

Prawa i interesy zbiorowe pracowników reprezentowane są przez związki zawodowe. Należy jednak zaznaczyć, że ustawa o rozwiązywaniu sporów zbiorowych ma także odpowiednie zastosowanie do zrzeszonych w związku zawodowym grup niepracowniczych, a mianowicie członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych, osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej (jeżeli nie są pracodawcami), osób wykonujących pracę nakładczą, byłych pracowników – emerytów i rencistów, bezrobotnych, osób odbywających w zakładach pracy służbę zastępczą. Grupy te mogą inicjować spory zbiorowe w ograniczonym zakresie przedmiotowym – tylko dla obrony praw i wolności związkowych.
W zakładzie pracy, w którym działa więcej niż jedna organizacja związkowa, każda z nich może reprezentować w sporze zbiorowym interesy stanowiące przedmiot sporu. W sporze zbiorowym może wystąpić także wspólna reprezentacja związkowa, jeżeli działające w firmie organizacje związkowe tak postanowią. Zasadę tę stosuje się odpowiednio do reprezentacji interesów zbiorowych w sporach wielozakładowych. Ustawa nie reguluje natomiast sytuacji, gdy dwie lub więcej organizacji związkowych zainicjują jednocześnie spór zbiorowy, wysuwając różne żądania o takim samym lub różnym charakterze. W takiej sytuacji może powstać wątpliwość, czy mamy do czynienia jednocześnie z kilkoma sporami i czy pracodawca ma obowiązek podjąć negocjacje ze wszystkimi organizacjami związkowymi odrębnie, czy też podjąć rokowania wspólne lub tylko z jedną z organizacji. Biorąc jednak pod uwagę fakt, że każda z organizacji związkowych może być samodzielnie stroną sporu zbiorowego, należy stanąć na stanowisku, że pracodawca nie może odmówić podjęcia rokowań z każdą z organizacji związkowych (Z. Salwa, Nowa regulacja rozwiązywania sporów zbiorowych, PiZS 1991/8 – 9/50).
W imieniu pracowników zakładu, w którym nie działa związek zawodowy, spór zbiorowy może prowadzić organizacja związkowa, do której pracownicy zwrócili się o reprezentowanie ich interesów zbiorowych.

Pracodawcy albo ich organizacje

Drugą stroną sporu zbiorowego jest pracodawca – jeden lub kilku. Pracodawcą w rozumieniu ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych jest podmiot wymieniony w art. 3 k.p. (jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej, a także osoba fizyczna, jeżeli zatrudniają pracowników). Poszczególni pracodawcy, jako strony sporu zbiorowego, mogą występować sami we własnym imieniu albo mogą być reprezentowani przez organizacje pracodawców, do których należą. Zgodnie z ustawą o organizacjach pracodawców pracodawcy mają prawo tworzyć, bez uzyskania uprzedniego zezwolenia, związki według swego uznania, jak też przystępować do tych organizacji, z zastrzeżeniem stosowania się do ich statutów. Podstawowym zadaniem związków pracodawców (ich federacji i konfederacji) jest ochrona praw i reprezentowanie interesów zrzeszonych członków wobec związków zawodowych pracowników, organów władzy i administracji państwowej oraz organów samorządu terytorialnego. Związki pracodawców uczestniczą w prowadzeniu rokowań zbiorowych, w zawieraniu układów zbiorowych pracy oraz innych porozumień w zakresie objętym ich zadaniami statutowymi (art. 1, 5 i 17 ustawy).
ROSZCZENIA PRACOWNICZE

Nie jest dopuszczalne prowadzenie sporu zbiorowego w celu poparcia indywidualnych żądań pracowniczych, jeżeli ich rozstrzygnięcie jest możliwe w postępowaniu przed organem rozstrzygającym spory o roszczenia pracowników.

Czasowe granice sporu

Spór zbiorowy pod względem prawnym istnieje od dnia wystąpienia przez podmiot reprezentujący interesy pracownicze do pracodawcy z żądaniami w sprawach warunków pracy, płac lub świadczeń socjalnych oraz praw i wolności związkowych pracowników lub innych grup, którym przysługuje prawo zrzeszania się w związkach zawodowych, o ile pracodawca nie uwzględnił wszystkich żądań w terminie określonym w wystąpieniu, nie krótszym niż 3 dni. Istnieje o­n zatem od dnia wystąpienia przez związek zawodowy z określonymi żądaniami, mimo że pracodawcy zapewnia się okres nie krótszy niż 3 dni na zajęcie stanowiska wobec wszystkich zgłoszonych żądań. Żądania takie stają się sporne, jeżeli nie zostaną uwzględnione przez pracodawcę lub po formalnym uwzględnieniu nie będą w rzeczywistości realizowane. W zgłoszeniu sporu określa się przedmiot żądań objętych sporem. Podmiot zgłaszający spór może uprzedzić, że w razie nieuwzględnienia wysuniętych żądań zostanie ogłoszony strajk. Dzień zapowiedzianego strajku nie może jednak przypadać przed upływem 14 dni od dnia zgłoszenia sporu.

Rokowania, mediacje, arbitraż

Ustawa o rozwiązywaniu sporów zbiorowych nie określa terminu, w którym spór uznaje się za zakończony. Zależy to do samych stron. Oczywiście najlepszym rozwiązaniem jest zakończenie sporu już na jego wstępie – w wyniku uwzględnienia przez pracodawcę zgłoszonych żądań strony pracowniczej. Oczywiście nie zawsze jest to możliwe. W takiej sytuacji ustawa przewiduje poszczególne etapy sporu, czyli rokowania, mediacje, arbitraż społeczny, które mają doprowadzić do pożądanego zakończenia konfliktu.

Andrzej Marek
Autor jest sędzią Sądu Okręgowego w Legnicy.

Podstawa prawna
• Ustawa z 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych (Dz.U. nr 55, poz. 236 ze zm.).
• Ustawa z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz.U. nr 79, poz. 854 ze zm.).
• Ustawa z 23 maja 1991 r. o organizacjach pracodawców (Dz.U. nr 55, poz. 235 ze zm.).
Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: GP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code
Infor.pl
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Ważny apel ZUS do Polaków. Nie róbcie tego w czerwcu, bo stracicie duże pieniądze

Nadal pracować czy już nie. Z tym dylematem mierzą się ci, którzy osiągnęli emerytalny wiek. Jeśli już ktoś zdecyduje się na pożegnanie z zawodowym życiem, nie bez znaczenia jest moment przejścia na zasłużony odpoczynek. Niektóre miesiące pod tym względem są po prostu fatalne. Do takich należy czerwiec. Decyzja o przejściu teraz na ZUS-owską pensję może oznaczać stratę nawet kilkuset złotych w skali miesiąca. W skali roku to naprawdę duże pieniądze.

WZON. Tata nie wstaje z łóżka i Komisja przyznała mu 78 punktów wsparcia. Poniżenie osób niepełnosprawnych

Kolejny list czytelnika Infor.pl o nieprawidłowościach (jego zdaniem) w procesie przyznawania punktów przez WZON, od których zależy wysokość świadczenia wspierającego albo w ogóle jego przyznanie. Publikowaliśmy wcześniej listy np.: 1) osoby niewidomej, która otrzymała 61 punktów oraz osoby sparaliżowanej od pasa w dół z ... 43 punktami. Obie osoby to niepełnosprawność w stopniu znacznym, orzeczenia o niepełnosprawności stałe.

Zmiana terminu wypłaty ekwiwalentu za urlop [PROJEKT MRPiPS z 10 czerwca 2025]

W środę, 11 czerwca 2025 r. do uzgodnień, konsultacji publicznych i opiniowania trafił projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. Projekt zakłada m.in. zmianę przepisów dotyczących wypłaty ekwiwalenty za urlop.

Karol Nawrocki odebrał uchwałę PKW o wyborze na urząd prezydenta

Karol Nawrocki odebrał uchwałę PKW w sprawie stwierdzenia wyniku wyboru prezydenta RP, którą podczas uroczystości na Zamku Królewskim wręczył mu szef PKW Sylwester Marciniak.

REKLAMA

Jaki stopień niepełnosprawności uprawnia do... ? [Przykłady 2025]

To pytanie często zadają osoby z niepełnosprawnościami. Z jakim stopniem można ubiegać się o określone ulgi i świadczenia? Co przysługuje ze stopniem lekkim, umiarkowanym, a co ze znacznym? Prezentujemy kilka ważnych przykładów.

Co dalej z paktem migracyjnym? UE wciąż czeka na ruch dwóch krajów, w tym Polski

Już 25 krajów UE przekazało swoje plany wdrażania paktu migracyjnego, nie zrobiły tego Węgry i Polska - wynika z opublikowanego w środę 11 czerwca raportu Komisji Europejskiej. KE wezwała w nim spóźnione państwa do przyspieszenia działań w tej sprawie.

Zatrudniasz Ukraińców w 2025? Sprawdź nowe obowiązki, kary do 30 tys. zł i możliwe dofinansowania

Zatrudnianie obywateli Ukrainy w Polsce to temat, który nie traci na aktualności. W 2025 roku, po wejściu w życie nowych przepisów z 1 czerwca, pracodawcy muszą szczególnie uważać na formalności, terminy i obowiązki. Jednocześnie mogą skorzystać z atrakcyjnych form wsparcia finansowego. Sprawdź, jak legalnie zatrudnić obywatela Ukrainy i jakie dokumenty są potrzebne.

Konkurs MEN: Bezpłatne studia podyplomowe przygotowujące do wykonywania zawodu nauczyciela w kształceniu zawodowym /zgłoszenia do 10 lipca 2025/

Ministerstwo Edukacji Narodowej ogłosiło konkurs na studia podyplomowe przygotowujące do wykonywania zawodu nauczyciela w kształceniu zawodowym dla obecnych i przyszłych nauczycieli. Na realizację projektów przeznaczono niemal 50 mln zł.

REKLAMA

Kiedy zakończenie roku szkolnego 2024/2025? Kiedy rozpoczęcie roku szkolnego 2025/2026? /Kalendarz roku szkolnego/

Choć jeszcze niedawno rozbrzmiewał pierwszy dzwonek, dziś uczniowie i nauczyciele odliczają już ostatnie dni do wakacji. Kiedy zakończenie roku szkolnego 2024/2025? A co z rokiem szkolnym 2025/2026? Jak wygląda kalendarz roku szkolnego 2025/2026?

ZUS, urlop, PIT i ryzyko. Umowa o pracę czy B2B? Porównanie na przykładach z 2025 roku

Coraz więcej osób rozważa przejście z etatu na własną działalność. Równie często pracodawcy zamiast umowy o pracę proponują współpracę w modelu B2B. W 2025 roku po zmianach w składkach ZUS i podatkach ten wybór staje się jeszcze bardziej istotny. W artykule porównujemy te formy współpracy, pokazując różnice w wynagrodzeniu, zabezpieczeniach i ryzykach na konkretnych liczbach i przykładach.

REKLAMA