Jak zmieniły się opłaty u notariuszy

Przedstawiamy przykłady konkretnych wyliczeń i odpowiedzi na naczęściej powtarzane pytania. Rozporządzenie ministra sprawiedliwości z 27 września 2007 r. zmieniające przepisy o maksymalnych stawkach notarialnych, obniżyło wysokość maksymalnej taksy notarialnej pobieranej w przypadku obrotu nieruchomościami w przedziale wartości od 60 tys. zł do jednego miliona złotych. Chodzi tu o wszystkie kategorie spraw związanych z przeniesieniem własności nieruchomości. Nowa stawka będzie wynosi 1010 złotych + 0,4 proc. od nadwyżki powyżej 60 tysięcy złotych. Przed nowelizacją było to 0,5 proc. od tej nadwyżki. Podpisując akt notarialny, należy także pamiętać o jeszcze jednej żelaznej zasadzie: rozporządzenie ministra sprawiedliwości wprowadza stawki maksymalne, które klienci biur notarialnych mogą negocjować. Do wyliczonych opłat zainteresowani muszą jeszcze doliczyć podatek VAT.

Przeniesienie własności lokalu

Czy niższa taksa obowiązuje przy sprzedaży zawieranej na podstawie umowy zobowiązującej do wybudowania budynku i przeniesienia własności powstałych w ten sposób lokali?

Zgodnie z art. 9 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (Dz.U. z 2000 r. nr 80 poz. 903 ze zm.) odrębna własność lokalu może powstać także w wykonaniu umowy zobowiązującej właściciela gruntu do wybudowania na tym gruncie domu oraz do ustanowienia - po zakończeniu budowy - odrębnej własności lokali i przeniesienia tego prawa na drugą stronę umowy lub na inną wskazaną w umowie osobę. Do ważności takiej umowy niezbędne jest, aby strona podejmująca się budowy była właścicielem gruntu, na którym dom ma być wzniesiony, oraz aby uzyskała pozwolenie na budowę, a roszczenie o ustanowienie odrębnej własności lokalu i o przeniesienie tego prawa zostało ujawnione w księdze wieczystej. Przy sporządzeniu takiej umowy zapłacimy połowę wyliczonej taksy.

PRZYKŁAD

Zawierając z deweloperem umowę zobowiązującą go do wybudowania i przeniesienia własności lokalu mieszkalnego o wartości 300 tys. zł w formie aktu notarialnego zapłacimy teraz 985 zł. Przed wejściem w życie rozporządzenia 1960 zł .

Darowizna między najbliższymi

Czy przepisy o obniżonych opłatach obejmują umowę darowizny lokalu stanowiącego odrębną nieruchomość, jeżeli umowa jest zawierana pomiędzy osobami zaliczanymi do I grupy podatkowej w rozumieniu przepisów ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn, a nabywcy są uprawnieni do skorzystania z ulgi, o której mowa w art. 16 ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn?

Do I grupy podatkowej zaliczamy małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów. Oznacza to, że jeśli w drodze darowizny otrzymamy od rodziców mieszkanie to w przypadku takiej umowy za sporządzenie aktu notarialnego zapłacimy o połowę mniej niż przed zmianą rozporządzenia. Zmienione rozporządzenie wprowadziło też nowe ograniczenia maksymalnej górnej granicy wysokości opłaty notarialnej w przypadku czynności dokonywanych pomiędzy osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej, wprowadzając zasadę, zgodnie z którą maksymalna stawka notarialna, niezależnie od wartości jej przedmiotu, nie może przekraczać kwoty 7,5 tysiąca złotych.

PRZYKŁAD

Jeśli mama podaruje córce mieszkanie o wartości 500 tys. zł, to za akt notarialny umowy darowizny zapłacą teraz 1385 złotych , zaś przed wejściem w życie znowelizowanego rozporządzenia 3210 złotych.

Sprzedaż mieszkania

Ile wynoszą opłaty notarialne przy umowie sprzedaży samodzielnego lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość albo budynku mieszkalnego jednorodzinnego?

Zgodnie z przepisem art. 2 pkt 2 ustawy o własności lokali samodzielnym lokalem mieszkalnym, w rozumieniu ustawy, jest wydzielona trwałymi ścianami w obrębie budynku izba lub zespół izb przeznaczonych na stały pobyt ludzi, które wraz z pomieszczeniami pomocniczymi służą zaspokajaniu ich potrzeb mieszkaniowych. Budynek mieszkalny jednorodzinny to budynek wolno stojący albo budynek w zabudowie bliźniaczej, szeregowej lub grupowej, służący zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych, stanowiący konstrukcyjnie samodzielną całość, w którym dopuszcza się wydzielenie nie więcej niż dwóch lokali mieszkalnych albo jednego lokalu mieszkalnego i lokalu użytkowego o powierzchni całkowitej nieprzekraczającej 30 proc. powierzchni całkowitej budynku. W przypadku tego typu nieruchomości zapłacimy połowę obowiązującej przed 27 października taksy notarialnej.

PRZYKŁAD

- Nabywając mieszkanie na rynku wtórnym, na przykład w bloku wybudowanym w 1960 roku na warszawskiej Saskiej Kępie, o wartości 400 tys. złotych, obecnie za sporządzenie aktu notarialnego zapłacimy 1185 złotych , zaś przed wejściem w życie rozporządzenia - 2710 złotych.

- Kupując segment w Łodzi o wartości 750 tys. złotych, obecnie jeszcze zapłacimy u notariusza 1885 złotych, zaś przed 27 października - 4460 złotych.

Działki budowlane

Jak wysoką opłatę notarialną zapłacę przy umowie sprzedaży nieruchomości gruntowej, stanowiącej działkę budowlaną?

Przez działkę budowlaną art. 2 pkt 12 ustawy z 27 marca 2003 r. o planowaniu zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. nr 80, poz. 717 z późn. zm.) rozumie nieruchomość gruntową lub działkę gruntu, której wielkość, cechy geometryczne, dostęp do drogi publicznej oraz wyposażenie w urządzenia infrastruktury technicznej spełniają wymogi realizacji obiektów budowlanych. Chodzi więc o działkę, na której można wybudować dom mieszkalny. Notariusz za taki akt policzy o połowę mniej niż przed zmianą rozporządzenia.

PRZYKŁAD

Nabywając działkę budowlaną pod Wrocławiem o wartości 900 tys. złotych, obecnie zapłacimy u rejenta 2185 złotych , przed wejściem w życie rozporządzenia - 5210 złotych.

Za co wyższa taksa

Za jakie czynności dokonywane w formie aktu notarialnego zapłacimy więcej niż dotychczas?

Zmienione rozporządzenie w sprawie taksy podnosi opłaty w przypadku kilku czynności notarialnych. Chodzi o bardziej skomplikowane testamenty, czyli zawierające zapis, polecenie lub pozbawienie uprawnionego prawa do zachowku. W przypadku testamentu takiej treści, notariuszowi zapłacimy więcej o 50 złotych niż dotychczas. Trzydzieści złotych więcej kosztuje akt notarialny w przypadku zwolnienia nieruchomości od obciążeń lub zrzeczenia się prawa, jeżeli wartości przedmiotu nie da się określić. Zrzeczenie się własności nieruchomości lub prawa użytkowania wieczystego w formie aktu notarialnego podrożało o 50 złotych, zaś oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, o trzydzieści złotych. Za pełnomocnictwo zawierające umocowanie do dokonania więcej niż jednej czynności będzie trzeba zapłacić notariuszowi 100 zł.

PRZYKŁAD

Spadkodawca może w testamencie ustanowić zapisy na rzecz określonych osób. W ten sposób zobowiązuje on spadkobiercę do spełnienia określonego świadczenia majątkowego na rzecz określonej osoby. Jeżeli więc zmarły przekazał w testamencie swój telewizor sąsiadowi, to ma on prawo domagać się od spadkobierców wydania mu tego sprzętu. Spadkobiercy są bowiem zobowiązani do wykonania zapisów. Zapis, w przeciwieństwie do ustanowienia spadkobiercy, może być dokonany pod warunkiem lub z zastrzeżeniem terminu. W przypadku takiego testamentu dziś zapłacimy u notariusza 150 złotych, zaś przed zmianą rozporzadzenia - 100 złotych.

Umowy deweloperskie

Czy 50-proc. obniżka taksy obejmuje także wybudowane już mieszkania kupowane od dewelopera? Notariusz, z którym rozmawiałem, wskazał, że rozporządzenie nie dotyczy tego typu umów?

Jak wyjaśnia Ministerstwo Sprawiedliwości nowelizacja rozporządzenia w sprawie taksy notarialnej obejmuje umowę deweloperską, o której mowa w art. 9 ustawy o własności lokali. Przewiduje zatem 50 proc. stawki dla całej umowy, zarówno zobowiązującej do wybudowania budynku, jak i ustanowienia odrębnej własności lokalu i przeniesienia tego prawa na drugą stronę umowy (umowa deweloperska składa się bowiem z dwóch umów zobowiązującej do wybudowania domu, ustanowienia odrębnej własności lokali i przeniesieniu tego prawa na drugą stronę umowy). O tej kwestii mówi par. 6 pkt 14 znowelizowanego rozporządzenia (par. 1 pkt 3 nowelizacji dodający punkt 14). Jeżeli strony nie zawarły umowy deweloperskiej w formie aktu notarialnego, to mamy do czynienia z umową przedwstępną, w której deweloper zobowiązuje się do sprzedaży lokalu po wybudowaniu budynku. Wówczas taka sprzedaż będzie również objęta stawką ulgową na podstawie dotychczasowego par. 6 pkt 2 rozporządzenia. Jeżeli lokal jest wyodrębniony, a strony nie zawierały wcześniej żadnej umowy, zastosowanie znajdzie par. 6 pkt 16 znowelizowanego rozporządzenia (par. 1 pkt 3 nowelizacji dodający punkt 16) i również taka umowa objęta jest stawka preferencyjną.

Mieszkanie za złotówkę

Czy niższe opłaty za czynności notarialne obejmują także przekazanie własności tzw. mieszkań za grosze?

Rozporządzenie w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej nie obejmuje czynności notarialnej przekazania własności mieszkania w oparciu o ostatnią nowelizację prawa spółdzielczego, czyli tzw. mieszkań za grosze. Zmiana ustawy prawo spółdzielcze wprowadziła bowiem zapis, zgodnie z którym w przypadku aktów notarialnych związanych z tą czynnością prawną obowiązuje stała taksa notarialna równa jednej czwartej minimalnego wynagrodzenia za pracę. W tym roku wynosi ono 936 złotych, więc przy zakupie mieszkań za złotówkę kupujący zapłacą notariuszowi 234 złote.

PRZYKŁAD

Przy przeniesieniu własności mieszkania, bez względu na to, ile będzie trzeba za nie zapłacić, u notariusza zostawimy 234 złote.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Nowe stawki za czynności notarialne

KATARZYNA RYCHTER

katarzyna.rychter@infor.pl

Podstawa prawna

- Rozporządzenie ministra sprawiedliwości z 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej (Dz.U. nr 148, poz. 1564).

- Rozporządzenie ministra sprawiedliwości zmieniające rozporządzenie w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej z 27 września 2007 r. (Dz.U. nr 187, poz. 1336).