Prawa pracownika, Telepraca

Transparentność wynagrodzeń to temat, który od lat budzi emocje zarówno wśród pracowników, jak i pracodawców. Z jednej strony – jawne płace to większa równość i eliminacja dyskryminacji płacowej. Z drugiej – to rewolucja w podejściu do rekrutacji, polityki kadrowej i zarządzania firmą. W dniu 24 grudnia 2025 roku wejdzie w życie nowelizacja Kodeksu pracy - Ustawa z 4 czerwca 2025 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy, która nałoży na pracodawców szereg nowych obowiązków związanych z jawnością wynagrodzeń. Jest to efekt wdrażania unijnej Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/970 z 10 maja 2023 r., której celem jest wzmocnienie stosowania zasady równego wynagrodzenia kobiet i mężczyzn za taką samą pracę lub pracę o tej samej wartości. Drugi ważny etap tych zmian ma być implementowany do polskiego prawa do 7 czerwca 2026 r.

Z końcem roku wielu pracowników próbuje nadrobić zaległy wypoczynek, ale najnowszy raport enel-med „Łączy nas zdrowie 2025” pokazuje, że Polakom wciąż trudno jest w pełni korzystać z przysługujących im dni wolnych. Tylko co drugi zatrudniony (48%) wykorzystuje cały urlop, co trzeci (34%) nie jest w stanie tego zrobić, a 7% nie odpoczywa w ogóle. Problem dotyczy zwłaszcza dużych firm, gdzie niewykorzystanie urlopu deklaruje 39% pracowników, w mikrofirmach ten odsetek wynosi tylko 24%. Luksusem natomiast w najmniejszych firmach okazuje się regularny 14-dniowy wypoczynek, gdzie tylko 40% pracowników z niego korzysta, w dużych organizacjach 71%. Jednocześnie Polacy jasno sygnalizują, że chcą jeszcze więcej czasu na regenerację: aż 67% badanych chciałoby zwiększenia liczby dni wolnych.

W życiu zawodowym każdemu może zdarzyć się sytuacja, w której konieczne jest czasowe przerwanie pracy – z powodów rodzinnych, zdrowotnych czy organizacyjnych. Kodeks pracy przewiduje wiele takich przypadków i gwarantuje pracownikom prawo do zwolnienia od pracy w określonych sytuacjach. W 2025 roku katalog tych zwolnień jest wyjątkowo szeroki – obejmuje zarówno klasyczne przypadki, takie jak choroba, przestój czy szkolenie, jak i nowsze rozwiązania, jak pięciodniowy urlop opiekuńczy czy zwolnienie z powodu siły wyższej. Warto przyjrzeć się im bliżej, by wiedzieć, kiedy można z nich skorzystać i jakie wynagrodzenie przysługuje za czas nieobecności.

Rozwiązanie umowy o pracę jest istotnym etapem w relacji pracodawcy i pracownika, regulowanym szczegółowo przez Kodeks pracy. Zakończenie stosunku pracy może nastąpić na różne sposoby, m.in. za porozumieniem stron, za wypowiedzeniem lub bez wypowiedzenia. W każdym przypadku zarówno pracodawca, jak i pracownik mają określone prawa i obowiązki.

Łączenie życia zawodowego z rodzicielstwem nie należy do najłatwiejszych. Znacznie trudniejsze zadanie do wykonania mają pracujący rodzice i opiekunowie dzieci z niepełnosprawnościami. Wychowywanie dziecka z niepełnosprawnością to nie tylko codzienność pełna wyzwań, ale także konieczność balansowania między życiem zawodowym a obowiązkami rodzicielskimi. Rodzice takich dzieci często stają przed trudnymi wyborami i potrzebują wsparcia, aby skutecznie pogodzić pracę z troską o dobrostan swoich pociech. Z tego powodu polskie prawo przewiduje szereg przywilejów, które mają na celu ułatwienie im codziennego funkcjonowania. W artykule przyjrzymy się jednemu z aspektów, a mianowicie organizacji czasu pracy. 

Najczęstszy wariant czasu pracy, to pięciodniowy tydzień pracy z wolną sobotą i niedzielą. W takim wariancie pracownikom należy się dodatkowy dzień wolny od pracy tylko za święta wypadające w soboty. Z tego powodu (co do zasady) pracodawca nie ma obowiązku dawać pracownikom dodatkowego dnia wolnego od pracy za święta wypadające w niedziele – np. w niedzielę 20 kwietnia (Wielkanoc), czy 8 czerwca (Zielone Świątki) 2025 roku. Ale nie dotyczy to tych wyjątkowych przypadków, w których praca jest świadczona w niedziele i święta zgodnie z art. 151(10) Kodeksu pracy. Bo w takich przypadkach pracodawca ma obowiązek zapewnić (wyznaczyć) pracownikom inny dzień wolny od pracy.

Pracownik niepełnosprawny - jakie prawa osobom z niepełnosprawnościami przyznaje Kodeks pracy i ustawa o rehabilitacji zawodowej? Jaki jest wymiar czasu pracy i urlopu wypoczynkowego pracownika niepełnosprawnego?

Z pewnością jednym z najtrudniejszych wyzwań dla pracodawców jest pozyskanie wyspecjalizowanej kadry pracowniczej na obecnie występującym tzw. rynku pracownika. Firmy zastanawiają się jak zachęcić specjalistów do aplikowania, nie inwestując w to dużego nakładu finansowego. Jednym z atrakcyjnych benefitów pracowniczych może zatem okazać się dofinansowanie do posiłku.  Kiedy pracodawca jest obowiązany do zapewniania posiłków regeneracyjnych, a kiedy może dobrowolnie taki zaoferować? 

Trwają konsultacje i prace w Sejmie RP nad nową instytucją, która w założeniu ma dbać o prawa i interesy pracownicze. Ma być powołany Rzecznik Praw Pracowniczych - jest już projekt ustawy. Czy to koniec z wykorzystywaniem osób na tzw. "śmieciówkach". Poniżej szczegółowe założenia.

Ponad 20 proc. Polaków pracuje zdalnie lub hybrydowo. Główne zmiany, jakie wywołała praca zdalna w Polsce związane są z oszczędnością czasu na dojazdach, możliwością dłuższego snu czy też zaoszczędzeniu pieniędzy. Jednocześnie osoby pracujące hybrydowo mają problemy z rozdzieleniem życia prywatnego i zawodowego. Czy taki tryb pracy jest więc słusznym kierunkiem, biorąc pod uwagę wellbeing pracownika? 

W ostatnich latach jednym z najbardziej widocznych trendów na rynku pracy stało się przyspieszone przyjmowanie modelu pracy zdalnej. W miarę postępu technologicznego i zmieniających się oczekiwań pracowników, coraz więcej firm decyduje się na elastyczne podejście do organizacji pracy. Praca na odległość niesie ze sobą zarówno korzyści, jak i wyzwania zarówno dla pracodawców, jak i pracowników.

Od wdrożenia nowelizacji Kodeksu pracy regulującej kwestię pracy zdalnej minęło ponad pół roku. Jak wynika z badania Webcon, obecnie 32 proc. firm w Polsce używa elektronicznych systemów do obsługi i zgłaszania wniosków o pracę zdalną. Pozostałe przedsiębiorstwa nadal nie zautomatyzowały tego procesu. W 42 proc. organizacji informację o pracy zdalnej przekazuje się osobiście, podczas rozmowy, w 27 proc. mailem, a w 10 proc. przypadków w formie papierowej.

Praca zdalna może być co do zasady wykonywana przez pracownika na podstawie uzgodnienia pomiędzy stronami umowy o pracę dotyczącego pracy zdalnej. Kodeks pracy dopuszcza jednak możliwość wykonywania pracy zdalnej również na polecenie pracodawcy. W jakich sytuacjach pracodawca ma prawo wydać polecenie wykonywania pracy zdalnej?

Pracownicy mogą świadczyć telepracę do 7 października 2023 r.

Praca zdalna zlecona z powodu COVID-19 możliwa tylko do 30 września 2023 r. Telepraca tylko do 7 października. Czy w Twojej firmie zmieniono już dokumenty?

Urlop wypoczynkowy powinien być wykorzystany w roku kalendarzowym, w którym pracownik nabył do niego prawo. Co w przypadku, jeśli pracownik nie wykorzysta należnego mu urlopu? Czy zaległy urlop wypoczynkowy przepada? Sprawdź! 

Praca hybrydowa, czyli łączenie wykonywania obowiązków zawodowych po części w biurze i w domu, zaczyna być wiodącym trendem. Po zakończeniu pandemii nastąpił powrót do biur, jednak w wielu przypadkach w postaci właśnie hybrydowej. Jakie są plusy takiego rozwiązania dla pracowników i dla pracodawców? Czy ten model zostanie z nami na zawsze? 

Zakład Ubezpieczeń Społecznych poinformował, że 1 lipca 2023 r. przystąpił do Porozumienia ramowego w sprawie stosowania art. 16 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w przypadkach zwyczajowej telepracy transgranicznej. Porozumienie to dotyczy objęcia ubezpieczeniem społecznym państwa, gdzie jest siedziba pracodawcy pracownika wykonującego telepracę z innego państwa członkowskiego UE. Osoby zainteresowane zatrudnione u polskich pracodawców lub sami polscy pracodawcy, aby skorzystać z zapisów porozumienia, powinny wystąpić do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z wnioskiem US-36.

Zbliżający się początek wakacji przynosi falę upałów. Znoszenie wysokich temperatur jest trudne w miejscu pracy. Jakie prawa mają pracownicy a jakie obowiązki pracodawcy w związku z pracą podczas upałów?

Mobbing w pracy za istotny problem uważa prawie dwie trzecie Polaków. Co piąta osoba doświadczyła tego zjawiska osobiście. Prawie trzy czwarte badanych zdecydowało się na tzw. ciche protesty, nie zgłaszając przypadków mobbingu pracodawcom ani odpowiednim organom. To wyniki badania przeprowadzonego przez ACR Rynek i opinia.

Większość pracodawców deklaruje, że chętnie zatrudniłoby (np. na wakacje) pracownika młodocianego. W krajach zachodnich pracujący nastolatek nikogo nie dziwi. W Polsce ten widok nie jest jeszcze powszechny – z danych CBOS wynika, że co piąty uczeń szkoły ponadpodstawowej podejmował w wakacje etat. Większość nadal nie robi tego, mimo że prawo im na to pozwala. Przepisów dot. zatrudniania nieletnich nie znają również rodzice. Warto jednak wiedzieć, na jaką ochronę prawną mogą liczyć małoletni.

Praca zdalna zagościła na stałe w wielu firmach. Od kwietnia zaczęły również w pełni obowiązywać przepisy Kodeksu pracy regulujące jej zasady. W wielu aspektach samą organizację pracy zdalnej mogą dookreślić pracodawcy za pomocą zapisów regulaminów pracy czy porozumień z pracownikami. Natomiast jeden aspekt pozostaje prawie całkowicie niezmieniony – jest nim zapewnienie bezpieczeństwa pracownikom. W związku tym umożliwiając pracę zdalną pracodawca musi mieć pewność, że warunki jej wykonywania są odpowiednie i nie będą generowały zagrożeń. 

W dzisiejszych dynamicznych czasach, świat pracy ulega ciągłym zmianom. Nowe technologie, rozwój sektorów gospodarki i zmieniające się preferencje pracowników powodują konieczność dostosowania prawa pracy do współczesnych realiów. 

Od dzisiaj, 26 kwietnia 2023 r. w Kodeksie pracy zaczęły obowiązywać ogromne zmiany, jakich dawno nie było! Zmiany dotyczą m.in. urlopów rodzicielskich, zwolnień od pracy, świadectw pracy, umów na okres próbny i czas określony, zasad składania oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę, pracy za granicą. Oczywiście zmiany są pro-pracownicze, a dla pracodawców wiążą się z dodatkowymi obciążeniami i formalnościami. Pracownicy działu kadr nie ucieszą się, ponieważ jest wiele terminów, których trzeba pilnować.

Praca zdalna ma docelowo wyeliminować z polskich firm telepracę i zająć jej miejsce. 7 kwietnia wchodzą w życie przepisy Kodeksu pracy o pracy zdalnej, a te dotyczące telepracy zostają uchylone. Mimo to telepraca pozostanie z nami jeszcze przez pewien czas.