Rzecznik Praw Obywatelskich, Monitoring

W piśmie do Minister Edukacji Narodowej Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych przypomniał, iż monitoring wizyjny jest wysoce inwazyjną formą przetwarzania danych osobowych. Administrator powinien zatem szczególnie wnikliwie rozważyć potrzebę jego stosowania.

Przepisy dotyczące monitoringu w placówkach medycznych wywołały gorącą dyskusję, która wciąż trwa, ponieważ wciąż Rzecznik Praw Obywatelskich broni praw pacjentów, a Ministerstwo Zdrowia powołuje się na konieczność ich bezpieczeństwa i nie chce zmian. Z jednej strony celem przepisów jest rzeczywiście zwiększenie bezpieczeństwa pacjentów, a z drugiej – pojawiają się poważne obawy o naruszenie prawa do prywatności i ochrony danych osobowych. Ten problem wraca, szczególnie mając na uwadze ostatnie okoliczności i śmierć lekarza w jednym z krakowskich szpitali, po ataku pacjenta.

Kilkaset wypadków rocznie. To bilans branży budowlanej. Z danych Państwowej Inspekcji Pracy wynika, że w ich wyniku w 2024 r. w poszkodowanych zostało 463 pracowników, z czego 49 zmarło. Okazuje się, że poprawić bezpieczeństwo na budowie może sztuczna inteligencja. W jaki sposób?

Wiele czynności, dziś wykonywanych przez pracowników ochrony, zostanie zastąpionych (lub już jest zastępowanych) nowoczesnymi technologiami. Nie znaczy to, że branża pracowników ochrony zniknie, jednak bez wątpienia zmaleje liczba etatów.

W związku z ostatnią interwencją Rzecznika Praw Obywatelskich do Ministra Finansów w sprawie wysokich i niezaskarżalnych kar za brak ważnego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, którymi – jak wynika z interwencji – niekiedy karane są nawet osoby nie ponoszące winy za niewykupienie na czas ubezpieczenia, ponieważ np. przebywały w tym czasie w szpitalu – mówi się przede wszystkim o kwestiach problematycznych z punktu widzenia ukaranych. Stawiając się w roli poszkodowanego w wypadku z udziałem nieubezpieczonego pojazdu – można jednak spojrzeć na sprawę z nieco innej perspektywy. UFG przedstawiło swoje stanowisko w sprawie interwencji Rzecznika. 

W związku ze wzrostem od 1 lipca 2024 r. płacy minimalnej – wzrosły też kary za brak obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Spóźnialski posiadacz samochodu osobowego, może zostać obciążony karą sięgającą nawet 8600 zł, a samochodu ciężarowego - 12900 zł. Kary za brak OC niejednokrotnie przewyższają wartość pojazdu. W sprawie interweniuje RPO. 

W jakich miejscach pracodawca może założyć monitoring? Jak informować pracowników o monitoringu? Jakich pomieszczeń pracodawca nie może monitorować? Czy można ukarać pracownika na podstawie monitoringu?

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Jarosław Neneman odpowiedział na wystąpienie Rzecznika Praw Obywatelskich Marcina Wiącka w sprawie prac nad nową definicją budowli na potrzeby opodatkowania podatkiem od nieruchomości oraz w zakresie opodatkowania garaży, wyjaśniając charakter planowanych zmian. Zapewnił, że systemowych zmian w opodatkowaniu nieruchomości prace te nie obejmują.

Organy Krajowej Administracji Skarbowej wysyłają obywatelom nieformalne pisma z ewentualnymi zastrzeżeniami co do prawidłowego wywiązywania się przez nich z obowiązków podatkowych. Takie działania budzą wątpliwości a także emocje podatników, którzy już odebrali takie "listy behawioralne". Mają oni wątpliwości i pytania co do tej procedury, której nie przewiduje Ordynacja podatkowa. Rzecznik Praw Obywatelskich poprosił Ministra Finansów o kompleksowe wyjaśnienia tych działań. Marcin Wiącek pyta ministra Andrzeja Domańskiego m.in. o to, na jakiej podstawie ustalany jest krąg adresatów listów oraz czy resort kontroluje zasadność ich kierowania do podatników.

Rzecznik Praw Obywatelskich ma wątpliwości prawne odnośnie zasad na jakich ma działać strefa czystego transportu (STC) w Warszawie. Dlatego skierował 27 lutego 2024 r. wystąpienie do Biura Zarządzania Ruchem Drogowym Urzędu m. st. Warszawy. Z uchwały Rady m. st. Warszawy w sprawie STC wynika, że (w zakresie wyłączeń od zakazu wjazdu), pojazdy z silnikami benzynowymi mogą spełniać niższe normy emisji szkodliwych substancji w stosunku do pojazdów z silnikami Diesla. Rzecznik Praw Obywatelskich ma obawy, czy takie zróżnicowanie spełnia standardy konstytucyjne, które gwarantują obywatelom prawo do równego traktowania przez władze publiczne. Ponadto RPO zwrócił uwagę na fakt, że czasowe prawo do wjazdu do stołecznej strefy czystego transportu samochodami niespełniającymi europejskich wymogów norm spalania ma przysługiwać mieszkańcom Warszawy, którzy w niej rozliczają podatki. Ale nie wyjaśniono powodów pominięcia tych mieszkańców, którzy nie rozliczają się w stolicy albo też dopiero to uczynią. 

Asystencja osobista osób z niepełnosprawnościami - czy wejdzie w życie w 2024? RPO przedstawia swoje uwagi. Co obejmuje asystencja osobista? 

Ośrodek fałszował dokumentację dotyczącą zakresu szkolenia. W efekcie, choć jego kursanci zdobyli już prawo jazdy, teraz je stracą. Egzaminy na prawo jazdy będą unieważnione. RPO pyta zatem, czy taki scenariusz jest zgodny z Konstytucją.

Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił uwagę na dość ważną kwestię. Otóż przepisy w zakresie sumowania punktów karnych za wiele wykroczeń w czasie jednej kontroli drogowej się wykluczają. Jedne pozwalają dodawać punkty bez limitu. Inne mówią o maksymalnym progu 15 punktów. Które mają rację?

Zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich wciąż nie wiadomo, jakie będą zasady udzielania od 1 stycznia 2024 r. świadczenia wpierającego dla osób z niepełnosprawnościami.

„Dostrzegając wagę problemu zróżnicowania ponoszonych przez rodziców kosztów gorącego posiłku dla uczniów w szkołach, Ministerstwo Edukacji i Nauki rozważa możliwość zmiany przepisów prawa oświatowego w tym zakresie” – poinformował resort w odpowiedzi udzielonej Rzecznikowi Praw Obywatelskich.

Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca uwagę na potrzebę doprecyzowania przesłanek umożliwiających dokonanie legalnego zabiegu aborcji po wyroku Trybunału Konstytucyjnego.

Przepisy regulujące tryb waloryzacji świadczenia nie przewidują dwukrotnej podwyżki w ciągu roku. Zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich powinno to ulec zmianie. Ministerstwo rodziny nie prowadzi prac nad zmianą tych zasad.

Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca uwagę na problem, gdy w akcie urodzenia dziecka matka może wpisać fikcyjne dane jego ojca, ale rubryka „ojciec” nie może pozostać pusta. Zdaniem Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji propozycja zmian przepisów w tym zakresie jest zasadna.

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi analizuje możliwość zmian przepisów, dotyczących zawieszania części uzupełniającej renty rolniczej w przypadku, gdy małżonek rencisty przejdzie na emeryturę. Tak wynika z odpowiedzi udzielonej Rzecznikowi Praw Obywatelskich.

Czy aplikacja monitorująca ekran pracownika w trakcie wykonywania przez niego obowiązków służbowych będzie dopuszczalna w świetle nowych przepisów o pracy zdalnej?

Czy obciążenie obywateli obowiązkiem finansowana składki zdrowotnej w całości właściwie wpisuje się w ciążący na władzy publicznej konstytucyjny nakaz zapewnienia ochrony zdrowia? Takie pytanie zadał rzecznik praw obywatelskich Marcin Wiącek ministrowi zdrowia Adamowi Niedzielskiemu. Nie można podzielić stanowiska, że zmiany legislacyjne wprowadzone ustawą Polski Ład doprowadziły do stanu niekonstytucyjności regulacji składki zdrowotnej lub prawnego systemu publicznej opieki zdrowotnej – odpowiedział 8 marca 2023 r. minister zdrowia.

Przepisy przewidujące jawność sędziowskich oświadczeń majątkowych oraz zobowiązujące ich do informowania o majątku objętym wspólnością małżeńską są niekonstytucyjne - ocenił Rzecznik Praw Obywatelskich Marcin Wiącek, który przystąpił do sprawy zainicjowanej przed TK przez I prezes SN.

Nieograniczona, nadmierna emisja sztucznego światła w przestrzeni publicznej godzi  w konstytucyjne prawa obywateli do ochrony zdrowia oraz do czystego środowiska. Zakłóca to naturalny biorytm człowieka i powoduje m.in. bezsenność. Obniża komfort życia mieszkańców nie tylko miast ale i wsi, co przekłada się na pogorszenie zdrowia. Problem wynika m.in. z braku kompleksowych regulacji w zakresie oświetlenia zewnętrznego. Rzecznik praw obywatelskich interweniuje w tej sprawie.

Kandydaci na rzeczników ds. etyki w dużej grupie kapitałowej muszą zawieszać członkostwo partyjne lub związkowe. Organizacje związkowe działające w tej grupie uważają, że narusza to prawa reprezentowanych przez nich pracowników. Rzecznik praw obywatelskich podziela ich wątpliwości. Co rzecznikowi odpowiedział resort rodziny i polityki społecznej?