Rzecznik Praw Obywatelskich, Projekty ustaw

Rada Ministrów we wtorek 1 lipca 2025 r. przyjęła projekt nowelizacji Karty Nauczyciela. Ustawa przygotowana przez Ministerstwo Edukacji Narodowej zakłada likwidację godzin dostępności.

NSA wypowiedział się w sprawie zeznań podatkowych i terminów związanych z dziedziczeniem. Podjęta przez sąd uchwała okazuje się korzystna dla obywateli.

Cudzoziemiec chciał zarejestrować auto, ale urząd odmówił przyjęcia go poza wyznaczonymi godzinami dla obcokrajowców. Rzecznik Praw Obywatelskich mówi wprost: to może być naruszenie zasad równego traktowania. RPO domaga się pilnych wyjaśnień i zmian w warszawskich urzędach.

Kto może skorzystać ze zwolnienia z kosztów sądowych i notarialnych? Dla kogo bezpłatna pomoc prawna? Oto najważniejsze informacje na 2025 rok!

Uczniowie uczęszczający na lekcje języka mniejszości będą mogli skorzystać ze zwolnienia z nauki drugiego języka obcego nowożytnego. Potrzebny będzie wniosek składany do dyrektora szkoły. Znamy już szczegóły projektu nowego rozporządzenia.

Ministerstwo Edukacji Narodowej chce umożliwić przedłużenie kadencji dyrektora szkoły bez konieczności przeprowadzenia konkursu. Nowe przepisy mogłyby wejść w życie nie wcześniej niż w roku szkolnym 2025/2026. Takiej informacji udzielił wiceminister edukacji Henryk Kiepura w odpowiedzi na zapytanie poselskie.

Do konsultacji i opiniowana został skierowany projekt zmieniający przepisy w zakresie ruchu drogowego. Celem nowelizacji jest zwiększenie poziomu bezpieczeństwa w ruchu drogowym, oraz mobilności młodych osób.

W dzisiejszym świecie, gdzie precyzja i staranne przygotowanie spraw są kluczowe, pojawia się zjawisko, które wywołuje kontrowersje w środowisku prawniczym i wśród opinii publicznej - tzw. ślepy pozew. Czym dokładnie jest, jakie rodzi kontrowersje oraz jakie rozwiązania są proponowane w Polsce? Czy ślepe pozwy zostały już uregulowane w obowiązujących przepisach?

W związku z ostatnią interwencją Rzecznika Praw Obywatelskich do Ministra Finansów w sprawie wysokich i niezaskarżalnych kar za brak ważnego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, którymi – jak wynika z interwencji – niekiedy karane są nawet osoby nie ponoszące winy za niewykupienie na czas ubezpieczenia, ponieważ np. przebywały w tym czasie w szpitalu – mówi się przede wszystkim o kwestiach problematycznych z punktu widzenia ukaranych. Stawiając się w roli poszkodowanego w wypadku z udziałem nieubezpieczonego pojazdu – można jednak spojrzeć na sprawę z nieco innej perspektywy. UFG przedstawiło swoje stanowisko w sprawie interwencji Rzecznika. 

W związku ze wzrostem od 1 lipca 2024 r. płacy minimalnej – wzrosły też kary za brak obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Spóźnialski posiadacz samochodu osobowego, może zostać obciążony karą sięgającą nawet 8600 zł, a samochodu ciężarowego - 12900 zł. Kary za brak OC niejednokrotnie przewyższają wartość pojazdu. W sprawie interweniuje RPO. 

Do ubiegania się o świadczenie wspierające niezbędne jest uzyskanie decyzji o ustaleniu poziomu potrzeby wsparcia. Decyzje wydają wojewódzkie zespoły ds. orzekania o niepełnosprawności. Niestety, rozpatrywanie wniosków o ustalenie poziomu potrzeby wsparcia trwa zbyt długo.

Na tę zmianę czeka wielu rodziców pobierających świadczenia z funduszu alimentacyjnego. Resort rodziny przygotował projekt, który ma na celu podwyższenie maksymalnej kwoty wsparcia do 1000 zł. Jaki jest aktualny etap prac legislacyjnych? Czy jest szansa, że ta podwyżka zaczęłaby obowiązywać już w okresie świadczeniowym 2024/2025?

Przygotowane przez Ministerstwo Finansów rozporządzenie ma dostosować klasyfikację budżetową do ostatnich zmian w prawie. Pojawi się m.in. nowy rozdział „85518 Świadczenie wspierające”. Co jeszcze się zmieni?

W wykazie prac legislacyjnych rządu opublikowana została informacja o projekcie nowelizacji ustawy o finansach publicznych. Proponowane zmiany są związane z związek z wdrażaniem nowych przepisów unijnych, które weszły w życie z końcem kwietnia 2024 r.

Ministerstwo Sprawiedliwości poinformowało o planach dotyczących zmian w zasądzaniu alimentów. Mają być odpowiedzią na postulaty rodziców i sędziów. Czego dotyczą?

22 marca 2024 r. w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów został opublikowany projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw. Projekt nowelizacji przewiduje m.in. podwyższenie kwoty zasiłku pogrzebowego z 4000 zł do 7000 zł.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Jarosław Neneman odpowiedział na wystąpienie Rzecznika Praw Obywatelskich Marcina Wiącka w sprawie prac nad nową definicją budowli na potrzeby opodatkowania podatkiem od nieruchomości oraz w zakresie opodatkowania garaży, wyjaśniając charakter planowanych zmian. Zapewnił, że systemowych zmian w opodatkowaniu nieruchomości prace te nie obejmują.

W aktualnym stanie prawnym na zatrzymanie prawa jazdy kierowcy przez policjanta nie przysługuje skarga do sądu administracyjnego. Rzecznik Praw Obywatelskich wystąpił do Ministra Infrastruktury o rozpoczęcie prac legislacyjnych w celu wprowadzenia podstawy prawnej do zaskarżania takiego zatrzymania prawa jazdy.

Organy Krajowej Administracji Skarbowej wysyłają obywatelom nieformalne pisma z ewentualnymi zastrzeżeniami co do prawidłowego wywiązywania się przez nich z obowiązków podatkowych. Takie działania budzą wątpliwości a także emocje podatników, którzy już odebrali takie "listy behawioralne". Mają oni wątpliwości i pytania co do tej procedury, której nie przewiduje Ordynacja podatkowa. Rzecznik Praw Obywatelskich poprosił Ministra Finansów o kompleksowe wyjaśnienia tych działań. Marcin Wiącek pyta ministra Andrzeja Domańskiego m.in. o to, na jakiej podstawie ustalany jest krąg adresatów listów oraz czy resort kontroluje zasadność ich kierowania do podatników.

Rzecznik Praw Obywatelskich ma wątpliwości prawne odnośnie zasad na jakich ma działać strefa czystego transportu (STC) w Warszawie. Dlatego skierował 27 lutego 2024 r. wystąpienie do Biura Zarządzania Ruchem Drogowym Urzędu m. st. Warszawy. Z uchwały Rady m. st. Warszawy w sprawie STC wynika, że (w zakresie wyłączeń od zakazu wjazdu), pojazdy z silnikami benzynowymi mogą spełniać niższe normy emisji szkodliwych substancji w stosunku do pojazdów z silnikami Diesla. Rzecznik Praw Obywatelskich ma obawy, czy takie zróżnicowanie spełnia standardy konstytucyjne, które gwarantują obywatelom prawo do równego traktowania przez władze publiczne. Ponadto RPO zwrócił uwagę na fakt, że czasowe prawo do wjazdu do stołecznej strefy czystego transportu samochodami niespełniającymi europejskich wymogów norm spalania ma przysługiwać mieszkańcom Warszawy, którzy w niej rozliczają podatki. Ale nie wyjaśniono powodów pominięcia tych mieszkańców, którzy nie rozliczają się w stolicy albo też dopiero to uczynią. 

Projektowane przepisy nakładają na firmy z siedzibą w Polsce obowiązek publikacji danych o podatkach zapłaconych w krajach Europejskiego Obszaru Gospodarczego.

Na stronie Kancelarii Prezesa Rady Ministrów zostały opublikowane główne założenia do projektu ustawy o świadczeniu honorowym z tytułu ukończenia 100 lat życia. Projekt określa zasady i tryb postępowania w sprawie przyznawania prawa do ww. świadczenia.

Obywatelski projekt ustawy w sprawie emerytur stażowych zakłada możliwość przejścia na emeryturę stażową, z chwilą, gdy kobieta ma 35 lat składkowych i nieskładkowych, a mężczyzna 40 lat. 

Jakie jest zadanie rzecznika praw obywatelskich? Jakie skargi składają rodacy? RPO Marcin Wiącek podsumował działalność za rok 2022.

Asystencja osobista osób z niepełnosprawnościami - czy wejdzie w życie w 2024? RPO przedstawia swoje uwagi. Co obejmuje asystencja osobista?