Istnieje sprytny sposób na obejście przepisów i zyskanie wymiernych korzyści przy przechodzeniu na emeryturę, o którym ZUS woli nie informować

• W jakich sytuacjach prawo do emerytury ulega zawieszeniu?
• Legalny „wytrych” dla seniorów: można kontynuować zatrudnienie u dotychczasowego pracodawcy i jednocześnie pobierać emeryturę
• Kiedy powinno nastąpić rozwiązanie stosunku pracy (na przynajmniej jeden dzień), aby móc następnie go kontynuować i jednocześnie pobierać emeryturę? [przykład]
• Czy zawieszenie prawa do emerytury spowoduje również kontynuowanie zatrudnienia, bez jego uprzedniego rozwiązania, u dotychczasowego pracodawcy z innego państwa członkowskiego UE?

W jakich sytuacjach prawo do emerytury ulega zawieszeniu?

Sytuacje, w których prawo do emerytury ulega zawieszeniu, zostały ściśle uregulowane w ustawie z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i jest to:

1. osiąganie przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, tj.:
2. 1. zatrudnienia,
   2. służby,
   3. innej pracy zarobkowej lub
   4. prowadzenia pozarolniczej działalności, w tym również wykonywanej za granicą (w tym przypadku – za przychód uważa się przychód stanowiący podstawę wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne),
   5. czynnej służby wojskowej w Wojsku Polskim lub zastępczych form tej służby lub
   6. działalności kombatanckiej, działalności równorzędnej z tą działalnością,

przez osoby, które nie osiągnęły jeszcze powszechnego wieku emerytalnego (czyli – 60 lat w przypadku kobiet i odpowiednio – 65 lat w przypadku mężczyzn), w wysokości, która przekracza 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa GUS. Aktualnie, tj. od 1 marca 2025 r. – zgodnie z komunikatem Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 14 lutego 2025 r. w sprawie kwot przychodu odpowiadających 70 % i 130 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za IV kwartał 2024 r. stosowanych przy zmniejszaniu albo zawieszaniu emerytur i rent – limit przychodu, powyżej którego świadczenie emerytalno-rentowe ulega zawieszeniu, wynosi 11 020,40 zł (które stanowi równowartość 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za IV kwartał 2024 r.). Od 1 czerwca 2025 r. natomiast – zgodnie z informacją przekazaną przez regionalnego rzecznika prasowy ZUS województwa podlaskiego, Katarzynę Krupicką (ponieważ komunikat ZUS w sprawie kwot przychodu odpowiadających 70 % i 130 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za I kwartał 2025 r. stosowanych przy zmniejszaniu albo zawieszaniu emerytur i ren – nie został jeszcze podany do publicznej wiadomości) – limit przychodu, powyżej którego świadczenie emerytalno-rentowe ulegać będzie zawieszeniu, wynosić będzie 11 651,00 zł.

Osoby, które osiągnęły powszechny wiek emerytalny, czyli 60 lat (w przypadku kobiet) lub 65 lat (w przypadku mężczyzn) – co do zasady – mogą natomiast dorabiać bez ograniczeń. Jest jednak pewien wyjątek (o którym mowa w pkt 2 poniżej), w którym – pomimo osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego, dalsza praca zarobkowa – również spowoduje zawieszenie prawa do emerytury.

2. Kontynuowanie zatrudnienia u dotychczasowego pracodawcy (czyli pracodawcy na rzecz którego dana osoba wykonywała pracę bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, ustalonym w decyzji organu rentowego), bez względu na wysokość uzyskiwanego przychodu z tego tytułu (czyli również, jeżeli przychód ten nie przekracza limitu, o którym mowa w pkt 1 powyżej) i również w przypadku osób, które osiągnęły powszechny wiek emerytalny, czyli 60 lat (w przypadku kobiet) lub odpowiednio – 65 lat (w przypadku mężczyzn).

Legalny „wytrych” dla seniorów: można kontynuować zatrudnienie u dotychczasowego pracodawcy i jednocześnie pobierać emeryturę

Istnieje jednak legalny „wytrych” dla seniorów, który pozwala im na jednoczesne kontynuowanie zatrudnienia u dotychczasowego pracodawcy (u którego pozostawali zatrudnieni bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, ustalonym w decyzji organu rentowego) i pobieranie emerytury. Uniknięcie zawieszenia przez ZUS emerytury, w powyższych okolicznościach, umożliwia – rozwiązanie umowy z dotychczasowym pracodawcą na przynajmniej jeden dzień (np. w ramach porozumienia zawartego w tym przedmiocie z pracodawcą) i następnie jej ponowne zawarcie. Z przepisów nie wynika bowiem zakaz ponownego zawarcia umowy z tym samym pracodawcą, u którego wykonywano pracę przed nabyciem prawa do emerytury, jak i nie wynika minimalny okres, na jaki stosunek pracy ma zostać rozwiązany. W praktyce przyjmuje się więc, że – wystarczy rozwiązanie stosunku pracy przynajmniej na jeden dzień, aby emeryt mógł następnie kontynuować zatrudnienie u dotychczasowego pracodawcy, bez wpływu na prawo do pobierania świadczenia emerytalnego. Jeżeli osiągnął już wiek emerytalny – nie obowiązuje go również limit przychodu, o którym była mowa w pkt 1 powyżej.

Kiedy powinno nastąpić rozwiązanie stosunku pracy (na przynajmniej jeden dzień), aby móc następnie go kontynuować i jednocześnie pobierać emeryturę? [przykład]

Rozwiązanie stosunku pracy z dotychczasowym pracodawcą, na wspomniany powyżej – przynajmniej jeden dzień, co pozwoli na ponowne zatrudnienie u tego samego pracodawcy i jednoczesne pobieranie emerytury – zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 6 czerwca 2023 r., sygn. akt II USKP 47/22 – może nastąpić nawet w okresie pomiędzy złożeniem wniosku o przyznanie emerytury, a wydaniem przez ZUS decyzji o przyznaniu świadczenia. W takiej sytuacji – ZUS nie powinien zawiesić wypłaty emerytury na podstawie art. 103a ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, gdyż przed podjęciem decyzji w tym przedmiocie (tj. w przedmiocie zawieszenia prawa do świadczenia) – powinien „dokładnie wyjaśnić okoliczności sprawy” (tj. czy i kiedy doszło do zawieszenia stosunku pracy z dotychczasowym pracodawcą), gdyż „organ rentowy ma obowiązek działania na korzyść ubezpieczonego”.

Jak wynika z powyższego przykładu – jednodniowa przerwa w zatrudnieniu, która nastąpiła w okresie pomiędzy złożeniem przez ubezpieczonego wniosku o przyznanie emerytury (14 kwietnia 2025 r.), a wydaniem przez ZUS decyzji o przyznaniu świadczenia (5 maja 2025 r.) i miała miejsce w dniu 1 maja 2025 r. W takim przypadku – zgodnie z przytoczonym powyżej orzeczeniem SN – wydając decyzję o przyznaniu emerytury w dniu 5 maja 2025 r. – ZUS nie powinien już zawieszać prawa do świadczenia na podstawie art. 103a ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, gdyż została spełniona przesłanka rozwiązania stosunku pracy z dotychczasowym pracodawcą (przynajmniej na jeden dzień).

Jednodniowa przerwa w zatrudnieniu – może również nastąpić po wydaniu przez ZUS decyzji o przyznaniu świadczenia i zwieszeniu jego wypłaty. Wówczas – z dniem rozwiązania stosunku pracy – ustaje przyczyna zawieszenia i – na podstawie wniosku emeryta – ZUS powinien rozpocząć wypłatę świadczenia, a emeryt może ponownie nawiązać stosunek pracy z dotychczasowym pracodawcą.

Czy zawieszenie prawa do emerytury spowoduje również kontynuowanie zatrudnienia, bez jego uprzedniego rozwiązania, u dotychczasowego pracodawcy z innego państwa członkowskiego UE?

Kontynuowanie zatrudnienia u dotychczasowego pracodawcy z innego państwa członkowskiego UE (u którego dana osoba wykonywała pracę bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury), bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z tym pracodawcą (przynajmniej na jeden dzień) – spowoduje dokładnie ten sam skutek, co kontynuowanie zatrudnienia u dotychczasowego pracodawcy (bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy) na terenie Polski. Na podstawie art. 103a ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, w związku z art. 5 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/04 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego – prawo do emerytury ulegnie zawieszeniu, bez względu na wysokość przychodu, gdy ubezpieczony kontynuuje (bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy) zatrudnienie w innym państwie członkowskim UE.¹ Wystarczy jednak rozwiązanie stosunku pracy z dotychczasowym pracodawcą z innego państwa członkowskiego UE na przynajmniej jeden dzień (na opisanych powyżej zasadach odnoszących się do zatrudnienia u polskiego pracodawcy) – aby przyczyna zawieszenia prawa do emerytury odpadła.

¹ zob. wyrok SN z dnia 4 grudnia 2018 r., sygn. akt I UK 339/17

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 1631 z późn. zm.)
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 22.07.1992 r. w sprawie szczegółowych zasad zawieszania lub zmniejszania emerytury lub renty (Dz.U. z 1992 r., nr 58, poz. 290 z późn. zm.)
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.U. UE L 2004.166.1)