Masz problemy ze wzrokiem lub słuchem? Sprawdź, czy należy Ci się orzeczenie o niepełnosprawności

• Nowe zasady 2025 – kto może dostać orzeczenie?
• Co daje orzeczenie o niepełnosprawności?
• Słaby wzrok – kiedy możesz dostać orzeczenie?
• Słuch – czy niedosłuch kwalifikuje do orzeczenia?
• Jak dostać orzeczenie krok po kroku
• Czego orzeczenie nie daje?
• FAQ – najczęściej zadawane pytania

Nowe zasady 2025 – kto może dostać orzeczenie?

W 2025 roku weszły w życie przepisy, które ułatwiają uzyskanie orzeczenia o niepełnosprawności. Możesz się o nie ubiegać, jeśli masz trwałe problemy zdrowotne, które ograniczają Twoje codzienne funkcjonowanie i to niezależnie od wieku. Wniosek mogą złożyć zarówno osoby pracujące, jak i nieaktywne zawodowo, dzieci, młodzież, emeryci i renciści. Nie musisz mieć całkowitej utraty wzroku ani słuchu. Orzeczenie może przysługiwać również wtedy, gdy masz umiarkowane zaburzenia, które utrudniają Ci naukę, komunikację, poruszanie się, pracę lub samodzielne życie. Liczy się rzeczywisty wpływ choroby na Twoje funkcjonowanie, a nie tylko sama diagnoza.

W Polsce funkcjonują trzy stopnie niepełnosprawności:

• Lekki – niewielkie ograniczenia, ale osoba pozostaje samodzielna.
• Umiarkowany – konieczność częściowej pomocy lub wsparcia w pracy.
• Znaczny – osoba wymaga stałej opieki i nie jest samodzielna.

Zasady orzekania reguluje Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. 2024 poz. 2871) oraz Rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 28 marca 2024 r.

Co daje orzeczenie o niepełnosprawności?

Orzeczenie to dokument, który potwierdza, że Twój stan zdrowia wpływa na codzienne funkcjonowanie. Umożliwia dostęp do:

• świadczenia wspierającego do 4134 zł miesięcznie,
• renty z ZUS lub KRUS,
• zasiłku pielęgnacyjnego,
• karty parkingowej i ulg w komunikacji,
• ulg podatkowych,
• zniżek na leki, turnusy i sprzęt medyczny.

Słaby wzrok – kiedy możesz dostać orzeczenie?

Nie trzeba być całkowicie niewidomym. Liczy się to, jak bardzo pogorszenie widzenia wpływa na codzienne życie.

Objawy, które mogą kwalifikować, to ubytek ostrości wzroku (trwały, potwierdzony przez okulistę):

• ostrość wzroku poniżej 0,3 w lepszym oku po korekcji (czyli nawet w okularach czy soczewkach),
• pole widzenia poniżej 20 stopni (tzw. „widzenie lunetowe”).

Choroby najczęściej uwzględniane przez komisję:

• Zwyrodnienie plamki żółtej (AMD) – szczególnie w postaci mokrej, prowadzącej do utraty centralnego widzenia.
• Jaskra – zaawansowana, powodująca uszkodzenia nerwu wzrokowego i zwężenie pola widzenia.
• Retinopatia cukrzycowa – uszkodzenie siatkówki związane z cukrzycą.
• Zaawansowana zaćma, jeśli nieoperacyjna lub nieprzywracająca ostrości po operacji.
• Dystrofie siatkówki – wrodzone lub postępujące choroby degeneracyjne siatkówki (np. barwnikowe zwyrodnienie siatkówki).
• Neuropatie nerwu wzrokowego – np. zanik nerwu wzrokowego.
• Retinopatia wcześniacza – uszkodzenie wzroku u osób urodzonych przedwcześnie.
• Zespoły genetyczne powodujące uszkodzenia wzroku (np. zespół Ushera, zespół Bardeta–Biedla).

Słuch – czy niedosłuch kwalifikuje do orzeczenia?

Tak, jeśli utrudnia komunikację, nawet przy użyciu aparatu słuchowego.

Objawy, które mogą kwalifikować to trwały niedosłuch:

• utrata słuchu powyżej 70 dB w lepszym uchu – oznacza to praktycznie głuchotę lub bardzo poważne problemy z komunikacją, nawet z aparatem słuchowym,
• obustronny niedosłuch umiarkowany lub znaczny z trudnościami w rozumieniu mowy.

Choroby najczęściej brane pod uwagę:

• Głuchota wrodzona lub nabyta – całkowita lub częściowa utrata słuchu w jednym lub obu uszach.
• Niedosłuch odbiorczy lub przewodzeniowy w stopniu umiarkowanym, znacznym lub głębokim (powyżej 40–70 dB w lepszym uchu).
• Zespół Ushera – łączy ubytek słuchu i wzroku, często prowadzi do stopniowej utraty obu zmysłów.
• Otoskleroza – choroba ucha środkowego prowadząca do niedosłuchu.
• Przewlekłe zapalenie ucha środkowego z trwałym uszkodzeniem słuchu.
• Neuropatie nerwu słuchowego, np. w przebiegu chorób neurologicznych.
• Zaburzenia słuchu po urazach lub operacjach – jeśli powodują istotne trudności w komunikacji.

Jak dostać orzeczenie krok po kroku

Procedura uzyskania orzeczenia o niepełnosprawności nie jest skomplikowana, ale wymaga zgromadzenia odpowiednich dokumentów i cierpliwości. Poniżej znajdziesz uproszczony schemat postępowania, który pomoże Ci przygotować się do całego procesu.

1. Zbierz dokumentację medyczną – wyniki badań, opinie lekarzy specjalistów, historię leczenia.
2. Wypełnij wniosek do powiatowego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności (dostępny online lub w urzędzie).
3. Dołącz zaświadczenie lekarskie – zgodne ze wzorem obowiązującym w danym roku (druk do pobrania na stronie zespołu).
4. Czekaj na wezwanie na komisję – w niektórych przypadkach orzeczenie może zostać wydane bez Twojej obecności, tylko na podstawie dokumentacji. Decyzja powinna zapaść w ciągu 30 dni od komisji, ale na samo posiedzenie możesz czekać od 1 do 3 miesięcy – zależnie od lokalnego obciążenia.
5. Po otrzymaniu orzeczenia możesz złożyć wnioski o świadczenia z ZUS, MOPS, PFRON lub inne formy wsparcia.

Więcej informacji oraz dokładny opis każdego z etapów znajdziesz w artykule:
Jak dostać orzeczenie o niepełnosprawności? 5 kroków, które musisz znać

Czego orzeczenie nie daje?

Choć orzeczenie o niepełnosprawności otwiera drogę do wielu form wsparcia, warto pamiętać, że nie gwarantuje automatycznie wszystkich uprawnień. Wiele z nich zależy od dodatkowych warunków – takich jak wiek, rodzaj wskazań czy stopień niepełnosprawności. Oto, czego orzeczenie nie zapewnia z urzędu:

• Nie daje automatycznie prawa do renty – konieczne jest spełnienie wymagań ZUS, m.in. dotyczących wieku, okresu składkowego i orzeczenia o niezdolności do pracy.
• Nie każda diagnoza oznacza przyznanie orzeczenia – komisja ocenia nie tylko chorobę, ale jej wpływ na codzienne funkcjonowanie.
• Nie każda osoba dostaje kartę parkingową – musi się znaleźć odpowiednie wskazanie w treści orzeczenia (np. znaczne ograniczenia w poruszaniu się).
• Nie każda niepełnosprawność wiąże się z dodatkami finansowymi – np. świadczenie wspierające czy zasiłek pielęgnacyjny są przyznawane tylko przy określonych warunkach i stopniach.

Nowość 2025: dłuższe lub bezterminowe orzeczenia

W przypadku przewlekłych schorzeń słuchu i wzroku, komisje coraz częściej przyznają orzeczenia:

• na minimum 7 lat,
• lub bezterminowo – gdy stan zdrowia nie rokuje poprawy.

To ułatwia życie osobom starszym i ogranicza konieczność ciągłego ponawiania procedury.

FAQ – najczęściej zadawane pytania

Czy trzeba być całkowicie niewidomym lub głuchym, by dostać orzeczenie?

Nie. Wystarczą objawy, które znacząco utrudniają codzienne życie – np. zawężone pole widzenia lub silny niedosłuch.

Czy do wniosku potrzebuję skierowania od lekarza?

Nie. Wystarczy zaświadczenie lekarskie oraz dokumentacja medyczna.

Czy orzeczenie daje prawo do pieniędzy?

Tak – możesz ubiegać się o świadczenie wspierające, zasiłek pielęgnacyjny, a nawet rentę.

Czy można się odwołać?

Tak – masz 14 dni od daty decyzji komisji. Odwołanie trafia do wojewódzkiego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności.