Masz problemy zdrowotne? Oto 5 kroków, by dostać orzeczenie o niepełnosprawności w 2025 roku
REKLAMA
REKLAMA
Orzeczenie o niepełnosprawności to kluczowy dokument, który otwiera drogę do szeregu ważnych ulg podatkowych, świadczeń finansowych i udogodnień. Od 2025 roku procedura jego uzyskania staje się jeszcze bardziej przejrzysta, a nowe przepisy wprowadzają dodatkowe możliwości, takie jak mobilna legitymacja. Sprawdź, jak uzyskać orzeczenie w pięciu prostych krokach i jakie korzyści z tego wynikają.
- Kto może ubiegać się o orzeczenie?
- Co oznaczają stopnie niepełnosprawności?
- 1. Przygotuj niezbędną dokumentację
- 2.Złóż wniosek w lokalnym ZON
- 3. Komisja ZON – jak wygląda badanie i wywiad?
- 4. Decyzja o orzeczeniu i możliwość odwołania
- 5. Wykorzystaj orzeczenie – sprawdź, co Ci się należy!
Kto może ubiegać się o orzeczenie?
Orzeczenie o niepełnosprawności może uzyskać każda osoba, u której trwałe lub przewlekłe (min. 12 mies.) schorzenie ogranicza codzienne funkcjonowanie albo zdolność do pracy. Wniosek złożysz:
REKLAMA
- osobiście – gdy masz ukończone 16 lat,
- przez rodzica / opiekuna – w przypadku dzieci i młodzieży,
- przez pełnomocnika – jeżeli nie możesz działać samodzielnie.
Dotyczy to zarówno niepełnosprawności wrodzonych, jak i nabytych w wyniku choroby lub urazu. Nie liczy się miejsce zatrudnienia ani źródło dochodu – ważny jest realny wpływ choroby na życie.
Co oznaczają stopnie niepełnosprawności?
Wyróżnia się trzy stopnie niepełnosprawności. Każdy z nich definiuje poziom ograniczeń w codziennym funkcjonowaniu i zdolności do pracy. Zrozumienie różnic między nimi jest kluczowe, bo to od oceny komisji zależy, jakie uprawnienia i świadczenia będą Ci przysługiwać. Oto, co oznacza każdy z nich:
- Znaczny stopień: Oznacza, że osoba jest całkowicie niezdolna do pracy lub wymaga stałej opieki innej osoby, aby zaspokoić podstawowe potrzeby życiowe.
- Umiarkowany stopień: Oznacza, że osoba jest częściowo niezdolna do pracy lub potrzebuje wsparcia w niektórych czynnościach życiowych, choć niekoniecznie stałej opieki.
- Lekki stopień: Oznacza naruszenie sprawności organizmu, które utrudnia wykonywanie pracy, ale nie ogranicza znacząco codziennego funkcjonowania.
Ta informacja pomoże Ci ocenić, do którego stopnia możesz się kwalifikować, co jest kluczowe w procesie wnioskowania. Teraz przejdźmy do szczegółowych kroków, które musisz podjąć, aby uzyskać orzeczenie o niepełnosprawności.
1. Przygotuj niezbędną dokumentację
Pierwszym i najważniejszym krokiem jest skompletowanie wymaganych dokumentów. Komisja ds. Orzekania o Niepełnosprawności (ZON) wymaga precyzyjnych informacji, dlatego przygotuj je starannie:
| Dokument | Opis / Uwagi | Ważność / Termin |
|---|---|---|
Wniosek o wydanie orzeczenia | Formularz dostępny w lokalnym PZON lub online (ważne: wersja na 2025 rok) | Bezterminowy |
Zaświadczenie lekarskie | Wypełnia lekarz POZ lub specjalista. Musi zawierać opis choroby i jej wpływu na funkcjonowanie | Ważne tylko 30 dni od wystawienia |
Dokumentacja medyczna | Wyniki badań, karty wypisowe, opinie specjalistów, opisy leczenia | Nie ma ograniczeń czasowych, ale im bardziej aktualna, tym lepiej |
Dowód osobisty lub PESEL dziecka | Do potwierdzenia tożsamości wnioskującego lub dziecka | Standardowo wymagany przy składaniu |
Pełnomocnictwo (jeśli dotyczy) | W przypadku, gdy wniosek składa osoba trzecia (np. opiekun prawny) | Wymaga podpisu i danych obu stron |
2.Złóż wniosek w lokalnym ZON
Po skompletowaniu dokumentacji możesz ją złożyć w Powiatowym Zespole ds. Orzekania o Niepełnosprawności (PZON) właściwym dla Twojego miejsca zamieszkania. Masz kilka opcji:
| Tryb złożenia wniosku | Gdzie złożyć? | Co warto wiedzieć? |
|---|---|---|
Osobiście | W biurze podawczym Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności (PZON) | Najszybszy sposób, możliwość skonsultowania się z pracownikiem. |
Pocztą tradycyjną | List polecony do właściwego PZON | Zachowaj potwierdzenie nadania. Termin liczony od daty stempla pocztowego. |
Elektronicznie | Przez platformę ePUAP (jeśli dostępna w Twoim powiecie) | Wymaga profilu zaufanego. Nie każdy PZON przyjmuje dokumenty online – sprawdź na stronie urzędu. |
ZON ma obowiązek poinformować Cię o terminie posiedzenia komisji w ciągu maksymalnie 30 dni. W szczególnie skomplikowanych przypadkach termin ten może zostać wydłużony do 60 dni.
3. Komisja ZON – jak wygląda badanie i wywiad?
Kluczowym etapem procedury jest osobiste spotkanie z komisją orzekającą w siedzibie ZON. Jej skład zazwyczaj obejmuje:
- lekarza,
- psychologa lub pracownika socjalnego.
Podczas posiedzenia zostanie przeprowadzony krótki wywiad oraz podstawowe badanie lekarskie, mające na celu ocenę Twojego stanu funkcjonalnego.
Jeśli Twój stan zdrowia uniemożliwia stawiennictwo w ZON, możesz poprosić o:
- Komisję wyjazdową: Jeśli ZON oferuje taką możliwość.
- Zaoczne rozpatrzenie sprawy: W sytuacji, gdy zgromadzona dokumentacja medyczna w jasny i jednoznaczny sposób potwierdza Twoją sytuację zdrowotną i umożliwia wydanie orzeczenia bez Twojej obecności.
4. Decyzja o orzeczeniu i możliwość odwołania
Po posiedzeniu komisji, ZON ma 14 dni na wydanie decyzji o orzeczeniu. Możesz odebrać ją osobiście lub poczekać na przesłanie pocztą.
Jeśli nie zgadzasz się z wydaną decyzją, przysługuje Ci prawo do odwołania. Masz na to 14 dni od daty jej otrzymania. Odwołanie składasz za pośrednictwem ZON, który wydał pierwsze orzeczenie – zostanie ono przekazane do Wojewódzkiego ZON. Druga instancja ma maksymalnie 2 miesiące na rozpatrzenie sprawy i wydanie swojej decyzji.
W przypadku dalszego niezadowolenia sprawę możesz skierować do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych.
5. Wykorzystaj orzeczenie – sprawdź, co Ci się należy!
Uzyskanie orzeczenia o niepełnosprawności otwiera dostęp do wielu form wsparcia, które mogą znacząco poprawić jakość życia i zmniejszyć obciążenia finansowe. Pamiętaj, aby aktywnie korzystać z przysługujących Ci praw. Obejmują one m.in.:
| Rodzaj wsparcia | Na czym polega? | Od kiedy / Dodatkowe informacje |
|---|---|---|
Świadczenie wspierające | Comiesięczne wsparcie finansowe nawet do 4134 zł , w zależności od punktacji potrzeby wsparcia | Nowość od 2024 r., pełna dostępność od 2025 |
Ulgi komunikacyjne | Zniżki na przejazdy PKP, komunikację miejską i regionalną | Wysokość zniżki zależy od wieku i stopnia niepełnosprawności |
Karta parkingowa | Prawo do parkowania na miejscach dla osób z niepełnosprawnościami | Ważna przez cały okres obowiązywania orzeczenia |
Mobilna legitymacja osoby z niepełnosprawnością | Cyfrowy dokument w smartfonie, potwierdzający status | Nowość od 2025 roku |
Programy PFRON | Dofinansowanie turnusów, sprzętu medycznego, ortopedycznego i rehabilitacyjnego | Wymagany oddzielny wniosek, możliwe limity dochodowe |
Ulgi podatkowe | Odliczenia m.in. za leki, dojazdy, sprzęt, opiekę | Tzw. ulga rehabilitacyjna – rozliczana w PIT |
Wcześniejsza emerytura lub renta | Możliwość przejścia na emeryturę lub uzyskania renty wcześniej niż standardowo | W zależności od stopnia niepełnosprawności i długości stażu pracy |
FAQ – najczęściej zadawane pytania o orzeczenie o niepełnosprawności (2025)
Ile kosztuje uzyskanie orzeczenia o niepełnosprawności?
Procedura jest całkowicie bezpłatna – ponosisz jedynie potencjalne koszty związane z uzyskaniem dokumentacji medycznej, przesyłką dokumentów lub ich kserokopii.
Czy można złożyć wniosek o orzeczenie elektronicznie?
Tak, o ile twój lokalny ZON umożliwia składanie wniosków przez platformę ePUAP. Informacje na ten temat znajdziesz na stronie internetowej właściwego powiatu lub miasta.
Na jaki czas wydawane jest orzeczenie?
Orzeczenie może być wydane na czas określony (np. 2–5 lat) lub bezterminowo. Decyzja zależy od oceny komisji orzekającej i przede wszystkim od charakteru oraz prognozy schorzenia.
Czy orzeczenie jest ważne w całej Polsce?
Tak, orzeczenie o niepełnosprawności wydane przez dowolny powiatowy lub wojewódzki zespół orzekający w Polsce jest ważne na terenie całego kraju.
Potwierdź zapis
Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.
Coś poszło nie tak
REKLAMA
© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.
REKLAMA