Orzeczenie o niepełnosprawności – 14 sierpnia wchodzą zmiany, które mogą Cię zaskoczyć

• Podstawa prawna zmian w orzekaniu o niepełnosprawności
• Kto będzie mógł przewodniczyć komisji po 14 sierpnia?
• Jak nowe przepisy wpłyną na Twoją sprawę, jeśli wniosek już jest w toku?
• Korzyści i obawy – dwa spojrzenia na reformę
• Jak przygotować się do komisji po nowelizacji
• FAQ – najczęściej zadawane pytania

Podstawa prawna zmian w orzekaniu o niepełnosprawności

Zmiany w systemie orzekania o niepełnosprawności wynikają z dwóch aktów prawnych opublikowanych w 2025 r. Najnowsze to rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z 28 lipca 2025 r. Wprowadza ono znaczące zmiany w przepisach dotyczących orzekania o niepełnosprawności i jej stopniu. Dokument ukazał się w Dzienniku Ustaw 30 lipca, a po dwutygodniowym vacatio legis zacznie obowiązywać 14 sierpnia 2025 r. Wcześniej, 11 czerwca 2025 r., weszło w życie inne rozporządzenie, Dz.U. 2025 poz. 682), które wydłużyło minimalne okresy ważności orzeczeń, zwłaszcza w przypadku osób z chorobami rzadkimi. Oba te dokumenty są częścią szerzej zakrojonej reformy systemu orzecznictwa.

Kto będzie mógł przewodniczyć komisji po 14 sierpnia?

Przed zmianą przewodniczącym komisji orzekającej mógł zostać wyłącznie lekarz posiadający specjalizację lub pierwszy stopień specjalizacji. Od 14 sierpnia 2025 r. grono uprawnionych zostanie poszerzone. Funkcję przewodniczącego będzie mógł pełnić także lekarz w trakcie specjalizacji, który ukończył moduł podstawowy lub jest co najmniej na trzecim roku szkolenia w takich dziedzinach, jak m.in. choroby wewnętrzne, pediatria, ortopedia, neurologia, psychiatria, okulistyka czy otolaryngologia.

Dopuszczono również lekarzy z minimum pięcioletnim stażem pracy w zawodzie. Celem tej zmiany jest zwiększenie liczby orzeczników i skrócenie czasu oczekiwania na posiedzenia komisji. Nowe przepisy obejmą także sprawy już w toku. Wnioski złożone przed 14 sierpnia będą rozpatrywane według zaktualizowanych zasad, bez konieczności ponownego składania dokumentów czy wniosków.

Powiększenie katalogu lekarzy uprawnionych do orzekania w zespołach orzeczniczych niewątpliwie przyczyni się do zwiększenia częstotliwości posiedzeń składów orzekających, a tym samym do skrócenia oczekiwania osób zainteresowanych i dzieci na wyznaczony termin posiedzenia składu orzeczniczego – podkreślają urzędnicy Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

Jak nowe przepisy wpłyną na Twoją sprawę, jeśli wniosek już jest w toku?

Od 14 sierpnia 2025 r. wszystkie trwające postępowania orzecznicze będą prowadzone według zaktualizowanych zasad. Pod warunkiem, że zmiany będą korzystniejsze dla wnioskodawcy. Jeśli złożyłeś wniosek przed tą datą, skorzystasz z nowych rozwiązań bez żadnych dodatkowych formalności.

Co to oznacza w praktyce?

• Nie musisz składać nowego wniosku – Zespół orzekania o niepełnosprawności automatycznie zastosuje nowy stan prawny.
• Łatwiej zebrać komisję – Nowe przepisy pozwalają na prowadzenie posiedzeń przez szersze grono lekarzy. Dzięki temu komisje będą zbierać się sprawniej.
• Szybszy termin – jeśli w Twoim powiecie brakuje odpowiedniego lekarza, przewodniczący będzie mógł przekazać sprawę do innego zespołu, w którym kolejka jest krótsza.

Dzięki temu wiele spraw powinno zostać rozpatrzonych szybciej, choć tempo postępowania będzie zależeć od faktycznych możliwości kadrowych w danym regionie.

Korzyści i obawy – dwa spojrzenia na reformę

Rozszerzenie katalogu lekarzy orzeczników z pewnością zwiększy przepustowość komisji. Ministerstwo oraz Biuro Pełnomocnika ds. Osób Niepełnosprawnych podkreślają, że umożliwienie orzekania lekarzom w trakcie specjalizacji ma pomóc zlikwidować kolejki i skrócić czas oczekiwania na decyzję, co w efekcie przyspieszy dostęp do świadczeń z MOPS, ZUS i PFRON. Ponadto wcześniejsze rozporządzenie z 26 maja wydłużyło ważność orzeczeń, dzięki czemu wiele osób uniknie częstych badań kontrolnych.

Kolejny kawałek polskiego systemu orzeczniczego właśnie poprawiamy. W powiatowych zespołach ds. orzekania o niepełnosprawności będą mogli pracować lekarze w trakcie specjalizacji – powiedział Łukasz Krasoń, Pełnomocnik Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych, 30 lipca 2025, podczas ogłaszania założeń reformy.

Nie brakuje jednak obaw. Krytycy zmian wskazują, że lekarze w trakcie specjalizacji mogą mieć mniejsze doświadczenie w ocenie szczególnie złożonych przypadków, co może wzbudzać wątpliwości wśród wnioskodawców. Resort odpowiada, że nowi orzecznicy będą dobierani do składów zgodnie z profilem ich szkolenia, a jakość decyzji będzie nadzorowana przez doświadczonych członków komisji. Wymóg co najmniej pięcioletniej praktyki ma dodatkowo zapewnić odpowiedni poziom kompetencji. Ostateczna ocena reformy będzie zależeć od tego, czy uda się pogodzić szybkość działania z wysokim standardem merytorycznym.

Jak przygotować się do komisji po nowelizacji

Nawet przy usprawnieniu procedur warto pamiętać o kilku zasadach:

1. Zadbaj o pełną dokumentację medyczną – aktualne wyniki badań i zaświadczenia zwiększą szanse na szybkie zakończenie postępowania. Brak dokumentów jest najczęstszą przyczyną odroczeń.
2. Pozostań w kontakcie – odbieraj telefony i e-maile od urzędników; nieodebranie korespondencji może opóźnić wyznaczenie terminu.
3. Rozważ posiedzenie w innym powiecie – jeżeli w Twojej jednostce kolejka jest bardzo długa, zapytaj o możliwość przeniesienia sprawy do zespołu, który ma wolnych orzeczników.
4. Sprawdź ważność obecnego orzeczenia – jeżeli Twoje dotychczasowe orzeczenie jest nieaktualne, warto złożyć wniosek, aby skorzystać z nowych przepisów.

FAQ – najczęściej zadawane pytania

Czy muszę złożyć nowy wniosek, jeśli mój jest już w trakcie rozpatrywania?

Nie. Organ orzeczniczy automatycznie stosuje nowe przepisy do wszystkich spraw w toku; nie ma konieczności składania dodatkowych dokumentów.

Kiedy zaczynają obowiązywać nowe przepisy?

Rozporządzenie jest datowane na 28 lipca 2025 r., opublikowano je w Dzienniku Ustaw 30 lipca, a w życie wchodzi 14 sierpnia 2025 r. Obejmuje ono zarówno nowe, jak i trwające postępowania.

Czy mogę liczyć na szybsze wydanie orzeczenia?

Taki jest główny cel reformy. Dopuszczenie do składów lekarzy w trakcie specjalizacji oraz lekarzy z pięcioletnim stażem ma odciążyć komisje i skrócić kolejki. Ostateczny czas oczekiwania zależy jednak od lokalnej organizacji pracy zespołów.

Czy poszerzenie składu komisji nie obniży jakości orzeczeń?

Obawy dotyczące mniejszego doświadczenia nowych orzeczników są zrozumiałe. Ministerstwo wyjaśnia, że lekarze w trakcie specjalizacji będą kierowani zgodnie z profilem swojego szkolenia, a komisje będą nadal złożone z co najmniej dwóch osób. Ponadto wprowadzono możliwość, by komisje były nadzorowane przez bardziej doświadczonych specjalistów.

Czy zmieniły się terminy na odwołanie?

Nadal obowiązuje 14-dniowy termin na odwołanie od decyzji powiatowego zespołu i 30 dni na skargę do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych.

Podstawy prawne:

• Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z 28 lipca 2025 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności – Dziennik Ustaw 2025 poz. 1033 (ogłoszenie 30 lipca 2025 r., wejście w życie 14 sierpnia).
• Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z 26 maja 2025 r. w sprawie wydłużenia okresów ważności orzeczeń – Dziennik Ustaw 2025 poz. 682 (obowiązuje od 11 czerwca 2025 r.).