REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Znaczny stopień niepełnosprawności – przywileje, o których mało kto wie

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Artur Sadziński
Dziennikarz i redaktor z doświadczeniem w tworzeniu treści o finansach, prawie i sprawach konsumenckich. Pisze z myślą o praktycznym wsparciu dla czytelnika.
Znaczny stopień niepełnosprawności – przywileje, o których mało kto wie
Te przywileje mają tylko osoby ze znacznym stopniem. Większość o nich nie wie
ShutterStock

REKLAMA

REKLAMA

Masz znaczny stopień niepełnosprawności lub opiekujesz się kimś, kto go posiada? W 2025 roku lista ulg, świadczeń i ułatwień jest dłuższa, niż myśli większość osób. To nie tylko wyższe dodatki czy krótszy czas pracy – część przywilejów może zaskoczyć nawet tych, którzy od lat mają orzeczenie. W artykule znajdziesz także przykłady lokalnych ulg i programów z największych polskich miast. Sprawdź, co Ci przysługuje, od kiedy i jak możesz to uzyskać.

rozwiń >

Co oznacza znaczny stopień niepełnosprawności?

Znaczny stopień niepełnosprawności to najwyższy z trzech stopni przewidzianych w polskim systemie orzecznictwa (obok umiarkowanego i lekkiego). Otrzymują go osoby, które ze względu na swój stan zdrowia wymagają stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w codziennym funkcjonowaniu. Może to oznaczać konieczność wsparcia w przemieszczaniu się, robieniu zakupów, przygotowywaniu posiłków, dbaniu o higienę, a czasem nawet w najprostszych czynnościach domowych.

REKLAMA

REKLAMA

W praktyce orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności potwierdza, że dana osoba nie jest w stanie samodzielnie egzystować bez systematycznej pomocy – czy to ze strony członków rodziny, czy profesjonalnych opiekunów. Dotyczy to zarówno osób z poważnymi chorobami przewlekłymi, zaawansowanymi schorzeniami narządu ruchu, jak i osób po ciężkich urazach czy z niektórymi chorobami psychicznymi.

Decyzję o przyznaniu tego stopnia podejmuje Powiatowy lub miejski zespół ds. orzekania o niepełnosprawności.

Orzeczenia wydane przez ZUS lub KRUS o całkowitej niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji są uznawane za równoważne z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, ale mają nieco inne przeznaczenie.

REKLAMA

Osoby w wieku emerytalnym, które chcą uzyskać orzeczenie o stopniu niepełnosprawności (np. żeby korzystać z ulg), również muszą złożyć wniosek do powiatowego lub miejskiego zespołu - podpowiada pracownik MOPS-u w Poznaniu.

Świadczenia, ulgi i dofinansowania dla osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności

W 2025 roku osoby z tym statusem mogą liczyć na szeroki pakiet świadczeń finansowych, ulg podatkowych oraz dofinansowań, zarówno z budżetu państwa, jak i programów PFRON oraz samorządów.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Poniżej znajdziesz aktualne zestawienie najważniejszych form pomocy, z podziałem na trzy kategorie: świadczenia pieniężne, ulgi i przywileje oraz dofinansowania. Warto sprawdzić, które z nich przysługują Tobie lub bliskiej osobie, bo część wymaga osobnego wniosku.

Świadczenia pieniężne (2025)

Świadczenie

Kwota

Dla kogo

Uwagi

Renta socjalna

1 878,91 zł brutto/mies.

Osoby całkowicie niezdolne do pracy od urodzenia lub przed 18 r.ż.

Wypłacana przez ZUS

Zasiłek pielęgnacyjny

215,84 zł/mies.

Osoby z orzeczeniem o znacznym stopniu

Bez względu na wiek

Świadczenie wspierające

ok. 712–4 147 zł/mies.

Osoby z orzeczeniem i punktami potrzeby wsparcia

Kwota zależy od liczby punktów

Zasiłek stały z pomocy społecznej

do 1 010 zł (osoba samotna) lub 823 zł/os. w rodzinie

Osoby o niskich dochodach

Wypłacany przez MOPS/GOPS

Świadczenie uzupełniające („500+ dla niesamodzielnych”)

do 500 zł/mies.

Osoby niesamodzielne z niskim dochodem

Dochód poniżej progu ustawowego

Dodatek pielęgnacyjny z ZUS

348,22 zł/mies.

Osoby całkowicie niezdolne do pracy lub po 75 r.ż.

Automatyczny po spełnieniu warunków

Renta z tytułu niezdolności do pracy

kwoty zależne od stażu i składek

Osoby całkowicie niezdolne do pracy

Wymaga decyzji ZUS

Renta rodzinna

do 3 561,92 zł brutto/mies.

Osoby niepełnosprawne po śmierci członka rodziny

Kwota zależna od liczby uprawnionych

Dodatek sierocy

620,36 zł/mies.

Sieroty zupełne

Wypłacany razem z rentą rodzinną

Dofinansowania z PFRON i programów lokalnych

Cel dofinansowania

Maksymalna kwota

Warunki

Adaptacja łazienki, podjazdu, windy

do 35 000 zł

Likwidacja barier architektonicznych

Zakup samochodu dostosowanego do wózka

do 27 500 zł

Dochód do 9 684 zł rocznie na osobę

Rozpoczęcie działalności gospodarczej

do 102 000 zł

Własny biznes lub samozatrudnienie

Zakup sprzętu medycznego, komputerowego, edukacyjnego

zależnie od programu

Wnioski do PFRON lub programów gminnych

Źródło: ustawa o świadczeniach rodzinnych, ZUS, PFRON, dane na sierpień 2025 r.

Warto pamiętać, że poszczególne kwoty mogą się różnić w zależności od obowiązującego programu, regionu zamieszkania czy indywidualnych warunków wnioskodawcy. Dlatego przed złożeniem wniosku dobrze jest sprawdzić aktualne zasady w urzędzie lub na stronie internetowej właściwej instytucji.

Prawo do świadczeń zdrowotnych poza kolejnością

Osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawności mają ustawowe prawo do korzystania ze świadczeń medycznych poza kolejnością. Oznacza to, że placówki ochrony zdrowia są zobowiązane przyjąć pacjenta w możliwie najkrótszym terminie, niezależnie od długości listy oczekujących.

Przywilej ten obejmuje m.in.:

  • wizyty u lekarzy specjalistów,
  • badania diagnostyczne (np. rezonans, tomografia, USG),
  • zabiegi rehabilitacyjne.

Osoby te mają prawo do bezpłatnych wyrobów medycznych w ramach limitów NFZ, np. wózków inwalidzkich, aparatów słuchowych czy cewników.

Udogodnienia w pracy i możliwość wcześniejszej emerytury

Pracownik z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności jest chroniony przez Kodeks pracy oraz ustawę o rehabilitacji zawodowej i społecznej. Może korzystać z szeregu ułatwień, m.in.:

  • skrócony czas pracy – maksymalnie 7 godzin dziennie i 35 godzin tygodniowo (bez obniżenia wynagrodzenia),
  • dodatkowe przerwy – 15 minut dziennie, oprócz standardowej przerwy kodeksowej, wliczane do czasu pracy,
  • dodatkowy urlop wypoczynkowy – 10 dni roboczych rocznie.

Osoby spełniające określone warunki stażowe mogą również przejść na wcześniejszą emeryturę, jeśli uzyskają potwierdzenie niezdolności do pracy i spełnią wymagania dotyczące okresów składkowych i nieskładkowych.

Ulgi podatkowe

Znaczny stopień niepełnosprawności uprawnia do korzystania z tzw. ulgi rehabilitacyjnej w rocznym rozliczeniu PIT. Można odliczyć m.in.:

  • wydatki na leki – w części przekraczającej 100 zł miesięcznie,
  • koszty dojazdów na zabiegi lecznicze i rehabilitacyjne,
  • wydatki na adaptację i wyposażenie mieszkania lub domu do potrzeb osoby niepełnosprawnej,
  • opłaty za pobyt opiekuna w sanatorium,
  • zakup sprzętu medycznego lub rehabilitacyjnego.

Przywileje w komunikacji

Posiadanie orzeczenia ze znacznym stopniem daje prawo do szeregu ulg i ułatwień w transporcie:

  • Karta parkingowa – przyznawana osobom z odpowiednim symbolem przyczyny niepełnosprawności (np. narząd ruchu), umożliwia parkowanie na tzw. „kopertach” i w wielu miejscach zwalnia z opłat parkingowych.
  • Zniżki w komunikacji publicznej – np. 49% ulgi w PKP dla posiadacza legitymacji osoby niepełnosprawnej oraz dla opiekuna.
  • Zniżki w transporcie miejskim – wysokość ulg ustalana indywidualnie przez gminy i miasta, często obejmuje całkowite zwolnienie z opłat.

Mało znane uprawnienia, o których rzadko się mówi

Choć większość osób kojarzy znaczny stopień niepełnosprawności z prawem do wyższych świadczeń finansowych czy skróconego czasu pracy, w wielu gminach i miastach funkcjonuje szereg dodatkowych przywilejów. Nie są one tak powszechnie znane, a w praktyce mogą znacząco ułatwić życie. Często różnią się one w zależności od regionu, bo ich wprowadzenie zależy od uchwał rad gmin i programów finansowanych ze środków samorządowych lub PFRON. Warto je znać, bo mogą realnie przełożyć się na codzienny komfort i mniejsze wydatki.

Wsparcie w sądzie i urzędzie

Osoby z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności mogą korzystać z pomocy asystenta podczas załatwiania spraw w urzędach, placówkach publicznych czy podczas udziału w rozprawach sądowych. Asystent może pomóc w wypełnianiu dokumentów, poruszaniu się po budynku, tłumaczeniu procedur czy komunikacji z urzędnikiem. W niektórych gminach funkcjonują programy asystenckie finansowane z PFRON lub środków samorządowych, które obejmują także wsparcie w codziennych sprawach, takich jak robienie zakupów, wizyty lekarskie czy uczestnictwo w wydarzeniach społecznych.

Zwolnienie z niektórych opłat

W wielu samorządach osoby ze znacznym stopniem mogą uzyskać zniżki lub całkowite zwolnienie z opłat lokalnych. Dotyczy to m.in.:

  • opłat za odbiór odpadów komunalnych,
  • abonamentu RTV,
  • podatku od nieruchomości,
  • biletów wstępu do instytucji kultury (muzea, teatry, kina),
  • opłat parkingowych w strefach płatnego parkowania.

Zakres ulg jest ustalany indywidualnie w uchwałach rady gminy, dlatego warto sprawdzić szczegółowe zasady w miejscu swojego zamieszkania.

Pierwszeństwo w przydziale mieszkań komunalnych

Część gmin przyznaje osobom ze znacznym stopniem niepełnosprawności wyższy priorytet w kolejce do mieszkań socjalnych lub komunalnych. Decyzja ta ma na celu skrócenie czasu oczekiwania na lokal dostosowany do potrzeb osoby z niepełnosprawnością – np. z podjazdem dla wózka, szerszymi drzwiami czy łazienką pozbawioną barier architektonicznych. W niektórych przypadkach gmina może także partycypować w kosztach adaptacji lokalu.

Przykłady lokalnych przywilejów w polskich miastach

Zakres dodatkowych ulg i programów dla osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności jest ustalany indywidualnie przez samorządy. Poniżej przedstawiamy wybrane przykłady z różnych miast w Polsce. Warto pamiętać, że szczegółowe warunki i kryteria mogą się różnić w zależności od lokalnych uchwał i aktualnych programów.

MiastoRodzaj wsparciaOpisWarunki

Warszawa

Zwolnienie z opłat za odbiór odpadów

Program osłonowy dla osób niepełnosprawnych i o niskich dochodach

Wniosek + spełnienie kryteriów dochodowych

Pierwszeństwo w przydziale mieszkań komunalnych

Preferencje dla osób z orzeczeniem o znacznym stopniu

Orzeczenie + trudna sytuacja mieszkaniowa

Kraków

Bezpłatna komunikacja miejska

100% zniżki na przejazdy MPK

Orzeczenie o znacznym stopniu

Zwolnienie z abonamentu parkingowego

Abonament typu „N” za 0 zł/mies.

Karta parkingowa + spełnienie warunków formalnych

Poznań

Program „Mieszkanie dla osób z niepełnosprawnością”

Adaptacja lokali i dofinansowanie czynszu

Udział w programie SAN 2.0

Gdańsk

Zwolnienie z podatku od nieruchomości

Całkowite zwolnienie dla osób spełniających kryteria

Orzeczenie + kryteria dochodowe

Lublin

Bezpłatne wejścia do instytucji kultury

Darmowy dostęp do miejskich placówek kulturalnych

Orzeczenie o znacznym stopniu

Priorytet w przydziale mieszkań socjalnych

Pierwszeństwo w lokalnych programach mieszkaniowych

Orzeczenie + trudna sytuacja życiowa

FAQ – Najczęściej zadawane pytania

1. Kto może otrzymać znaczny stopień niepełnosprawności?

Znaczny stopień przyznaje się osobom, które wymagają stałej lub długotrwałej pomocy w codziennym funkcjonowaniu, np. w poruszaniu się, przygotowywaniu posiłków czy dbaniu o higienę. Orzeczenie wydaje powiatowy lub miejski zespół ds. orzekania o niepełnosprawności (dla osób poniżej wieku emerytalnego) lub ZUS/KRUS (dla osób w wieku emerytalnym).

2. Czy wszystkie przywileje są dostępne w całym kraju?

Nie. Część świadczeń i ulg wynika z przepisów ogólnopolskich, ale wiele z nich, zwłaszcza dotyczących opłat lokalnych, transportu czy mieszkań komunalnych – ustalają samorządy. Warto sprawdzić uchwały rady gminy lub miasta w miejscu zamieszkania.

3. Jak ubiegać się o lokalne ulgi lub zwolnienia?

Zazwyczaj wymagane jest złożenie wniosku w urzędzie gminy lub miasta, dołączenie orzeczenia o znacznym stopniu oraz, spełnienie kryterium dochodowego.

4. Czy przywileje dotyczą także opiekunów osób z orzeczeniem?

Tak. W wielu przypadkach opiekunowie mogą korzystać z ulg, np. w transporcie publicznym, czy w programach dofinansowań z PFRON. Uprawnienia te zależą jednak od rodzaju przywileju i lokalnych regulacji.

5. Czy programy wsparcia mogą się zmieniać?

Tak. Wysokość świadczeń oraz zasady lokalnych ulg i programów często ulegają zmianie wraz z nowymi uchwałami samorządów czy budżetami PFRON. Dlatego warto regularnie sprawdzać aktualne informacje w urzędzie gminy lub na stronach internetowych instytucji.

Podstawa Prawna:

Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. 2024 poz. 44 z późn. zm.)

Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz.U. 2003 nr 139 poz. 1328 z późn. zm.)

Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. 2023 poz. 1251 z późn. zm.)

Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. 2024 poz. 99 z późn. zm.)

Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. 2024 poz. 226 z późn. zm.)

Ustawa z dnia 15 listopada 1984 r. – Prawo przewozowe (Dz.U. 2023 poz. 1208 z późn. zm.)

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Infor.pl
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
7 form faktur VAT w 2026 r. Czy dokument „udostępniony w sposób uzgodniony” w rozumieniu art. 106gb ust. 4 ustawy o VAT będzie fakturą czy jej kopią?

Podatnicy VAT, którzy tracą nadzieję (nie wszyscy), że ominie ich dopust boży faktur ustrukturyzowanych w 2026 r., zaczynają powoli czytać przepisy dotyczące tych faktur i włosy im stają na głowie, bo ich nie sposób zrozumieć, a przede wszystkim nawet nie będzie wiadomo, co będzie w sensie prawnym „fakturą” w przyszłym roku. W przypadku tradycyjnej postaci tych faktur, czyli papierowej i elektronicznej jest to jasne, a w przypadku nowych potworków – już nie - pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

Nowe przepis ważne dla wspólnot mieszkaniowych od 2026 roku. Podwyższanie zaliczek, balkony, liczniki, kontrola zarządu, udostępnienie lokalu, definicja wspólnoty i inne zmiany

W dniu 19 września 2025 r. opublikowano założenia nowelizacji ustawy o własności lokali oraz ustawy - Prawo budowlane. Podstawowym celem tej nowelizacji jest dostosowanie działalności wspólnot mieszkaniowych do zmian, jakie zaszły na rynku zarządzania wspólnotami na przestrzeni minionych 30 lat, tj. od wejścia w życie tej ustawy. Jak wyjaśnia Minister Finansów i Gospodarki (odpowiedzialny za przygotowanie projektu zmian przepisów), zmiany te są podsumowaniem zapadłego na tym tle orzecznictwa, praktyki zarządców nieruchomości, rozwoju technologii budownictwa wielorodzinnego oraz zmian w innych aktach prawnych dotyczących działalności wspólnot. Poniżej prześledzimy najważniejsze zmiany jakie przynieść ma ta nowelizacja.

Orzeczenie o niepełnosprawności bez komisji w 2025 roku – nowe zasady, ważne zmiany od września

Nie każdy wnioskodawca będzie musiał stawać przed komisją. Od września 2025 roku orzeczenie o niepełnosprawności można otrzymać wyłącznie na podstawie dokumentacji medycznej, bez stresujących wizyt, kolejek i badań. To zmiana szczególnie ważna dla osób przewlekle chorych, seniorów czy dzieci, których stan zdrowia jest dobrze udokumentowany i od lat się nie zmienia. Nowe przepisy mają odciążyć komisje, przyspieszyć procedury i sprawić, że system orzekania stanie się bardziej przyjazny dla pacjentów i ich rodzin.

Wcześniejsza emerytura dla konkretnej grupy obywateli. Kto powinien zgłosić się do ZUS, żeby pobrać emeryturę w 2026?

Nie każdy musi czekać do 60. roku życia (kobiety) czy 65. roku życia (mężczyźni), aby przejść na emeryturę. W polskim systemie prawnym istnieje możliwość skorzystania z wcześniejszej emerytury dla osób urodzonych w określonych latach i pracujących w szczególnych warunkach lub na stanowiskach o szczególnym charakterze. ZUS przypomina, że w 2026 roku prawo do takiego świadczenia może uzyskać konkretna grupa obywateli. Warto sprawdzić, kto kwalifikuje się do tego przywileju i jakie dokumenty trzeba przygotować.

REKLAMA

ZUS wypłaca głównie kobietom dodatek w wysokości 1035 zł miesięcznie. Jakie warunki trzeba spełnić, aby otrzymać to świadczenie?

Od 2023 do 2024 roku średnia miesięczna wypłata rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego z ZUS wzrosła z 740 zł do 982 zł. Najnowsze dane z pierwszej połowy tego roku pokazują, że średnia kwota świadczenia wynosi już 1017 zł. Świadczenie to jest najczęściej wypłacane kobietom-emerytkom. Oto szczegóły.

Eksport bez odprawy celnej – czy możliwe jest zgłoszenie po wywozie towaru?

W codziennej praktyce handlu zagranicznego przedsiębiorcy przywiązują ogromną wagę do dokumentacji celnej. To ona daje gwarancję bezpieczeństwa podatkowego, prawa do zastosowania stawki 0% VAT i pewność, że transakcja została prawidłowo rozliczona. Zdarzają się jednak sytuacje wyjątkowe, w których samolot z towarem już odleciał, statek odpłynął, a zgłoszenie eksportowe… nie zostało złożone. Czy w takiej sytuacji eksporter ma jeszcze szansę naprawić błąd?

Międzypokoleniowe zespoły w erze nowych technologii. Jak współpracować skutecznie?

Tak zwane pokolenie Z wchodzi na rynek technologiczny i przemysłowy. Jakie są oczekiwania tych młodych ludzi? W jaki sposób przemysł może lepiej odpowiadać na potrzeby pokolenia Z, aby przyciągać i zatrzymywać młode talenty? Odpowiedzi udzielił Andy Zosel z Zebra Technologies.

Niespodzianka od ZUS! Emeryci z dwoma przelewami w październiku. Kto, dlaczego i kiedy dokładnie otrzyma podwójny przelew?

Dla wielu polskich emerytów, zmagających się z finansowymi trudnościami, nadchodząca sytuacja może wzbudzać mieszane uczucia. Wkrótce na ich kontach pojawią się dwa przelewy z ZUS. Nie ma tu mowy o błędzie; te środki to należne wsparcie. Oto szczegóły.

REKLAMA

Kto nie musi wystawiać faktur w KSeF?

KSeF ma być docelowo powszechnym systemem e-fakturowania. W 2026 r. rozpocznie się wystawianie faktur w KSeF przez przedsiębiorców. Jednak ustawodawca przewidział katalog wyłączeń. Warto wiedzieć, kto w praktyce nie będzie musiał korzystać z KSeF.

Nowy dokument u prezydenta: Emerytura wyższa o minimum 600 zł, ale pod warunkiem spełnienia pewnego wymogu. Jakiego?

Zamiast jednorazowych świadczeń, Kancelaria Prezydenta rozważa długoterminowe wsparcie dla matek. Nowa inicjatywa zakłada nie tylko miesięczne wypłaty po urodzeniu dziecka, ale również dodatkowe składki emerytalne. Celem programu jest nie tylko poprawa sytuacji finansowej rodzin, ale także zachęcenie do posiadania dzieci, co ma wpłynąć na zwiększenie dzietności w Polsce.

REKLAMA