Masz jedną z tych chorób przewlekłych? Od 2025 możesz dostać nawet 4134 zł miesięcznie – zobacz, jak zdobyć orzeczenie o niepełnosprawności

• Jakie konkretne świadczenia możesz otrzymać z orzeczeniem?
• Jak uzyskać orzeczenie o niepełnosprawności – procedura krok po kroku
• Lista chorób kwalifikujących do świadczeń w 2025 roku
• Dlaczego warto sprawdzić swoje uprawnienia już teraz
• Najczęściej zadawane pytania
• Podstawa prawna

Jakie konkretne świadczenia możesz otrzymać z orzeczeniem?

Uzyskanie orzeczenia o niepełnosprawności otwiera dostęp do wielu form wsparcia finansowego, ulg i udogodnień, które mogą znacząco poprawić jakość życia. Oto najważniejsze z nich:

• Świadczenie wspierające: Nowość wprowadzana etapowo od 2024 roku, z pełną mocą od 2025 roku. Jest to miesięczne wsparcie finansowe, którego wysokość może wynieść nawet do 4134 zł. Jego kwota zależy od stopnia potrzeby wsparcia, ocenianego w skali punktowej, a co ważne, nie jest uzależniona od dochodu.
• Renta socjalna lub rodzinna: Jeśli spełniasz określone kryteria dotyczące wieku, niezdolności do pracy lub utraty żywiciela rodziny, możesz ubiegać się o te świadczenia z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS).
• Ulgi podatkowe: Możliwość skorzystania z odliczeń od dochodu lub podatku, takich jak ulga rehabilitacyjna (na leki, sprzęt, turnusy), odliczenia za dojazdy czy wydatki związane z przystosowaniem mieszkania.
• Karta parkingowa: Przyznawana osobom ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, które mają ograniczenia w poruszaniu się, uprawnia do parkowania na specjalnie wyznaczonych miejscach.
• Zniżki na bilety komunikacji: Ulgi na przejazdy komunikacją miejską, międzymiastową oraz pociągami PKP.
• Programy PFRON: Dostęp do szerokiej gamy programów finansowanych przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, obejmujących dopłaty do zakupu sprzętu rehabilitacyjnego, likwidację barier architektonicznych, a także dofinansowanie turnusów rehabilitacyjnych.
• Turnusy rehabilitacyjne i wsparcie środowiskowe: Możliwość uczestnictwa w turnusach poprawiających kondycję zdrowotną i psychiczną, a także korzystanie ze wsparcia organizacji pozarządowych i ośrodków pomocy społecznej.
• Możliwość wcześniejszej emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy: W zależności od stopnia niepełnosprawności i udokumentowanego stażu pracy.

Jak uzyskać orzeczenie o niepełnosprawności – procedura krok po kroku

Proces uzyskania orzeczenia o niepełnosprawności, choć wydaje się złożony, jest jasno określony. Oto podstawowe kroki, które musisz podjąć:

1. Złóż wniosek o orzeczenie o niepełnosprawności: Formularz znajdziesz w lokalnym Zespole ds. Orzekania o Niepełnosprawności (ZON) lub na jego stronie internetowej.
2. Zbierz dokumentację medyczną: To najważniejszy element. Musi ona kompleksowo i rzetelnie potwierdzać Twój stan zdrowia, przebieg choroby, historię leczenia oraz wpływ schorzenia na codzienne funkcjonowanie.
3. Staw się na komisji ZON: Po złożeniu wniosku zostaniesz wezwany na posiedzenie komisji, która oceni Twój stan zdrowia i funkcjonalny. W uzasadnionych przypadkach możliwe jest rozpatrzenie sprawy zaocznie lub komisja wyjazdowa.
4. Po otrzymaniu orzeczenia – złóż wnioski o konkretne świadczenia: Samo orzeczenie otwiera drogę, ale aby uzyskać np. świadczenie wspierające, rentę socjalną czy kartę parkingową, należy złożyć odrębne wnioski do odpowiednich instytucji (ZUS, MOPS, PCPR itp.).

Pamiętaj: choroba nie zawsze oznacza konieczność samotnego zmagania się z problemem. Czasem wystarczy jeden wniosek, by zyskać wsparcie, do którego masz pełne prawo.Jak uzyskać orzeczenie o niepełnosprawności, procedura krok po kroku

Lista chorób kwalifikujących do świadczeń w 2025 roku

Od 2025 roku katalog schorzeń, które mogą uzasadniać wydanie orzeczenia o niepełnosprawności, został rozszerzony i doprecyzowany. Wprowadzono nową listę 208 jednostek chorobowych, zwłaszcza rzadkich chorób genetycznych, które mogą uprawniać do orzeczenia wydawanego na dłuższy czas (min. 7 lat). Ogólnie, kwalifikujące schorzenia obejmują m.in.:

• Choroby neurologiczne: np. padaczka, stwardnienie rozsiane, stany po udarach mózgu, choroba Parkinsona.
• Choroby psychiczne: w tym schizofrenia, depresja lekooporna, zaburzenia afektywne dwubiegunowe, zespoły otępienne.
• Nowotwory złośliwe: w zależności od stadium i wpływu na funkcjonowanie organizmu.
• Poważne choroby układu krążenia, oddechowego i pokarmowego: prowadzące do niewydolności narządowej (np. niewydolność serca, przewlekła obturacyjna choroba płuc, choroba Crohna).
• Cukrzyca z powikłaniami: szczególnie te wpływające na narządy (np. retinopatia, nefropatia).
• Choroby rzadkie i genetyczne: rozbudowany katalog (obecnie 208 jednostek), który ma ułatwić orzekanie w tych przypadkach.
• Zespoły bólowe kręgosłupa i zaawansowane zwyrodnienia stawów: w stopniu znacząco ograniczającym ruchomość i codzienne funkcjonowanie.
• Upośledzenie narządu wzroku, słuchu i mowy: znaczne wady i uszkodzenia.
• Upośledzenie umysłowe oraz całościowe zaburzenia rozwojowe (np. spektrum autyzmu).

Pełna lista kryteriów i symboli przyczyn niepełnosprawności jest dostępna w załączniku rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej oraz w lokalnym Zespole ds. Orzekania o Niepełnosprawności (ZON).

Dlaczego warto sprawdzić swoje uprawnienia już teraz

Nowy katalog chorób obowiązuje od 1 stycznia 2025 r., a procedura uzyskania orzeczenia może trwać nawet kilka miesięcy. Im wcześniej złożysz wniosek, tym szybciej możesz skorzystać ze świadczeń, ulg i programów PFRON. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że nawet choroby przewlekłe, jeśli znacząco ograniczają sprawność, mogą otworzyć drogę do realnego wsparcia.

Aktualizacja 2025 – zmiany od 14 sierpnia

Od 14 sierpnia 2025 r. obowiązywać będą nowe przepisy dotyczące składu komisji orzekających o niepełnosprawności. Zgodnie z nowelizacją rozporządzenia MRiPS:

• Do komisji będą mogli dołączać lekarze w trakcie specjalizacji (po ukończeniu modułu podstawowego lub w trzecim roku szkolenia) oraz lekarze z co najmniej pięcioletnim doświadczeniem (nie wliczając stażu podyplomowego).
• Wprowadzono nowe procedury wstępnej weryfikacji dokumentacji przez lekarza – przewodniczącego oraz możliwość uzupełnienia składu orzekającego o dodatkowego specjalistę, co ma usprawnić proces i zwiększyć dostępność komisji

Dzięki temu orzeczenia powinny być wydawane szybciej, a terminy rozpatrywania mogą się skrócić, to ważna zmiana dla wszystkich, którzy planują ubieganie się o świadczenia w 2025 roku.

Kolejny krok ku bardziej sprawiedliwemu systemowi orzecznictwa – teraz także lekarze w trakcie specjalizacji będą mogli pracować w komisjach – mówił minister Łukasz Krasoń w mediach.

Najczęściej zadawane pytania

1. Czy choroba przewlekła uprawnia do renty z ZUS?

Tak, ale nie każda. Choroba przewlekła może być podstawą do przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy, jeśli lekarz orzecznik ZUS uzna, że stan zdrowia uniemożliwia podjęcie pracy. Niezbędne jest orzeczenie o częściowej lub całkowitej niezdolności do pracy.

2. Jakie choroby przewlekłe kwalifikują do orzeczenia o niepełnosprawności?

Od 2025 roku katalog obejmuje 208 jednostek chorobowych. Są to m.in. choroby neurologiczne, kardiologiczne, metaboliczne, onkologiczne oraz rzadkie choroby genetyczne. Kluczowe jest to, czy dana choroba utrudnia codzienne funkcjonowanie lub wymaga opieki.

3. Czy przy chorobie przewlekłej należy się świadczenie pielęgnacyjne?

Tylko jeśli osoba chora jest całkowicie niesamodzielna i wymaga stałej opieki. Potrzebne jest orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności lub odpowiedni zapis (punkt 7) w orzeczeniu dziecka.

4. Jakie świadczenia przysługują osobom z chorobą przewlekłą?

W zależności od stanu zdrowia mogą to być: renta z tytułu niezdolności do pracy, zasiłek pielęgnacyjny, dodatek pielęgnacyjny z ZUS, świadczenie pielęgnacyjne z MOPS, dofinansowania z PFRON i ulgi podatkowe.

5. Czy choroba przewlekła oznacza niepełnosprawność?

Nie zawsze. Choroba przewlekła może prowadzić do orzeczenia o niepełnosprawności, jeśli wpływa na codzienne funkcjonowanie, ale samo rozpoznanie choroby nie wystarcza. Liczy się stopień ograniczenia sprawności.

Podstawa prawna

• Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z 28 lipca 2025 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności – Dziennik Ustaw 2025 poz. 1033 (ogłoszenie 30 lipca 2025 r., wejście w życie 14 sierpnia).
• Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z 26 maja 2025 r. w sprawie wydłużenia okresów ważności orzeczeń – Dziennik Ustaw 2025 poz. 682 (obowiązuje od 11 czerwca 2025 r.).