REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Całkowita niezdolność do pracy 2025 – jakie choroby najczęściej prowadzą do renty z ZUS?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Artur Sadziński
Dziennikarz i redaktor z doświadczeniem w tworzeniu treści o finansach, prawie i sprawach konsumenckich. Pisze z myślą o praktycznym wsparciu dla czytelnika.
Całkowita niezdolność do pracy 2025 – jakie choroby najczęściej prowadzą do renty z ZUS?
Masz te choroby? ZUS może orzec całkowitą niezdolność do pracy i przyznać Ci rentę
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Czy Twoja choroba może oznaczać całkowitą niezdolność do pracy i prawo do renty z ZUS? Każdego roku tysiące Polaków słyszy od orzeczników, że nie są w stanie podjąć żadnej pracy. Nie ma jednej listy chorób, ale pewne diagnozy dominują w decyzjach ZUS. Zobacz, które problemy zdrowotne najczęściej prowadzą do przyznania renty i dlaczego właśnie one.

rozwiń >

Czym jest całkowita niezdolność do pracy w ZUS w 2025 roku?

W polskim systemie ubezpieczeń społecznych niezdolność do pracy oznacza utratę możliwości wykonywania pracy zarobkowej w całości lub w części z powodu naruszenia sprawności organizmu. Co ważne, uznaje się ją wtedy, gdy nie ma realnych szans na odzyskanie zdolności do pracy nawet po przekwalifikowaniu.

REKLAMA

REKLAMA

  • Całkowita niezdolność do pracy występuje wtedy, gdy dana osoba nie jest w stanie wykonywać żadnej pracy zawodowej – ani fizycznej, ani umysłowej, niezależnie od posiadanych kwalifikacji.
  • Częściowa niezdolność do pracy dotyczy osób, które w znacznym stopniu utraciły możliwość wykonywania pracy odpowiadającej ich wykształceniu i doświadczeniu.

Istnieje też szczególna kategoria – niezdolność do samodzielnej egzystencji. Lekarz orzecznik stwierdza ją w sytuacji, gdy stan zdrowia chorego powoduje konieczność stałej lub długotrwałej pomocy innych osób przy podstawowych czynnościach życia codziennego.

Ostateczną decyzję o orzeczeniu podejmuje lekarz orzecznik ZUS, a w przypadku odwołania, komisja lekarska. Sama diagnoza choroby nie jest wystarczająca. Pod uwagę brane są:

  • stan zdrowia i przebieg leczenia,
  • dokumentacja medyczna i opinie specjalistów,
  • wiek, zawód i możliwość przekwalifikowania,
  • ograniczenia w codziennym funkcjonowaniu.

W praktyce oznacza to, że nawet osoby cierpiące na tę samą chorobę mogą otrzymać różne orzeczenia. Wszystko zależy od stopnia nasilenia objawów i wpływu choroby na codzienne życie oraz zdolność do pracy.

REKLAMA

Jakie świadczenia daje orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy

Orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy w ZUS otwiera drogę do świadczeń rentowych. W zależności od stanu zdrowia i orzeczenia lekarza, można otrzymać:

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Renta z tytułu niezdolności do pracy

Renta może być przyznana jako stała (jeśli choroba ma charakter trwały) albo okresowa (gdy istnieje szansa na poprawę zdrowia). Co do zasady orzeczenie wydawane jest na maksymalnie 5 lat, a tylko w wyjątkowych sytuacjach, na dłużej, np. jeśli nie ma rokowań poprawy.

Warunki nabycia prawa do renty

Aby otrzymać rentę z ZUS, trzeba spełnić łącznie trzy warunki:

  1. zostać uznanym za niezdolnego do pracy,
  2. posiadać wymagany okres składkowy i nieskładkowy (jego długość zależy od wieku, w którym powstała niezdolność),
  3. udowodnić, że niezdolność powstała w czasie pracy, pobierania zasiłku chorobowego, bezrobotnego lub w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Ustawa przewiduje też wyjątki: jeśli ktoś ma długi staż ubezpieczeniowy, co najmniej 20 lat kobieta lub 25 lat mężczyzna i zostanie uznany za całkowicie niezdolnego do pracy, to spełnia warunki bez względu na moment, w którym choroba się ujawniła.

Przejście na emeryturę

Jeśli rencista osiąga wiek emerytalny (60 lat kobieta, 65 lat mężczyzna), renta automatycznie zamieniana jest na emeryturę. Jej wysokość nie może być niższa niż pobierana wcześniej renta.

Jakie choroby najczęściej prowadzą do całkowitej niezdolności do pracy

Nie ma jednego, oficjalnego katalogu chorób, który automatycznie przesądzałby o przyznaniu renty. ZUS zawsze ocenia indywidualny przypadek. Lekarze orzecznicy posługują się jednak tzw. standardami orzecznictwa lekarskiego, czyli opracowaniami zawierającymi przykłady schorzeń i ich typowy wpływ na zdolność do pracy. To nie jest zamknięta lista, ale punkt odniesienia w procesie orzekania.

Według danych ZUS, wśród wszystkich nowych orzeczeń o niezdolności do pracy największy odsetek stanowią:

  • choroby układu krążenia – ok. 27%,
  • choroby psychiczne i zaburzenia zachowania – ok. 22%,
  • choroby układu ruchu i kostno-stawowego – ok. 15%,
  • nowotwory złośliwe – ok. 12%,
  • choroby układu nerwowego – ok. 9%.

Najczęstsze choroby skutkujące całkowitą niezdolnością do pracy

Grupa choróbPrzykładyDlaczego prowadzą do orzeczenia?

Układ krążenia (27%)

Przewlekła niewydolność serca (III–IV NYHA), stan po zawale, ciężkie nadciśnienie z powikłaniami

Nawet niewielki wysiłek wywołuje duszności i osłabienie, uniemożliwiając aktywność zawodową.

Psychiczne (22%)

Schizofrenia lekooporna, CHAD, ciężka depresja, otępienia (np. Alzheimer)

Zaburzenia koncentracji, pamięci i funkcjonowania społecznego nie pozwalają na pracę zawodową.

Narządu ruchu (15%)

Amputacje kończyn, reumatoidalne zapalenie stawów, zwyrodnienia kręgosłupa

Trwałe ograniczenia w poruszaniu i przewlekły ból uniemożliwiają wykonywanie większości zawodów.

Nowotwory (12%)

Rak w IV stadium, nowotwory z przerzutami, białaczka, chłoniaki

Leczenie jest długotrwałe, wyniszczające, a rokowania ograniczają możliwość pracy.

Neurologiczne (9%)

Stwardnienie rozsiane, choroba Parkinsona, urazy rdzenia kręgowego, padaczka lekooporna

Niedowłady i zaburzenia świadomości uniemożliwiają bezpieczne wykonywanie pracy.

Układ oddechowy (rzadziej)

Ciężka POChP, włóknienie płuc, przewlekła niewydolność oddechowa wymagająca tlenu

Pacjenci wymagają stałej tlenoterapii i nie są w stanie pracować nawet w lekkich zawodach.

Inne przewlekłe schorzenia (rzadziej)

Schyłkowa niewydolność nerek (dializy), cukrzyca z powikłaniami, AIDS

Powodują wyniszczenie organizmu i wysokie ryzyko powikłań, co wyklucza aktywność zawodową.

Jak przygotować się do komisji lekarskiej w ZUS w 2025 roku

Badanie przed lekarzem orzecznikiem ZUS to najważniejszy etap w procesie przyznawania renty z tytułu niezdolności do pracy. Od jego wyniku zależy, czy otrzymasz świadczenie. Warto się dobrze przygotować, aby komisja miała pełen obraz Twojego stanu zdrowia:

  • Zbierz całą dokumentację medyczną – wyniki badań, wypisy ze szpitala, opinie lekarzy specjalistów, listę stosowanych leków. Im bardziej kompletne materiały, tym łatwiej udowodnić skalę choroby.
  • Opisz swoją codzienność – lekarz orzecznik ocenia nie tylko wyniki badań, ale też to, jak choroba wpływa na Twoje życie. Warto przed wizytą spisać problemy, jakie sprawia choroba w pracy, w domu i przy zwykłych czynnościach (np. ubieranie się, chodzenie po schodach).
  • Bądź szczery i dokładny – nie koloryzuj, ale też nie bagatelizuj objawów. ZUS analizuje, czy jesteś w stanie wykonywać jakąkolwiek pracę, więc ważne są wszystkie ograniczenia – nawet te pozornie drobne.
  • Przygotuj dokumenty ubezpieczeniowe – świadectwa pracy, zaświadczenia o okresach składkowych i nieskładkowych, decyzje o zasiłkach. Komisja często sprawdza także przebieg zatrudnienia.
  • Weź dowód osobisty i wezwanie na badanie – to podstawa, bez której nie wejdziesz na komisję.

Komisja ZUS nie ma na celu „złapania” Cię na kłamstwie, tylko ocenę realnej zdolności do pracy. Twoim zadaniem jest jak najpełniej pokazać, w jaki sposób choroba ogranicza codzienne funkcjonowanie.

FAQ – najczęstsze pytania o całkowitą niezdolność do pracy

Co to znaczy całkowita niezdolność do pracy?

To sytuacja, w której osoba całkowicie traci zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy – niezależnie od wykształcenia i doświadczenia.

Na jak długo ZUS orzeka całkowitą niezdolność do pracy?

Zazwyczaj na okres do 5 lat. W wyjątkowych przypadkach, gdy nie ma żadnych rokowań poprawy, orzeczenie może być wydane bezterminowo.

Czy całkowita niezdolność do pracy zawsze oznacza rentę?

Nie. Samo orzeczenie lekarza orzecznika to pierwszy krok. Trzeba jeszcze spełnić warunki stażowe i wykazać, że choroba powstała w czasie objętym ubezpieczeniem.

Jakie świadczenia daje orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy?

Przede wszystkim prawo do renty z ZUS. Po osiągnięciu wieku emerytalnego renta automatycznie przekształca się w emeryturę w tej samej wysokości.

Jak przygotować się do komisji ZUS w sprawie całkowitej niezdolności do pracy?

Zabrać pełną dokumentację medyczną, spisać ograniczenia w codziennym funkcjonowaniu i być gotowym na dokładne opisanie swoich problemów zdrowotnych przed lekarzem orzecznikiem.

Podstawa prawna

Kwestie całkowitej niezdolności do pracy reguluje:

To właśnie na ich podstawie lekarz orzecznik ZUS lub komisja lekarska decyduje, czy stan zdrowia danej osoby spełnia kryteria całkowitej niezdolności do pracy.

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Infor.pl
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Obligacje skarbowe (oszczędnościowe) - w listopadzie 2025 r. kolejne cięcie oprocentowania. Do końca października można jeszcze kupić obligacje z wyższymi odsetkami

Po obniżkach oprocentowania obligacji skarbowych (detalicznych - oszczędnościowych) w maju, czerwcu, sierpniu i październiku 2025 r. - w listopadzie kolejny raz w tym roku Ministerstwo Finansów tnie (o 0,25 pkt proc.) odsetki nowych emisji tych obligacji.

Czy można fajerwerkami świętować Dzień Niepodległości 11 listopada? Są za to kary czy nie?

Jeżeli ktoś ma pomysł obchodzić z hukiem – i to dosłownie – Święto Niepodległości, które już niebawem, bo do 11 listopada pozostało niewiele dni, powinien przemyśleć sposób świętowania i podejść do używania fajerwerków czy petard w ten dzień ostrożnie. Niewłaściwe użycie fajerwerków w Dzień Niepodległości może bowiem grozić karami.

Co dalej z branżą IT? Brak doświadczenia i umiejętności pracowników przy wdrożeniu CI/CD: czy to ten obszar jest przyszłościową i lukratywną pracą?

Co dalej z branżą IT? Okazuje się, że nie konieczne kluczową rolę na rynku pracy i gospodarczym odgrywa sztuczna inteligencja (AI) a CI/CD (Continuous Integration / Continuous Delivery) jak i DevOps - to one znajdują się obecnie w pierwszej piątce obszarów, w których firmy wykorzystują oprogramowanie open source. Istotą praktyk CI/CD jest automatyzacja procesów integracji zmian wprowadzanych w kodzie i dostarczania oprogramowania do środowiska produkcyjnego. Działanie to ma na celu zwiększenie efektywności podczas wytwarzania i ulepszania oprogramowania.

Symbole 01-U do 12-C w orzeczeniu o niepełnosprawności – pełna lista z wyjaśnieniami. Nowe zasady orzekania 2025

Masz orzeczenie o niepełnosprawności? Zwróć uwagę nie tylko na stopień: lekki, umiarkowany czy znaczny. Najwięcej mówią symbole od 01-U do 12-C. To one decydują o ulgach, dofinansowaniach z PFRON i prawach, z których możesz korzystać. Od połowy 2025 roku obowiązują nowe zasady orzekania. Zobacz, co się zmieniło i jak odczytać swój symbol.

REKLAMA

Dzieci z autyzmem, porażeniem mózgowym, ciężko chorzy dorośli: komisje uzdrawiają na potęgę. Nikt nie jest bezpieczny

Czy w Polsce naprawdę "uzdrawia się" chorych decyzją komisji? System orzekania o niepełnosprawności niekiedy przypomina loterię. ZUS i powiatowe zespoły orzekające potrafią w kilka minut odebrać prawo do renty, a rodzice dzieci z autyzmem słyszą, że ich dzieci… wyzdrowiały. Najwyższa Izba Kontroli ostrzega: tysiące decyzji mogło zostać wydanych niezgodnie z prawem.

Wydatki na psychoterapię można rozliczyć w zeznaniu podatkowym. MF potwierdziło to w jednej z najnowszych interpretacji

Czy pieniądze wydane na usługi medyczne, z których ubezpieczeni korzystają na rynku prywatnym można odzyskać choćby częściowo? Niestety rządzący nie dotrzymali swojej obietnicy wyborczej, jednak szansa w tym zakresie pojawia się na gruncie rozliczeń podatkowych.

Sprawdź kalendarz emerytur 2026: waloryzacja, wyrównania i dodatki z ZUS

Rok 2026 zapowiada się wyjątkowo korzystnie dla emerytów. ZUS szykuje automatyczne przeliczenie zaniżonych "emerytur czerwcowych", coroczną waloryzację i wyższe dodatki. Seniorzy mogą liczyć na więcej pieniędzy z tytułu trzynastek, czternastek i nowych wyrównań. Podwyższone zostaną również dodatki: pielęgnacyjny, kombatancki, kompensacyjny, za tajne nauczanie i ryczałt energetyczny. Wszystko to wynika z obowiązujących ustaw i decyzji publikowanych przez ZUS oraz Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych.

Bezpłatne studia podyplomowe dla nauczycieli: nauczanie nowego przedmiotu.

Od 1 września 2025 roku uczniowie techników oraz uczestnicy kwalifikacyjnych kursów zawodowych mogą wybrać nowy przedmiot – technik gospodarki nieruchomościami. Nauczyciele, którzy chcą prowadzić zajęcia z tego obszaru, mogą zdobyć kwalifikacje dzięki bezpłatnym studiom podyplomowym oferowanym przez czołowe uczelnie w Polsce.

REKLAMA

TSUE ucina spekulacje wokół WIBOR-u: ten wskaźnik jest legalny. Chodzi o przejrzystość komunikacji banku z klientem

W dniu 11 września 2025 roku rzecznik generalny Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej przedstawił opinię w sprawie kredytów hipotecznych opartych o wskaźnik WIBOR. Wbrew niektórym zapowiedziom, nie był to dzień „przesilenia” dla sektora bankowego. Przeciwnie – opinia wprowadziła spokój i przywróciła proporcje w dyskusji, która w ostatnich miesiącach coraz bardziej przypominała medialny rollercoaster.

Listopad 2025: dni wolne, godziny pracy

Listopad to miesiąc z najniższą liczbą godzin pracy w całym 2025 roku. W każdym innym miesiącu pracujemy dłużej niż 144 godziny. Kiedy jest najwięcej pracy? Ile godzin pracy było w poprzednich latach w listopadzie i jak będzie w 2025 roku?

REKLAMA