REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jeszcze Polska nie zginęła … - 100. rocznica odzyskania niepodległości

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Bartłomiej Ceglarski
Bartłomiej Ceglarski

REKLAMA

REKLAMA

Kiedy w 1795 r. dokonano III rozbioru Polski wielu myślało, że to koniec narodu polskiego. Mimo tytanicznych wysiłków Polaków okupionych krwią i łzami, długo przyszło czekać nam na odzyskanie niepodległości. Trud jednak się opłacił - po 123 latach niewoli, w dniu 11 listopada 1918 r., Polska oficjalnie odzyskała niepodległość i wróciła na polityczne mapy Europy. Tegoroczne Święto Niepodległości jest wyjątkowe, bowiem obchodzimy 100 rocznicę odzyskania niepodległości. Jak Polakom udało się odzyskać niepodległość?

REKLAMA

Historia narodu Polskiego nigdy nie była usłana różami – Norman Davies w swojej książce „Boże Igrzysko” tak napisał o Polsce: wydaje się, ze kraj ten jest nierozerwalnie związany z niekończącą się serią katastrof i kryzysów, które – w sposób paradoksalny – stają się źródłem jego bujnego życia. Polska znajduje się bez przerwy na krawędzi upadku. Ale jakimś sposobem zawsze udaje jej się stanąć na nogi.

REKLAMA

Spoglądając wstecz, wielu z nas z pewnością przyzna rację historykowi – ogromną część kart historii Polski stanowią momenty bólu i cierpienia, po których jednak nasz kraj podnosił się z kolan. Polacy, zwłaszcza w porażkach dzielnie znosili przeciwności losu, przez co zawsze budzili szacunek na świecie, a hołd ich pamięci oddaje się zarówno w kraju, jak i za granicą. Jak powiedział Józef Piłsudski: być zwyciężonym i nie ulec to zwycięstwo, zwyciężyć i spocząć na laurach to klęska. Obchodzona w dniu 11 listopada każdego roku rocznica odzyskania niepodległości to jednak radosna data – w końcu po 123 latach Polska odzyskała niepodległość i zrzuciła zaborcze jarzmo. Niewiele jest tak pomyślnych dat w naszej historii, dlatego też to święto jest lubiane i chętnie celebrowane przez Polaków.

Dzień 11 listopada 2018 r. jest dniem wyjątkowym, bowiem w tym czasie obchodzimy 100. rocznicę odzyskania niepodległości. Z tej okazji, zarówno w Polsce, jak i w wielu innych krajach odbędzie się dużo ciekawych wydarzeń związanych z setną rocznicą. W Warszawie tegoroczne Święto Niepodległości to nie tylko oficjalne uroczystości państwowe, ale również uroczysta defilada historyczna z udziałem pododdziałów Wojska Polskiego, liczne festiwale (Festiwal „Niepodległa” na Krakowskim Przedmieściu), koncerty (Koncert dla Niepodległej), wydarzenia sportowe (10 km Bieg Niepodległości) wystawy, premiery (Premiera filmu „Niepodległość”) oraz inne wydarzenia kulturalne. O godz. 12.00 w całym kraju rozpocznie się akcja Niepodległa do hymnu, w ramach, której w całej Polsce i w wielu miejscach na świecie będziemy śpiewać hymn państwowy.

Teraz czas na odrobinę historii - z poniższego artykułu dowiedzą się Państwo jak Polakom, po tylu latach niewoli udało się odzyskać suwerenność. Zapraszamy do lektury.

Naród, który traci pamięć przestaje być Narodem – staje się jedynie zbiorem ludzi, czasowo zajmujących dane terytorium – Józef Piłsudski.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Droga do wolności

REKLAMA

Potrzeba odzyskania niepodległości narodziła się w 1795 r., kiedy to dokonano III rozbioru Polski, co poskutkowało zniknięciem naszego kraju (I Rzeczpospolitej) z mapy politycznej Europy. Polacy nie ustawali w wysiłkach, by wolność odzyskać – walki wespół z Napoleonem przeciwko Rosji i utworzenie Księstwa Warszawskiego (1807-1815), Powstanie Listopadowe (1830-31), Powstanie Styczniowe (1863-64) – to najbardziej znane wydarzenia z tego okresu, które jednak nie przyniosły upragnionej niepodległości.

Okazję do kolejnego buntu przeciwko najeźdźcom, tym razem skutecznego, przyniósł rok 1914, kiedy to państwa zaborcze zostały wciągnięte do największego konfliktu zbrojnego ówczesnego świata – I wojny światowej zwanej również Wielką Wojną. Mocarstwa zaborcze stanęły wówczas po przeciwnych stronach barykady, co wzbudziło w Polakach wielkie nadzieje niepodległościowe. Polacy byli świadomi, że dopóki w Europie trwał stary porządek, byli bezradni. Wszystko wskazywało na to, że tak się stanie – i nie chodzi tu tylko o nadciągający konflikt zbrojny, ale również o pojawiający się zarówno na wschodzie, jak i na zachodzie ruch rewolucyjny.

Marszałek Ferdynand Foch i marszałek Joseph Joffre odbierają defiladę francuskiej piechoty.

Narodowe Archiwum Cyfrowe 

Narodowe Archiwum Cyfrowe

Koncepcje na odzyskanie wolności były różne, jednak na polskiej scenie politycznej największe znaczenie miały dwa obozy polityczne: ruch niepodległościowy oraz ruch narodowy. Głos zabierali także znani działacze emigracyjni tacy jak Ignacy Jan Paderewski. Na czele ruchu niepodległościowego stał Józef Piłsudski, który był zwolennikiem sprzymierzenia się z państwami centralnymi (Niemcy, Austro-Węgry) w walce przeciwko Rosji. Zwolennicy ruchu narodowego, któremu przewodził Roman Dmowski byli zdania, że należy wesprzeć Rosję w walce z państwami centralnymi. Działacze emigracyjni liczyli głównie na pomoc państw ententy (koalicji przeciwko państwo centralnym), w tym Francji, Wielkiej Brytanii, a przede wszystkim Stanów Zjednoczonych.

My pierwsza brygada…

W dniu 24 lipca 1914 r. wybuchła I wojna światowa. Polacy nie czekali na cud, tylko chwycili za broń. Jako pierwsi do walki ruszyli Piłsudczycy. W mglisty poranek 6 sierpnia 1914 r. wyruszyła poprzedzona 8-osobowym patrolem konnym pierwsza kompania kadrowa pod dowództwem Tadeusza Kasprzyckiego. Następnego dnia o godz. 9.45 żołnierze obalili słupy graniczne pod Michałowicami, oddzielające ziemie zaboru rosyjskiego od austriackiego. Piłsudski liczył, że wymarsz pierwszej kadrowej wywoła ogólnopolskie powstanie, lecz niestety tak się nie stało – zmęczony naród nieufnie podchodził do kolejnej próby walk z zaborcami. Niemniej jednak, z biegiem czasu chętnych do służby w legionach przybywało – w ciągu roku formacja poszerzyła się o 3 brygady. Wojska Piłsudskiego walczyły m.in. na terenach Małopolski, Karpat Wschodnich, Lubelszczyzny i na Wołyniu. Tymczasem w Krakowie zwolennicy współpracy z państwami centrum powołali Naczelny Komitet Narodowy (NKN), który miał reprezentować interesy narodu polskiego.

Przemarsz piechoty I Brygady Legionów Polskich przez Bug.

Narodowe Archiwum Cyfrowe 

Narodowe Archiwum Cyfrowe

W międzyczasie, zwolennicy koncepcji wsparcia Rosji utworzyli Komitet Narodowy Polski (KNP) pod przewodnictwem Dmowskiego. Organizacja ta nie miała zbyt dużych zasobów militarnych, bo ledwie 1 tys. ochotników. Z tego powodu, w 1915 r., czyli po wkroczeniu Niemców do Warszawy, KNP musiał przenieść się do Paryża, gdzie szukał wsparcia od państw zachodnich na rzecz sprawy polskiej.


Duży krok w drodze do niepodległości

W listopadzie 1916 r. cesarze Niemiec i Austrii wydali tzw. Akt 5 listopada, w którym proklamowali utworzenie na ziemiach zabranych Rosji, samodzielnego państwa polskiego z dziedziczną monarchią i konstytucyjnym ustrojem. Podobne obietnice, choć mniej korzystne, formułowali Rosjanie. Polacy dostali więc ,,namacalne’’ obietnice odzyskania niepodległości, jednak w praktyce były to puste słowa, mające na celu pozyskanie rekrutów do armii państw centrum. Za utworzeniem niepodległej Polski optował również prezydent USA Thomas Woodrow Wilson, którego z sytuacją Polską zapoznał Ignacy Paderewski. Sprawa polska uzyskała charakter międzynarodowy.

Ignacy Jan Paderewski - kompozytor i pianista. Fotografia sytuacyjna.

Narodowe Archiwum Cyfrowe

Narodowe Archiwum Cyfrowe

Decydujące znaczenie dla kształtującego się państwa polskiego miały jednak nie czcze obietnice i puste słowa polityków, ale wydarzenia w Rosji. Porażki zbrojne, zrujnowana gospodarka, głód oraz żelazna władza cara spowodowały, że w lutym 1917 r. wybuchła wielka rewolucja lutowa, której skutkiem było m.in. znaczne zmniejszenie władzy cara w Rosji na rzecz Tymczasowego Rządu Rosji, co w konsekwencji doprowadziło do objęcia władzy w Rosji przez bolszewików.

Kryzys przysięgowy

Zarówno na wschodzie, jak i na zachodzie Europy przybywało chętnych do walki o sprawę polską. Tymczasem Legiony Piłsudskiego dzielnie walczyły z rosyjskimi wojskami, dając przewagę państwom centralnym w walkach na wschodzie. Sytuacja na froncie wschodnim stała się dla Niemców i Austriaków bardzo korzystna (w przeciwieństwie do sytuacji na froncie zachodnim), przez co jak bańka mydlana prysły nadzieje na spełnienie danych obietnic – polski rekrut przestał być potrzebny. Od żołnierzy Legionów Polskich zażądano złożenia przysięgi na wierność cesarzowi niemieckiemu i austriackiemu.

II Brygada Legionów podczas walk w Karpatach

Narodowe Archiwum Cyfrowe 

Narodowe Archiwum Cyfrowe

Ponieważ Piłsudskiemu ,,nie na rękę’’ był dalszy sojusz z Niemcami i Austriakami (wojna obróciła się na ich niekorzyść) odmówił złożenia przysięgi i takie też polecenie wydał swym legionistom – to wydarzenie nazywane jest kryzysem przysięgowym i miało miejsce 9 i 11 lipca 1917. Wobec niesubordynowanych żołnierzy polskich zastosowano liczne represje, natomiast Józefa Piłsudskiego wraz z towarzyszem Kazimierzem Sosnowskim aresztowano i zamknięto w więzieniu w twierdzy magdeburskiej. Pobyt w więzieniu przysporzył Piłsudskiemu opinii męczennika za sprawę polską, co umocniło jego pozycję i poskutkowało lepszą pozycją w negocjacjach po zakończeniu wojny.


Koniec wojny

Początek 1917 r. zwiastował koniec wojny. W lutym tego roku w Rosji rozpętała się rewolucja, która znacznie osłabiła pozycję tego państwa w konflikcie. W kwietniu 1917 r. Stany Zjednoczone, sprzyjające sprawie polskiej, dołączyły do wojny po stronie ententy przeciwko państwom centralnym. We Francji gromadzili się ochotnicy z Europy Zachodniej w ramach ,,Błękitnej Armii’’ Józefa Hallera, którzy ruszyli do walki z żołnierzami Niemiec i Austrii. Sytuacja państw centralnych stała się zdecydowanie niekorzystna, zwłaszcza po zawartym z Ukrainą w 1918 r. pokoju brzeskim, w którym przewidziano oddanie Ukraińcom Chełmszczyzny, co poskutkowało całkowitym zerwaniem współpracy z Niemcami przez Polaków.

Piechota w czasie ataku na bagnety (w starych mundurach, jakie armia francuska nosiła w pierwszych miesiącach wojny).

Narodowe Archiwum Cyfrowe

Narodowe Archiwum Cyfrowe

W sierpniu 1918 r. wojska ententy przedarły się przez umocnienia niemieckie, natomiast w listopadzie rozpoczęła się rewolucja w Niemczech, co zadecydowało o wyniku wojny. W dniu 11 listopada 1918 r. w wagonie kolejowym w lasku w Compiègne Niemcy kapitulowały – I wojna światowa zakończyła się.

Odzyskanie niepodległości

Wraz z nadchodzącym końcem wojny i słabnącą pozycją państw centralnych na terytorium RP, jak grzyby po deszczu, wyrastały nowe ośrodki władzy w kraju – Warszawa, Lublin, Kraków, a nawet Paryż. Każdy miał swój pomysł na prowadzenie państwa, czego skutkiem był spory partyjne. W związku z tym potrzebny był człowiek, który mógłby wznieść się ponad takie dysputy, człowiek stanowczy, który mógłby wymusić posłuch i dyscyplinę. Na tamtą chwilę najlepszym kandydatem był cieszący się ogromnym autorytetem i sławą wojownika Józef Piłsudski.

Józef Piłsudski

Narodowe Archiwum Cyfrowe

Narodowe Archiwum Cyfrowe

Ponieważ i w interesie Niemiec było osadzenie Piłsudskiego ,,na tronie’’ państwa polskiego (z uwagi na trwającą tam rewolucję oraz obawę przed bolszewikami), został on zwolniony z więzienia w Magdeburgu i w dniu 10 listopada 1918 r. pociągiem przybył do Warszawy. W dniu 11 listopada 1918 r. Józef Piłsudski jako Naczelnik Państwa otrzymał zwierzchnictwo i naczelne dowództwo nad podległym mu Wojskiem Polskim, a dzień później powierzono mu misje utworzenia rządu narodowego. Tym samym po 123 latach niewoli Polska odzyskała niepodległość. Mimo to nadchodzące czasy nie zwiastowały niczego dobrego – nadchodził czas wytężonej pracy by przetrwać w tych trudnych czasach, zwłaszcza w obliczu rosnącego w siłę bolszewizmu, który niespełna 2 lata później miał zagrozić suwerenności młodego państwa polskiego.

Opracowano na podstawie:

M. Eckert: Historia Polityczna Polski lat 1918-39, wyd. II, Warszawa 1985 r., Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne

N. Davies: Boże igrzysko, Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak”, 2001

J. Pajewski: Historia Powszechna 1871-1918, Warszawa 1996, Wydawnictwo Naukowe PWN Sp. z o.o.

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Duża podwyżka świadczenia dla mężczyzny z rocznika 1957. Kolejne prawomocne orzeczenie sądu powszechnego po wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. SK 140/20

Przybywa prawomocnych orzeczeń w sprawach po wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. SK 140/20. Przedstawię wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku.

Niski wiek emerytalny kobiet to bomba z opóźnionym zapłonem. Polki stracą tysiące na emeryturze

Polska starzeje się w szybkim tempie, co już dziś budzi poważne obawy o przyszłość systemu emerytalnego. Międzynarodowy Fundusz Walutowy alarmuje: jeśli nie zostaną wprowadzone pilne reformy, do 2050 roku świadczenia mogą spaść nawet o jedną trzecią. Najbardziej ucierpią kobiety, osoby o niskich dochodach i pracownicy niestandardowi. Czy jest jeszcze czas, by uniknąć kryzysu?

Nadchodzą rewolucyjne zmiany w świadectwie pracy? Chodzi o jedną rubrykę. Prezes UODO pisze do MRPiPS

Współczesny rynek pracy wymaga elastyczności, kompetencji i transparentności, a prawo musi podążać za zmianami społecznymi, technologicznymi ale co ciekawe czasami także za prywatnymi decyzjami pracowników. W tym wszystkim istotne znaczenie ma świadectwo pracy, którego wzór jest uregulowany jako załącznik do rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 30 grudnia 2016 r. w sprawie świadectwa pracy (Dz.U. 2016 poz. 2292). Co zatem się zmieni?

Koniec z oszukiwaniem w CV. Pracodawcy sprawdzą dyplom a uczelnie będą miały nowy obowiązek

Fałszywy dyplom w CV? Już wkrótce ten problem może odejść do lamusa. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego przygotowało projekt ustawy, który da pracodawcom narzędzie do weryfikacji wykształcenia kandydatów do pracy. To rewolucja w rekrutacji, która kończy z dotychczasową bezradnością pracodawców wobec przepisów o ochronie danych.

REKLAMA

Nowe podatki w budżecie UE po 2028 roku: firmy i konsumenci zapłacą więcej

Unia Europejska planuje głęboką reformę budżetu na lata 2028–2034, której centrum stanowią nowe źródła dochodów – de facto nowe unijne podatki. ETS, CBAM, opłata od e-odpadów, wyższy podatek od plastiku, a także kontrowersyjna składka CORE dla dużych firm mają przynieść blisko 60 mld euro rocznie. Choć środki mają wspierać transformację energetyczną, bezpieczeństwo i konkurencyjność, przedsiębiorcy ostrzegają przed ryzykiem nadmiernego obciążenia, zwłaszcza dla małych i średnich firm.

Staż pracy a urlop. Czy w 2025 r. będą zmiany?

Staż pracy a urlop. Czy w 2025 r. będą zmiany? Być może, szczególnie w obliczu gruntownych zmian prawa w zakresie zaliczania do stażu pracy okresu zatrudnienia w ramach JDG i umów zleceń! Co więcej, w polskiej debacie publicznej coraz głośniej wybrzmiewa postulat, który może zrewolucjonizować podejście do praw pracowniczych – wprowadzenie powszechnego tzw. urlopu stażowego. Wówczas nie-pracownicy również skorzystaliby na zmianach. Pomysł, choć nie nowy, nabiera impetu w kontekście rosnącej świadomości na temat potrzeby zachowania równowagi między życiem zawodowym a prywatnym. Czy dodatkowe dni wolne, uzależnione od lat spędzonych na rynku pracy, wejdą w życie? W wielu zawodach już tak jest! Być może stanie się to więc powszechnym prawem.

4-dniowy tydzień pracy: hit czy mit? Nabór wniosków od 14 sierpnia do 15 września 2025 r.

Skrócenie tygodnia pracy do czterech dni nie jest już tylko trendem na zachodzie. Jeszcze kilka lat temu koncepcja czterodniowego tygodnia pracy wydawała się futurystycznym eksperymentem. Dziś coraz więcej firm testuje ten model, motywowane realnymi korzyściami: większym zaangażowaniem zespołów, niższą rotacją, a nawet oszczędnościami kosztowymi, np. dzięki programowi pilotażowemu z MRPiPS. Etap II programu to właśnie testowanie zaproponowanego modelu skróconego czasu pracy w środowisku pracy – zaczyna się 1 stycznia 2026 r. i trwa do 31 grudnia 2026 r.

Wzrost wynagrodzeń w budżetówce. Coś się zmienia po 10 latach, ale to nie jest dobra wiadomość

Po raz pierwszy od dekady doszło do bezprecedensowego porozumienia w Radzie Dialogu Społecznego - zarówno związki zawodowe, jak i organizacje pracodawców jednomyślnie sprzeciwiły się rządowej propozycji zaledwie 3-procentowej podwyżki płac w budżetówce. Uchwała nr 139 RDS, przyjęta 14 lipca 2025 roku, to nie tylko wyraz wspólnego stanowiska wobec zbyt niskiego wzrostu wynagrodzeń, lecz także sygnał narastającego kryzysu w dialogu społecznym i zapowiedź otwartego sporu z rządem.

REKLAMA

Okulary za kierownicą: kiedy grozi mandat nawet w wysokości 500 zł? O tym musisz pamiętać

Kierowcy z wadami wzroku powinni zachować szczególną ostrożność. Mimo że jazda w okularach korekcyjnych wydaje się standardowa, w niektórych przypadkach może skutkować mandatem w wysokości nawet 500 zł. Wysokość kary zależy od kodów, które są wpisane w twoim prawie jazdy. Upewnij się, że znasz obowiązujące przepisy, aby uniknąć nieprzyjemnych konsekwencji.

Unia chce słuchać dzieci, zanim uchwali prawo. Nadchodzi rewolucja w legislacji?

Parlament Europejski chce wprowadzenia obowiązkowego testu praw dziecka dla wszystkich nowych przepisów wychodzących z Komisji Europejskiej. – Dzieci wiedzą, czego chcą, i potrafią to jasno powiedzieć – przekonuje Ewa Kopacz, wiceprzewodnicząca PE. Bezpieczeństwo w sieci, walka z mową nienawiści, edukacja o prawach i realna pomoc dla ofiar przemocy to tylko część postulatów najmłodszych obywateli UE. Unia słucha ich coraz uważniej – i właśnie to może całkowicie zmienić sposób, w jaki tworzone jest prawo w Europie. Czy nadchodzi era legislacji pisanej oczami dziecka?

REKLAMA