REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jeszcze Polska nie zginęła … - 100. rocznica odzyskania niepodległości

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Bartłomiej Ceglarski
Bartłomiej Ceglarski

REKLAMA

REKLAMA

Kiedy w 1795 r. dokonano III rozbioru Polski wielu myślało, że to koniec narodu polskiego. Mimo tytanicznych wysiłków Polaków okupionych krwią i łzami, długo przyszło czekać nam na odzyskanie niepodległości. Trud jednak się opłacił - po 123 latach niewoli, w dniu 11 listopada 1918 r., Polska oficjalnie odzyskała niepodległość i wróciła na polityczne mapy Europy. Tegoroczne Święto Niepodległości jest wyjątkowe, bowiem obchodzimy 100 rocznicę odzyskania niepodległości. Jak Polakom udało się odzyskać niepodległość?

REKLAMA

Historia narodu Polskiego nigdy nie była usłana różami – Norman Davies w swojej książce „Boże Igrzysko” tak napisał o Polsce: wydaje się, ze kraj ten jest nierozerwalnie związany z niekończącą się serią katastrof i kryzysów, które – w sposób paradoksalny – stają się źródłem jego bujnego życia. Polska znajduje się bez przerwy na krawędzi upadku. Ale jakimś sposobem zawsze udaje jej się stanąć na nogi.

REKLAMA

Spoglądając wstecz, wielu z nas z pewnością przyzna rację historykowi – ogromną część kart historii Polski stanowią momenty bólu i cierpienia, po których jednak nasz kraj podnosił się z kolan. Polacy, zwłaszcza w porażkach dzielnie znosili przeciwności losu, przez co zawsze budzili szacunek na świecie, a hołd ich pamięci oddaje się zarówno w kraju, jak i za granicą. Jak powiedział Józef Piłsudski: być zwyciężonym i nie ulec to zwycięstwo, zwyciężyć i spocząć na laurach to klęska. Obchodzona w dniu 11 listopada każdego roku rocznica odzyskania niepodległości to jednak radosna data – w końcu po 123 latach Polska odzyskała niepodległość i zrzuciła zaborcze jarzmo. Niewiele jest tak pomyślnych dat w naszej historii, dlatego też to święto jest lubiane i chętnie celebrowane przez Polaków.

Dzień 11 listopada 2018 r. jest dniem wyjątkowym, bowiem w tym czasie obchodzimy 100. rocznicę odzyskania niepodległości. Z tej okazji, zarówno w Polsce, jak i w wielu innych krajach odbędzie się dużo ciekawych wydarzeń związanych z setną rocznicą. W Warszawie tegoroczne Święto Niepodległości to nie tylko oficjalne uroczystości państwowe, ale również uroczysta defilada historyczna z udziałem pododdziałów Wojska Polskiego, liczne festiwale (Festiwal „Niepodległa” na Krakowskim Przedmieściu), koncerty (Koncert dla Niepodległej), wydarzenia sportowe (10 km Bieg Niepodległości) wystawy, premiery (Premiera filmu „Niepodległość”) oraz inne wydarzenia kulturalne. O godz. 12.00 w całym kraju rozpocznie się akcja Niepodległa do hymnu, w ramach, której w całej Polsce i w wielu miejscach na świecie będziemy śpiewać hymn państwowy.

Teraz czas na odrobinę historii - z poniższego artykułu dowiedzą się Państwo jak Polakom, po tylu latach niewoli udało się odzyskać suwerenność. Zapraszamy do lektury.

Naród, który traci pamięć przestaje być Narodem – staje się jedynie zbiorem ludzi, czasowo zajmujących dane terytorium – Józef Piłsudski.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Droga do wolności

REKLAMA

Potrzeba odzyskania niepodległości narodziła się w 1795 r., kiedy to dokonano III rozbioru Polski, co poskutkowało zniknięciem naszego kraju (I Rzeczpospolitej) z mapy politycznej Europy. Polacy nie ustawali w wysiłkach, by wolność odzyskać – walki wespół z Napoleonem przeciwko Rosji i utworzenie Księstwa Warszawskiego (1807-1815), Powstanie Listopadowe (1830-31), Powstanie Styczniowe (1863-64) – to najbardziej znane wydarzenia z tego okresu, które jednak nie przyniosły upragnionej niepodległości.

Okazję do kolejnego buntu przeciwko najeźdźcom, tym razem skutecznego, przyniósł rok 1914, kiedy to państwa zaborcze zostały wciągnięte do największego konfliktu zbrojnego ówczesnego świata – I wojny światowej zwanej również Wielką Wojną. Mocarstwa zaborcze stanęły wówczas po przeciwnych stronach barykady, co wzbudziło w Polakach wielkie nadzieje niepodległościowe. Polacy byli świadomi, że dopóki w Europie trwał stary porządek, byli bezradni. Wszystko wskazywało na to, że tak się stanie – i nie chodzi tu tylko o nadciągający konflikt zbrojny, ale również o pojawiający się zarówno na wschodzie, jak i na zachodzie ruch rewolucyjny.

Marszałek Ferdynand Foch i marszałek Joseph Joffre odbierają defiladę francuskiej piechoty.

Marszałek Ferdynand Foch i marszałek Joseph Joffre odbierają defiladę francuskiej piechoty.

Narodowe Archiwum Cyfrowe 

Narodowe Archiwum Cyfrowe

Koncepcje na odzyskanie wolności były różne, jednak na polskiej scenie politycznej największe znaczenie miały dwa obozy polityczne: ruch niepodległościowy oraz ruch narodowy. Głos zabierali także znani działacze emigracyjni tacy jak Ignacy Jan Paderewski. Na czele ruchu niepodległościowego stał Józef Piłsudski, który był zwolennikiem sprzymierzenia się z państwami centralnymi (Niemcy, Austro-Węgry) w walce przeciwko Rosji. Zwolennicy ruchu narodowego, któremu przewodził Roman Dmowski byli zdania, że należy wesprzeć Rosję w walce z państwami centralnymi. Działacze emigracyjni liczyli głównie na pomoc państw ententy (koalicji przeciwko państwo centralnym), w tym Francji, Wielkiej Brytanii, a przede wszystkim Stanów Zjednoczonych.

My pierwsza brygada…

W dniu 24 lipca 1914 r. wybuchła I wojna światowa. Polacy nie czekali na cud, tylko chwycili za broń. Jako pierwsi do walki ruszyli Piłsudczycy. W mglisty poranek 6 sierpnia 1914 r. wyruszyła poprzedzona 8-osobowym patrolem konnym pierwsza kompania kadrowa pod dowództwem Tadeusza Kasprzyckiego. Następnego dnia o godz. 9.45 żołnierze obalili słupy graniczne pod Michałowicami, oddzielające ziemie zaboru rosyjskiego od austriackiego. Piłsudski liczył, że wymarsz pierwszej kadrowej wywoła ogólnopolskie powstanie, lecz niestety tak się nie stało – zmęczony naród nieufnie podchodził do kolejnej próby walk z zaborcami. Niemniej jednak, z biegiem czasu chętnych do służby w legionach przybywało – w ciągu roku formacja poszerzyła się o 3 brygady. Wojska Piłsudskiego walczyły m.in. na terenach Małopolski, Karpat Wschodnich, Lubelszczyzny i na Wołyniu. Tymczasem w Krakowie zwolennicy współpracy z państwami centrum powołali Naczelny Komitet Narodowy (NKN), który miał reprezentować interesy narodu polskiego.

Przemarsz piechoty I Brygady Legionów Polskich przez Bug.

Przemarsz piechoty I Brygady Legionów Polskich przez Bug.

Narodowe Archiwum Cyfrowe 

Narodowe Archiwum Cyfrowe

W międzyczasie, zwolennicy koncepcji wsparcia Rosji utworzyli Komitet Narodowy Polski (KNP) pod przewodnictwem Dmowskiego. Organizacja ta nie miała zbyt dużych zasobów militarnych, bo ledwie 1 tys. ochotników. Z tego powodu, w 1915 r., czyli po wkroczeniu Niemców do Warszawy, KNP musiał przenieść się do Paryża, gdzie szukał wsparcia od państw zachodnich na rzecz sprawy polskiej.


Duży krok w drodze do niepodległości

W listopadzie 1916 r. cesarze Niemiec i Austrii wydali tzw. Akt 5 listopada, w którym proklamowali utworzenie na ziemiach zabranych Rosji, samodzielnego państwa polskiego z dziedziczną monarchią i konstytucyjnym ustrojem. Podobne obietnice, choć mniej korzystne, formułowali Rosjanie. Polacy dostali więc ,,namacalne’’ obietnice odzyskania niepodległości, jednak w praktyce były to puste słowa, mające na celu pozyskanie rekrutów do armii państw centrum. Za utworzeniem niepodległej Polski optował również prezydent USA Thomas Woodrow Wilson, którego z sytuacją Polską zapoznał Ignacy Paderewski. Sprawa polska uzyskała charakter międzynarodowy.

 Ignacy Jan Paderewski - kompozytor i pianista. Fotografia sytuacyjna.

Ignacy Jan Paderewski - kompozytor i pianista. Fotografia sytuacyjna.

Narodowe Archiwum Cyfrowe

Narodowe Archiwum Cyfrowe

Decydujące znaczenie dla kształtującego się państwa polskiego miały jednak nie czcze obietnice i puste słowa polityków, ale wydarzenia w Rosji. Porażki zbrojne, zrujnowana gospodarka, głód oraz żelazna władza cara spowodowały, że w lutym 1917 r. wybuchła wielka rewolucja lutowa, której skutkiem było m.in. znaczne zmniejszenie władzy cara w Rosji na rzecz Tymczasowego Rządu Rosji, co w konsekwencji doprowadziło do objęcia władzy w Rosji przez bolszewików.

Kryzys przysięgowy

Zarówno na wschodzie, jak i na zachodzie Europy przybywało chętnych do walki o sprawę polską. Tymczasem Legiony Piłsudskiego dzielnie walczyły z rosyjskimi wojskami, dając przewagę państwom centralnym w walkach na wschodzie. Sytuacja na froncie wschodnim stała się dla Niemców i Austriaków bardzo korzystna (w przeciwieństwie do sytuacji na froncie zachodnim), przez co jak bańka mydlana prysły nadzieje na spełnienie danych obietnic – polski rekrut przestał być potrzebny. Od żołnierzy Legionów Polskich zażądano złożenia przysięgi na wierność cesarzowi niemieckiemu i austriackiemu.

II Brygada Legionów podczas walk w Karpatach

II Brygada Legionów podczas walk w Karpatach

Narodowe Archiwum Cyfrowe 

Narodowe Archiwum Cyfrowe

Ponieważ Piłsudskiemu ,,nie na rękę’’ był dalszy sojusz z Niemcami i Austriakami (wojna obróciła się na ich niekorzyść) odmówił złożenia przysięgi i takie też polecenie wydał swym legionistom – to wydarzenie nazywane jest kryzysem przysięgowym i miało miejsce 9 i 11 lipca 1917. Wobec niesubordynowanych żołnierzy polskich zastosowano liczne represje, natomiast Józefa Piłsudskiego wraz z towarzyszem Kazimierzem Sosnowskim aresztowano i zamknięto w więzieniu w twierdzy magdeburskiej. Pobyt w więzieniu przysporzył Piłsudskiemu opinii męczennika za sprawę polską, co umocniło jego pozycję i poskutkowało lepszą pozycją w negocjacjach po zakończeniu wojny.


Koniec wojny

Początek 1917 r. zwiastował koniec wojny. W lutym tego roku w Rosji rozpętała się rewolucja, która znacznie osłabiła pozycję tego państwa w konflikcie. W kwietniu 1917 r. Stany Zjednoczone, sprzyjające sprawie polskiej, dołączyły do wojny po stronie ententy przeciwko państwom centralnym. We Francji gromadzili się ochotnicy z Europy Zachodniej w ramach ,,Błękitnej Armii’’ Józefa Hallera, którzy ruszyli do walki z żołnierzami Niemiec i Austrii. Sytuacja państw centralnych stała się zdecydowanie niekorzystna, zwłaszcza po zawartym z Ukrainą w 1918 r. pokoju brzeskim, w którym przewidziano oddanie Ukraińcom Chełmszczyzny, co poskutkowało całkowitym zerwaniem współpracy z Niemcami przez Polaków.

Piechota w czasie ataku na bagnety (w starych mundurach jakie armia francuska nosiła w pierwszych miesiącach wojny).

Piechota w czasie ataku na bagnety (w starych mundurach, jakie armia francuska nosiła w pierwszych miesiącach wojny).

Narodowe Archiwum Cyfrowe

Narodowe Archiwum Cyfrowe

W sierpniu 1918 r. wojska ententy przedarły się przez umocnienia niemieckie, natomiast w listopadzie rozpoczęła się rewolucja w Niemczech, co zadecydowało o wyniku wojny. W dniu 11 listopada 1918 r. w wagonie kolejowym w lasku w Compiègne Niemcy kapitulowały – I wojna światowa zakończyła się.

Odzyskanie niepodległości

Wraz z nadchodzącym końcem wojny i słabnącą pozycją państw centralnych na terytorium RP, jak grzyby po deszczu, wyrastały nowe ośrodki władzy w kraju – Warszawa, Lublin, Kraków, a nawet Paryż. Każdy miał swój pomysł na prowadzenie państwa, czego skutkiem był spory partyjne. W związku z tym potrzebny był człowiek, który mógłby wznieść się ponad takie dysputy, człowiek stanowczy, który mógłby wymusić posłuch i dyscyplinę. Na tamtą chwilę najlepszym kandydatem był cieszący się ogromnym autorytetem i sławą wojownika Józef Piłsudski.

Józef Piłsudzki

Józef Piłsudski

Narodowe Archiwum Cyfrowe

Narodowe Archiwum Cyfrowe

Ponieważ i w interesie Niemiec było osadzenie Piłsudskiego ,,na tronie’’ państwa polskiego (z uwagi na trwającą tam rewolucję oraz obawę przed bolszewikami), został on zwolniony z więzienia w Magdeburgu i w dniu 10 listopada 1918 r. pociągiem przybył do Warszawy. W dniu 11 listopada 1918 r. Józef Piłsudski jako Naczelnik Państwa otrzymał zwierzchnictwo i naczelne dowództwo nad podległym mu Wojskiem Polskim, a dzień później powierzono mu misje utworzenia rządu narodowego. Tym samym po 123 latach niewoli Polska odzyskała niepodległość. Mimo to nadchodzące czasy nie zwiastowały niczego dobrego – nadchodził czas wytężonej pracy by przetrwać w tych trudnych czasach, zwłaszcza w obliczu rosnącego w siłę bolszewizmu, który niespełna 2 lata później miał zagrozić suwerenności młodego państwa polskiego.

Opracowano na podstawie:

M. Eckert: Historia Polityczna Polski lat 1918-39, wyd. II, Warszawa 1985 r., Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne

N. Davies: Boże igrzysko, Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak”, 2001

J. Pajewski: Historia Powszechna 1871-1918, Warszawa 1996, Wydawnictwo Naukowe PWN Sp. z o.o.

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Nowe regulacje dotyczące udostępniania bankom informacji o śmierci posiadacza rachunku bankowego. [Ministerstwo Finansów pracuje nad zmianami]

Nowe regulacje dotyczące udostępniania bankom informacji o śmierci posiadacza rachunku bankowego. Pojawił się projekt nowelizacji ustawy o Prawo bankowe oraz ustawy o ewidencji ludności. Dzięki tej zmianie spadkobiercy będą mogli szybciej i łatwiej uzyskać informacje o zgromadzonych na rachunku bankowym środkach.

Dopłata do majówki, nawet do 3 tysięcy. Musisz spełnić tylko dwa warunki

Wielkimi krokami zbliża się majówka 2025. Dawno nie było takiej sytuacji, że niemalże po 10. dniach od Świąt Wielkanocnych, było kolejne wolne - majówka. Szczególnie dla Polaków to wyczekiwany okres spotkań rodzinnych, wyjazdów, wypoczynku na łonie natury i grilowania. Nie ma co ukrywać, że dodatkowe pieniądze się nie przydadzą. Można uzyskać nawet do 3000 zł do majówki, ale oczywiście nie każdy ma do tego prawo. Poniżej warunki, które trzeba spełnić.

Nowe tablice dalszego trwania życia 2025/2026. ZUS wyjaśnia jak wpływają na wysokość emerytur

Od 1 kwietnia 2025 r. obowiązują nowe prognozy dotyczące średniego wieku jakiego dożyją Polacy. Jak co roku Główny Urząd Statystyczny ustalił przeciętną liczbę miesięcy, które pozostały do przeżycia osobom w wieku od 30 do 90 lat. Na podstawie tych danych ZUS wylicza emerytury między kwietniem bieżącego roku, a marcem 2026 roku.

Kiedy sprawca chce popełnić przestępstwo, ale mu się to nie udaje – czyli o usiłowaniu popełnienia przestępstwa

Czasem bywa tak, że mimo gorących chęci i misternego planu, sprawcy nie udaje się popełnić zakładanego przez niego przestępnego czynu. Należy jednak odróżnić sytuację, kiedy działanie sprawcy nie przebiegło dla niego pomyślnie i nie osiągnęło spodziewanych rezultatów, od sytuacji kiedy obiektywnie popełnienie danego czynu zabronionego nie jest możliwe. Konsekwencje prawne w obu przypadkach będą bowiem nieco odmienne na gruncie polskiego prawa karnego.

REKLAMA

Urlop na udział w pogrzebie Papieża Franciszka czy oglądanie transmisji a zakaz dyskryminacji w miejscu pracy ze względu na religię i wyznanie

W dniu 21 kwietnia 2025 r. zmarł Papież Franciszek - Jorge Mario Bergoglio. Wierni choć byli świadomi złego stanu zdrowia Papieża, który niedawno opuścił klinikę ale jeszcze 20 kwietnia 2025 r., w Wielką Niedzielę brał udział w uroczystościach na placu Św. Piotra w Watykanie - są w szoku i czują ogromne poruszenie. Nie wiadomo jeszcze kiedy odbędą się uroczystości pogrzebowe, ale już teraz wiele osób, czy to wierzących czy niewierzących podkreśla stanowczo: wezmę udział w uroczystości pogrzebowej czy będę oglądał transmisję pogrzebu w TV. A co jeśli pogrzeb Papieża odbędzie się w dniu pracującym, w godzinach pracy? Czytelnicy pytają nas czy mają prawo do takiego dodatkowego urlopu okolicznościowego na pogrzeb Papieża.

Dilexit nos – encyklika papieża Franciszka: nasz świat, przeżywa wojny, nierówności społeczno-ekonomiczne, konsumpcjonizm i antyludzkie wykorzystywanie technologii

Papież Franciszek zmarł 21.04.2025 r., w Poniedziałek Wielkanocny. Jest w tym pewna symbolika: motyw śmierci ale i zmartwychwstania. W tym szczególnym czasie warto zastanowić się nad słowami wyrażonymi przez Papieża Franciszka w ostatniej encyklice: Dilexit nos (z łac. Umiłował nas). Encyklika został wydana 24 października 2024 o podtytule: O miłości ludzkiej i Bożej Serca Jezusa Chrystusa. Nie chodzi o opisywanie wątku religijnego, ale odniesienie słów Papieża do aktualnych realiów, w tym społeczno-gospodarczych, które dotyczą każdego z nas. Papież wspomina w encyklice moment, kiedy babcia robiła chruściki: Franciszka charakteryzowała właśnie prostota przekazu z głęboką refleksją. Dokument łączy też teologiczne refleksje z aktualnymi wyzwaniami społecznymi, takimi jak konsumpcjonizm, nierówności społeczne czy wpływ technologii na życie człowieka. Papież wzywa do powrotu do wartości serca jako centrum autentyczności i duchowego piękna.

Żałoba narodowa. Czy dzień żałoby narodowej jest dniem wolnym od pracy?

Kwestie dotyczące wprowadzenia żałoby narodowej w Polsce uregulowane są ustawą z 31 stycznia 1980 r. o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych. Czym jest żałoba narodowa? Kiedy jest wprowadzana? Czy dzień żałoby narodowej jest dniem wolnym od pracy?

Pociąg do Chorwacji od lipca 2025 r.? Minister Klimczak: obiad w Warszawie śniadanie w Rijece; bilety od 200 zł. PKP Intercity pracuje nad bezpośrednim połączeniem

Minister infrastruktury Dariusz Klimczak poinformował 10 kwietnia 2025 r., że wystąpił do swoich odpowiedników w Austrii, by połączenie kolejowe z Polski do Rijeki w Chorwacji było realizowane od 1 lipca tego roku. "PKP Intercity jeszcze o tym nie mówi, ale ja mogę zdradzić - zaznaczając, że to jest dopiero początek naszych obliczeń, uzależnionych od zgód innych państw - być może udałoby się pojechać za 200 zł z Warszawy do Chorwacji" - przekazał minister Klimczak. Dodał, że to byłby najtańszy bilet.

REKLAMA

Papież Franciszek zmienił zasady dotyczące pochówku. Zmiany mają już pół roku

W Poniedziałek Wielkanocny, 21 kwietnia 2025 r. kardynał Farrell w komunikacie przekazanym przez watykańskie biuro prasowe poinformował o śmierci Papieża Franciszka. 20 listopada 2024 r. zmienione zostały zasady dotyczące pochówku.

W Poniedziałek Wielkanocny zmarł papież Franciszek. Miał 88 lat

Papież Franciszek zmarł w Poniedziałek Wielkanocny, 21 kwietnia o godzinie 7.35 - poinformował kardynał Farrell w komunikacie przekazanym przez watykańskie biuro prasowe. Franciszek (Jorge Mario Bergoglio), który zmarł w wieku ponad 88 lat, to jeden z najstarszych papieży w dziejach Kościoła. Jego pontyfikat trwał 12 lat i cztery miesiące.

REKLAMA