Renta z tytułu niezdolności do pracy, Wcześniejsza emerytura

Dla osób, które nie spełniają wymaganych warunków do uzyskania renty przepisy przewidują specjalny tryb ubiegania się o świadczenie. Wprawdzie decyzja Prezesa ZUS ma charakter uznaniowy, jednak jej granice są restrykcyjnie określone przez przepisy.

I rentą tą jest renta szkoleniowa. Uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 27 listopada 2024 r. dotyczy problemu, co należy zrobić jak osoba poszkodowana w wypadku stara się o rentę z tytułu niezdolności do pracy, a z okoliczności sprawy wynika, że powinna taka osoba zmienić kwalifikacje zawodowe i otrzymać rentę szkoleniową. ZUS jednak nie przyznaje tej renty.

Już 1 stycznia 2025 r. wejdą w życie przepisy, które wprowadzają możliwość łączenia wypłaty renty rodzinnej z innym świadczeniem. Masz dwie opcje do wyboru 100% renty rodzinnej i 15% własnego świadczenia albo 100% własnego świadczenia i 15% renty rodzinnej.

W związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 czerwca 2024 r., o sygn. akt SK 140/20 – niemal 200 tys. emerytów, którzy przed 6 czerwca 2012 r. przeszli na wcześniejszą emeryturę, a następnie – złożyli wniosek o emeryturę powszechną, która została im pomniejszona na podstawie art. 25 ust. 1b ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – może teraz otrzymać od ZUS wyrównanie. Zgodnie z szacunkami ZUS – sięgające nawet 64075 zł. Podpowiadamy kogo dokładnie obejmuje zakres podmiotowy wyroku Trybunału i w jaki sposób można dochodzić swoich praw.

W Sejmie trwają prace nad wprowadzeniem dodatku dopełniającego do renty socjalnej dla osób, które są całkowicie niezdolne do pracy i samodzielnej egzystencji. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej analogiczne rozwiązanie chce wprowadzić również dla osób uprawnionych do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Niedługo wejdą w życie zmiany przepisów Karty Nauczyciela. Więcej osób będzie mogło skorzystać z wcześniejszej emerytury dla nauczycieli. Nauczyciele będą jednak musieli spełnić kilka warunków. Kiedy można złożyć wniosek o wcześniejszą emeryturę?

Nauczycielskie świadczenie kompensacyjne choć formalnie emeryturą nie jest, w rzeczywistości pełni rolę wcześniejszej emerytury dla nauczycieli. Czy jednak wszyscy zatrudnieni w tym zawodzie mogą z takiego świadczenia z ZUS skorzystać, zy tylko gdy stracą pracę?

Możliwość wcześniejszego przejścia na emeryturę przez nauczycieli wchodzi w życie 1 września 2024 r. Jedna kwestia to to, że nie wszyscy mogą z niej skorzystać. A druga, że nie zawsze będzie się to opłacać. Związek Nauczycielstwa Polskiego zachęca do dokładnego przeanalizowania wszystkich "za" i "przeciw", zanim podejmie się decyzję. 

Osobie niezdolnej do pracy z powodu chorób wywołanych chorobą alkoholową przysługuje renta (tzw. alkoholowa). Ile wynosi taka renta? Kto może się o nią starać? Jakie są statystyki tych świadczeń. Wyjaśnień udzielił Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

Emerytura może być niższa o 20 proc. od świadczenia kompensacyjnego. Przejście na wcześniejszą emeryturę pomniejsza stan konta emerytalnego, dlatego emerytura naliczona w wieku powszechnym może być niższa o kolejne 20 proc. 

Część osób może przejść na wcześniejszą emeryturę. Aktualnie bowiem nabycie prawa do emerytury pomostowej przysługuje osobom znacznie młodszym niż wcześniej. Przyszli emeryci nie muszą teraz udowadniać, że wykonywali pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze przed 31 grudnia 1998 r.

Od 1 marca 2024 r. wzrosły - na skutek podwyżki waloryzacyjnej - nie tylko emerytury, ale i renty z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy. Są wyższe o 12,12 proc. Najniższa renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy teraz wynosi 1780,96 zł brutto, a renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy 1335,72 zł brutto.

1 marca 2024 r. zwiększą się limity dorabiania dla wcześniejszych emerytów i rencistów. Ile wyniesie górny próg dorabiania, po przekroczeniu którego ZUS może zawiesić wypłacanie świadczenia?

Rentę z tytułu niezdolności do pracy pobierało w grudniu 2021 r. ponad 145 tys. osób, aż 66% z nich stanowili mężczyźni – wynika z ostatnich dostępnych danych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Największy odsetek rencistów (28,4%) otrzymywał świadczenia w wysokości 3–4 tys. zł, ale przeszło 40% mogło liczyć na wypłatę mniejszej wartości. W utrzymaniu stabilności finansowej po utracie zdolności do pracy może pomóc rozszerzona polisa na życie. W związku z brakiem możliwości zarabiania ubezpieczyciel wypłaca nawet pełną sumę ubezpieczenia.

W 2023 r. rząd I Sejm reaktywowali instytucję wcześniejszych emerytur. Coraz więcej pracowników może zrezygnować z pracy na rzecz świadczeń przedemerytalnych. Realne jest otrzymanie około 3550 zł brutto. Czy to świadczenie netto wystarcza na życie w kontekście inflacji? Wiele zależy od możliwości jego podwyżki w przyszłości (waloryzacji).

Jako pierwsi od 1 września 2024 r. przejść na emeryturę na szczególnych zasadach będą mogli nauczyciele urodzeni przed 1 września 1966 r. 

Przez najbliższe 3 miesiące, licząc od 1 marca 2023 r. obowiązują nowe limity dorabiania dla emerytów i rencistów. Pracujący mogą dorobić 177 zł więcej. Limity te dotyczą tyko wcześniejszych emerytów. Emeryci, którzy osiągnęli powszechny wiek emerytalny, czyli kobiety 60 a mężczyźni 65 lat, nie muszą ograniczać się przy dorabianiu żadnymi limitami.

Kto i kiedy otrzymuje rentę rodzinną? Jakie kryteria trzeba spełnić, aby otrzymać dodatek dla sieroty zupełnej? Jaka jest minimalna kwota świadczeń z ZUS od 1 marca 2022 r.?