REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kto dostanie rentę z tytułu niezdolności do pracy w drodze wyjątku?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Autorka licznych publikacji o tematyce prawnej
Kto dostanie rentę z tytułu niezdolności do pracy w drodze wyjątku?
Kto dostanie rentę z tytułu niezdolności do pracy w drodze wyjątku?
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Dla osób, które nie spełniają wymaganych warunków do uzyskania renty przepisy przewidują specjalny tryb ubiegania się o świadczenie. Wprawdzie decyzja Prezesa ZUS ma charakter uznaniowy, jednak jej granice są restrykcyjnie określone przez przepisy.

Dla kogo specjalna renta od Prezesa ZUS?

Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych może przyznać świadczenia w drodze wyjątku ubezpieczonym oraz pozostałym po nich członkom rodziny, którzy wskutek szczególnych okoliczności nie spełniają warunków wymaganych w ustawie do uzyskania prawa do renty. Tak naprawdę otrzymanie świadczenia w drodze wyjątku nie jest łatwe. Wynika to z konstrukcji samych przepisów. Otóż aby otrzymać rentę z tytułu niezdolności do pracy w drodze wyjątku wszystkie przesłanki muszą zostać spełnione łącznie. Chodzi tu o następujące wymogi:

REKLAMA

REKLAMA

  • niespełnienie warunków do uzyskania tego świadczenia spowodowane szczególnymi okolicznościami;
  • niemożność podjęcia pracy lub działalności objętej ubezpieczeniem społecznym spowodowaną całkowitą niezdolnością do pracy lub wiekiem;
  • brak niezbędnych środków utrzymania.
Ważne

Niespełnienie nawet jednej z tych przesłanek uniemożliwi przyznanie świadczenia w drodze wyjątku. 

Orzeczenia sądów administracyjnych [PRZYKŁADY]

Poniżej przykładowe orzeczenia dotyczące wymogów dla renty z tytułu niezdolności do pracy w drodze wyjątku.

Przykład

„Ustawa o emeryturach i rentach nie precyzuje, jak należy rozumieć "szczególne okoliczności", zaistnienie których może usprawiedliwiać niespełnienie warunków do uzyskania świadczeń w trybie zwykłym. Nie ulega jednak wątpliwości, że dokonując wykładni pojęcia szczególnych okoliczności, należy mieć na względzie cel, któremu służy tryb przyznawania świadczeń w drodze wyjątku. Celem tym jest to, żeby w indywidualnych i uzasadnionych przypadkach beneficjentami świadczeń przyznawanych w tym trybie były osoby, które nie mogły otrzymać świadczeń na zasadach ogólnych ze względu na niespełnienie wymaganych warunków ustawowych. Na szczególne okoliczności składają się zatem zdarzenia niezależne od ubezpieczonego. Chodzi tu o zdarzenia albo trwały stan wykluczający aktywność zawodową konkretnej osoby z powodów ich skutków niemożliwych lub obiektywnie trudnych do przezwyciężenia. "Szczególne okoliczności" to okoliczności obiektywne, niezależne i niezawinione przez ubiegającego się o świadczenie w drodze wyjątku. Za taką okoliczność orzecznictwo nie traktuje jednak świadomego zatrudniania się, wykonywania prac dorywczych lub prowadzenia działalności gospodarczej - bez zgłoszenia tego faktu do ubezpieczenia społecznego i odprowadzania składek (vide: wyroki NSA: z dnia 24 lipca 2001 sygn. akt 444/01, z dnia 30 maja 2001 r. sygn. akt II SA 435/01 i z dnia 18 kwietnia 2001 sygn. akt II SA 3238/00). Z kolei bezrobocie, jako zjawisko polegające na mniejszej ilości ofert pracy, niż liczba osób gotowych do podjęcia zatrudnienia, tylko wtedy może być szczególną okolicznością skutkującą niespełnianiem przez konkretną osobę warunków do uzyskania prawa do emerytury lub renty, gdy osoba ta wykaże, że jej przerwy w zatrudnieniu były spowodowane wyłącznie bezrobociem, a nie innymi okolicznościami (por. cyt. wyrok NSA z dnia 30 marca 2006 r., sygn. akt I OSK 1328/05)” – przypomniał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 3 października 2024 r. (III OSK 1334/24).

Przykład

W wyroku z 15 listopada 2024 r. (III OSK 1719/24) Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, iż „wedle dyspozycji art. 14 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS oceny niezdolności do pracy, jej stopnia oraz ustalenia daty powstania niezdolności do pracy, trwałości lub przewidywanego okresu niezdolności do pracy, dokonuje w formie orzeczenia lekarz orzecznik ZUS. Od orzeczenia lekarza orzecznika przysługuje osobie zainteresowanej prawo wniesienia sprzeciwu, które rozpatruje komisja lekarska ZUS dokonując oceny niezdolności do pracy oraz jej stopnia (ust. 2a-2f). Z kolei orzeczenie lekarza orzecznika, od którego nie wniesiono sprzeciwu lub co do którego nie zgłoszono zarzutu wadliwości, albo orzeczenie komisji lekarskiej, stanowi dla organu rentowego podstawę do wydania decyzji w sprawie świadczeń przewidzianych w ustawie, do których prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji.”

Przykład

„Należy mieć na uwadze, że określenie "środki niezbędne", nie jest równoznaczne z określeniem "środki wystarczające". Odkodowując ww. sformułowanie nie należy więc odnosić się do subiektywnych odczuć i potrzeb wnioskodawcy, a do okoliczności o charakterze możliwie najbardziej obiektywnym. Stąd, ze wszech miar uzasadnionym będzie powiązanie określenia "niezbędnych środków utrzymania", z kwotą najniższej emerytury. Skoro bowiem Państwo Polskie, ustalając najniższą emeryturę uznało, że wystarczy ona dla zaspokojenia człowiekowi egzystencji, uprawnionym będzie badanie omawianej materii właśnie przez pryzmat tej kwoty.” – uznał z kolei Wojewódzki Sad Administracyjny w Warszawie w wyroku z 27 marca 2024 r. (sygn. II SA/Wa 1906/23).

Jak uzyskać rentę w drodze wyjątku?

Pierwszym krokiem jest uzyskanie odmownej decyzji ZUS w przedmiocie prawa renty. Dopiero w kolejnym kroku składamy odpowiedni wniosek do Prezesa ZUS. W przypadku decyzji odmownej można wnioskować o ponowne rozparzenie sprawy (w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji). Jeśli i to nie pomoże, stronie przysługuje prawo wniesienia skargi do WSA. Skargę wnosi sią w terminie 30 dni od dnia doręczenia decyzji. Gdy skarga zostanie przez sąd oddalona, pozostaje możliwości złożenia skargi do NSA (może to zrobić tylko profesjonalny pełnomocnik: adwokat lub radca prawny).

Polecamy: Zbiegi tytułów do ubezpieczeń społecznych 66 praktycznych przykładów PDF (wersja elektroniczna)

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Nowa opłata obejmie także te urządzenia - już niedługo uderzy wszystkich po kieszeni

Już niedługo trzeba będzie płacić więcej za urządzenia elektroniczne codziennego użytku, takie jak komputery (w tym laptopy), telewizory, tablety czy smartfony. Zostaną objęte nową opłatą, która ma w założeniu rekompensować ich używanie do pewnych celów. Jakich?

Komisje w całej Polsce w 2-10 minut uzdrawiają niepełnosprawne osoby. Tak uważają rodzice i opiekunowie

Do redakcji Infor.pl trafiają kolejne listy od rodziców albo opiekunów dzieci, którzy stracili prawo do świadczenia pielęgnacyjnego. Wszystkie listy opisują ten sam schemat działania komisji lekarskich w PZON. Schemat dotyczy dzieci cierpiących na autyzm albo zespół Aspergera (nie zostały objęte kilka miesięcy temu korzystnymi dla niepełnosprawnych dzieci wytycznymi min. Ł. Krasonia). Dzieci te przez ostatnie lata dysponowały orzeczeniem z pkt 7 i 8 (= świadczenie pielęgnacyjne). I nagle w 2025 r. (przy okazji przedłużania ważności orzeczenia) seryjnie w PZOZ - jak opisują rodzice - mają miejsca "cudowne uzdrowienia". Dziecko jest pozbawione pkt 7 albo 8).

Odszkodowanie za zgubione zwierzę jak za bagaż. Linie lotnicze nie muszą płacić więcej, jeśli nie złożysz tej deklaracji

Czy zwierzę to rzecz, a w podróży można traktować je jak bagaż? Przepisy nie pozostawiają w tym zakresie wątpliwości, a TSUE potwierdził jak należy je rozumieć. Jeśli podróżujesz ze zwierzakiem, lepiej żebyś znał te zasady.

Karta parkingowa 2026 – kto może ją dostać i jak złożyć wniosek

Od 2026 roku obowiązują ujednolicone przepisy dotyczące kart parkingowych dla osób z niepełnosprawnościami. Nowe karty będą wydawane w formie elektronicznej, z kodem QR i zabezpieczeniami przed fałszerstwem.

REKLAMA

Dofinansowanie PFRON 2026 – ile wynosi wsparcie dla pracodawców zatrudniających osoby z niepełnosprawnościami

W 2026 roku utrzymano system wsparcia dla pracodawców, którzy zatrudniają osoby z niepełnosprawnościami. Dofinansowania z PFRON obejmują zarówno wynagrodzenia, jak i dopłaty do wyposażenia stanowiska pracy.

Prawa pracownika z niepełnosprawnością w 2026 roku – skrócony czas pracy i dodatkowe uprawnienia

Pracownicy z niepełnosprawnością korzystają z szeregu przywilejów wynikających z Kodeksu pracy i ustawy o rehabilitacji zawodowej. W 2026 roku utrzymano kluczowe uprawnienia, ale rozszerzono możliwości pracy zdalnej i elastycznych godzin.

Nowe zasady orzekania o niepełnosprawności w 2026 roku – jak złożyć wniosek i co się zmienia

Od 2026 roku wchodzi w życie zmodernizowany system orzekania o niepełnosprawności. Rząd zapowiada uproszczenie procedur, cyfrowe wnioski i ujednolicenie kryteriów. Sprawdzamy, co się zmieni i jak teraz uzyskać orzeczenie.

Dodatkowe 1500 zł dla tych seniorów. Państwo pomaga nie tylko rodzicom. Kto i jak może skorzystać ze wsparcia i poprawić stan swojego konta?

Choć dużo mówi się o wsparciu, którego państwo udziela rodzicom najmłodszych dzieci, to nie są oni jedyną grupą społeczną, która może korzystać z pomocy ponosząc koszty swojego codziennego utrzymania. Pieniądze mogą trafić również do określonej grupy seniorów.

REKLAMA

Czy nagrywanie rozmów i spotkań jest legalne? Kiedy nagranie może być dowodem w sądzie?

Nagrywanie rozmów, zebrań czy spotkań budzi wiele wątpliwości prawnych – zwłaszcza gdy nie wszyscy uczestnicy wiedzą o nagrywaniu. W erze smartfonów i łatwego dostępu do technologii coraz częściej pojawia się pytanie: czy takie nagrania są zgodne z prawem i czy można je wykorzystać w sądzie?

W tym roku katolicy powinni uczestniczyć we mszy świętej zarówno 1, jak i 2 listopada

1 i 2 listopada przypadają w tym roku w weekend. W związku z tym katolicy mają obowiązek uczestniczenia we mszy świętej zarówno w sobotę, jak i w niedzielę. Dlaczego?

REKLAMA