REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Orzeczenie o niepełnosprawności a ZUS. Co Ci się należy w 2025 roku?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Artur Sadziński
Dziennikarz i redaktor od 2017 roku. Pisze o prawie, polityce i finansach – jasno, konkretnie i z myślą o czytelniku.
Orzeczenie o niepełnosprawności a ZUS. Co Ci się należy w 2025 roku?
Masz orzeczenie o niepełnosprawności? Sprawdź, co należy Ci się z ZUS w 2025 roku!
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Co należy się osobie niepełnosprawnej z ZUS-u? Czy orzeczenie o niepełnosprawności podwyższa emeryturę? Wiele osób ma trudności z rozróżnieniem, które świadczenia wynikają z orzeczenia o niepełnosprawności, a które wymagają osobnej decyzji ZUS. W Polsce obowiązują dwa niezależne systemy orzekania, a uprawnienia różnią się w zależności od rodzaju dokumentu. Sprawdź, jakie zasiłki, dodatki i ulgi przysługują Ci z ZUS i MOPS – i dlaczego jedno orzeczenie to za mało, by skorzystać z pełni wsparcia.

rozwiń >

Dwa odrębne systemy orzecznicze – MOPS/PCPR i ZUS

W Polsce funkcjonują dwa niezależne systemy orzekania o niepełnosprawności:

REKLAMA

  1. Zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności, działające przy starostwach powiatowych
    Wydają orzeczenia o stopniu niepełnosprawności (lekki, umiarkowany, znaczny) – głównie w celu uzyskania:
    • zasiłku pielęgnacyjnego,
    • ulg podatkowych,
    • uprawnień pracowniczych,
    • wsparcia z PFRON.
  2. Lekarze orzecznicy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
    Orzekają niezdolność do pracy lub niezdolność do samodzielnej egzystencji – na potrzeby:
    • renty z tytułu niezdolności do pracy,
    • renty socjalnej,
    • dodatku pielęgnacyjnego z ZUS 

Czy jedno orzeczenie wystarczy?

Nie – jedno orzeczenie nie wystarcza do uzyskania świadczeń z obu instytucji.

  • Orzeczenie o niepełnosprawności nie daje prawa do renty z ZUS – instytucja wymaga własnego orzeczenia o niezdolności do pracy.
  • Orzeczenie z ZUS nie zastępuje orzeczenia o stopniu niepełnosprawności – potrzebnego np. do zasiłku pielęgnacyjnego z MOPS 

W praktyce – orzeczenia mogą się uzupełniać

Choć systemy są odrębne, posiadanie jednego orzeczenia może pomóc w uzyskaniu drugiego. Przykład:

  • Osoba z orzeczeniem ZUS o całkowitej niezdolności do pracy może łatwiej uzyskać orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności w MOPS.

Kiedy ZUS uwzględnia orzeczenie o niepełnosprawności

ZUS może pomocniczo wziąć pod uwagę orzeczenie o stopniu niepełnosprawności (lekki, umiarkowany, znaczny) np. przy:

  • ocenie sytuacji rodzinnej lub zdrowotnej wnioskodawcy,
  • rozpatrywaniu wniosków o świadczenia wspierające,
  • analizie dokumentacji w sprawach spornych.

Jednak nie jest to dokument decydujący przy przyznawaniu świadczeń z ZUS.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Kiedy orzeczenie o niepełnosprawności nie wystarcza?

Orzeczenie wydane przez lekarza orzecznika ZUS, czyli orzeczenie o niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji wymagane jest przy ubieganiu się o:

  • rentę z tytułu niezdolności do pracy,
  • rentę socjalną,
  • świadczenie rehabilitacyjne,
  • dodatek pielęgnacyjny z ZUS.

Poniższa tabela przedstawia różnice między dwoma rodzajami orzeczeń – wydawanymi przez lekarzy orzeczników PZON i ZUS – pod względem ich celu, instytucji wydającej, uznawalności przez ZUS oraz zakresu uprawnień, jakie przyznają osobom z niepełnosprawnością.

Rodzaj orzeczenia

Wydaje

Uznawane przez ZUS?

Do czego służy

Stopień niepełnosprawności (lekki/umiarkowany/znaczny)

PZON

Pomocniczo

Ulgi, zasiłki z MOPS, PFRON, uprawnienia pracownicze

Niezdolność do pracy / do samodzielnej egzystencji

ZUS

Obowiązkowo

Renty, dodatki, świadczenia zdrowotne z ZUS

Jakie świadczenia z ZUS możesz otrzymać jako osoba z niepełnosprawnością?

Osoby z niepełnosprawnością mogą otrzymać z ZUS różne świadczenia – pod warunkiem, że spełniają określone kryteria zdrowotne i formalne. Największe znaczenie ma tu orzeczenie lekarza orzecznika ZUS, które potwierdza niezdolność do pracy lub do samodzielnej egzystencji. Sprawdź, jakie formy wsparcia możesz uzyskać w 2025 roku.

1. Renta z tytułu niezdolności do pracy

Jeśli lekarz orzecznik ZUS uzna Cię za osobę częściowo lub całkowicie niezdolną do pracy, możesz otrzymać:

  • rentę z tytułu niezdolności do pracy (częściową lub całkowitą),
  • rentę szkoleniową – mającą na celu umożliwienie przekwalifikowania zawodowego i powrót na rynek pracy.

Warunki uzyskania:

  • odpowiedni staż ubezpieczeniowy (np. minimum 5 lat dla osoby w wieku 30–39 lat),
  • niezdolność do pracy potwierdzona przez lekarza ZUS,
  • złożenie kompletnego wniosku do ZUS (formularz ZNp-7 i zaświadczenie OL-9).

Uwaga: Samo orzeczenie o stopniu niepełnosprawności wydane przez MOPS/PCPR nie wystarczy do uzyskania renty z ZUS.

2. Zasiłek chorobowy

Osoba zatrudniona lub prowadząca działalność gospodarczą ma prawo do zasiłku chorobowego w razie czasowej niezdolności do pracy – niezależnie od stopnia niepełnosprawności.

Po wyczerpaniu maksymalnego okresu pobierania zasiłku chorobowego, jeśli dalsze leczenie lub rehabilitacja rokują powrót do pracy, ubezpieczony może ubiegać się o świadczenie rehabilitacyjne. To świadczenie może być wypłacane nawet do 12 miesięcy.

3. Świadczenie rehabilitacyjne

Świadczenie rehabilitacyjne przysługuje osobom, które po wyczerpaniu maksymalnego okresu zasiłku chorobowego (182 dni lub 270 dni przy gruźlicy) nadal wymagają leczenia i rokują odzyskanie zdolności do pracy. Wniosek składa się do ZUS, a o przyznaniu decyduje lekarz orzecznik.

Polecamy: Pomoc społeczna. Komentarz do ustawy

4. Zasiłek pielęgnacyjny – wypłacany przez MOPS, ale często powiązany z ZUS

REKLAMA

Zasiłek pielęgnacyjny wypłaca MOPS lub PCPR. Choć nie jest to świadczenie ZUS, w praktyce często jest z nim powiązany. Wynika to z faktu, że wiele osób otrzymujących rentę z tytułu niezdolności do pracy spełnia jednocześnie kryteria do zasiłku pielęgnacyjnego, zwłaszcza przy znacznym stopniu niepełnosprawności lub podeszłym wieku.

Co więcej, orzeczenie lekarskie z ZUS może być pomocne przy składaniu wniosku do MOPS, choć nie zastępuje formalnego orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, które wydają powiatowe zespoły ds. orzekania.

Kwota zasiłku pielęgnacyjnego w 2025 roku: 215,84 zł miesięcznie.

5. Dodatek pielęgnacyjny z ZUS

ZUS wypłaca dodatek pielęgnacyjny:

  • automatycznie osobom, które ukończyły 75 lat i pobierają emeryturę lub rentę z ZUS,
  • po złożeniu wniosku – osobom, u których lekarz orzecznik ZUS stwierdził całkowitą niezdolność do pracy oraz niezdolność do samodzielnej egzystencji (taka niezdolność musi być orzeczona przez ZUS, najczęściej w związku z przyznaniem renty, a nie przez MOPS/PCPR)

Kwota dodatku pielęgnacyjnego w 2025 roku:  348,22 zł miesięcznie.

Ważne: Nie można jednocześnie pobierać dodatku pielęgnacyjnego z ZUS i zasiłku pielęgnacyjnego z MOPS – trzeba wybrać jedno z nich.

6. Ułatwienia w pracy i dla pracodawcy

Osoby z umiarkowanym lub znacznym stopniem niepełnosprawności mają prawo do:

  • skróconego czasu pracy – 7 godzin dziennie, 35 godzin tygodniowo,
  • dodatkowej przerwy 15-minutowej,
  • 10 dni dodatkowego urlopu rocznie (po roku zatrudnienia),
  • preferencyjnego traktowania w zatrudnieniu, zwłaszcza w instytucjach publicznych, jeśli spełniają kryteria określone przepisami.

Zatrudnienie osoby z orzeczeniem może być również korzystne dla pracodawcy – daje możliwość uzyskania dofinansowań z PFRON. Programy te mają na celu aktywizację zawodową osób z niepełnosprawnościami oraz tworzenie dostosowanych stanowisk pracy. Obejmują m.in.:

  • refundację kosztów przystosowania miejsca pracy,
  • dopłaty do wynagrodzeń,
  • wsparcie szkoleniowe.

Czy orzeczenie o niepełnosprawności wpływa na emeryturę?

1. Nie wpływa bezpośrednio na wysokość emerytury

Samo orzeczenie o niepełnosprawności (np. lekki, umiarkowany, znaczny stopień) nie ma wpływu na wysokość emerytury z ZUS. Emerytura jest obliczana na podstawie zgromadzonych składek, stażu pracy i wieku emerytalnego.

Jednak posiadanie orzeczenia może dawać prawo do dodatkowych świadczeń lub ulg, takich jak:

  • dodatek pielęgnacyjny (np. dla osób powyżej 75. roku życia lub całkowicie niezdolnych do samodzielnej egzystencji),
  • świadczenie wspierające (jeśli spełnione są kryteria punktowe),
  • ulgi podatkowe.

2. Ulgi podatkowe i rehabilitacyjne

Osoby z orzeczoną niepełnosprawnością mogą skorzystać z tzw. ulgi rehabilitacyjnej w rocznym rozliczeniu PIT. Umożliwia ona odliczenie od dochodu wydatków poniesionych na cele związane z leczeniem i codziennym funkcjonowaniem, takich jak:

  • zakup leków (jeśli lekarz potwierdzi konieczność ich stałego stosowania),
  • przejazdy do placówek medycznych (również prywatnym samochodem),
  • zakup i naprawa sprzętu ortopedycznego i środków pomocniczych,
  • adaptacja mieszkania do potrzeb osoby z niepełnosprawnością,
  • opłaty za turnusy rehabilitacyjne lub pobyt w zakładzie opiekuńczo-leczniczym.

Jak uzyskać orzeczenie z ZUS w 2025 roku?

Jeśli ubiegasz się o rentę z tytułu niezdolności do pracyświadczenie rehabilitacyjne lub inne świadczenia zdrowotne z ZUS, zostaniesz skierowany na badanie przez lekarza orzecznika ZUS. Na podstawie tego badania ZUS wydaje orzeczenie o:

  • częściowej lub całkowitej niezdolności do pracy,
  • niezdolności do samodzielnej egzystencji (jeśli dotyczy).

Co zrobić w razie odmowy?

Jeśli nie zgadzasz się z decyzją lekarza orzecznika:

  1. Możesz złożyć sprzeciw do komisji lekarskiej ZUS – w ciągu 14 dni od otrzymania orzeczenia 
  2. Jeśli komisja podtrzyma decyzję, masz prawo do odwołania się do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych – w ciągu 30 dni od decyzji ZUS 

Odwołanie składa się pisemnie w oddziale ZUS, który wydał decyzję – ZUS przekazuje je do właściwego sądu.

Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z MOPS/PCPR

Jeśli Twoim celem jest uzyskanie:

  • zasiłku pielęgnacyjnego,
  • ulg podatkowych,
  • dodatkowego urlopu,
  • wsparcia z PFRON,

możesz złożyć oddzielny wniosek o orzeczenie o stopniu niepełnosprawności w MOPS lub PCPR. To osobny tryb orzeczniczy, niezależny od ZUS 

Czy można złożyć oba wnioski równolegle?

Tak – można równolegle ubiegać się o orzeczenie w ZUS i w MOPS/PCPR, ponieważ dotyczą różnych celów i są rozpatrywane przez różne instytucje. 

Podstawa prawna

  • Ustawa z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz.U. 2023 poz. 1251 ze zm.),
  • Ustawa z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. 2024 poz. 1715),
  • Obwieszczenie MPiPS z 1 marca 2025 r. ws. waloryzacji świadczeń ZUS i zasiłków rodzinnych.

Co Ci się należy z ZUS z orzeczeniem o niepełnosprawności?

Świadczenie lub uprawnienie

Kto przyznaje

Wymagane orzeczenie

Kwota w 2025 r.

Renta z tytułu niezdolności do pracy

ZUS

Orzeczenie ZUS

od

1878,91 zł brutto

Renta szkoleniowa

ZUS

Rokowanie na odzyskanie zdolności do pracy po przekwalifikowaniu zawodowym

może być przyznana na okres do 6 miesięcy, ale może być przedłużana do łącznie 36 miesięcy (w uzasadnionych przypadkach)

Dodatek pielęgnacyjny

ZUS

Całkowita niezdolność do pracy i do samodzielnej egzystencji

348,22 zł

miesięcznie

Zasiłek pielęgnacyjny

MOPS/PCPR

Znaczny stopień niepełnosprawności

215,84 zł

miesięcznie

Świadczenie rehabilitacyjne

ZUS

Orzeczenie lekarza ZUS

90%/75%/100% podstawy zasiłku

Dodatkowy urlop, przerwy, krótszy czas pracy

Pracodawca

Umiarkowany lub znaczny stopień niepełnosprawności

10 dni urlopu, 7h pracy dziennie

FAQ – Orzeczenie o niepełnosprawności a ZUS

1. Czy orzeczenie o niepełnosprawności trzeba zgłosić do ZUS?

Nie ma obowiązku zgłaszania orzeczenia z MOPS/PCPR do ZUS, ale może ono być pomocne przy ubieganiu się o niektóre świadczenia. W przypadku wnioskowania o rentę lub świadczenie rehabilitacyjne, ZUS i tak skieruje Cię na własne badanie orzecznicze.

2. Czy jest dodatek do emerytury za niepełnosprawność?

Tak – osoby z orzeczeniem o całkowitej niezdolności do pracy i samodzielnej egzystencji mogą otrzymać dodatek pielęgnacyjny z ZUS. Osoby powyżej 75. roku życia otrzymują go automatycznie.

3. Ile wynosi dodatek do emerytury za niepełnosprawność?

W 2025 roku dodatek pielęgnacyjny z ZUS wynosi 348,22 zł miesięcznie.

4. Gdzie należy zgłosić się z orzeczeniem o niepełnosprawności?

W zależności od celu:

  • do ZUS, jeśli ubiegasz się o rentę lub świadczenie zdrowotne,
  • do MOPS/PCPR, jeśli chcesz uzyskać zasiłek pielęgnacyjny, ulgę podatkową lub inne wsparcie socjalne.
Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Infor.pl
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Męczy Cię choroba przewlekła? Sprawdź, czy należą Ci się świadczenia z ZUS i PFRON

Nie każda choroba oznacza od razu orzeczenie o niepełnosprawności, ale wiele schorzeń, może otworzyć Ci drogę do konkretnych świadczeń i ulg. Od 2025 roku obowiązuje nowy katalog 208 jednostek chorobowych, które mogą kwalifikować do orzeczenia o niepełnosprawności, w tym do świadczenia wspierającego nawet do 4134 zł miesięcznie. Sprawdź, jakie choroby uprawniają do świadczeń w 2025 roku, kto może ubiegać się o kartę parkingową, rentę, zniżki lub pomoc z PFRON – i co dokładnie trzeba zrobić, by zacząć.

Empatia zamiast strachu? Apel w sprawie małoletnich pasażerów

Kontrolerzy powinni być świadomi emocji dzieci i podchodzić do nich z empatią stosowną do ich wieku - podkreśla Rzeczniczka Praw Dziecka Monika Horna-Cieślak. Do biura RPD wpływa wiele zgłoszeń dotyczących łamania praw dziecka w środkach transportu publicznego.

Wezwanie do ZUS – zwolnienie lekarskie od psychiatry. Co oznacza taka kontrola L4?

Masz zwolnienie lekarskie od psychiatry, a mimo to dostałeś wezwanie z ZUS? Zastanawiasz się, czy urząd ma do tego prawo i co grozi, jeśli nie stawisz się na komisję? Jak wygląda kontrola, gdy chorujesz na depresję lub zaburzenia lękowe? Czy można odmówić udziału w badaniu? W tym artykule wyjaśniamy, co oznacza wezwanie z ZUS na zwolnieniu od psychiatry, jak przebiega kontrola u lekarza orzecznika i co zrobić, gdy decyzja okaże się niekorzystna. Podpowiadamy też, jak przygotować się do badania i na co uważać w rozmowie z lekarzem ZUS.

Czym jest świadczenie urlopowe, ile wynosi w 2025 roku i czym różni się od tzw. wczasów pod gruszą. Podatki i składki ZUS

W sezonie wakacyjnym wielu pracowników zadaje sobie pytanie: czy oprócz wynagrodzenia za urlop przysługuje mi jakieś dodatkowe świadczenie? Odpowiedź brzmi: tak, jeśli spełnione są odpowiednie warunki — możesz otrzymać tzw. świadczenie urlopowe lub „wczasy pod gruszą”. Co to dokładnie oznacza? Wyjaśniamy!

REKLAMA

Mało kto o tym wie, że 300 plus z programu "Dobry Start" należy się nie tylko uczniom. Dorośli również mogą otrzymać te pieniądze. Jakie warunki muszą spełnić?

Popularnie nazywany program "300 plus", oficjalnie "Dobry start", zapewnia polskim uczniom wsparcie finansowe w wysokości 300 zł na początku roku szkolnego. Celem programu jest pokrycie kosztów związanych z edukacją, głównie dla najmłodszych. Istnieje jednak możliwość, aby ze świadczenia skorzystały również osoby dorosłe.

Odmowa renty wdowiej: 7 powodów odmowy renty wdowiej przez ZUS

Otrzymałaś odmowę przyznania renty wdowiej przez ZUS? Sprawdź, jakie są najczęstsze powody niepozwalające na wypłatę nowego świadczenia. Jeśli nie zgadzasz się z rozstrzygnięciem Zakładu, możesz odwołać się do sądu.

Czy jesteśmy gotowi na skrócony tydzień pracy? Jak go sobie wyobrażamy?

Jak sobie wyobrażamy skrócony tydzień pracy? Mniej godzin, ale pięć dni w tygodniu? Więcej godzin i dodatkowy dzień wolny? Ale kiedy, w poniedziałek czy piątek, a może środę? Badacze z Uniwersytetu SWPS przyjrzeli się wyobrażeniom.

Orzeczenie o niepełnosprawności a ZUS. Co Ci się należy w 2025 roku?

Co należy się osobie niepełnosprawnej z ZUS-u? Czy orzeczenie o niepełnosprawności podwyższa emeryturę? Wiele osób ma trudności z rozróżnieniem, które świadczenia wynikają z orzeczenia o niepełnosprawności, a które wymagają osobnej decyzji ZUS. W Polsce obowiązują dwa niezależne systemy orzekania, a uprawnienia różnią się w zależności od rodzaju dokumentu. Sprawdź, jakie zasiłki, dodatki i ulgi przysługują Ci z ZUS i MOPS – i dlaczego jedno orzeczenie to za mało, by skorzystać z pełni wsparcia.

REKLAMA

Upoważnienie do opieki nad dzieckiem: do pobrania na wyjazd w wakacje [WZÓR]

Wakacje to okres częstych wyjazdów dzieci, czasami również z innymi osobami niż rodzice. Dzieci, które wyjeżdżają z babcią, dziadkiem, ciocią, wujkiem czy innymi osobami, muszą mieć ze sobą upoważnienie. Rodzice przygotowują takie pismo i najlepiej, aby podpisali je wspólnie.

Zasiłki losowe i dofinansowanie do wyjazdów. Maksymalnie 2 770 zł wsparcia na ucznia

Ministerstwo Edukacji Narodowej przypomina, iż uczniowie z rodzin, które poniosły straty w wyniku wystąpienia żywiołów mogą otrzymać zasiłki losowe.

REKLAMA