Punkty 5–8 w orzeczeniu o niepełnosprawności – podstawowe informacje

• Dlaczego liczą się punkty, a nie tylko stopień?
• Co dokładnie oznaczają punkty 5–8?
• Jak zdobyć brakujący punkt? Skuteczna ścieżka krok po kroku
• Co się zmieniło w 2025?
• Gdzie złożyć wniosek o świadczenie wspierające lub pielęgnacyjne?
• FAQ – krótkie odpowiedzi na najczęstsze wątpliwości
• Podstawa prawna

Dlaczego liczą się punkty, a nie tylko stopień?

Stopień (lekki/umiarkowany/znaczny) opisuje ogólny poziom ograniczeń. O prawach, ulgach i świadczeniach takich jak: sprzęt i środki pomocnicze, wsparcie środowiskowe, potrzeba stałej opieki oraz współudział opiekuna dziecka w praktyce przesądzają jednak punkty 5–8. To na ich podstawie urzędnicy weryfikują, czy przysługuje świadczenie pielęgnacyjne, dofinansowanie PFRON, usługi asystenta czy ulgi podatkowe. W 2025 r. wytyczne resortowe podkreślają, że przy dzieciach z chorobami rzadkimi i zespołem Downa punkty 7 i 8 powinny być stosowane obligatoryjnie, gdy wynika to ze stanu zdrowia.

Co dokładnie oznaczają punkty 5–8?

W części "Wskazania do ulg i uprawnień" komisja orzekająca może zaznaczyć maksymalnie 10 pól. To właśnie one określają, z jakich form pomocy może korzystać osoba z niepełnosprawnością. Istotne są zwłaszcza cztery punkty: 5, 6, 7 i 8.

Punkt	Co oznacza?	Do czego uprawnia w praktyce?
5	Potrzeba zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub techniczne (np. wózek, proteza, aparat słuchowy, inhalator, pieluchomajtki)	Refundacje i dofinansowanie sprzętu z NFZ i PFRON, udział w programach likwidacji barier architektonicznych, prawo do turnusów rehabilitacyjnych.
6	Potrzeba korzystania z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji (np. asystent osobisty, usługi opiekuńcze, terapeutyczne, rehabilitacyjne, ośrodek dzienny)	Dostęp do usług asystenta osobistego, terapii i rehabilitacji finansowanych przez gminę, pierwszeństwo w programach społecznych i projektach wsparcia środowiskowego.
7	Konieczność stałej lub długotrwałej opieki z powodu znacznie ograniczonej samodzielnej egzystencji	Prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, dodatku pielęgnacyjnego lub renty socjalnej; pierwszeństwo w leczeniu, rehabilitacji i przyjęciu do DPS.
8	Konieczność stałego współudziału opiekuna dziecka do 16. roku życia w leczeniu, rehabilitacji i edukacji	Świadczenie pielęgnacyjne na dziecko, indywidualne nauczanie, terapia, wczesne wspomaganie rozwoju; punkt nie jest stosowany po ukończeniu 16 lat.

Zobacz także: Na jaki stopień niepełnosprawności możesz liczyć w 2025 roku? Komisje stosują nowe kryteria

Jak zdobyć brakujący punkt? Skuteczna ścieżka krok po kroku

Jeśli w Twoim orzeczeniu zabrakło punktu 5, 6, 7 lub 8, nie zwlekaj. Każda z tych rubryk może decydować o prawie do świadczeń. Oto sprawdzona ścieżka działania krok po kroku:

1. Złóż odwołanie w ciągu 14 dni
Masz dwa tygodnie od doręczenia decyzji, by odwołać się do wojewódzkiego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności. Po tym terminie pozostaje jedynie złożenie nowego wniosku, co oznacza dłuższą procedurę i brak gwarancji sukcesu.

2. Przygotuj aktualną dokumentację medyczną
Dołącz najnowsze zaświadczenia, nie starsze niż kilka miesięcy. Przydatne będą opinie specjalistów (neurologa, ortopedy, psychiatry lub pediatry), a także rehabilitanta, terapeuty, psychologa czy pedagoga (w przypadku dzieci). Warto załączyć listę używanego sprzętu, zlecenia NFZ oraz zaświadczenia od pracownika socjalnego.

3. Opisz codzienne funkcjonowanie konkretnie, nie ogólnikowo
Komisja musi zobaczyć realny wpływ choroby na życie. Zamiast pisać ogólnie, że potrzebujesz pomocy, wskaż liczby: ile minut zajmuje higiena, karmienie, transfer czy przygotowanie leków. Podaj też, ile godzin wsparcia tygodniowo zapewnia opiekun lub asystent.

4. Przygotuj się do posiedzenia komisji
Mów szczerze o trudnościach, nawet jeśli są krępujące. Nie umniejszaj objawów. Jeśli to możliwe, zabierz ze sobą opiekuna. Jego relacja potwierdzi skalę i częstotliwość potrzebnej pomocy.

5. Skorzystaj z pomocy prawnej lub organizacji pozarządowych
W wielu miastach działają fundacje i stowarzyszenia, które bezpłatnie pomagają w sporządzeniu odwołania, kompletowaniu dokumentów i reprezentowaniu podczas komisji. Warto z takiego wsparcia skorzystać, bo może to przesądzić o pozytywnej decyzji.

Zobacz także: Zasiłek pielęgnacyjny w 2026 roku dla seniorów i niepełnosprawnych. Sprawdź, kto dostanie 215 zł z MOPS

Co się zmieniło w 2025?

Rok 2025 przyniósł kilka istotnych modyfikacji w przepisach dotyczących orzekania o niepełnosprawności. Zmiany te mają zapewnić większą rzetelność ocen, szybsze decyzje i lepsze dopasowanie orzeczeń do faktycznych potrzeb osób z niepełnosprawnościami i ich rodzin.

Wytyczne BON i Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (MRiPS)

Od początku 2025 roku komisje orzekające zostały zobowiązane do stosowania punktów 7 i 8 w orzeczeniach dzieci z określonymi schorzeniami, zwłaszcza z chorobami rzadkimi i zespołem Downa, jeśli wynika to ze stanu zdrowia. W praktyce oznacza to, że komisja nie może pominąć tych punktów, jeśli dziecko wymaga stałej opieki lub udziału opiekuna w leczeniu i rehabilitacji. To ważna zmiana, bo wcześniej decyzje w takich sprawach były niejednolite. W niektórych powiatach dzieci z identycznym rozpoznaniem otrzymywały różne wskazania.

Świadczenie wspierające

Od 2025 roku działa równolegle ze świadczeniem pielęgnacyjnym, ale przyznawane jest bezpośrednio osobie z niepełnosprawnością, a nie opiekunowi. Jego wysokość zależy od poziomu potrzeby wsparcia, ocenianego m.in. na podstawie punktów 6 i 7 w orzeczeniu (czyli potrzeby środowiskowego wsparcia i stałej opieki). Dzięki temu osoby z umiarkowaną lub znaczną niepełnosprawnością, które są samodzielne tylko częściowo, mogą uzyskać realne finansowe wsparcie niezależnie od sytuacji opiekuna.

Ułatwienia dla opiekunów

Wprowadzono możliwość łączenia świadczenia pielęgnacyjnego z pracą zawodową, pod warunkiem że zatrudnienie ma charakter częściowy lub elastyczny (np. na pół etatu). To zmiana długo oczekiwana przez tysiące rodzin, które do tej pory musiały wybierać między opieką a utrzymaniem aktywności zawodowej.

Nowy skład komisji orzekających

Od 14 sierpnia 2025 roku weszły w życie przepisy rozszerzające skład komisji. Teraz w jej skład może wchodzić dodatkowy lekarz specjalista, pracownik socjalny (jeśli sytuacja tego wymaga) oraz ekspert ds. edukacji, gdy orzeczenie dotyczy dziecka w wieku szkolnym. Celem tej zmiany jest zwiększenie obiektywności i kompleksowości ocen, a także skrócenie czasu oczekiwania na decyzję. Dzięki szerszemu spojrzeniu specjalistów orzeczenia mają lepiej odzwierciedlać rzeczywiste potrzeby zdrowotne, edukacyjne i społeczne osoby z niepełnosprawnością.

Zobacz także: Męczy Cię choroba przewlekła? Sprawdź, czy należą Ci się świadczenia z ZUS i PFRON

Gdzie złożyć wniosek o świadczenie wspierające lub pielęgnacyjne?

Wnioski o świadczenie wspierające można składać elektronicznie za pośrednictwem Platformy Usług Elektronicznych ZUS (PUE ZUS) lub w serwisie gov.pl. Wystarczy posiadać profil zaufany lub e-dowód, a system automatycznie pobierze dane z orzeczenia o potrzebie wsparcia. Z kolei świadczenie pielęgnacyjne oraz zasiłek pielęgnacyjny obsługują miejskie i gminne ośrodki pomocy społecznej (MOPS/GOPS). Wnioski można tam złożyć papierowo lub przez platformę ePUAP.

W obu przypadkach konieczne jest aktualne orzeczenie o niepełnosprawności z właściwymi wskazaniami, zwłaszcza w punktach 6 (potrzeba wsparcia środowiskowego) i 7 (konieczność stałej opieki). To właśnie one decydują o tym, czy ZUS lub gmina uznają prawo do świadczenia. Warto przed złożeniem wniosku upewnić się, że dokument zawiera wszystkie potrzebne adnotacje, aby uniknąć przedłużenia procedury.

FAQ – krótkie odpowiedzi na najczęstsze wątpliwości

Czy bez punktu 7 dostanę świadczenie pielęgnacyjne?

W większości przypadków nie. Punkt 7 dokumentuje stałą lub długotrwałą opiekę. Walcz o niego w odwołaniu.

Czy można dopisać punkt bez odwołania?

Nie. Zmiana treści orzeczenia tylko przez odwołanie albo nowy wniosek (np. przy pogorszeniu zdrowia).

Czy orzeczenie dziecka działa po 16. urodzinach?

Nie. Trzeba złożyć wniosek w systemie dla dorosłych (punkt 8 nie jest już stosowany).

Czy MOPS/MOPR pomoże z interpretacją?

Tak, pracownicy pomogą przełożyć punkty na konkretne świadczenia i usługi.

Punkty 5–8 to klucz do pieniędzy i usług. Jeśli ich brakuje w twoim orzeczeniu, nie czekaj. Złóż odwołanie lub wniosek o nową komisję. Oczywiście, jeśli masz do tego podstawy. Jeśli nie wiesz, od czego zacząć, skorzystaj z bezpłatnej pomocy prawnika. Zaznaczony punkt może oznaczać różnicę między brakiem świadczeń a kilkoma tysiącami złotych rocznie i realnym wsparciem na co dzień.

Podstawa prawna

• Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. 1997 nr 123 poz. 776, z późn. zm.)
• Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U. 2003 nr 228 poz. 2255, z późn. zm.)
• Ustawa z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym (Dz.U. 2023 poz. 1429)