Umiarkowany stopień niepełnosprawności – ulgi, świadczenia i przywileje w 2025 i 2026 roku

• Coraz więcej osób z orzeczeniem. Co daje umiarkowany stopień niepełnosprawności?
• Co oznacza umiarkowany stopień niepełnosprawności?
• Świadczenia dla osób z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności
• Ulgi podatkowe i niefinansowe
• Zatrudnienie i prawa pracownicze w 2025 i 2026 roku
• Jak uzyskać orzeczenie o umiarkowanym stopniu?
• Co się zmieni w 2026 roku?
• Gdzie uzyskać więcej informacji i pomoc?
• Podsumowanie
• Podstawa prawna

Coraz więcej osób z orzeczeniem. Co daje umiarkowany stopień niepełnosprawności?

W Polsce żyje już ponad 5 milionów osób z orzeczoną niepełnosprawnością, z czego blisko jedna trzecia ma umiarkowany stopień. Ta grupa często łączy życie zawodowe z potrzebą wsparcia w codziennym funkcjonowaniu. W 2025 i 2026 roku część przepisów uległa i ulegnie zmianie, na korzyść osób, które posiadają aktualne orzeczenie.

Co oznacza umiarkowany stopień niepełnosprawności?

Zgodnie z art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. 1997 nr 123 poz. 776, z późn. zm.):

Umiarkowany stopień dotyczy osób, które są zdolne do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagają częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych.

Oznacza to, że osoba z tym stopniem nie jest całkowicie niezdolna do pracy ani samodzielnego życia, ale potrzebuje wsparcia, np. w zakresie transportu, czynności domowych, wizyt lekarskich czy rehabilitacji.

Świadczenia dla osób z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności

Osoby posiadające aktualne orzeczenie mogą korzystać z kilku świadczeń finansowych, które mają wspierać ich samodzielność i bezpieczeństwo ekonomiczne.

1. Świadczenie wspierające

Nowe świadczenie, obowiązujące od 2024 r., zastępuje część dotychczasowych form pomocy. Dla osób z umiarkowanym stopniem może wynosić od 40% do 80% renty socjalnej, w zależności od poziomu potrzeb wsparcia ustalanego przez wojewódzki zespół orzekający. Świadczenie finansowane jest przez ZUS i PFRON, a przyznaje się je niezależnie od wieku czy aktywności zawodowej.

Zobacz także: Na jaki stopień niepełnosprawności możesz liczyć w 2025 roku? Komisje stosują nowe kryteria

2. Renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy

Jeśli lekarz orzecznik ZUS potwierdzi ograniczoną zdolność do pracy, osoba z umiarkowanym stopniem może otrzymać rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Jej wysokość zależy od stażu ubezpieczeniowego i podstawy wymiaru składek, ale w 2025 r. wynosi przeciętnie ok. 1850–1950 zł brutto miesięcznie.

3. Zasiłek pielęgnacyjny

To stałe wsparcie dla osób, które ze względu na stan zdrowia wymagają pomocy innych. W 2025 i 2026 roku jego wysokość wynosi 215,84 zł miesięcznie. Przyznaje go MOPS lub GOPS niezależnie od dochodu.

Zobacz także: Zasiłek pielęgnacyjny w 2026 roku dla seniorów i niepełnosprawnych. Sprawdź, kto dostanie 215 zł z MOPS

4. Dofinansowanie z PFRON

Osoby z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności mogą otrzymać dofinansowania m.in. na:

• zakup sprzętu ortopedycznego i rehabilitacyjnego,
• likwidację barier architektonicznych (np. podjazd, łazienka),
• szkolenia zawodowe i kursy podnoszące kwalifikacje,
• adaptację stanowiska pracy.

Kwoty wsparcia są uzależnione od dochodu, ale często sięgają kilkunastu tysięcy złotych rocznie.

Ulgi podatkowe i niefinansowe

Posiadanie orzeczenia o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności otwiera drogę do szeregu ulg, które realnie odciążają domowy budżet.

Ulga rehabilitacyjna w PIT

Podczas rozliczenia rocznego można odliczyć od dochodu m.in.:

• koszty leczenia i rehabilitacji,
• zakup leków (po przekroczeniu 100 zł miesięcznie),
• dojazdy na zabiegi,
• wydatki na sprzęt medyczny.

W przypadku osoby z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności limit zwolnienia z podatku w wielu kategoriach jest taki sam jak dla stopnia znacznego.

Karta parkingowa i pierwszeństwo w obsłudze

Orzeczenie z odpowiednim wskazaniem (punkt 9) pozwala uzyskać kartę parkingową, uprawniającą do korzystania z miejsc dla osób z niepełnosprawnością.
Osoby z tym stopniem mają także prawo do pierwszeństwa w kolejkach w placówkach medycznych, aptekach i urzędach.

Zobacz także: Punkty 5, 6, 7 i 8 w orzeczeniu o niepełnosprawności – co oznaczają i jak zapewnić sobie świadczenia w 2025 roku?

Zwolnienia z opłat i ulg transportowych

Są to np.:

• 50% zniżki na bilety komunikacji miejskiej,
• ulgi kolejowe (PKP Intercity, Polregio) – w przypadku posiadania legitymacji osoby niepełnosprawnej,
• częściowe zwolnienie z opłat abonamentu RTV.

Zatrudnienie i prawa pracownicze w 2025 i 2026 roku

Osoby z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności mogą legalnie pracować, jednak obowiązują dla nich szczególne zasady wynikające z Kodeksu pracy i ustawy o rehabilitacji zawodowej:

• skrócony czas pracy – maksymalnie 7 godzin dziennie i 35 tygodniowo,
• prawo do dodatkowej 15-minutowej przerwy wliczanej do czasu pracy,
• 10 dodatkowych dni urlopu wypoczynkowego rocznie,
• możliwość odmowy pracy w godzinach nadliczbowych i nocnych,
• pierwszeństwo w zatrudnieniu w zakładach pracy chronionej.

Pracodawcy zatrudniający takie osoby mogą liczyć na refundację części wynagrodzenia z PFRON, co sprzyja aktywizacji zawodowej tej grupy.

Jak uzyskać orzeczenie o umiarkowanym stopniu?

Procedura orzekania nie zmieniła się w 2025 roku, ale uproszczono niektóre elementy dokumentacji medycznej. Wniosek składa się w powiatowym zespole ds. orzekania o niepełnosprawności (PZON) właściwym dla miejsca zamieszkania. Do wniosku należy dołączyć:

• zaświadczenie lekarskie (nie starsze niż 30 dni),
• dokumentację medyczną (np. karty informacyjne, wyniki badań),
• oświadczenie o sytuacji zawodowej i socjalnej.

Orzeczenie można otrzymać na czas określony (np. 3 lub 5 lat) albo bezterminowo – jeśli choroba ma charakter trwały lub postępujący.

Co się zmieni w 2026 roku?

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zapowiada kontynuację reformy orzecznictwa. Od 2026 r. ma ruszyć Centralny Rejestr Orzeczeń o Niepełnosprawności, który zintegruje dane z ZUS, KRUS, MON i systemu zdrowia. Dzięki temu orzeczenia mają być uznawane automatycznie między instytucjami, a procedury krótsze.

Nowelizacja przewiduje także:

• możliwość elektronicznego składania wniosków,
• uproszczony tryb przedłużenia orzeczenia,
• dostęp online do historii orzeczeń i decyzji.

Gdzie uzyskać więcej informacji i pomoc?

Osoby z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności mogą uzyskać szczegółowe informacje o dostępnych świadczeniach w MOPS/GOPS, powiatowych centrach pomocy rodzinie (PCPR) oraz w lokalnych oddziałach PFRON. Warto też skorzystać z bezpłatnych punktów porad prawnych lub infolinii ZUS (tel. 22 560 16 00), gdzie doradcy wyjaśnią, jak prawidłowo złożyć wniosek i jakie dokumenty są potrzebne. Pomoc w interpretacji orzeczenia i doborze świadczeń oferują również organizacje pozarządowe, takie jak Fundacja Avalon, Integracja czy Polskie Forum Osób z Niepełnosprawnościami.

Podsumowanie

Umiarkowany stopień niepełnosprawności daje szerokie możliwości: od ulg podatkowych i dopłat, po realne wsparcie w pracy i życiu codziennym. W 2025 i 2026 roku przepisy idą w kierunku uproszczenia procedur i zwiększenia trwałości orzeczeń. To dobra wiadomość dla osób, które chcą utrzymać niezależność, korzystając jednocześnie z należnych im praw i świadczeń. Jak podkreśla Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej:

Celem zmian jest wzmocnienie aktywności i bezpieczeństwa osób z niepełnosprawnościami poprzez stabilność decyzji orzeczniczych i dostęp do świadczeń bez zbędnych formalności.

Podstawa prawna

• Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (j. t. Dz. U. z 2024 r., poz. 44; ost. zm. Dz. U. z 2024 r., poz. 1961);
• Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (j. t. Dz. U. z 2021 r., poz. 857);
• Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (j. t. Dz. U. z 2024 r., poz. 323; ost. zm. Dz.U. z 2024 r., poz. 858);
• Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (j. t. Dz. U. z 2024 r., poz. 1572; ost. zm. Dz. U. z 2024 r., poz. 1572);
• Rozporządzenie Rady Ministrów z z dnia 12 lipca 2024 r. w sprawie zweryfikowanych kryteriów dochodowych oraz kwot pieniężnych z pomocy społecznej (Dz. U. z 2024 r., poz. 1044).