Orzeczenie o niepełnosprawności a ZUS. Co Ci się należy w 2026 roku?
REKLAMA
REKLAMA
Od 2026 roku osoby z orzeczeniem o niepełnosprawności mogą liczyć na większe wsparcie finansowe z ZUS. Rozszerzony zostanie dostęp do świadczenia wspierającego, wzrosną dodatki, a procedura przyznawania świadczeń stanie się prostsza i szybsza. To dobra wiadomość dla osób przewlekle chorych, po wypadkach, a także dla seniorów, którzy często latami czekali na decyzje.
- Orzeczenie o niepełnosprawności a orzeczenie ZUS – czym się różnią
- Świadczenie wspierające – nowa szansa od stycznia 2026 roku
- Dodatki i wsparcie z ZUS w 2026 roku
- Jak złożyć wniosek do ZUS
- Dlaczego warto mieć orzeczenie
- Nowe informacje o orzekaniu i świadczeniach – październik 2025
- Podstawa prawna
Orzeczenie o niepełnosprawności a orzeczenie ZUS – czym się różnią
W Polsce funkcjonują dwa systemy orzekania. Pierwszy to powiatowe i wojewódzkie zespoły orzekające, które wydają decyzje o stopniu niepełnosprawności: lekkim, umiarkowanym lub znacznym. Drugi system to orzecznictwo ZUS, które określa niezdolność do pracy lub do samodzielnej egzystencji.
REKLAMA
REKLAMA
Choć oba dokumenty dotyczą zdrowia i ograniczeń funkcjonalnych, nie są tożsame. Orzeczenie z PZON potwierdza ogólny stan zdrowia i daje dostęp do ulg, dofinansowań i programów PFRON. Orzeczenie ZUS z kolei jest podstawą do przyznania renty lub dodatków pieniężnych. W 2026 roku oba te systemy mają zostać lepiej skoordynowane, by świadczenia trafiały do osób, które naprawdę ich potrzebują, bez dublowania procedur.
Świadczenie wspierające – nowa szansa od stycznia 2026 roku
Najważniejsza zmiana dotyczy świadczenia wspierającego. Od 2026 roku obejmie ono również osoby z decyzją o poziomie potrzeby wsparcia w przedziale od 70 do 77 punktów. W 2025 roku próg wynosił co najmniej 78 punktów, więc teraz pomoc trafi do znacznie szerszej grupy.
Świadczenie wspierające przyznaje ZUS, ale podstawą decyzji jest orzeczenie wydane przez Wojewódzki Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności (WZON). Punkty przyznaje się na podstawie dokumentacji medycznej i wywiadu funkcjonalnego. Im więcej punktów, tym większa kwota wsparcia.
REKLAMA
| Punkty w decyzji WZON | Procent renty socjalnej | Szacunkowa kwota po waloryzacji w marcu 2026 r. |
|---|---|---|
95–100 pkt | 220% | ok. 4 250 zł |
90–94 pkt | 180% | ok. 3 480 zł |
85–89 pkt | 120% | ok. 2 320 zł |
80–84 pkt | 80% | ok. 1 550 zł |
78–79 pkt | 60% | ok. 1 160 zł |
70–77 pkt (nowa grupa) | 40% | ok. 770 zł |
Wyliczenia przy założeniu, że renta socjalna po marcowej waloryzacji wzrośnie do ok. 1930 zł brutto.
Rozszerzenie świadczenia oznacza, że wreszcie również osoby z umiarkowanymi ograniczeniami będą mogły uzyskać realną pomoc finansową. ZUS zapowiada, że decyzje mają być wydawane szybciej, a cała procedura – w pełni elektroniczna.
Dodatki i wsparcie z ZUS w 2026 roku
Poza świadczeniem wspierającym osoby z orzeczeniem mogą otrzymać kilka innych form pomocy. Najważniejsze z nich to:
- renta z tytułu niezdolności do pracy,
- dodatek pielęgnacyjny,
- świadczenie uzupełniające, czyli tzw. 500+ dla niesamodzielnych
- świadczenie rehabilitacyjne.
Każde z tych świadczeń ma własne kryteria, ale w praktyce orzeczenie o niepełnosprawności często stanowi punkt wyjścia do ich uzyskania.
Polecamy: Kalendarz 2026 [Kalendarz Księgowego]
Dodatek pielęgnacyjny od 2026 roku ma wynieść około 360–370 zł miesięcznie po waloryzacji. Przysługuje osobom, które ukończyły 75 lat lub mają orzeczoną niezdolność do samodzielnej egzystencji.
Z kolei świadczenie uzupełniające, tzw. 500+ dla niesamodzielnych zachowa swoje dotychczasowe zasady, ale wzrośnie próg dochodowy, do ok. 2500 zł brutto miesięcznie.
Renta z tytułu niezdolności do pracy pozostanie jednym z głównych świadczeń. Przyznaje ją ZUS, a decyzja o stopniu niepełnosprawności może stanowić dowód w sprawie. Również przedsiębiorcy z orzeczeniem będą mogli nadal korzystać z refundacji składek, w zależności od stopnia niepełnosprawności: 100%, 60% lub 30%.
Świadczenie / wsparcie | Uwagi / warunki | Istotne zmiany lub ciekawostki |
|---|---|---|
Renta z tytułu niezdolności do pracy | Wymaga orzeczenia ZUS: lekarz orzecznik stwierdza częściową / całkowitą niezdolność do pracy. | Posiadanie orzeczenia stopnia niepełnosprawności (PZON) to za mało, ale może być argumentem pomocniczym. |
Świadczenie rehabilitacyjne | Gdy po wyczerpaniu okresu zasiłku chorobowego stan zdrowia nadal wymaga leczenia i rokowania | Można je otrzymać przez określony czas, gdy istnieje szansa na powrót do pracy. |
Dodatek pielęgnacyjny (ZUS) | Przysługuje osobom, u których lekarz ZUS stwierdził całkowitą niezdolność do pracy i niezdolność do samodzielnej egzystencji, lub automatycznie (75+ lat) | W 2025 r. kwota dodatku pielęgnacyjnego wynosi 348,22 zł miesięcznie. |
Dodatek dopełniający (500 plus dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji) | Przysługuje, gdy orzeczenie ZUS stwierdza, że masz niezdolność do samodzielnej egzystencji | W 2025 r. próg uprawniający to 2 419,33 zł brutto (suma świadczeń publicznych) |
Refundacja składek ZUS dla przedsiębiorców niepełnosprawnych | Jeśli prowadzisz działalność, możesz mieć zwrot części składek (emerytalnych i rentowych) | W 2025 r.: 100 % składek – dla znacznego stopnia niepełnosprawności; 60 % – dla umiarkowanego; 30 % – dla lekkiego stopnia. |
Jak złożyć wniosek do ZUS
Wnioski o świadczenie wspierające i pozostałe formy pomocy składa się wyłącznie elektroniczni, przez PUE ZUS, portal Emp@tia lub bankowość internetową. Podstawą do przyznania wsparcia jest decyzja WZON o poziomie potrzeby wsparcia. Jeśli masz już orzeczenie o niepełnosprawności z PZON, możesz wnioskować o jego przeliczenie na punkty w nowym systemie. ZUS sam oblicza wysokość świadczenia na podstawie decyzji WZON i kwoty aktualnej renty socjalnej.
Bez komisji lekarskiej – nowe podejście do orzekania
Nowe przepisy pozwalają uzyskać orzeczenie nawet bez stawiennictwa przed komisją. Jeśli dokumentacja medyczna jednoznacznie potwierdza trwały lub przewlekły stan zdrowia, orzeczenie może być wydane wyłącznie na podstawie dokumentów. To szczególne ułatwienie dla osób starszych, z ograniczoną mobilnością lub poważnie chorych, które nie są w stanie uczestniczyć w badaniu.
Dlaczego warto mieć orzeczenie
Posiadanie orzeczenia o niepełnosprawności to coś więcej niż formalność. To realny dostęp do pieniędzy, ulg podatkowych i ułatwień w codziennym życiu. Dzięki niemu można skorzystać z ulgi rehabilitacyjnej, tańszej komunikacji, dotacji z PFRON na sprzęt czy likwidację barier w mieszkaniu.
Rodzice dzieci z orzeczeniem mogą ubiegać się o świadczenie pielęgnacyjne lub specjalny zasiłek opiekuńczy. Osoby pracujące, o dodatkowe wsparcie w zatrudnieniu. W praktyce orzeczenie otwiera drzwi do wielu narzędzi, które realnie poprawiają komfort życia.
Nowe informacje o orzekaniu i świadczeniach – październik 2025
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej potwierdziło, że trwają prace nad zintegrowaniem systemu orzecznictwa o niepełnosprawności i orzecznictwa ZUS. Celem planowanej reformy jest uproszczenie procedur, skrócenie czasu wydawania decyzji oraz wyeliminowanie konieczności uzyskiwania dwóch odrębnych orzeczeń przez tę samą osobę.
Zgodnie z zapowiedziami resortu, cyfryzacja procesu orzekania ma być jednym z kluczowych elementów reformy. Planowane jest wprowadzenie możliwości składania wniosków o orzeczenie w formie elektronicznej, a także stworzenie wspólnej bazy danych, która pozwoli szybciej wymieniać informacje między zespołami orzekającymi a ZUS i PFRON.
Na obecnym etapie nie wskazano jeszcze dokładnego terminu uruchomienia pilotażu ani województw, które zostaną nim objęte. Ministerstwo zapowiada jednak, że pierwsze testy nowych rozwiązań mogą rozpocząć się w 2026 roku, po zakończeniu etapu legislacyjnego i konsultacji z instytucjami publicznymi.
Reforma ma docelowo doprowadzić do stworzenia jednego, spójnego systemu orzeczniczego, w którym osoba z niepełnosprawnością otrzyma wszystkie decyzje i świadczenia na podstawie jednego postępowania.
Podstawa prawna
Potwierdź zapis
Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.
Coś poszło nie tak
REKLAMA
© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.
REKLAMA