Co warto wiedzieć o świadczeniach dla niepełnosprawnych w 2026 roku

• Orzeczenie o niepełnosprawności a orzeczenie ZUS – czym się różnią
• Świadczenie wspierające – nowa szansa od stycznia 2026 roku
• Dodatki i wsparcie z ZUS w 2026 roku
• Jak złożyć wniosek do ZUS
• Dlaczego warto mieć orzeczenie
• Nowe informacje o orzekaniu i świadczeniach – październik 2025
• Podstawa prawna

Orzeczenie o niepełnosprawności a orzeczenie ZUS – czym się różnią

W Polsce funkcjonują dwa systemy orzekania. Pierwszy to powiatowe i wojewódzkie zespoły orzekające, które wydają decyzje o stopniu niepełnosprawności: lekkim, umiarkowanym lub znacznym. Drugi system to orzecznictwo ZUS, które określa niezdolność do pracy lub do samodzielnej egzystencji.

Choć oba dokumenty dotyczą zdrowia i ograniczeń funkcjonalnych, nie są tożsame. Orzeczenie z PZON potwierdza ogólny stan zdrowia i daje dostęp do ulg, dofinansowań i programów PFRON. Orzeczenie ZUS z kolei jest podstawą do przyznania renty lub dodatków pieniężnych. W 2026 roku oba te systemy mają zostać lepiej skoordynowane, by świadczenia trafiały do osób, które naprawdę ich potrzebują, bez dublowania procedur.

Świadczenie wspierające – nowa szansa od stycznia 2026 roku

Najważniejsza zmiana dotyczy świadczenia wspierającego. Od 2026 roku obejmie ono również osoby z decyzją o poziomie potrzeby wsparcia w przedziale od 70 do 77 punktów. W 2025 roku próg wynosił co najmniej 78 punktów, więc teraz pomoc trafi do znacznie szerszej grupy.

Świadczenie wspierające przyznaje ZUS, ale podstawą decyzji jest orzeczenie wydane przez Wojewódzki Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności (WZON). Punkty przyznaje się na podstawie dokumentacji medycznej i wywiadu funkcjonalnego. Im więcej punktów, tym większa kwota wsparcia.

Wyliczenia przy założeniu, że renta socjalna po marcowej waloryzacji wzrośnie do ok. 1930 zł brutto.

Rozszerzenie świadczenia oznacza, że wreszcie również osoby z umiarkowanymi ograniczeniami będą mogły uzyskać realną pomoc finansową. ZUS zapowiada, że decyzje mają być wydawane szybciej, a cała procedura – w pełni elektroniczna.

Dodatki i wsparcie z ZUS w 2026 roku

Poza świadczeniem wspierającym osoby z orzeczeniem mogą otrzymać kilka innych form pomocy. Najważniejsze z nich to:

• renta z tytułu niezdolności do pracy,
• dodatek pielęgnacyjny,
• świadczenie uzupełniające, czyli tzw. 500+ dla niesamodzielnych
• świadczenie rehabilitacyjne.

Każde z tych świadczeń ma własne kryteria, ale w praktyce orzeczenie o niepełnosprawności często stanowi punkt wyjścia do ich uzyskania.

Polecamy: Kalendarz 2026 [Kalendarz Księgowego]

Dodatek pielęgnacyjny od 2026 roku ma wynieść około 360–370 zł miesięcznie po waloryzacji. Przysługuje osobom, które ukończyły 75 lat lub mają orzeczoną niezdolność do samodzielnej egzystencji.
Z kolei świadczenie uzupełniające, tzw. 500+ dla niesamodzielnych zachowa swoje dotychczasowe zasady, ale wzrośnie próg dochodowy, do ok. 2500 zł brutto miesięcznie.

Renta z tytułu niezdolności do pracy pozostanie jednym z głównych świadczeń. Przyznaje ją ZUS, a decyzja o stopniu niepełnosprawności może stanowić dowód w sprawie. Również przedsiębiorcy z orzeczeniem będą mogli nadal korzystać z refundacji składek, w zależności od stopnia niepełnosprawności: 100%, 60% lub 30%.

Jak złożyć wniosek do ZUS

Wnioski o świadczenie wspierające i pozostałe formy pomocy składa się wyłącznie elektroniczni, przez PUE ZUS, portal Emp@tia lub bankowość internetową. Podstawą do przyznania wsparcia jest decyzja WZON o poziomie potrzeby wsparcia. Jeśli masz już orzeczenie o niepełnosprawności z PZON, możesz wnioskować o jego przeliczenie na punkty w nowym systemie. ZUS sam oblicza wysokość świadczenia na podstawie decyzji WZON i kwoty aktualnej renty socjalnej.

Bez komisji lekarskiej – nowe podejście do orzekania

Nowe przepisy pozwalają uzyskać orzeczenie nawet bez stawiennictwa przed komisją. Jeśli dokumentacja medyczna jednoznacznie potwierdza trwały lub przewlekły stan zdrowia, orzeczenie może być wydane wyłącznie na podstawie dokumentów. To szczególne ułatwienie dla osób starszych, z ograniczoną mobilnością lub poważnie chorych, które nie są w stanie uczestniczyć w badaniu.

Dlaczego warto mieć orzeczenie

Posiadanie orzeczenia o niepełnosprawności to coś więcej niż formalność. To realny dostęp do pieniędzy, ulg podatkowych i ułatwień w codziennym życiu. Dzięki niemu można skorzystać z ulgi rehabilitacyjnej, tańszej komunikacji, dotacji z PFRON na sprzęt czy likwidację barier w mieszkaniu.

Rodzice dzieci z orzeczeniem mogą ubiegać się o świadczenie pielęgnacyjne lub specjalny zasiłek opiekuńczy. Osoby pracujące, o dodatkowe wsparcie w zatrudnieniu. W praktyce orzeczenie otwiera drzwi do wielu narzędzi, które realnie poprawiają komfort życia.

Nowe informacje o orzekaniu i świadczeniach – październik 2025

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej potwierdziło, że trwają prace nad zintegrowaniem systemu orzecznictwa o niepełnosprawności i orzecznictwa ZUS. Celem planowanej reformy jest uproszczenie procedur, skrócenie czasu wydawania decyzji oraz wyeliminowanie konieczności uzyskiwania dwóch odrębnych orzeczeń przez tę samą osobę.

Zgodnie z zapowiedziami resortu, cyfryzacja procesu orzekania ma być jednym z kluczowych elementów reformy. Planowane jest wprowadzenie możliwości składania wniosków o orzeczenie w formie elektronicznej, a także stworzenie wspólnej bazy danych, która pozwoli szybciej wymieniać informacje między zespołami orzekającymi a ZUS i PFRON.

Na obecnym etapie nie wskazano jeszcze dokładnego terminu uruchomienia pilotażu ani województw, które zostaną nim objęte. Ministerstwo zapowiada jednak, że pierwsze testy nowych rozwiązań mogą rozpocząć się w 2026 roku, po zakończeniu etapu legislacyjnego i konsultacji z instytucjami publicznymi.

Reforma ma docelowo doprowadzić do stworzenia jednego, spójnego systemu orzeczniczego, w którym osoba z niepełnosprawnością otrzyma wszystkie decyzje i świadczenia na podstawie jednego postępowania.

Podstawa prawna

Dz.U. 2003 nr 139 poz. 1328 – Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności