Dziennik Ustaw - rok 2001 nr 3 poz. 18

1) działalność w zakresie pokojowego wykorzystywania energii atomowej związaną z rzeczywistym i potencjalnym narażeniem na promieniowanie jonizujące od sztucznych źródeł promieniotwórczych, materiałów jądrowych, urządzeń wytwarzających promieniowanie jonizujące, odpadów promieniotwórczych i wypalonego paliwa jądrowego,

2) obowiązki kierownika jednostki organizacyjnej wykonującej tę działalność,

3) organy właściwe w sprawach bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej,

4) zasady odpowiedzialności cywilnej za szkody jądrowe.

2. Ustawa określa także kary pieniężne za naruszenie przepisów dotyczących bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej oraz tryb ich nakładania.

3. Ustawę stosuje się również do działalności wykonywanej w warunkach zwiększonego, w wyniku działania człowieka, narażenia na naturalne promieniowanie jonizujące.

4. Ustawa ponadto określa zasady monitorowania skażeń promieniotwórczych oraz reguluje działania podejmowane w przypadku zdarzeń radiacyjnych, jak również w przypadku długotrwałego narażenia w następstwie zdarzenia radiacyjnego lub dawnej działalności.

1) bezpieczeństwo jądrowe – stan osiągany przez całokształt przedsięwzięć organizacyjnych i technicznych podejmowanych w celu zapobiegania zdarzeniom radiacyjnym, związanych z działalnością z materiałami jądrowymi, oraz ograniczania ich skutków,

2) dawka graniczna – wartość dawki promieniowania jonizującego, wyrażoną jako dawka skuteczna lub równoważna, dla określonych grup osób, pochodzącą od kontrolowanej działalności zawodowej, której, poza przypadkami przewidzianymi w ustawie, nie wolno przekroczyć,

3) dawka pochłonięta – energię promieniowania jonizującego pochłoniętą przez jednostkową masę materii, uśrednioną w tkance lub narządzie,

4) dawka równoważna – dawkę pochłoniętą w tkance lub narządzie, wyznaczoną z uwzględnieniem rodzaju i energii promieniowania jonizującego,

5) dawka skuteczna (efektywna) – sumę dawek równoważnych pochodzących od zewnętrznego i wewnętrznego narażenia, wyznaczoną z uwzględnieniem odpowiednich współczynników wagowych narządów lub tkanek, obrazującą narażenie całego ciała,

6) działania interwencyjne – działania, które zapobiegają narażeniu lub zmniejszają narażenie ludzi w wyniku zdarzenia radiacyjnego, określone w art. 90,

7) jednostka organizacyjna – każdy podmiot wykonujący działalność związaną z narażeniem,

8) likwidacja obiektu jądrowego – doprowadzenie obiektu lub urządzenia do stanu niewymagającego ograniczeń z punktu widzenia bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej w wykonywaniu dowolnej działalności,

9) likwidacja składowiska odpadów promieniotwórczych lub składowiska wypalonego paliwa jądrowego – doprowadzenie terenu, na którym znajduje się składowisko odpadów promieniotwórczych lub składowisko wypalonego paliwa jądrowego, do stanu niewymagającego ograniczeń z punktu widzenia bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej w wykonywaniu dowolnej działalności,

10) limit użytkowy dawki – ograniczenie przewidywanych dawek indywidualnych, które mogą pochodzić od określonego źródła promieniowania jonizującego, uwzględniane podczas planowania ochrony radiologicznej w celach związanych z optymalizacją,

11) materiał jądrowy – materiał zawierający izotopy (nuklidy) rozszczepialne, a w szczególności izotopy uranu, plutonu lub toru w ilości, która nie może być pominięta z punktu widzenia ewidencji materiałów jądrowych, w tym paliwo jądrowe,

12) narażenie – proces, w którym organizm ludzki podlega działaniu promieniowania jonizującego,

13) obiekt jądrowy – obiekt lub urządzenie przeznaczone do wytwarzania, stosowania, przetwarzania, przechowywania i składowania materiału jądrowego w ilości umożliwiającej zrealizowanie samopodtrzymującej się reakcji łańcuchowej rozszczepienia jądrowego,

14) ochrona fizyczna – całokształt przedsięwzięć organizacyjnych i technicznych mających na celu skuteczne zabezpieczenie obiektów i materiałów jądrowych przed kradzieżą lub aktami terroru, dywersji i sabotażu,

15) ochrona radiologiczna – zapobieganie narażeniu ludzi i skażeniu środowiska, a w przypadku braku możliwości zapobieżenia takim sytuacjom – ograniczenie ich skutków do poziomu tak niskiego, jak tylko jest to rozsądnie osiągalne, przy uwzględnieniu czynników ekonomicznych, społecznych i zdrowotnych,

16) odpady promieniotwórcze – odpady stałe, ciekłe lub gazowe, zawierające substancje promieniotwórcze lub skażone tymi substancjami, zakwalifikowane do kategorii odpadów wymienionych w art. 47,

17) postępowanie z odpadami promieniotwórczymi – wszelkie działania, włącznie z likwidacją obiektu, związane z przetwarzaniem, przemieszczaniem, przechowywaniem lub składowaniem odpadów promieniotwórczych,

18) postępowanie z wypalonym paliwem jądrowym – wszelkie działania włącznie z likwidacją obiektu, związane z przerobem, przemieszczaniem, przechowywaniem lub składowaniem wypalonego paliwa jądrowego,

19) poziom interwencyjny – liczbową wartość dawki skutecznej lub równoważnej albo poziom zawartości izotopów promieniotwórczych w żywności, wodzie pitnej i paszach, których możliwość przekroczenia oznacza konieczność rozważenia podjęcia określonych działań interwencyjnych,

20) program zapewnienia jakości – system działań gwarantujący spełnienie określonych wymagań ochrony radiologicznej i bezpieczeństwa jądrowego,

21) promieniowanie jonizujące – promieniowanie składające się z cząstek bezpośrednio lub pośrednio jonizujących albo z obu rodzajów tych cząstek lub fal elektromagnetycznych o długości mniejszej niż 100 nm (nanometrów),

22) promieniowanie naturalne – promieniowanie jonizujące emitowane ze źródeł pochodzenia naturalnego ziemskiego i kosmicznego,

23) przechowalnik wypalonego paliwa jądrowego – obiekt jądrowy przeznaczony do bezpiecznego, stabilnego i chronionego przechowywania wypalonego paliwa jądrowego po jego wyładowaniu z reaktora lub basenu przy reaktorze, a przed przekazaniem do przerobu lub składowania w charakterze odpadu promieniotwórczego,

24) przechowywanie odpadów promieniotwórczych lub wypalonego paliwa jądrowego – magazynowanie odpadów promieniotwórczych lub wypalonego paliwa jądrowego z zamiarem ponownego ich wydobycia w celu przetworzenia lub przerobu albo składowania,

25) przerób wypalonego paliwa jądrowego – proces lub działanie zmierzające do wydobycia części lub wszystkich izotopów promieniotwórczych z wypalonego paliwa jądrowego w celu ich dalszego wykorzystania,

26) przetwarzanie odpadów promieniotwórczych – proces lub działanie zmierzające do minimalizacji objętości odpadów, segregację odpadów według kategorii oraz przygotowanie ich do transportu,

27) składowanie odpadów promieniotwórczych lub wypalonego paliwa jądrowego – złożenie odpadów promieniotwórczych lub wypalonego paliwa jądrowego w obiekcie do tego przeznaczonym bez zamiaru ponownego ich wydobycia,

28) substancja promieniotwórcza – substancję zawierającą jeden lub więcej izotopów promieniotwórczych o takiej aktywności lub stężeniu promieniotwórczym, które nie mogą być pominięte z punktu widzenia ochrony radiologicznej,

29) wypalone paliwo jądrowe – paliwo jądrowe, które zostało napromieniowane w rdzeniu reaktora oraz na stałe usunięte z rdzenia,

30) zagrożenie (narażenie potencjalne) – narażenie, które może nastąpić, przy czym prawdopodobieństwo jego wystąpienia i wielkość mogą być zawczasu oszacowane,

31) zamknięcie składowiska odpadów promieniotwórczych lub składowiska wypalonego paliwa jądrowego – zaprzestanie dostarczania odpadów promieniotwórczych lub wypalonego paliwa jądrowego do składowiska, na podstawie decyzji właściwego organu, oraz wykonanie wszelkich prac koniecznych dla zapewnienia bezpieczeństwa składowiska,

32) zdarzenie radiacyjne – sytuację związaną z zagrożeniem, wymagającą podjęcia pilnych działań w celu ochrony pracowników lub ludności,

33) źródło promieniotwórcze – substancję promieniotwórczą przygotowaną do wykorzystywania jej promieniowania jonizującego,

34) źródło promieniowania jonizującego – źródło promieniotwórcze, urządzenie zawierające takie źródło, urządzenie wytwarzające promieniowanie jonizujące lub urządzenie emitujące substancje promieniotwórcze.

1) wytwarzaniu, przetwarzaniu, przechowywaniu, składowaniu, transporcie lub stosowaniu materiałów jądrowych, źródeł i odpadów promieniotwórczych oraz wypalonego paliwa jądrowego i obrocie nimi,

2) budowie, rozruchu, próbnej i stałej eksploatacji oraz likwidacji obiektów jądrowych,

3) budowie, eksploatacji, zamknięciu i likwidacji składowisk odpadów promieniotwórczych i składowisk wypalonego paliwa jądrowego oraz budowie i eksploatacji przechowalników wypalonego paliwa jądrowego,

4) produkowaniu, instalowaniu, stosowaniu i obsłudze urządzeń zawierających źródła promieniotwórcze oraz obrocie tymi urządzeniami,

5) produkowaniu, nabywaniu, uruchamianiu i stosowaniu urządzeń wytwarzających promieniowanie jonizujące,

6) uruchamianiu laboratoriów i pracowni, w których mają być stosowane źródła promieniowania jonizującego, w tym pracowni rentgenowskich,

7) zamierzonym dodawaniu substancji promieniotwórczych w procesie produkcyjnym wyrobów powszechnego użytku i artykułów medycznych oraz obrocie tymi wyrobami i artykułami,

8) zamierzonym podawaniu substancji promieniotwórczych ludziom i zwierzętom w celu medycznej lub weterynaryjnej diagnostyki, leczenia lub badań naukowych

– wymaga zezwolenia albo zgłoszenia w zakresie bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej, z zastrzeżeniem art. 6 pkt 1.

2. Działalność polegająca na dodawaniu substancji promieniotwórczych do żywności, zabawek, osobistych ozdób lub kosmetyków, jak również przywóz na polski obszar celny i wywóz z polskiego obszaru celnego takich wyrobów są zabronione.

2. Prezes Państwowej Agencji Atomistyki, zwany dalej „Prezesem Agencji", wydaje zezwolenia i przyjmuje zgłoszenia, z zastrzeżeniem ust. 3.

3. Zezwolenie na produkowanie, nabywanie, uruchamianie i stosowanie aparatów rentgenowskich o energii promieniowania do 300 keV (kiloelektronowoltów) w celach medycznych wydaje wojewódzki inspektor sanitarny, a dla jednostek organizacyjnych podległych lub podporządkowanych Ministrowi Obrony Narodowej lub nadzorowanych przez niego albo dla których jest on organem założycielskim – wojskowy inspektor sanitarny.

4. Organy, o których mowa w ust. 2 i 3, prowadzą rejestr jednostek organizacyjnych, których działalność wymaga co najmniej zgłoszenia.

5. W decyzji o cofnięciu zezwolenia należy określić sposób zabezpieczenia posiadanych przez jednostkę organizacyjną materiałów jądrowych, źródeł promieniowania jonizującego, odpadów promieniotwórczych lub wypalonego paliwa jądrowego.

6. W sprawach nieuregulowanych dotyczących zezwoleń stosuje się przepisy ustawy z dnia 19 listopada 1999 r. – Prawo działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 101, poz. 1178 oraz z 2000 r. Nr 86, poz. 958 i Nr 114, poz. 1193).

7. Wykorzystywanie odpadów przemysłowych zawierających naturalne izotopy promieniotwórcze w celach gospodarczych następuje na zasadach określonych w przepisach o ochronie środowiska.

1) przypadki, w których wykonywanie działalności określonej w art. 4 ust. 1 nie podlega obowiązkowi uzyskania zezwolenia albo zgłoszenia, oraz przypadki, w których działalność może być wykonywana na podstawie zgłoszenia, ustalając graniczne wartości aktywności całkowitej i stężenia promieniotwórczego izotopów promieniotwórczych jako kryteria zwolnienia z obowiązku uzyskania zezwolenia albo zgłoszenia,

2) dokumenty wymagane przy składaniu wniosku o wydanie zezwolenia na wykonywanie działalności określonej w art. 4 ust. 1 albo przy zgłoszeniu wykonywania tej działalności, konieczne dla potwierdzenia przez wnioskodawcę spełnienia warunków bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej, z uwzględnieniem specyfiki poszczególnych rodzajów wykonywanej działalności, a także czynności organu wydającego zezwolenie albo przyjmującego zgłoszenie w przypadku, gdy treść dokumentów jest niewystarczająca dla wykazania, że warunki te zostały spełnione,

3) wymagania dotyczące zawartości naturalnych izotopów promieniotwórczych w surowcach i materiałach stosowanych w budynkach przeznaczonych na pobyt ludzi i inwentarza żywego, a także w odpadach przemysłowych stosowanych w budownictwie oraz kontroli zawartości tych izotopów.

2. W jednostce organizacyjnej wykonującej działalność wymagającą zezwolenia istnieje obowiązek opracowania i wdrożenia programu zapewnienia jakości.

3. W jednostce organizacyjnej wykonującej działalność wymagającą zezwolenia wewnętrzny nadzór nad przestrzeganiem wymagań bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej sprawuje osoba, która posiada uprawnienia inspektora ochrony radiologicznej.

4. Z wnioskiem o nadanie uprawnień inspektora ochrony radiologicznej może wystąpić zainteresowana osoba lub kierownik jednostki organizacyjnej.

5. Uprawnienia inspektora ochrony radiologicznej nadaje się osobie, która:

1) posiada pełną zdolność do czynności prawnych,

2) posiada co najmniej średnie wykształcenie,

3) zdała egzamin z zakresu szkolenia określonego w przepisach wydanych na podstawie art. 12 ust. 2,

4) posiada orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do pracy w warunkach narażenia.

6. Uprawnienia inspektora ochrony radiologicznej nadaje Prezes Agencji, z zastrzeżeniem ust. 7.

7. Minister właściwy do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, organ właściwy do nadawania uprawnień inspektora ochrony radiologicznej w pracowniach rentgenowskich stosujących aparaty rentgenowskie o energii promieniowania do 300 keV w celach medycznych.

8. Koszty uzyskania uprawnień ponosi występujący z wnioskiem o nadanie uprawnień.

2. W przypadku zaistnienia nowych istotnych okoliczności dotyczących skutków wykonywanej działalności kierownik jednostki organizacyjnej jest obowiązany dokonać weryfikacji uzasadnienia, uwzględniając te same czynniki, których uwzględnienie jest wymagane przy sporządzaniu uzasadnienia.

2. Jeżeli limity użytkowe dawek zostaną ustalone w zezwoleniu, to możliwość ich przekroczenia podlega zgłoszeniu przez kierownika jednostki organizacyjnej organowi, który wydał zezwolenie.

2. Kwalifikacje uprawnionego lekarza, tryb wydawania i przechowywania orzeczeń oraz rodzaje i częstotliwość badań stanu zdrowia pracowników zatrudnionych w warunkach narażenia określają przepisy prawa pracy, chyba że ustawa stanowi inaczej.

2. Kierownik jednostki organizacyjnej obowiązany jest zapewnić prowadzenie wstępnych i okresowych szkoleń pracowników, praktykantów, studentów w zakresie bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej, zgodnie z opracowanym przez siebie programem. Szkoleniem objęci są również pracownicy uczestniczący w transporcie materiałów jądrowych, źródeł promieniotwórczych, odpadów promieniotwórczych i wypalonego paliwa jądrowego.

3. Programy szkoleń uwzględniające informacje dotyczące ochrony zdrowia, opracowane przez kierownika jednostki organizacyjnej działającej na podstawie zezwolenia, podlegają zatwierdzeniu przez organ, który wydał zezwolenie.

2. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje stanowisk, o których mowa w ust. 1, szczegółowe warunki i tryb nadawania przez Prezesa Agencji uprawnień inspektora ochrony radiologicznej oraz uprawnień dla osób, które mogą być zatrudnione na stanowiskach określonych w ust. 1, wymagany zakres szkolenia, warunki, jakie muszą spełniać jednostki przeprowadzające szkolenie, uwzględniając program 1 formy organizowania szkoleń, wzór zaświadczenia o uzyskaniu uprawnienia oraz ramowy zakres obowiązków i uprawnień inspektora ochrony radiologicznej.

3. Minister właściwy do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe warunki i tryb nadawania uprawnień inspektora ochrony radiologicznej w pracowniach rentgenowskich stosujących aparaty rentgenowskie o energii promieniowania do 300 keV w celach medycznych, uwzględniając w szczególności wzory zaświadczeń o uzyskaniu odpowiednich kwalifikacji, sposób przeprowadzania egzaminów i powoływania komisji egzaminacyjnych oraz szczegółowe programy szkoleń.

2. Dawki graniczne nie obejmują narażenia na promieniowanie naturalne, jeżeli narażenie to nie zostało zwiększone w wyniku działalności człowieka, w szczególności nie obejmują narażenia pochodzącego od radonu w budynkach mieszkalnych, od naturalnych nuklidów promieniotwórczych wchodzących w skład ciała ludzkiego, od promieniowania kosmicznego na poziomie ziemi, jak również narażenia nad powierzchnią ziemi od nuklidów promieniotwórczych znajdujących się w nienaruszonej skorupie ziemskiej.

2. Dawek granicznych nie stosuje się do osób poddawanych działaniu promieniowania jonizującego w celach medycznych.

1) ekspozycję pacjentów wynikającą z badań lekarskich i leczenia, w tym również z badań wstępnych i okresowych,

2) ekspozycję osób poddawanych przesiewowym badaniom radiologicznym,

3) ekspozycję zdrowych osób lub pacjentów uczestniczących w eksperymentach medycznych,

4) ekspozycję osób w trakcie badań w celach prawno-medycznych,

5) ekspozycję osób, które świadomie i z własnej woli udzielają pomocy pacjentom i opiekują się nimi.

2. Skierowanie na badanie lub zabieg z zastosowaniem promieniowania jonizującego powinno być oparte na przekonaniu lekarza kierującego, że wykonanie tego badania lub zabiegu dostarczy informacji, które przyczynią się do prawidłowego rozpoznania lub wykluczenia choroby, określenia jej przebiegu, niezbędnej oceny skuteczności leczenia, i że korzyści z tego tytułu będą przewyższały możliwe ujemne następstwa dla zdrowia z powodu narażenia na promieniowanie jonizujące.

3. Minister właściwy do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, warunki bezpiecznego stosowania promieniowania, o którym mowa w ust. 1, oraz sposób wykonywania kontroli wewnętrznej nad przestrzeganiem tych warunków, uwzględniając w szczególności zasadę optymalizacji, limity użytkowe dawek dla osób, o których mowa w ust. 1 pkt 5, szczególne zasady dotyczące ekspozycji na promieniowanie w związku z badaniami i zabiegami przeprowadzanymi na dzieciach, kobietach w ciąży i kobietach karmiących piersią, a także zapobieganie nieszczęśliwym wypadkom, oraz wymagania dotyczące systemu zapewnienia i kontroli jakości w rentgenodiagnostyce, medycynie nuklearnej i radioterapii.

2. Oceny narażenia, o którym mowa w ust. 1, dokonuje kierownik jednostki organizacyjnej, na terenie której nastąpiło narażenie, albo Prezes Agencji, jeżeli ustalenie takiej jednostki nie jest możliwe.

1) kategorię A obejmującą pracowników, którzy mogą być narażeni na dawkę skuteczną przekraczającą 6 mSv (milisiwertów) w ciągu roku lub na dawkę równoważną przekraczającą jedną trzecią wartości dawek granicznych dla soczewek oczu, skóry i kończyn, określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 25 pkt 1,

2) kategorię B obejmującą pracowników, którzy mogą być narażeni na dawkę skuteczną przekraczającą 1 mSv w ciągu roku lub na dawkę równoważną równą jednej dwudziestej wartości dawek granicznych dla soczewek oczu, skóry i kończyn, określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 25 pkt 1, i którzy nie zostali zaliczeni do kategorii A.

2. Ocena narażenia pracowników prowadzona jest na podstawie kontrolnych pomiarów dawek indywidualnych lub pomiarów dozymetrycznych w środowisku pracy.

3. Pracownicy kategorii A podlegają ocenie narażenia prowadzonej na podstawie systematycznych pomiarów dawek indywidualnych, a jeżeli mogą być narażeni na skażenie wewnętrzne mające wpływ na poziom dawki skutecznej dla tej kategorii pracowników, podlegają również pomiarom skażeń wewnętrznych.

4. Pracownicy kategorii B podlegają ocenie narażenia prowadzonej na podstawie pomiarów dozymetrycznych w środowisku pracy w sposób pozwalający stwierdzić prawidłowość zaliczenia pracowników do tej kategorii. Zezwolenie może zawierać warunek prowadzenia oceny narażenia pracowników kategorii B wykonujących prace określone w tym zezwoleniu na podstawie pomiarów dawek indywidualnych.

5. W przypadku gdy pomiar dawki indywidualnej jest niemożliwy lub niewystarczający, ocena dawki indywidualnej otrzymanej przez pracownika kategorii A może być dokonana na podstawie wyników pomiarów dawek indywidualnych przeprowadzonych dla innych narażonych pracowników tej kategorii albo na podstawie wyników pomiarów dozymetrycznych w środowisku pracy.

6. Zaliczenia pracowników zatrudnionych w warunkach narażenia do kategorii A lub B dokonuje kierownik jednostki organizacyjnej, w zależności od przewidywanego poziomu narażenia tych pracowników.

7. Ze względu na zdolność do wykonywania pracy w grupie pracowników kategorii A ustala się następującą klasyfikację medyczną: zdolny, zdolny pod pewnymi warunkami, niezdolny.

8. Pracownik nie może być zatrudniony na określonym stanowisku w kategorii A, jeżeli uprawniony lekarz wydał orzeczenie, że jest on niezdolny do wykonywania takiej pracy.

1) tereny kontrolowane, na których istnieje możliwość otrzymania dawek określonych dla pracowników kategorii A lub możliwość rozprzestrzeniania się skażeń promieniotwórczych,

2) tereny nadzorowane, na których istnieje możliwość otrzymania dawek określonych dla pracowników kategorii B i które nie zostały zaliczone do terenów kontrolowanych.

2. Za spełnienie wymagań określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 25 pkt 2 dla terenów kontrolowanych i nadzorowanych odpowiedzialny jest kierownik jednostki organizacyjnej.

2. Niedopuszczalne jest narażenie, o którym mowa w ust. 1, praktykantów, studentów, kobiet w ciąży oraz kobiet karmiących piersią, jeżeli w wyniku narażenia jest prawdopodobne powstanie skażeń promieniotwórczych ciała.

3. Kierownik jednostki organizacyjnej obowiązany jest uzasadnić konieczność narażenia, o którym mowa w ust. 1, i z wyprzedzeniem szczegółowo omówić związane z tym kwestie z zainteresowanymi pracownikami-ochotnikami lub ich przedstawicielami oraz z uprawnionym lekarzem i inspektorem ochrony radiologicznej.

4. Postępowanie w sprawach, o których mowa w ust. 1 i 3, wymaga udokumentowania w formie pisemnej.

5. Otrzymane przez pracownika dawki, o których mowa w ust. 1, są oddzielnie rejestrowane w dokumentacji określonej w art. 30 ust. 3. Otrzymanie tych dawek nie może powodować odsunięcia pracownika od normalnych zajęć lub przesunięcia go na inne stanowisko bez jego zgody, z zastrzeżeniem art. 31 ust. 2 i 3.

2. Osoba uczestnicząca w działaniach mających na celu:

1) zapobieżenie poważnej utracie zdrowia,

2) uniknięcie dużego napromieniowania znacznej liczby osób,

3) zapobieżenie katastrofie na większą skalę

– nie może otrzymać dawki skutecznej przekraczającej wartość 100 mSv.

3. Osoba uczestnicząca w ratowaniu życia ludzkiego nie może otrzymać dawki skutecznej przekraczającej wartość 500 mSv. ,

4. Osobami podejmującymi działania, o których mowa w ust. 2 i 3, mogą być wyłącznie ochotnicy, którzy przed podjęciem tych działań zostali poinformowani o związanym z ich działaniem ryzyku dla zdrowia, a następnie dobrowolnie podjęli decyzję o udziale w działaniach. Rezygnacja z udziału w działaniach nie może stanowić podstawy do rozwiązania stosunku pracy.

5. Podczas działań, o których mowa w ust. 1–3, podejmuje się wszelkie środki w celu zapewnienia odpowiedniej ochrony osób biorących udział w działaniach oraz dokonania oceny i udokumentowania dawek otrzymywanych przez te osoby. Po zakończeniu działań osoby te są informowane o otrzymanych dawkach i wynikającym z tego ryzyku dla zdrowia.

6. Osoby, które otrzymały dawki określone w ust. 1 i 2, nie mogą być odsunięte od dalszej pracy zawodowej w warunkach narażenia bez ich zgody, z zastrzeżeniem art. 31 ust. 2 i 3.

7. Osobę, która otrzymała dawkę określoną w ust. 3, kierownik jednostki organizacyjnej jest obowiązany skierować na badania lekarskie. Art. 31 ust. 2 i 3 stosuje się odpowiednio.

2. Pomiary dawek indywidualnych oraz oceny dawek od narażenia wewnętrznego są dokonywane przez podmioty posiadające akredytację otrzymaną na podstawie odrębnych przepisów.

3. Centralny rejestr dawek, o których mowa w ust. 1, prowadzi Prezes Agencji na podstawie wyników pomiarów i ocen, o których mowa w ust. 2, otrzymywanych od kierownika jednostki organizacyjnej.

2. Ocena narażenia dokonywana jest na podstawie pomiarów dozymetrycznych w środowisku pracy.

3. Do działalności, o której mowa w ust. 1, zalicza się w szczególności działalność związaną z wykonywaniem prac:

1) w kopalniach, jaskiniach i innych miejscach pod powierzchnią ziemi,

2) w lotnictwie, z wyłączeniem prac wykonywanych przez personel naziemny.

4. Kierownik jednostki organizacyjnej określa sposób dokonywania oceny narażenia i tryb postępowania mającego na celu zmniejszenie tego narażenia, uwzględniając przepisy wydane na podstawie art. 25 pkt 1 i specyfikę pracy osoby narażonej.

1) dawki graniczne promieniowania jonizującego i wskaźniki pozwalające na wyznaczenie tych dawek stosowane przy ocenie narażenia oraz sposób i częstotliwość dokonywania oceny narażenia pracowników i ogółu ludności, uwzględniając – przy ustalaniu dawek granicznych dla pracowników – dawki dla praktykantów, studentów, kobiet w ciąży i kobiet karmiących piersią,

2) podstawowe wymagania dotyczące terenów kontrolowanych i nadzorowanych, w tym sposób oznakowania, warunki dostępu i opuszczania tych terenów dla pracowników i innych osób oraz warunki, jakie muszą być spełnione dla wykonywania pomiarów dozymetrycznych w środowisku pracy na tych terenach, w szczególności odnośnie do zakresu programu pomiarów i kryteriów doboru osób wykonujących pomiary.

1) opiekę medyczną pracownikom oraz niezbędne środki ochrony indywidualnej i sprzęt dozymetryczny, stosownie do warunków narażenia,

2) prowadzenie pomiarów dawek indywidualnych albo pomiarów dozymetrycznych w środowisku pracy zgodnie z art. 17 ust. 3 i 4 oraz rejestrowanie danych w tym zakresie.

2. Świadectwo wzorcowania, o którym mowa w ust. 1, wydaje laboratorium pomiarowe posiadające akredytację otrzymaną na podstawie odrębnych przepisów.

1) rejestracji dawek indywidualnych, uwzględniając narażenia, o których mowa w art. 19 ust. 1 i art. 20 ust. 1, wyniki pomiarów dozymetrycznych, okres przechowywania wyników pomiarów, a także organizację ich gromadzenia, przekazywania i udostępniania,

2) sprzętu dozymetrycznego, uwzględniając wymagania techniczne przy stosowaniu sprzętu w warunkach normalnych i w sytuacji zdarzeń radiacyjnych.

2. Kierownik jednostki organizacyjnej, po zakończeniu przez pracownika zewnętrznego działalności na terenie kontrolowanym, wydaje mu dokument, który zawiera dane dotyczące:

1) rodzaju wykonywanej pracy i okresu jej trwania,

2) oceny dawki wyrażonej w wielkościach stosowanych do dawek granicznych odpowiednio dla narażenia całego ciała, narażenia niejednorodnego i narażenia wewnętrznego.

3. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe obowiązki kierownika jednostki organizacyjnej, pracodawcy zewnętrznego i pracownika zewnętrznego w zakresie ochrony przed promieniowaniem jonizującym pracowników zewnętrznych narażonych podczas pracy na terenie kontrolowanym, uwzględniając sposoby ochrony stosowane wobec pracowników jednostki organizacyjnej.

2. Nadzór medyczny, o którym mowa w ust. 1, obejmuje wstępne badania lekarskie pracownika przed jego zatrudnieniem dla określenia, czy pracownik może być zatrudniony w kategorii A, oraz okresowe badania lekarskie przeprowadzane co najmniej raz w roku, które pozwalają stwierdzić, czy pracownik może nadal wykonywać swoje obowiązki.

3. Dla każdego pracownika kategorii A uprawniony lekarz zakłada dokumentację medyczną, prowadzoną i aktualizowaną przez cały okres zaliczenia do tej kategorii. Dokumentacja jest przechowywana do dnia osiągnięcia przez pracownika wieku 75 lat, jednak nie krócej niż przez 30 lat od dnia zakończenia przez niego pracy w warunkach narażenia.

4. Dokumentacja medyczna obejmuje informacje o rodzaju wykonywanej pracy, wynikach badań lekarskich przeprowadzonych przed podjęciem zatrudnienia w kategorii A i o wynikach badań okresowych oraz rejestr dawek, o którym mowa w art. 21 ust. 1.

5. Po ustaniu zatrudnienia w warunkach narażenia uprawniony lekarz może zalecić kontynuację nadzoru medycznego, jeżeli uzna to za konieczne dla ochrony zdrowia pracownika.

2. Dalsza praca w warunkach narażenia wymaga zgody uprawnionego lekarza.

3. W przypadku braku zgody uprawnionego lekarza na dalsze zatrudnienie pracownika w warunkach narażenia stosuje się odpowiednio przepisy prawa pracy odnoszące się do pracownika, u którego stwierdzono objawy wskazujące na powstanie choroby zawodowej.

2. Dotacja może być przeznaczona na:

1) eksploatację i likwidację badawczych reaktorów jądrowych,

2) eksploatację zlokalizowanych w jednostkach naukowych i badawczo-rozwojowych akceleratorów, aparatów rentgenowskich i źródeł promieniowania gamma wykorzystywanych na potrzeby służby zdrowia w celach innych niż diagnostyka i radioterapia,

3) działalność służb ochrony radiologicznej, bezpieczeństwa jądrowego i ochrony fizycznej zapewniających bezpieczeństwo ośrodka jądrowego w Otwocku-Świerku,

4) sporządzanie ocen oddziaływania obiektów jądrowych, akceleratorów, aparatów rentgenowskich i źródeł promieniowania gamma na środowisko oraz wykonywanie badań i analiz niezbędnych do sporządzenia tych ocen, a także wykonywanie prac kontrolno-rozpoznawczych będących następstwem nieprawidłowości zgłaszanych przez służby graniczne i ratownicze,

5) prowadzenie działań mających na celu likwidację skutków zdarzeń radiacyjnych w obiektach jądrowych i w jednostkach organizacyjnych stosujących źródła promieniowania jonizującego,

6) wykonywanie pomiarów mocy dawki promieniowania jonizującego lub skażeń promieniotwórczych kraju, w tym w jednostkach organizacyjnych stosujących źródła promieniowania jonizującego,

7) wzorcowanie przyrządów dozymetrycznych,

8) tworzenie i wykorzystywanie modeli obliczeniowych służących do oceny sytuacji radiacyjnych, niezbędnych do podjęcia odpowiednich działań w kraju na wypadek zdarzeń radiacyjnych,

9) inwestycje służące wykonywaniu działalności, o której mowa w pkt 1–8.

3. Dotacji udziela Prezes Agencji ze środków przewidzianych na ten cel w ustawie budżetowej.

4. Wysokość dotacji nie może być większa niż koszty poniesione w związku z wykonywaną działalnością, pomniejszone o dochody uzyskane z tej działalności, i nie może przekraczać 85% kosztów wykonywanej działalności.

5. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady i tryb udzielania, rozliczania oraz zwrotu dotacji, z uwzględnieniem wzoru wniosku o udzielenie dotacji i niezbędnych załączników oraz sposobu dokumentowania realizacji zadania i wykorzystania dotacji.

1) elektrownie, elektrociepłownie i ciepłownie jądrowe z energetycznymi reaktorami jądrowymi,

2) badawcze, doświadczalne i inne reaktory jądrowe,

3) obiekty przeznaczone do wytwarzania, przetwarzania, przechowywania i składowania materiałów jądrowych i paliwa jądrowego

– od rozpoczęcia budowy do zakończenia ich likwidacji.

2. Obiekty jądrowe podlegają ochronie fizycznej.

2. Niezależnie od obowiązków inwestora obowiązek spełnienia wymagań bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej spoczywa na innych uczestnikach procesu inwestycyjnego, odpowiednio do zakresu ich zadań.

3. W okresie projektowania, budowy, rozruchu i eksploatacji obiektu jądrowego należy stosować rozwiązania techniczne i organizacyjne, które w świetle osiągnięć nauki i techniki są niezbędne do tego, aby na wszystkich etapach eksploatacji narażenie osób przebywających w obiekcie lub innych osób i skażenie środowiska było możliwie jak najmniejsze przy rozsądnym uwzględnieniu czynników ekonomicznych i społecznych i nie przekraczało dawek granicznych określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 25 pkt 1.

2. Minister właściwy do spraw środowiska, po zasięgnięciu opinii Prezesa Agencji, określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady tworzenia obszaru ograniczonego użytkowania wokół obiektu jądrowego ze wskazaniem ograniczeń w jego użytkowaniu, uwzględniając w szczególności charakterystykę i warunki lokalizacji obiektu jądrowego, możliwe sytuacje awaryjne oraz rozkład dawek promieniowania jonizującego dla różnych odległości od obiektu.

3. W sprawach dotyczących naprawienia szkód powstałych w wyniku utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania stosuje się przepisy ustawy, o której mowa w ust. 1.

2. Na system ewidencji materiałów jądrowych składają się:

1) wewnątrzzakładowe ewidencje, systemy rachunkowości materiałowej i kontrole materiałów jądrowych, które są prowadzone w jednostkach organizacyjnych wykonujących działalność związaną z materiałami jądrowymi,

2) centralna ewidencja oparta na strukturze obszarów ewidencji materiałów jądrowych, zwanych dalej „rejonami bilansu materiałowego".

3. Centralną ewidencję materiałów jądrowych prowadzi Prezes Agencji we współpracy z właściwymi organizacjami międzynarodowymi.

2. Kierownik jednostki organizacyjnej wykonującej działalność związaną z materiałami jądrowymi opracowuje system ochrony fizycznej, który, po zatwierdzeniu przez Prezesa Agencji, jest uzgadniany z właściwym terytorialnie komendantem wojewódzkim Policji.

3. Okresową kontrolę systemu, o którym mowa w ust. 2, przeprowadza Prezes Agencji.

1) materiały jądrowe podlegające ewidencji, zasady prowadzenia rejonu bilansu materiałowego oraz sposób prowadzenia wewnątrzzakładowych i centralnej ewidencji materiałów jądrowych, z uwzględnieniem rodzaju dokumentów oraz częstotliwości przeprowadzania kontroli,

2) materiały jądrowe podlegające ochronie fizycznej oraz rodzaje przedsięwzięć organizacyjnych i technicznych w zakresie ochrony fizycznej, ustalając kategorie materiałów jądrowych i poziom ochrony fizycznej dla każdej kategorii oraz sposób przeprowadzania kontroli, o której mowa w art. 41 ust. 3.

2. Obowiązek prowadzenia kontroli źródeł promieniowania jonizującego oraz ewidencji stanu i ruchu źródeł promieniotwórczych spoczywa na kierowniku jednostki organizacyjnej wykonującej działalność związaną z tymi źródłami.

2. Kontroli dokonuje jednostka organizacyjna, która ma zezwolenie na instalowanie urządzeń lub obrót nimi.

1) wymagania techniczne i wymagania ochrony radiologicznej dotyczące pracowni stosujących źródła promieniotwórcze lub urządzenia zawierające takie źródła oraz wymagania dotyczące urządzeń wytwarzających promieniowanie jonizujące i pracowni stosujących takie urządzenia,

2) zasady pracy ze źródłami promieniotwórczymi, urządzeniami zawierającymi takie źródła oraz urządzeniami wytwarzającymi promieniowanie jonizujące, stosowanymi poza pracowniami, o których mowa w pkt 1,

3) sposób prowadzenia kontroli i ewidencji, o których mowa w art. 43 ust. 1, w tym ustali wzór karty ewidencyjnej do prowadzenia ewidencji źródeł promieniotwórczych.

1) wymagania techniczne i wymagania ochrony radiologicznej dotyczące takich aparatów i pracowni je stosujących,

2) możliwości odstąpienia od tych wymagań,

3) sposób przeprowadzania kontroli takich aparatów.

2. Wycofane z użytkowania (zużyte) zamknięte źródła promieniotwórcze tworzą dodatkową kategorię odpadów promieniotwórczych.

3. Zużyte zamknięte źródła promieniotwórcze kwalifikowane są ze względu na poziom aktywności do podkategorii zużytych zamkniętych źródeł: niskoaktywnych, średnioaktywnych i wysokoaktywnych, które ze względu na okres połowicznego rozpadu zawartych w nich izotopów dzieli się na krótkożyciowe i długożyciowe.

2. Kwalifikacji odpadów promieniotwórczych może dokonać Prezes Agencji w przypadku:

1) rozbieżności między kwalifikacją dokonaną przez kierownika jednostki organizacyjnej, na terenie której znajdują się odpady, a kwalifikacją dokonaną przez kierownika jednostki organizacyjnej przyjmującej odpady,

2) stwierdzenia nieprawidłowości w kwalifikacji dokonanej przez kierownika jednostki organizacyjnej, na terenie której znajdują się odpady.

2. Odpady promieniotwórcze zawierające materiał jądrowy oraz wypalone paliwo jądrowe podlegają ochronie fizycznej.

1) sposób kwalifikowania odpadów promieniotwórczych do kategorii i podkategorii, uwzględniając kryteria, o których mowa w art. 47 ust. 1 i 3,

2) sposób prowadzenia ewidencji i kontroli odpadów promieniotwórczych oraz wzór karty ewidencyjnej, uwzględniając sposób prowadzenia wspólnej ewidencji dla różnych działań w postępowaniu z odpadami promieniotwórczymi oraz rodzaje czynności kontrolnych,

3) warunki przechowywania odpadów promieniotwórczych lub wypalonego paliwa jądrowego i wymogi, jakim muszą odpowiadać obiekty, pomieszczenia i opakowania przeznaczone do przechowywania poszczególnych kategorii odpadów promieniotwórczych, z uwzględnieniem stanu skupienia i innych właściwości fizykochemicznych odpadów, a także wymogi, jakim muszą odpowiadać przechowalniki wypalonego paliwa jądrowego.

2. Odpady promieniotwórcze, które zostały przetworzone lub nie wymagają przetwarzania, oraz wypalone paliwo jądrowe, które nie będzie przerabiane – są składowane w składowiskach.

3. Wypalone paliwo jądrowe przeznaczone do składowania traktuje się jak odpady wysokoaktywne.

4. Odpady promieniotwórcze można składować wyłącznie w stanie stałym, w opakowaniach zapewniających bezpieczeństwo ludzi i środowiska pod względem ochrony radiologicznej, przy zapewnieniu odprowadzania ciepła i niedopuszczeniu do powstania masy krytycznej oraz prowadzeniu stałej kontroli tych czynników w okresie składowania, a także po zamknięciu składowiska.

2. Składowisko odpadów promieniotwórczych może być uznane, w drodze decyzji Prezesa Agencji, za Krajowe Składowisko Odpadów Promieniotwórczych.

1) kategorie i podkategorie odpadów promieniotwórczych, które mogą być składowane w poszczególnych rodzajach składowisk, z uwzględnieniem stanu skupienia oraz właściwości fizykochemicznych odpadów przeznaczonych do składowania,

2) szczegółowe wymagania, jakim powinny odpowiadać poszczególne rodzaje składowisk, dotyczące lokalizacji, budowy, eksploatacji i zamknięcia, uwzględniając zjawiska przyrodnicze i uwarunkowania geologiczne oraz systemy kontroli,

3) warunki, jakie powinno spełniać składowisko, aby mogło być uznane za Krajowe Składowisko Odpadów Promieniotwórczych, z uwzględnieniem rodzajów składowisk, kategorii i czasu przyjmowania odpadów do składowiska,

4) szczegółowe wymagania w zakresie przygotowania odpadów promieniotwórczych do składowania, uwzględniając rodzaje opakowań, w jakich umieszczane są one do składowania.

2. Działalność, o której mowa w ust. 1, z wyłączeniem działalności polegającej na składowaniu odpadów promieniotwórczych i wypalonego paliwa jądrowego oraz ich transporcie do składowiska, może być wykonywana przez inną jednostkę organizacyjną, jeżeli spełnia ona wymagania dotyczące bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej i uzyska zezwolenie. W szczególności jednostka organizacyjna, w której powstały odpady promieniotwórcze lub wypalone paliwo jądrowe, może je przetwarzać i przechowywać przez czas określony w zezwoleniu.

1) od dnia przyjęcia pierwszego odpadu do składowiska do dnia podjęcia decyzji o zamknięciu składowiska – w wysokości 400% dochodów z tytułu podatku od nieruchomości znajdujących się na terenie gminy, uzyskanych w roku poprzednim, powiększonych w stopniu odpowiadającym wskaźnikowi wzrostu cen detalicznych towarów i usług konsumpcyjnych, ustalanemu w trybie określonym w ustawie z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. Nr 9, poz. 31 i Nr 101, poz. 444, z 1992 r. Nr 21, poz. 86, z 1994 r. Nr 123, poz. 600, z 1996 r. Nr 91, poz. 409 i Nr 149. poz. 704, z 1997 r. Nr 5, poz. 24, Nr 107, poz. 689, Nr 121, poz. 770 i Nr 123, poz. 780, z 1998 r. Nr 106, poz. 668, Nr 150, poz. 983 i Nr 160, poz. 1058 oraz z 2000 r. Nr 88, poz. 983, Nr 95, poz. 1041 i Nr 122, poz. 1315),

2) po podjęciu decyzji o zamknięciu składowiska – w wysokości 50% opłaty, o której mowa w pkt 1, przez okres odpowiadający okresowi eksploatacji składowiska.

2. Opłata, o której mowa w ust. 1, jest przekazywana gminie z budżetu państwa w równych ratach kwartalnych, w terminie do 14 dni od upływu ostatniego miesiąca kwartału.

3. Rata kwartalna nie przysługuje gminie, jeżeli w następstwie decyzji organów gminy albo powiatu, na którego obszarze położona jest gmina, nie było możliwe w dowolnym okresie w danym kwartale przyjmowanie odpadów promieniotwórczych do składowiska.

2. Przywóz na polski obszar celny, wywóz z polskiego obszaru celnego i tranzyt przez ten obszar odpadów promieniotwórczych i wypalonego paliwa jądrowego wymaga zgody Prezesa Agencji.

3. Zakazany jest wywóz z polskiego obszaru celnego i tranzyt przez ten obszar odpadów promieniotwórczych i wypalonego paliwa jądrowego, jeżeli miejsce ich przeznaczenia byłoby położone na południe od 60° szerokości geograficznej południowej.

4. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia:

1) warunki przywozu na polski obszar celny, wywozu z polskiego obszaru celnego oraz tranzytu przez ten obszar materiałów jądrowych, źródeł promieniotwórczych i urządzeń zawierających takie źródła,

2) przestanki udzielania zgody, o której mowa w ust. 2, sposób postępowania w sprawie ubiegania się o zgodę oraz wzór dokumentu związanego z tym postępowaniem.

2. Nadzór i kontrola, o których mowa w ust. 1, wykonywane są:

1) przez organy dozoru jądrowego – jeżeli organem właściwym do wydania zezwolenia albo przyjęcia zgłoszenia jest Prezes Agencji,

2) przez wojewódzkiego inspektora sanitarnego lub wojskowego inspektora sanitarnego – w zakresie działalności, na której wykonywanie organy te wydają zezwolenia.

3. Minister właściwy do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, sposób sprawowania nadzoru nad warunkami bezpiecznego stosowania aparatów rentgenowskich o energii promieniowania do 300 keV w celach medycznych i przeprowadzania kontroli w tym zakresie.

4. Prezes Rady Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, sposób sprawowania nadzoru i przeprowadzania kontroli w Urzędzie Ochrony Państwa przez organy dozoru jądrowego, z uwzględnieniem trybu przygotowania kontroli, dokumentowania czynności kontrolnych, sporządzania protokołu kontroli, wystąpienia pokontrolnego i informacji o wynikach kontroli.

1) Prezes Agencji jako naczelny organ dozoru jądrowego,

2) Główny Inspektor Dozoru Jądrowego jako organ wyższego stopnia w stosunku do inspektorów dozoru jądrowego,

3) inspektorzy dozoru jądrowego.

2. Głównego Inspektora Dozoru Jądrowego powołuje, spośród inspektorów dozoru jądrowego, i odwołuje Prezes Agencji.

3. Inspektorów dozoru jądrowego powołuje i odwołuje Prezes Agencji na wniosek Głównego Inspektora Dozoru Jądrowego.

4. Do zadań organów dozoru jądrowego należy w szczególności:

1) wydawanie zezwoleń i innych decyzji w sprawach związanych z bezpieczeństwem jądrowym i ochroną radiologiczną, na zasadach i w trybie określonych w ustawie,

2) przeprowadzanie kontroli w obiektach jądrowych oraz w jednostkach organizacyjnych posiadających materiały jądrowe, źródła promieniowania jonizującego, odpady promieniotwórcze i wypalone paliwo jądrowe,

3) wydawanie poleceń doraźnych, o których mowa w art. 68,

4) zatwierdzanie programów szkoleń, o których mowa w art. 11 ust. 3, z wyłączeniem programów szkoleń opracowywanych przez kierowników jednostek organizacyjnych stosujących aparaty rentgenowskie o energii promieniowania do 300 keV w celach medycznych.

5. Inspektorzy dozoru jądrowego prowadzą kontrolę na polecenie Prezesa Agencji lub Głównego Inspektora Dozoru Jądrowego.

1) posiada wykształcenie wyższe w zakresie fizyki, chemii, kierunków technicznych lub innych w specjalnościach przydatnych w dozorze jądrowym,

2) nie była karana za przestępstwa umyślne,

3) odbyła praktykę i zdała egzamin kwalifikacyjny na stanowisko inspektora dozoru jądrowego w zakresie bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej przed komisją powołaną przez Prezesa Agencji,

4) posiada orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do pracy w warunkach narażenia.

2. Koszty związane z pracą komisji, o której mowa w ust. 1 pkt 3, pokrywane są z budżetu Państwowej Agencji Atomistyki.

1) wstępu o każdej porze do środków transportu i na teren jednostek organizacyjnych, w których są wytwarzane, stosowane, przechowywane, składowane lub transportowane materiały jądrowe, źródła promieniowania jonizującego, odpady promieniotwórcze lub wypalone paliwo jądrowe,

2) wglądu do dokumentów dotyczących bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej w kontrolowanej jednostce organizacyjnej,

3) sprawdzać, czy działalność określona w art. 4 ust. 1 jest wykonywana zgodnie z przepisami dotyczącymi bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej oraz z wymaganiami i warunkami określonymi w zezwoleniach,

4) przeprowadzić, w zależności od potrzeb, niezależne pomiary techniczne i dozymetryczne,

5) żądać pisemnych lub ustnych informacji, jeżeli jest to niezbędne do wyjaśnienia sprawy.

2. Organy dozoru jądrowego w związku z wykonywaniem czynności kontrolnych korzystają z ochrony przewidzianej w Kodeksie karnym dla funkcjonariuszy publicznych.

2. Pracownicy kontrolowanej jednostki organizacyjnej są obowiązani udzielać organom dozoru jądrowego pisemnych lub ustnych wyjaśnień w sprawach dotyczących przedmiotu kontroli.

3. Osoba przeprowadzająca kontrolę sporządza protokół podpisywany przez nią i kierownika kontrolowanej jednostki organizacyjnej.

4. Na podstawie protokołu stwierdzającego nieprawidłowości powstałe w wyniku naruszenia przepisów o bezpieczeństwie jądrowym i ochronie radiologicznej, polegające w szczególności na braku zezwolenia lub odstępstwie od wymagań i warunków określonych w zezwoleniu. Główny Inspektor Dozoru Jądrowego wydaje decyzję nakazującą usunięcie nieprawidłowości w określonym terminie.

2. Polecenia doraźne mające na celu usunięcie bezpośredniego zagrożenia podlegają natychmiastowemu wykonaniu. Polecenia te są wydawane w formie pisemnej, a w wyjątkowych przypadkach – ustnej, przy czym powinny być niezwłocznie potwierdzone na piśmie.

3. Polecenie doraźne dotyczące zagrożeń innych niż określone w ust. 2 podlega wykonaniu w terminie wyznaczonym w poleceniu.

4. Kierownik kontrolowanej jednostki organizacyjnej może wystąpić z wnioskiem o uchylenie lub zmianę polecenia doraźnego, o którym mowa w ust. 3, do Głównego Inspektora Dozoru Jądrowego, jeżeli polecenie to zostało wydane przez inspektora dozoru jądrowego, albo do Prezesa Agencji, jeżeli zostało ono wydane przez Głównego Inspektora Dozoru Jądrowego.

5. Wystąpienie z wnioskiem, o którym mowa w ust. 4, nie wstrzymuje wykonania polecenia doraźnego.

2. Kierownik jednostki, do której skierowano wystąpienie, jest obowiązany, w terminie 30 dni od dnia jego otrzymania, do zawiadomienia Prezesa Agencji o terminie i sposobie usunięcia nieprawidłowości.

1) może określić szczegółowe zadania i tryb wykonywania zadań z zakresu nadzoru i kontroli, w tym zadania Głównego Inspektora Dozoru Jądrowego,

2) określi szczegółowe warunki odbywania praktyki i przeprowadzania egzaminu kwalifikacyjnego na stanowisko inspektora dozoru jądrowego, uwzględniając różnice wynikające z potrzeby kontroli określonej działalności związanej z narażeniem, oraz wzór zaświadczenia o uzyskaniu uprawnienia.

2. W celu dokonania oceny, o której mowa w ust. 1, Prezes Agencji:

1) zbiera, weryfikuje i analizuje informacje otrzymywane ze stacji wczesnego wykrywania skażeń promieniotwórczych, zwanych dalej „stacjami", z placówek prowadzących pomiary skażeń promieniotwórczych, zwanych dalej „placówkami", oraz od służb, które dysponują danymi potrzebnymi do oceny sytuacji radiacyjnej kraju, w tym służby meteorologicznej,

2) weryfikuje i analizuje informacje uzyskiwane z innych źródeł,

3) tworzy bazy danych i systemy informatyczne istotne dla oceny sytuacji radiacyjnej kraju,

4) analizuje i prognozuje rozwój sytuacji radiacyjnej kraju oraz zagrożenia ludności i środowiska na podstawie informacji, o których mowa w pkt 1 i 2, oraz danych zawartych w bazach, o których mowa w pkt 3.

3. Zadania, o których mowa w ust. 2, Prezes Agencji realizuje przy pomocy wydzielonego w strukturze Państwowej Agencji Atomistyki Centrum do Spraw Zdarzeń Radiacyjnych.

2. Do zadań stacji należy:

1) prowadzenie ciągłych pomiarów mocy dawki promieniowania gamma,

2) automatyczne wykrywanie i sygnalizowanie przekroczenia o 15% wartości mocy dawki, spowodowanego obecnością sztucznych substancji promieniotwórczych,

3) natychmiastowe, automatyczne przesyłanie danych pomiarowych do Centrum do Spraw Zdarzeń Radiacyjnych,

4) zapewnienie przesyłania danych pomiarowych w sposób dostosowany do modeli obliczeniowych służących do oceny sytuacji radiacyjnej.

3. Do zadań placówek należy:

1) wykrywanie, identyfikacja i pomiar skażeń promieniotwórczych w środowisku, artykułach rolno-spożywczych i produktach żywnościowych,

2) wstępne opracowywanie wyników pomiarów i przekazywanie ich Prezesowi Agencji.

1) współdziała z ministrami właściwymi do spraw wewnętrznych, środowiska, szkolnictwa wyższego, rolnictwa, zdrowia oraz Ministrem Obrony Narodowej,

2) zatwierdza techniki pomiarowe, programy pomiarowe i organizację pomiarów,

3) współpracuje z właściwymi jednostkami innych państw w zakresie wykrywania i pomiarów skażeń promieniotwórczych.

2. Do zadań krajowego punktu kontaktowego należy w szczególności:

1) przyjmowanie z Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej (MAEA) i punktów kontaktowych innych państw powiadomień o awariach jądrowych, o bezprawnym użyciu, przemieszczeniu lub przetworzeniu materiałów jądrowych albo o realnej groźbie popełnienia któregokolwiek z tych czynów, a także przyjmowanie próśb tych państw o udzielenie pomocy w przypadku zdarzenia radiacyjnego,

2) przekazywanie do MAEA i punktów kontaktowych, o których mowa w pkt 1, powiadomień o powstałych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zdarzeniach radiacyjnych oraz faktach bezprawnego użycia, przemieszczenia lub przetworzenia materiałów jądrowych albo o realnej groźbie popełnienia któregokolwiek z tych czynów, a także przekazywanie próśb Rzeczypospolitej Polskiej o udzielenie pomocy w przypadku zdarzenia radiacyjnego,

3) przekazywanie do punktów kontaktowych, o których mowa w pkt 1, innych informacji, do których udzielania Rzeczpospolita Polska jest obowiązana zgodnie z zawartymi umowami międzynarodowymi.

1) ogłasza komunikaty dla ludności o sytuacji radiacyjnej, w tym o poziomie skażeń promieniotwórczych w warunkach normalnych i w sytuacji zdarzeń radiacyjnych,

2) informuje o powstaniu zagrożenia publicznego o zasięgu wojewódzkim lub krajowym odpowiednio właściwego wojewodę lub Radę Ministrów,

3) przekazuje Przewodniczącemu Komitetu Rady Ministrów do Spraw Zarządzania w Sytuacjach Kryzysowych informacje o zdarzeniu radiacyjnym oraz prognozy rozwoju sytuacji radiacyjnej kraju.

1) zdarzenie powodujące zagrożenie jednostki organizacyjnej – zdarzenie radiacyjne, które powstało na terenie tej jednostki, a zasięg jego skutków nie przekracza granic jej terenu,

2) zdarzenie powodujące zagrożenie publiczne o zasięgu wojewódzkim – zdarzenie radiacyjne, które powstało na terenie jednostki organizacyjnej albo poza nią w czasie prowadzenia prac w terenie lub w czasie transportu materiałów jądrowych, źródeł promieniowania jonizującego, odpadów promieniotwórczych i wypalonego paliwa jądrowego, a zasięg jego skutków nie przekracza obszaru jednego województwa,

3) zdarzenie powodujące zagrożenie publiczne o zasięgu krajowym – zdarzenie radiacyjne określone w pkt 2, jeżeli zasięg jego skutków przekracza lub może przekroczyć obszar jednego województwa.

2. Każde zdarzenie radiacyjne zaistniałe na terenie kraju lub poza jego granicami, którego zasięg skutków przekracza granice Rzeczypospolitej Polskiej, stanowi zdarzenie powodujące zagrożenie publiczne o zasięgu krajowym.

2. Podczas zdarzenia radiacyjnego powodującego zagrożenie jednostki organizacyjnej akcją likwidacji zagrożenia i usuwania skutków zdarzenia kieruje kierownik jednostki, na której terenie nastąpiło zdarzenie.

3. Podczas zdarzenia radiacyjnego powodującego zagrożenie o zasięgu wojewódzkim akcją likwidacji zagrożenia i usuwania skutków zdarzenia kieruje wojewoda, z zastrzeżeniem ust. 4.

4. Jeżeli zdarzenie radiacyjne miało miejsce podczas transportu, akcją likwidacji zagrożenia i usuwania skutków zdarzenia kieruje osoba odpowiedzialna za bezpieczeństwo przesyłki w czasie transportu w porozumieniu z wojewodą właściwym dla miejsca zdarzenia.

5. Podczas zdarzenia radiacyjnego powodującego zagrożenie o zasięgu krajowym akcją likwidacji zagrożenia i usuwania skutków zdarzenia kieruje minister właściwy do spraw wewnętrznych przy pomocy Prezesa Agencji.

2. W przypadku, o którym mowa w ust. 1, akcją likwidacji zagrożenia i usuwania skutków zdarzenia kieruje wojewoda właściwy dla miejsca zdarzenia, z zastrzeżeniem art. 84 ust. 5.

1) krajowy plan postępowania awaryjnego, w tym sposób współdziałania organów i służb biorących udział w likwidacji zdarzeń radiacyjnych i usuwania ich skutków,

2) wzór zakładowego i wojewódzkiego planu postępowania awaryjnego, wskazując elementy istotne dla możliwości szybkiego reagowania właściwych służb,

3) wartości poziomów interwencyjnych dla poszczególnych rodzajów działań interwencyjnych, uwzględniając zalecenia właściwych organizacji międzynarodowych.

1) przekazaniu przez Prezesa Agencji informacji, że w wyniku zdarzenia radiacyjnego powodującego zagrożenia, o których mowa w art. 82 ust. 1 pkt 2 i 3, może nastąpić przekroczenie poziomów interwencyjnych,

2) dokonaniu analizy celowości prowadzenia tych działań.

2. Przy dokonywaniu analizy celowości prowadzenia działań interwencyjnych należy uwzględnić:

1) dotychczasowy oraz przewidywany przebieg i zasięg zdarzenia,

2) występujące lub mogące wystąpić wartości dawek promieniowania jonizującego,

3) liczebność grup osób zagrożonych,

4) skutki zdrowotne tych działań,

5) przewidywaną wysokość kosztów oraz skalę skutków ekonomicznych i społecznych tych działań.

2. Wprowadzenie działań interwencyjnych w związku ze zdarzeniem radiacyjnym, którego zasięg skutków przekracza obszar jednego województwa, następuje w drodze rozporządzenia Rady Ministrów.

3. Rozporządzenie, o którym mowa w ust. 2, oprócz ogłoszenia go w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, podaje się do publicznej wiadomości przez rozplakatowanie w miejscach publicznych na obszarze objętym działaniami interwencyjnymi.

4. W rozporządzeniach, o których mowa w ust. 1 i 2, określa się przyczyny, datę wprowadzenia oraz obszar i przewidywany czas obowiązywania działań interwencyjnych, a także rodzaj niezbędnych działań interwencyjnych.

5. W sprawach publikacji rozporządzeń, o których mowa w ust. 1 i 2, stosuje się przepisy ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. – Prawo prasowe (Dz. U. Nr 5. poz. 24, z 1988 r. Nr 41, poz. 324, z 1989 r. Nr 34. poz. 187, z 1990 r. Nr 29, poz. 173, z 1991 r. Nr 100, poz. 442, z 1996 r. Nr 114, poz. 542, z 1997 r. Nr 88. poz. 554 i Nr 121, poz. 770 oraz z 1999 r. Nr 90, poz. 999).

6. Odwołanie działań interwencyjnych na całym obszarze ich obowiązywania lub na części tego obszaru następuje w trybie przewidzianym dla ich ogłoszenia.

1) czasowe przesiedlenie ludności,

2) nakaz pozostania w pomieszczeniach zamkniętych,

3) podanie preparatów ze stabilnym jodem,

4) zakaz lub ograniczenie spożywania skażonej żywności i wody pitnej, karmienia zwierząt hodowlanych skażoną paszą i pojenia skażoną wodą oraz wypasu bydła na skażonym terenie.

1) wojewoda właściwy dla miejsca zdarzenia radiacyjnego – w przypadku zdarzenia radiacyjnego powodującego zagrożenie publiczne o zasięgu wojewódzkim,

2) minister właściwy do spraw wewnętrznych – w przypadku zdarzenia radiacyjnego powodującego:

a) zagrożenie publiczne o zasięgu krajowym,

b) zagrożenie publiczne o zasięgu wojewódzkim, gdy podjęcie i prowadzenie działań interwencyjnych przekracza możliwości służb podległych wojewodzie.

1) sytuacji radiacyjnej, w tym w szczególności o miejscu powstania zdarzenia, przewidywanym rozwoju sytuacji i skutkach zdarzenia dla ludzi i środowiska,

2) możliwych do zastosowania środkach i działaniach dla ochrony zdrowia.

2. Informację, o której mowa w ust. 1 pkt 2, Prezes Agencji przekazuje po uzgodnieniu z ministrem właściwym do spraw zdrowia.

3. W sprawach publikacji informacji, o których mowa w ust. 1, stosuje się przepisy ustawy – Prawo prasowe, z zastrzeżeniem ust. 4.

4. Publikacja informacji, o których mowa w ust. 1, nie wymaga nadesłania ich przez rzecznika prasowego rządu.

1) wojewoda – ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych, w przypadku, o którym mowa w art. 91 pkt 1,

2) minister właściwy do spraw wewnętrznych i Prezes Agencji – Prezesowi Rady Ministrów, w przypadkach, o których mowa w art. 91 pkt 2.

2. Do spraw związanych ze świadczeniami, o których mowa w ust. 1, stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące świadczeń w celu zwalczania klęsk żywiołowych.

2. Minister właściwy do spraw wewnętrznych przeprowadza okresowo, nie rzadziej niż raz na trzy lata, ćwiczenia w celu sprawdzenia krajowego planu postępowania awaryjnego. Koszty związane z przygotowaniem i przeprowadzeniem ćwiczeń pokrywane są z budżetu ministra właściwego do spraw wewnętrznych.

2. W przypadku uzasadnionego podejrzenia, że w przywożonych na polski obszar celny żywności, wodzie pitnej i paszy zawartość substancji promieniotwórczych przekracza poziomy określone w przepisach wydanych na podstawie art. 99 pkt 1 lit. a), organy celne mogą żądać przeprowadzenia pomiarów kontrolnych.

3. Pomiary przeprowadzają jednostki posiadające uprawnienia do wykonywania takich pomiarów, uzyskane w trybie odrębnych przepisów, oraz inne jednostki wskazane przez Prezesa Agencji w uzgodnieniu z właściwym ministrem.

4. Pobieranie próbek środków spożywczych, używek i pasz w celu przeprowadzenia pomiarów odbywa się na podstawie odrębnych przepisów.

5. Pomiary wykonywane są na koszt importera.

2. Do pomiarów zawartości substancji promieniotwórczych stosuje się odpowiednio art. 97 ust. 3 i 4.po dokonaniu pomiarów jednostki wydają zaświadczenia o ich wynikach.

3. Żywność, wodę pitną i paszę, w których zawartość substancji promieniotwórczych przekracza poziomy określone w przepisach wydanych na podstawie art. 99 pkt 1 lit. a), uważa się za żywność o niewłaściwej jakości zdrowotnej. Zasady postępowania z taką żywnością regulują odrębne przepisy.

1) określi:

a) poziom zawartości substancji promieniotwórczych w skażonych w wyniku zdarzenia radiacyjnego żywności, wodzie pitnej i paszach importowanych w celu wprowadzenia do obrotu oraz wyprodukowanych w kraju w przypadku, o którym mowa w art. 98 ust. 1, uwzględniając dawki graniczne promieniowania jonizującego określone w przepisach wydanych na podstawie art. 25 pkt 1,

b) wzór świadectwa eksportowego oraz wykaz krajów eksportujących,

c) termin wprowadzenia i odwołania obowiązku kontroli, o której mowa w art. 98 ust. 1, oraz wzór zaświadczenia, o którym mowa w art. 98 ust. 2,

2) może określić poziom zawartości substancji promieniotwórczych w surowcach i wyrobach przemysłowych przywożonych na polski obszar celny po zdarzeniach radiacyjnych, uwzględniając dawki graniczne promieniowania jonizującego i sposób postępowania z tymi wyrobami.

1) urządzenie jądrowe:

a) reaktor jądrowy, z wyjątkiem reaktora wykorzystywanego w środkach transportu morskiego lub lotniczego jako źródło mocy bądź napędu, bądź w innym celu,

b) zakład używający paliwa jądrowego do produkcji materiału jądrowego lub zakład przetwarzania materiału jądrowego, łącznie z zakładem przerobu wypalonego paliwa jądrowego,

c) urządzenie, w którym składowany jest materiał jądrowy, z wyjątkiem składowania związanego z przewozem takiego materiału,

2) reaktor jądrowy – urządzenie zawierające paliwo jądrowe w stanie, w którym samopodtrzymująca się reakcja łańcuchowa rozszczepienia jądrowego może następować bez dodatkowego źródła neutronów,

3) paliwo jądrowe – materiał, który może wytwarzać energię przez samopodtrzymującą się reakcję łańcuchową rozszczepienia jądrowego,

4) materiał jądrowy:

a) paliwo jądrowe, z wyjątkiem uranu naturalnego lub uranu zubożonego, które może wytwarzać energię w drodze samopodtrzymującej się reakcji łańcuchowej rozszczepienia jądrowego poza reaktorem jądrowym, zarówno samo, jak i w połączeniu z innymi materiałami,

b) produkty lub odpady promieniotwórcze – materiał promieniotwórczy wytworzony w procesie produkcji lub wykorzystywania paliwa jądrowego lub materiał, który stał się promieniotwórczy przez napromieniowanie w związku z tym procesem, z wyłączeniem izotopów promieniotwórczych, które osiągnęły końcową fazę ich wytwarzania, tak aby mogły być wykorzystane dla celów naukowych, medycznych, rolniczych, handlowych lub przemysłowych,

5) szkoda jądrowa:

a) szkodę na osobie,

b) szkodę w mieniu,

c) szkodę w środowisku – koszty zastosowanych środków mających na celu przywrócenie stanu środowiska naturalnego, jako dobra wspólnego, sprzed jego naruszenia, chyba że naruszenie jest nieznaczne,

d) utratę korzyści, które poszkodowany mógłby osiągnąć, gdyby nie wyrządzono mu szkody, wymienionej w lit. a) i b), a także utratę korzyści spowodowaną naruszeniem środowiska, jako dobra wspólnego

– w zakresie, w jakim szkoda powstała lub wynika z promieniowania jonizującego emitowanego przez jakiekolwiek źródło promieniowania wewnątrz urządzenia jądrowego lub emitowanego przez paliwo jądrowe, materiały promieniotwórcze, odpady lub materiał jądrowy pochodzący z urządzenia jądrowego, powstałe w nim lub wprowadzone do niego, jeżeli wynikają one z właściwości promieniotwórczych tej substancji lub z połączenia właściwości promieniotwórczych z trującymi, wybuchowymi lub innymi niebezpiecznymi właściwościami takiej substancji,

e) koszty zastosowanych środków zapobiegawczych lub szkody spowodowane ich zastosowaniem,

6) środki przywracające stan środowiska sprzed jego naruszenia – wszelkie właściwie zastosowane środki mające na celu przywrócenie lub naprawienie uszkodzonych lub zniszczonych składników środowiska albo, gdy jest to uzasadnione, wprowadzenie ich równoważnych odpowiedników zastępczych,

7) środki zapobiegawcze – wszelkie właściwe środki podjęte po wypadku jądrowym celem zapobieżenia szkodzie jądrowej określonej w pkt 5 lit. a)–d) lub jej zmniejszenia,

8) wypadki jądrowe – jakiekolwiek zdarzenie lub serię zdarzeń mających to samo źródło pochodzenia, które powodują szkodę jądrową lub poważne i bezpośrednie zagrożenie jej powstaniem,

9) osoba eksploatująca – podmiot eksploatujący urządzenie jądrowe,

10) SDR – jednostkę obliczeniową w rozumieniu ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. – Prawo dewizowe (Dz. U. Nr 160, poz. 1063, z 1999 r. Nr 83, poz. 931 i z 2000 r. Nr 103, poz. 1099).

2. W czasie transportu materiałów jądrowych odpowiedzialność ponosi osoba eksploatująca urządzenie jądrowe, z którego ten materiał został wysłany, chyba że umowa z odbiorcą stanowi inaczej.

3. Jeżeli poszkodowany, na skutek umyślnego zachowania, przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, sąd może zwolnić całkowicie lub częściowo osobę eksploatującą z obowiązku naprawienia szkody w odniesieniu do szkody doznanej przez poszkodowanego.

2. Jeżeli roszczenia z tytułu szkód w mieniu lub w środowisku przekraczają kwotę, o której mowa w ust. 1, osoba eksploatująca może ustanowić fundusz ograniczenia odpowiedzialności. Do postępowania w sprawie ustanowienia funduszu i jego podziału stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu morskiego o ograniczeniu odpowiedzialności za roszczenia morskie, z zastrzeżeniem ust. 3–5.

3. W sprawach dotyczących ustanowienia funduszu i jego podziału właściwy jest Sąd Okręgowy w Warszawie.

4. Wniosek o wszczęcie postępowania w sprawie ustanowienia funduszu i jego podziału powinien odpowiadać ogólnym warunkom wniosku o wszczęcie postępowania, a ponadto zawierać:

1) nazwę urządzenia jądrowego,

2) określenie wypadku jądrowego, z którego wynikają roszczenia, i informacje o postępowaniach zmierzających do ustalenia przebiegu tego wypadku,

3) określenie rodzaju roszczeń i wierzycieli, na których zaspokojenie fundusz ma być przekazany, a także informację o znanych wnioskodawcy roszczeniach już dochodzonych przed sądem,

4) oświadczenie o gotowości ustanowienia funduszu, uzasadnienie jego wysokości, a także określenie sposobu jego ustanowienia.

5. Do wniosku należy dołączyć dokumenty obejmujące dane wpływające na wysokość funduszu.

2. Jeżeli w okresie 5 lat od dnia wypadku jądrowego roszczenia z tytułu szkody na osobie dochodzono od osoby eksploatującej nie przewyższają łącznie kwoty zabezpieczenia przeznaczonego wyłącznie na zaspokojenie takich roszczeń, pozostała część zabezpieczenia będzie przeznaczona na zaspokojenie roszczeń z tytułu szkody w mieniu lub w środowisku, a także roszczeń z tytułu szkody na osobie, dochodzonych przed upływem 10 lat od dnia wypadku jądrowego.

3. Skarb Państwa gwarantuje wypłatę odszkodowania z tytułu szkody jądrowej na osobie w zakresie, w jakim nie mogła być zaspokojona z zabezpieczenia finansowego, o którym mowa w ust. 1 i 2.

4. Minister właściwy do spraw finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia, sposób zabezpieczenia finansowego, o którym mowa w ust. 1, uwzględniając wysokość, rodzaj i warunki tego zabezpieczenia.

2. W przypadku, o którym mowa w ust. 1, osoba dająca zabezpieczenie może skorzystać z ograniczenia odpowiedzialności oraz innych środków obrony przysługujących osobie eksploatującej.

2. Roszczenie o naprawienie szkody jądrowej w mieniu lub w środowisku przedawnia się z upływem trzech lat od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się lub powinien był się dowiedzieć o szkodzie i osobie odpowiedzialnej. Jednakże roszczenie wygasa z upływem dziesięciu lat od dnia wypadku jądrowego.

3. Roszczenie o naprawienie szkody w środowisku przysługuje ministrowi właściwemu do spraw środowiska.

2. W sprawach postępowania w zakresie odszkodowań stosuje się przepisy Kodeksu postępowania cywilnego.

3. W przypadku gdy szkoda jądrowa powstała w wyniku wypadku jądrowego poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, właściwość sądów do rozpatrywania pozwów w sprawach odszkodowań za szkody jądrowe określa Konwencja wiedeńska o odpowiedzialności cywilnej za szkodę jądrową, sporządzona w Wiedniu dnia 21 maja 1963 r. (Dz. U. z 1990 r. Nr 63, poz. 370 i 371).

2. W sprawach odszkodowań, w zakresie nieuregulowanym w niniejszym rozdziale, stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego.

2. [1] Prezesa Agencji powołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw środowiska. Prezesa Agencji odwołuje Prezes Rady Ministrów.

3. Minister właściwy do spraw środowiska [2], na wniosek Prezesa Agencji, powołuje i odwołuje wiceprezesów Agencji.

4. [3] Minister właściwy do spraw środowiska sprawuje nadzór nad Prezesem Agencji.

1) przygotowywanie projektów dokumentów dotyczących polityki państwa w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej uwzględniających program rozwoju energetyki jądrowej i zagrożenia wewnętrzne i zewnętrzne,

2) sprawowanie nadzoru nad działalnością powodującą lub mogącą powodować narażenie ludzi i środowiska na promieniowanie jonizujące oraz przeprowadzanie kontroli w tym zakresie, w tym wydawanie decyzji w sprawach zezwoleń i uprawnień oraz innych decyzji przewidzianych w ustawie,

3) wydawanie zaleceń technicznych i organizacyjnych w sprawach bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej,

4) wykonywanie zadań związanych z oceną sytuacji radiacyjnej kraju w warunkach normalnych i w sytuacji zdarzeń radiacyjnych oraz przekazywanie właściwym organom i ludności informacji o tej sytuacji,

5) wykonywanie zadań wynikających z zobowiązań Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie prowadzenia ewidencji i kontroli materiałów jądrowych, ochrony fizycznej materiałów i obiektów jądrowych, szczególnej kontroli obrotu z zagranicą towarami i technologiami jądrowymi oraz innych zobowiązań wynikających z umów międzynarodowych dotyczących bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej,

6) prowadzenie działań związanych z informacją społeczną, edukacją i popularyzacją oraz informacją naukowo-techniczną i prawną w zakresie atomistyki, w tym przekazywanie ludności informacji na temat promieniowania jonizującego i jego oddziaływania na zdrowie człowieka i na środowisko oraz o możliwych do zastosowania środkach w przypadku zdarzeń radiacyjnych,

7) współdziałanie z organami administracji rządowej i samorządowej w sprawach związanych z bezpieczeństwem jądrowym i ochroną radiologiczną oraz w sprawach badań naukowych w dziedzinie atomistyki,

8) wykonywanie zadań związanych z obronnością i obroną cywilną kraju oraz ochroną informacji niejawnych, wynikających z odrębnych przepisów,

9) przygotowywanie opinii do projektów działań technicznych związanych z pokojowym wykorzystywaniem energii atomowej na potrzeby organów administracji rządowej i samorządowej,

10) współpraca z właściwymi jednostkami innych państw i organizacjami międzynarodowymi w zakresie objętym ustawą,

11) opracowywanie projektów aktów prawnych w zakresie objętym ustawą i uzgadnianie ich w trybie określonym w regulaminie prac Rady Ministrów,

12) opiniowanie projektów aktów prawnych opracowywanych przez uprawnione organy,

13) przedstawianie Prezesowi Rady Ministrów corocznych sprawozdań ze swojej działalności oraz ocen stanu bezpieczeństwa i ochrony radiologicznej kraju.

2. Przy Agencji działa Rada do Spraw Atomistyki, zwana dalej „Radą”, jako organ doradczy i opiniodawczy Prezesa Agencji.

3. Prezes Rady Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, skład Rady oraz zakres i tryb jej działania, ustalając regulamin pracy i liczbę jej członków.

4. Prezes Rady Ministrów, na wniosek Prezesa Agencji, powołuje i odwołuje Przewodniczącego Rady.

5. Członków Rady powołuje i odwołuje Prezes Agencji.

2. Szczegółową organizację oraz tryb pracy Agencji i zakres zadań jej komórek organizacyjnych określa regulamin organizacyjny nadany, w drodze zarządzenia, przez Prezesa Agencji.

2. Zakład może również wykonywać działalność w zakresie postępowania z odpadami niebezpiecznymi, o których mowa w przepisach dotyczących odpadów, oraz inną działalność określoną w statucie, o którym mowa w art. 121.

2. Organy państwowe mogą podejmować decyzje w zakresie działalności Zakładu tylko w przypadkach przewidzianych ustawą.

2. Minister właściwy do spraw gospodarki przeprowadza kontrolę i dokonuje corocznej oceny działalności Zakładu, którą przedstawia Prezesowi Rady Ministrów do dnia 30 marca roku następnego.

3. Minister właściwy do spraw gospodarki może powołać komisję w celu zbadania gospodarki Zakładu i sformułowania wniosków wynikających z oceny tej gospodarki.

4. Na podstawie wniosków komisji minister właściwy do spraw gospodarki może zobowiązać dyrektora Zakładu do poprawy gospodarki Zakładu lub przedstawienia programu naprawczego i jego realizacji. Program ten podlega zatwierdzeniu przez ministra właściwego do spraw gospodarki.

5. Minister właściwy do spraw gospodarki w razie stwierdzenia, że decyzja dyrektora Zakładu jest sprzeczna z prawem, wstrzymuje jej wykonanie i zobowiązuje dyrektora do jej zmiany lub uchylenia.

6. Dyrektorowi Zakładu przysługuje prawo wniesienia sprzeciwu w stosunku do decyzji podjętych przez ministra właściwego do spraw gospodarki, na zasadach i w trybie określonych w przepisach o przedsiębiorstwach państwowych.

2. Dyrektora Zakładu powołuje i odwołuje minister właściwy do spraw gospodarki.

3. Dyrektor może powoływać i odwoływać zastępców dyrektora oraz pełnomocników Zakładu, którzy działają samodzielnie w granicach ich umocowania.

4. Udzielenie pełnomocnictwa wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności.

5. Udzielenie i odwołanie pełnomocnictwa podlega ujawnieniu w rejestrze przedsiębiorstw państwowych, z wyłączeniem pełnomocnictwa do dokonywania poszczególnych czynności oraz pełnomocnictw procesowych.

6. W Zakładzie nie działają organy samorządu załogi przedsiębiorstwa.

2. Zakład z tytułu wykonywania działalności pobiera opłaty.

3. Do sprzedaży przez Zakład środków trwałych lub zorganizowanych części mienia i gospodarowania nimi stosuje się przepisy obowiązujące przedsiębiorstwa państwowe.

4. Środki trwałe nie mogą służyć do zaspokojenia zobowiązań pieniężnych Zakładu.

2. Wysokość dotacji określa ustawa budżetowa na wniosek ministra właściwego do spraw gospodarki.

3. Dyrektor Zakładu przedstawia ministrowi właściwemu do spraw gospodarki rozliczenie z otrzymanej dotacji, zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 120 ust. 2.

2. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, sposób rozliczania dotacji, o której mowa w art. 119 ust. 1, w tym rodzaje dokumentów i danych, jakie powinny być uwzględnione przy rozliczaniu dotacji, sposób ustalania opłat, o których mowa w art. 118 ust. 2, uwzględniając czynniki, jakie należy brać pod uwagę przy ustalaniu opłat, tryb i termin podawania informacji o opłatach do publicznej wiadomości oraz sposób prowadzenia gospodarki finansowej Zakładu, w tym kontroli sprawozdań finansowych i wyboru biegłych do ich badania, oraz organ właściwy do zatwierdzania rocznych sprawozdań finansowych Zakładu, tryb zbywania składników majątkowych, sposób finansowania wynagrodzeń i inwestycji, a także tryb podejmowania decyzji w sprawach finansowych.

2. Statut może przewidywać powołanie organów doradczych i opiniodawczych dyrektora Zakładu.

3. Statut nadaje Zakładowi, w drodze zarządzenia, minister właściwy do spraw gospodarki.

1) bez wymaganego zezwolenia lub wbrew jego warunkom podejmuje działalność określoną w art. 4 ust. 1 albo dokonuje przywozu lub wywozu, o którym mowa w art. 62 ust. 1, albo zatrudnia pracowników bez uprawnień, kwalifikacji lub umiejętności określonych w przepisach ustawy,

2) będąc odpowiedzialnym za bezpieczeństwo jądrowe i ochronę radiologiczną, dopuszcza do narażenia pracownika lub innej osoby z naruszeniem przepisów art. 14 ust. 1 w związku z art. 25 pkt 1 oraz art. 19 ust. 1 i art. 20 ust. 1–3,

3) nie dopełnia obowiązków w zakresie bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej przy pracy z materiałami jądrowymi, źródłami promieniowania jonizującego, odpadami promieniotwórczymi i wypalonym paliwem jądrowym oraz przy ich przygotowaniu do transportu i składowaniu,

4) utracił lub pozostawił bez właściwego zabezpieczenia powierzony mu materiał jądrowy, źródło promieniowania jonizującego albo odpady promieniotwórcze lub wypalone paliwo jądrowe,

5) nie dopełnia obowiązku kontroli dozymetrycznej lub prowadzenia ewidencji materiałów jądrowych, źródeł promieniowania jonizującego, odpadów promieniotwórczych i wypalonego paliwa jądrowego,

6) uniemożliwia lub utrudnia przeprowadzenie czynności kontrolnych w zakresie bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej albo nie udziela informacji lub udziela informacji nieprawdziwej albo zataja prawdę w zakresie bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej

– wymierza się karę pieniężną w wysokości nieprzekraczającej pięciokrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w okresie trzech kwartałów roku poprzedzającego popełnienie czynu, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, Nr 22, poz. 270, Nr 60, poz. 703, Nr 70, poz. 816, Nr 104, poz. 1104, Nr 117, poz. 1228 i Nr 122, poz. 1324).

2. Pracownikowi zatrudnionemu w obiekcie jądrowym, który nie zawiadamia przełożonego lub organu dozoru jądrowego o zdarzeniu lub stanie mogącym sprowadzić zagrożenie dla bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej, wymierza się karę pieniężną w wysokości nieprzekraczającej dwukrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, o którym mowa w ust. 1.

1) Główny Inspektor Dozoru Jądrowego – jeżeli organem właściwym do wydania zezwolenia albo przyjęcia zgłoszenia jest Prezes Agencji,

2) wojewódzki inspektor sanitarny lub wojskowy inspektor sanitarny – jeżeli organy te są właściwe do wydania zezwolenia.

2. Decyzji, o której mowa w ust. 1, nadaje się rygor natychmiastowej wykonalności.

2. Kary pieniężnej nie pobiera się po upływie 5 lat od dnia wydania ostatecznej decyzji o nałożeniu kary.

2. Środki uzyskane z tytułu kar pieniężnych są przychodami budżetu państwa.

1) nakazu czasowego przesiedlenia,

2) nakazu pozostawania w pomieszczeniach zamkniętych,

3) zakazu wypasu bydła na skażonym terenie lub zakazu karmienia zwierząt hodowlanych skażoną paszą

– podlega karze grzywny lub aresztu.

2. Zezwolenia wydane na podstawie ustawy, o której mowa w art. 138, zachowują ważność do upływu terminu określonego w zezwoleniu.

3. Uprawnienia uzyskane na podstawie art. 33 ust. 3 pkt 1 oraz ust. 4 ustawy, o której mowa w art. 138, zachowują ważność do upływu terminu określonego w uprawnieniu.

4. Zezwolenia związane z nabywaniem i stosowaniem substancji promieniotwórczych, wydane na podstawie przepisów obowiązujących przed dniem wejścia w życie ustawy, o której mowa w art. 138, w szczególności na podstawie przepisów:

1) rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 czerwca 1968 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy stosowaniu promieniowania jonizującego (Dz. U. Nr 20, poz. 122),

2) uchwały nr 266/64 Rady Ministrów z dnia 29 sierpnia 1964 r. w sprawie użytkowania substancji promieniotwórczych,

3) zarządzenia nr 23/70 Pełnomocnika Rządu do Spraw Wykorzystania Energii Jądrowej z dnia 21 lipca 1970 r. w sprawie nabywania i stosowania substancji promieniotwórczych

– zachowują ważność do czasu zastąpienia ich zezwoleniami wydanymi na podstawie ustawy, jednak nie dłużej niż przez 24 miesiące od dnia jej wejścia w życie.

5. Krajowe Składowisko Odpadów Promieniotwórczych w Różanie, określone w przepisach wydanych na podstawie ustawy, o której mowa w art. 138, uznaje się za Krajowe Składowisko Odpadów Promieniotwórczych w rozumieniu ustawy.

6. Postępowania wszczęte przed dniem wejścia w życie ustawy toczą się do chwili ich zakończenia zgodnie z przepisami dotychczasowymi.

„3) państwowego przedsiębiorstwa użyteczności publicznej „Zakład Unieszkodliwiania Odpadów Promieniotwórczych».”

1) w art. 9 w ust. 3 skreśla się wyrazy „Państwowej Agencji Atomistyki,”

2) w art. 33a po pkt 3 dodaje się pkt 3a w brzmieniu:

„3a) Państwową Agencję Atomistyki,”.

1) rozdziału 13 i art. 136, które wchodzą w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia,

2) art. 21 ust. 2 i art. 27 ust. 2, które wchodzą w życie po upływie 24 miesięcy od dnia ogłoszenia.