Jak skrócić okres wypowiedzenia

Okres wypowiedzenia ma zapewnić pracownikowi łatwiejsze przystosowanie się do nowej sytuacji, a mianowicie oswojenie z faktem utraty pracy i koniecznością poszukiwania nowego zatrudnienia. O ile czasu na adaptację do nowych okoliczności potrzebuje pracownik, o tyle często pracodawcy zależy na przyspieszeniu daty rozwiązania stosunku pracy. Taką możliwość zapewnia mu kodeks pracy, oferując instytucję, zwaną skróceniem okresu wypowiedzenia.

Zgodnie z art. 36 k.p. skrócenie tego okresu może znaleźć zastosowanie wyłącznie do umów o pracę na czas nieokreślony. W przypadku tych umów okres wypowiedzenia uzależniony jest od okresu zatrudnienia pracownika u danego pracodawcy i wynosi odpowiednio: 2 tygodnie (jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy), 1 miesiąc (jeśli pracownik pracował u danego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy) bądź 3 miesiące (w sytuacji gdy pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata). Oznacza to, że pracodawca nie ma możliwości, by tym sposobem przyspieszyć datę rozwiązania umowy zawartej na okres próbny czy na czas określony. Skrócenie okresu wypowiedzenia może nastąpić w drodze jednostronnej decyzji pracodawcy bądź w wyniku zawartego z pracownikiem porozumienia.

WAŻNE

WAŻNE

Strony mogą po dokonaniu wypowiedzenia umowy o pracę przez jedną z nich ustalić wcześniejszy termin jej rozwiązania. Wynika z tego, że strony, już po dokonanym wypowiedzeniu, mogą zawrzeć porozumienie, mocą którego okres wypowiedzenia zakończy się szybciej, niż przewidywałyby to przepisy. W drodze takiego porozumienia okres wypowiedzenia może być przez strony dowolnie skracany (przykład 1).

Jeżeli pracodawca skrócił okres wypowiedzenia bez zgody pracownika, to i tak, zgodnie z art. 49 k.p., umowa o pracę rozwiąże się dopiero z upływem okresu wypowiedzenia przewidzianego przez prawo pracy, a więc w powyższym przypadku po 3 miesiącach. Pracownik ma prawo żądać od pracodawcy wynagrodzenia za samowolnie skrócony przez niego okres wypowiedzenia.

Trzeba podkreślić, że zawarcie porozumienia co do skrócenia okresu wypowiedzenia nie zmienia trybu rozwiązania umowy o pracę. Oznacza to, że umowa o pracę zostanie rozwiązana i tak za wypowiedzeniem, tyle że po upływie jego skróconego okresu. W wypadku wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę, ustalenie przez strony wcześniejszego terminu rozwiązania umowy o pracę nie pozbawia pracownika roszczeń wynikających z art. 45 kodeksu pracy (uchwała SN z 24 grudnia 1994 r., I PZP 57/93, OSNC 1994/7-8/144). Innymi słowy, jeżeli umowę o pracę rozwiązuje za wypowiedzeniem sam pracodawca, i to o­n zwraca się później do pracownika z propozycją zawarcia porozumienia co do skrócenia okresu wypowiedzenia, to pracownik nadal zachowuje prawo do tego, by przed sądem pracy kwestionować dokonane przez pracodawcę wypowiedzenie. W takim bowiem przypadku nie dochodzi do rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron (przykład 2).

Pracownikowi nadal przysługuje prawo do kwestionowania dokonanego przez pracodawcę wypowiedzenia na drodze sądowej. Może więc o­na, według swojego wyboru, złożyć w sądzie pracy pozew o uznanie wypowiedzenia za bezskuteczne (jeśli umowa ciągle trwa), albo pozew o przywrócenie do pracy bądź o odszkodowanie (jeśli umowa uległa już rozwiązaniu).

W pewnych przypadkach sam pracodawca ma prawo skrócić okres wypowiedzenia umowy o pracę na czas nieokreślony. Możliwość skrócenia okresu wypowiedzenia mocą decyzji pracodawcy uzależniona jest od spełnienia następujących warunków.

Po pierwsze, pracodawca może skorzystać z możliwości jednostronnego skrócenia okresu wypowiedzenia tylko wówczas, gdy wypowiada o­n pracownikowi umowę o pracę z powodu ogłoszenia jego upadłości lub likwidacji albo z innych przyczyn niedotyczących pracowników, a więc tych, o których mowa w ustawie z dnia 13 marca 2003 r. (przykład 3).

Po drugie, dotyczy to wyłącznie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony, z zastrzeżeniem, że okres wypowiedzenia może zostać przez niego skrócony co najwyżej do 1 miesiąca. Oznacza to, że możliwość przyspieszenia daty rozwiązania umowy o pracę dotyczy tylko tych umów na czas nieokreślony, których okres wypowiedzenia wynosi 3 miesiące. Tym samym, pracodawca może mocą własnej decyzji skrócić okres wypowiedzenia tylko temu pracownikowi, który jest u niego zatrudniony co najmniej 3 lata.

Jeśli zachodzą wyżej opisane warunki, pracodawca jest uprawniony do tego, by jednostronnie, bez uprzedniego porozumienia z pracownikiem, skrócić okres wypowiedzenia. Oświadczenie woli pracodawcy o skróceniu okresu wypowiedzenia może być złożone tylko łącznie z wręczeniem pracownikowi pisma wypowiadającego umowę o pracę, a nie w okresie późniejszym (wyrok SN z 19 grudnia 1990 r., I PR 391/90, OSNC z 1992 r. nr 11, poz. 206). Pracownik już w momencie wypowiedzenia umowy o pracę powinien być wyraźnie poinformowany o tym, że pracodawca skraca okres dokonanego wypowiedzenia.

W sytuacji gdy o szybszym rozstaniu z pracownikiem zadecydował sam pracodawca, umowa o pracę ulegnie rozwiązaniu z upływem skróconego okresu wypowiedzenia. Wcześniejsze rozwiązanie stosunku pracy nie jest zwykle korzystne dla pracownika. W związku z tym kodeks przewiduje, iż pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za pozostałą część okresu wypowiedzenia.

PRZYKŁAD 1

PRZYKŁAD 2

PRZYKŁAD 3