Należy niszczyć zbędne zapisy podsłuchów przed skierowaniem oskarżenia

"Cieszymy się, że nasze wątpliwości zostały rozwiane przez prokuratora generalnego, bo nie ma potrzeby, aby po wniesieniu aktu oskarżenia strony zapoznawały się z materiałami uzyskanymi w trakcie podsłuchu, które nie mają żadnego znaczenia dla sprawy" - powiedział PAP wiceprezes zarządu Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka Adam Bodnar.

Uchwalona podczas mijającej kadencji Sejmu ustawa zwiększająca kontrolę nad podsłuchami i nowelizująca m.in. Kodeks postępowania karnego weszła w życie w połowie czerwca. Zaostrzone zostały kryteria pozwalające na wydanie zgody na stosowanie podsłuchów. Na mocy wprowadzonych przepisów m.in. "po zakończeniu postępowania przygotowawczego prokurator wnosi o zarządzenie zniszczenia utrwalonych zapisów w części, w jakiej nie mają znaczenia dla postępowania karnego, w którym zarządzono kontrolę i utrwalanie rozmów telefonicznych". Decyzję w tej sprawie podejmuje sąd.

Fundacja Helsińska w piśmie skierowanym w sierpniu do prokuratora generalnego zwróciła jednak uwagę, iż przyjęty zapis nie jest jednoznaczny. "Wątpliwości fundacji budzi znaczenie użytego w przepisie sformułowania +po zakończeniu postępowania przygotowawczego+. Należy podkreślić, że określenie to pojawiło się dopiero w wyniku nowelizacji i nie było wcześniej formułowane w kodeksie przez ustawodawcę" - wskazywał Bodnar.

"Podzielam pogląd, że sformułowanie dotyczące momentu, w którym prokurator składa wniosek do sądu o zarządzenie zniszczenia utrwalonych zapisów w części, w jakiej nie mają znaczenia dla postępowania karnego, może budzić wątpliwości" - napisał w odpowiedzi zamieszczonej na stronach fundacji prokurator generalny Andrzej Seremet.

Seremet zaznaczył, że po podjęciu przez prokuratora decyzji o skierowaniu aktu oskarżenia do sądu, za zakończenie postępowania należy uważać datę wydania postanowienia o zamknięciu śledztwa, a nie dopiero wniesienie aktu oskarżenia. "Musimy bowiem mieć na uwadze fakt, że po wniesieniu aktu oskarżenia do sądu, prokurator przestaje być gospodarzem postępowania karnego" - napisał Seremet.

Prokurator generalny dodał, że w przypadku postępowania, które zostało umorzone przez prokuraturę, momentem jego zakończenia jest data, z jaką postanowienie o umorzeniu stało się prawomocne.

Jednocześnie Seremet - odpowiadając fundacji - wskazał, że wprowadzone w czerwcu przepisy ustawy mają zastosowanie jedynie do postępowań przygotowawczych zakończonych po 11 czerwca 2011 r., czyli po wejściu w życie ustawy. Zdaniem Bodnara oznacza to, że nowelizacja nie rozwiązała całego problemu zgromadzonych materiałów z podsłuchów, bo według stanowiska PG nie odnosi się do śledztw zakończonych przed zmianami w prawie.

"Przepisy nie mogą obowiązywać wstecz, jeśli miałyby być szkodliwe dla obywatela; w tym przypadku chodzi jednak o ochronę praw obywatelskich" - zaznaczył Bodnar. Dodał, że HFPC nadal czeka na interpretację tych kwestii ze strony Ministerstwa Sprawiedliwości.

W myśl przepisów zmienionych obowiązującą od czerwca nowelizacją prokurator generalny ma także m.in. przedstawiać Sejmowi i Senatowi coroczną, jawną informację o liczbie wnioskowanych i zastosowanych technik operacyjnych. Informacja ta zawiera też dane o efektach sądowego i prokuratorskiego nadzoru nad tymi czynnościami.

Z pierwszej takiej informacji przedstawionej parlamentowi w czerwcu wynikało, że w zeszłym roku policja i inne uprawnione służby wystąpiły o zarządzenie kontroli operacyjnej łącznie wobec 6723 osób. Wobec 6453 osób sąd zarządził kontrolę i utrwalanie rozmów lub kontrolę operacyjną. Odmówił tego wobec około 1 procenta osób - 52. Wobec 218 osób zgody na wnioski o kontrolę operacyjną nie wyraził prokurator.