Ile urlopu musi wykorzystać pracownik, żeby dostać wczasy pod gruszą? Pracodawcy odmawiają wypłaty, a nie mają do tego prawa.

• Zasady wypłaty świadczeń określa regulamin
• Jedynym kryterium przyznania wczasów pod gruszą jest kryterium socjalne

Zasady wypłaty świadczeń określa regulamin

Choć podstawowe regulacje dotyczące zasad funkcjonowania zakładowego funduszu świadczeń socjalnych mają rangę ustawową, to jednak szczegółowe zasady jego funkcjonowania obowiązujące w danym zakładzie pracy należy określić w przepisach wewnątrzzakładowych, czyli regulaminie ZFŚS. Jest to rozwiązanie korzystne, bo pozwala na dostosowanie regulacji do potrzeb i możliwości zakładu pracy. Jednocześnie jednak pracodawcy niestety często zapominają o tym, że nie mają w tym zakresie całkowitej dowolności i tworząc regulamin ZFŚS mogą poruszać się jedynie w granicach dopuszczonych przez ustawodawcę. W konsekwencji zdarza się, że regulaminy zawierają zapisy działające na niekorzyść pracowników, które przewidują zasady przyznawania świadczeń sprzeczne z obowiązującymi przepisami. Jednym z najczęściej spotykanych jest zapis, który uzależnia przyznanie świadczenia nazywanego potocznie wczasami pod gruszą od wykorzystania określonej ilości dni urlopu wypoczynkowego lub od czasu trwania wypoczynku (z uwzględnieniem weekendów i świąt).

Jedynym kryterium przyznania wczasów pod gruszą jest kryterium socjalne

Przepisy nie upoważniają pracodawcy do wprowadzania tego rodzaju ograniczeń. Jedynym kryterium dopuszczonym przez ustawodawcę, które może mieć wpływ na to, czy dana osoba znajdująca się w kręgu uprawnionych do korzystania ze środków ZFŚS, jest kryterium socjalne. Składa się na nie sytuacja życiowa, rodzinna i materialna pracownika. 
Sytuacja rodzinna – ma związek z członkami rodziny pracownika, np. liczbą i wiekiem dzieci, pozostawaniem w związku małżeńskim, posiadaniem na utrzymaniu innych członków rodziny, np. rodziców.
Sytuacja materialna – to wypadkowa dochodów i posiadanego majątku pracownika i jego najbliższych.
Sytuacja życiowa – to ogół okoliczności składających się na położenie pracownika, uwzględniający dodatkowe kryteria, takie jak choroby, niepełnosprawność.
Oznacza to, że nie ma podstaw do tego, aby pracodawca wprowadzał do obowiązującego w zakładzie pracy regulaminu zapisy, które będą uzależniały wypłatę uprawnionej osobie świadczenia od jakichkolwiek innych kryteriów, w tym np. wykorzystania określonej ilości urlopu wypoczynkowego czy tego, jak długo będzie trwał wypoczynek. Jeśli pracodawca wprowadzi takie zapisy, to jako sprzeczne z ustawą z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, będzie należało uznać je za nieobowiązujące. W konsekwencji każdy pracownik (osoba uprawniona), który spełni kryterium socjalne, będzie miał prawo do otrzymania tego świadczenia i będzie mógł złożyć wniosek o jego wypłatę.