Kodeks pracy, Urlop wypoczynkowy

Czterodniowy tydzień pracy czy każda dniówka skrócona o godzinę? Ocena pracowników jest jednoznaczna. Różnica jest tak ogromna, że nie ma już wątpliwości: pracownicy, którzy wolą opcję czterodniowego tygodnia pracy zamiast wariantu pięciu dniówek, z których każda jest o godzinę krótsza, są w zdecydowanej przewadze!

Wszystko zależy od tempa analiz i prac nad nowymi zapisami w kodeksie pracy dotyczącymi czasu pracy. Resort potwierdził, że rewolucyjne zmiany dotyczące czasu pracy nastąpią w trakcie trwania tej kadencji rządu, zaś rozważane są dwie opcje, z których jedna stanie się prawem - dni pracy od poniedziałku do piątku krótsze o godzinę w porównaniu z obecnymi lub po prostu czterodniowy tydzień pracy.

Projektowane zmiany Kodeksu pracy zakładają, że do stażu pracy będą zaliczane okresy wykonywania pracy m.in. w ramach umowy zlecenia i działalności gospodarczej. Do stażu pracy mają być zaliczane również umowy o świadczenie usług przez uczniów szkół ponadpodstawowych lub studentów do ukończenia 26 lat.

Co trzeba wiedzieć o urlopie na żądanie? Kiedy przysługuje? Jak skutecznie zgłosić taki urlop? Czy pracodawca może odmówić takiego urlopu? Jakie są wytyczne Państwowej Inspekcji Pracy? A co wynika z orzecznictwa Sądu Najwyższego?

Jakie są konsekwencje nieprzekazania pracownikom informacji w sprawie niewypłacania świadczenia urlopowego w 2024 r.?

Majówka w tym roku jest wyjątkowo długa, przy 3 dniach urlopu można odpoczywać aż przez 9 dni. Wiele pracowników wzięło wolne min. w dniu 2 maja. Czy pracodawca może odwołać pracownika z majówki? Zatem czy pracodawca może odwołać pracownika z urlopu wypoczynkowego? Kto pokrywa koszty i czy pracownik może się nie zgodzić?

O mobbingu mówi i pisze się wiele. Ale nie każdy wie, czym mobbing faktycznie jest i jak odróżnić mobbing od dyskryminacji, molestowania czy stalkingu, a także jednorazowego naruszenia dóbr osobistych. Mobberami wobec pracownika mogą być pracodawca lub inni pracownicy, w tym jego przełożeni, choć również przełożony może doznawać mobbingu ze strony podwładnych. Jaka ochrona przysługuje pracownikowi w razie mobbingu i jak powinien zachować się pracodawca? Wyjaśniamy te kwestie.

Niespełna 50 lat temu uchwalono Kodeks Pracy. To niezwykle ważny akt prawny, który reguluje prawa i obowiązki pracowników oraz pracodawców. Kodeks był wielokrotnie nowelizowany, ponieważ realia życia społeczno-gospodarczego ciągle się zmieniają. Aktualny rynek pracy nie jest już tym samym rynkiem pracy co 10 czy 20 lat temu, a tym tym bardziej 50! Jednak na ten moment nie będzie rewolucyjnych zmian w KP, ponieważ rząd postanowił znieść funkcjonowanie Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Pracy. Szkoda, tym bardziej, że powołano nowe Komisje: Komisja Kodyfikacyjna Prawa Cywilnego (KKPC), Komisja Kodyfikacyjna Prawa Karnego (KKPK), Komisje, tj: Kodyfikacyjna Prawa Rodzinnego oraz Komisja Kodyfikacyjna Ustroju Sądownictwa i Prokuratury.

Opiekunowie i opiekunki pracujący w żłobkach otrzymają przywilej w postaci 10 dni dodatkowego urlopu wypoczynkowego rocznie. Po 25 latach pracy. Ale wcześniej - za każde 5 lat wymiar rocznego urlopu będzie zwiększany o 2 dni.

Nowe przepisy w kodeksie pracy mają wyeliminować (albo ograniczyć) kontakt pracowników z takimi substancjami jak toluen, styren, etoksyetanol, nitrobenzen, tlenek węgla, bisfenol A, estry kwasu ftalowego czy metale – ołów, kadm, rtęć i ich związki. To tzw. substancje reprotoksyczne.

Pracownicy mają zwykle prawo do 20 dni lub 26 dni urlopu wypoczynkowego, w zależności od ogólnego stażu pracy. Jednak niektórym pracownikom przysługuje urlop wypoczynkowy w powiększonym wymiarze.

Pracodawcy muszą eliminować z miejsca pracy i procesów pracowniczych toluen, styren, etoksyetanol, nitrobenzen, tlenek węgla, bisfenol A, estry kwasu ftalowego czy metale – ołów, kadm, rtęć i ich związki. Będą prowadzili odpowiednie zapisy w rejestrach dotyczących tych substancji.

Taki przywilej zostanie przyznany osobom zatrudnionym na stanowisku opiekunki/opiekuna w żłobku. Dotyczy to np. pielęgniarki, położnej, opiekunki dziecięcej, nauczyciela wychowania przedszkolnego, nauczyciela edukacji wczesnoszkolnej bądź pedagoga opiekuńczo-wychowawczego. Zmiany zapowiedziała szefowa ministerstwa rodziny. Ministerstwo to jak i cały rząd chcą dać prestiż niedocenianemu obecnie zawodowi.

Spór – bo rzadko racjonalna dyskusja – o czterodniowy tydzień pracy w Polsce trwa w najlepsze. Przeciwnicy krótszego tygodnia pracy nie odrobili jednak lekcji z historii: sięgają po te same, często demagogiczne, argumenty co pół wieku temu oponenci wolnych wszystkich sobót. Tymczasem prawda jest dla nich brutalna: to trwały trend, a walka z nim to nic innego jak syndrom zawracania kijem Wisły…

O terminie udzielenia pracownikowi urlopu decyduje pracodawca, jednak robiąc to, ma obowiązek brać pod uwagę wnioski pracowników. Istnieją jednak przypadki, gdy ogólne zasady udzielania urlopów doznają ograniczeń, a termin ich wykorzystania zależy tylko od woli jednej ze stron umowy o pracę.

Podstawowe wymiaru urlopu wypoczynkowego przysługującego pracownikom to 20 i 26 dni. Dobrze planując pracownik może jednak w 2024 r. odpoczywać znacznie dłużej. I to nie korzystając z innego rodzaju zwolnień.

W marcu 2024 r. pracownicy będą musieli przepracować 168 godzin. Jednak na przełomie marca i kwietnia będą mieli szansę na przedłużenie wypoczynku.

Najczęstszy wariant czasu pracy, to pięciodniowy tydzień pracy z wolną sobotą i niedzielą. W takim wariancie pracownikom należy się dodatkowy dzień wolny od pracy tylko za święta wypadające w soboty. Z tego powodu (co do zasady) pracodawca nie ma obowiązku dawać pracownikom dodatkowego dnia wolnego od pracy za święta wypadające w niedziele – np. w niedzielę 31 marca (Wielkanoc), czy 19 maja (Zielone Świątki) 2024 roku. Ale nie dotyczy to tych wyjątkowych przypadków, w których praca jest świadczona w niedziele i święta zgodnie z art. 151(10) Kodeksu pracy. Bo w takich przypadkach pracodawca ma obowiązek zapewnić (wyznaczyć) pracownikom inny dzień wolny od pracy.

Urlop wypoczynkowy udzielany jest zazwyczaj na wniosek pracownika. Przepisy Kodeksu pracy przewidują jednak sytuację, kiedy pracodawca może wysłać pracownika na urlop wypoczynkowy pomimo, iż pracownik nie wystąpił z wnioskiem o urlop. Pracownik musi wtedy wykorzystać urlop wypoczynkowy. Jest to możliwe w przypadku rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem.

Prawo do urlopu wypoczynkowego jest jednym z podstawowych praw pracowniczych. Wymiar urlopu zależy od ogólnego stażu pracy pracownika. Zdarzają się jednak sytuacje, gdy mimo zatrudnienia pracownik nie nabędzie prawa do urlopu wypoczynkowego. Jak to jest możliwe?

W razie niewykorzystania należnego urlopu wypoczynkowego w całości lub w części z powodu rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy pracownikowi przysługuje ekwiwalent pieniężny. Podstawą do obliczenia ekwiwalentu jest wynagrodzenie pracownika oraz inne świadczenia ze stosunku pracy.

Nikt nie kontroluje czy pracownik faktycznie potrzebuje wolnego z powodu zdarzenia, które kwalifikuje się jako działanie wyższe. W konsekwencji wielu pracowników nowe uprawnienie traktuje jako dodatkowe dwa dni urlopu, tyle że płatne w 50 proc. Inni zaś biorą i cieszą się, że nie muszą płacić za lewe zwolnienie lekarskie, co robili wcześniej.

Termin wykorzystania urlopu wypoczynkowego przez pracownika może ulec przesunięciu. Przyczyny przesunięcia urlopu mogą leżeć zarówno po stronie pracodawcy, jak i pracownika. Niektóre z tych przyczyn obowiązkowo przesuwają termin wykorzystania urlopu wypoczynkowego, a inne jedynie mogą stanowić powód ewentualnego przesunięcia urlopu.

Pracodawcy spoza sfery budżetowej zatrudniający poniżej 50 pracowników mogą prowadzić działalność socjalną polegającą na wypłacie świadczenia urlopowego. Z wypłaty tego świadczenia pracodawcy mogą jednak zrezygnować, o czym powinni poinformować swoich pracowników.

Jak urlop wychowawczy wpływa na urlop wypoczynkowy? Czy podczas nieobecności pracownicy będącej na wychowawczym nalicza się urlop wypoczynkowy za kolejne lata? Czy zaległy urlop może się przedawnić? Ile dni urlopu wypoczynkowego przysługuje po wychowawczym?