REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Odpowiedzialność prawna architekta

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Pamela Opoczka
Adwokat Krakowskiej Izby Adwokackiej
Odpowiedzialność prawna architekta
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Architektura to nie tylko piękne budynki, ale także stojąca za tym ogromna odpowiedzialność za bezpieczeństwo ludzi oraz za środowisko, w którym one powstają. Architekci, podobnie jak wiele innych grup zawodowych, podlegają odpowiedzialności prawnej w zakresie swej działalności, o czym mowa w niniejszym artykule.

Jakie obowiązki ma architekt?

Zacząć należy od tego, że obowiązki architekta określa szczegółowo prawo budowlane (art. 20 ustawy). Należy do nich m.in.:

REKLAMA

  1. opracowanie projektu budowlanego zgodnie z wymaganiami ustaw oraz zgodnie z wydanymi decyzjami administracyjnymi i zasadami wiedzy technicznej;
  2. zapewnienie, w razie potrzeby, udziału w opracowaniu projektu budowlanego osób posiadających uprawnienia budowlane do projektowania w odpowiedniej specjalności i wzajemne skoordynowanie techniczne wykonanych przez te osoby opracowań projektowych;

Za co odpowiada architekt?

Architekt, oprócz przekazania swej budowlanej wizji, odpowiada za to, aby jego projekt był zgodny z prawem i zawierał określoną przepisami dokumentację. Jego projekt musi uwzględniać specyfikę mającej powstać budowli, zapewniając zarazem uwzględnienie zawartych w przepisach zasad bezpieczeństwa oraz zagospodarowania przestrzennego terenu, na którym ma ona powstać.

Ważne

Jeden błąd, jeśli jest na tyle poważny, może doprowadzić nawet do katastrofy budowlanej, a tym samym do powstania szkody. 

REKLAMA

Jeśli zatem realizacja wadliwego projektu doprowadzi do jej powstania, architekt odpowie na podstawie Kodeksu cywilnego z art. 415, który stanowi o tym, że „kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, zobowiązany jest do jej naprawienia”. Jest to odpowiedzialność deliktowa, nie zaś wynikająca z zawartego przez architekta kontraktu z inwestorem. Wobec inwestora, architekt może odpowiadać na zasadzie art. 471 Kodeksu cywilnego, który stanowi, że dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Inwestor musi w takiej sytuacji wykazać, że szkoda powstała wskutek działania architekta.

Należy mieć na uwadze, że architekt może także za swą działalność odpowiadać karnie, na podstawie art. 163 Kodeksu karnego, który statuuje odpowiedzialność za sprowadzenie zdarzenia niebezpiecznego. Oczywiście wymiar odpowiedzialności karnej zwiększa się jeśli następstwem takiego czynu jest śmierć człowieka lub ciężki uszczerbek na zdrowiu ludzi.

„§ 1. Kto sprowadza zdarzenie, które zagraża życiu lub zdrowiu wielu osób albo mieniu w wielkich rozmiarach, mające postać:

Dalszy ciąg materiału pod wideo
  1. pożaru,

2) zawalenia się budowli, zalewu albo obsunięcia się ziemi, skał lub śniegu, 

(…) podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10”.

Odpowiedzialność architekta może zatem, jak opisano powyżej, mieć wymiar cywilny, jak i karny. Oprócz wspomnianych rygorów, architekt może ponieść także odpowiedzialność zawodową i dyscyplinarną. Prawo budowlane (w art. 95) wprowadza pojęcie „odpowiedzialności zawodowej w budownictwie”. 

Odpowiedzialność zawodowa

Odpowiedzialności zawodowej w budownictwie podlegają osoby wykonujące samodzielne funkcje techniczne w budownictwie, które:

1 )dopuściły się występków lub wykroczeń określonych ustawą;

2) zostały ukarane w związku z wykonywaniem samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie;

3 )wskutek rażących błędów lub zaniedbań, spowodowały zagrożenie życia lub zdrowia ludzi, bezpieczeństwa mienia lub środowiska albo znaczne szkody materialne;

4) nie spełniają lub spełniają niedbale swoje obowiązki;

5) uchylają się od podjęcia nadzoru autorskiego lub wykonują niedbale obowiązki wynikające z pełnienia tego nadzoru”.

Katalog kar (art. 96 Prawa budowlanego) z tytułu odpowiedzialności zawodowej w budownictwie obejmuje:

1)upomnienie;

2) upomnienie z jednoczesnym nałożeniem obowiązku złożenia, w wyznaczonym terminie, egzaminu, o którym mowa w art. 12 ust. 3 Prawa budowlanego;

3) zakaz wykonywania samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie na okres od roku do 5 lat, połączony z obowiązkiem złożenia w wyznaczonym terminie egzaminu, o którym mowa w art. 12 ust. 3 Prawa budowlanego;

REKLAMA

O zakazie wykonywania samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie orzeka się w przypadku znacznego społecznego niebezpieczeństwa czynu. Zakaz ten może być także orzeczony wobec osoby, która uchyla się od złożenia nakazanego egzaminu lub która pomimo dwukrotnego upomnienia, ponownie dopuściła się czynu powodującego odpowiedzialność zawodową.

Prawo budowlane przewiduje także karę grzywny (ujęta w art. 93 pkt 1 ustawy) za naruszenie obowiązków zawartych w art. 5 ust. 1-2b Prawa budowlanego. W skrócie, art. 5 Prawa budowlanego przedstawia szereg zasad dotyczących projektowania. Zgodnie z nim, obiekt budowlany należy projektować i budować spełniając wymogi prawne, w tym unijne, w zakresie:

a) nośności i stateczności konstrukcji,

b) bezpieczeństwa pożarowego, bezpieczeństwa użytkowania i dostępności obiektów,

c) higieny, ochrony zdrowia i środowiska,

d) ochrony przed hałasem,

e) oszczędności energii i izolacyjności cieplnej,

f) zrównoważonego wykorzystania zasobów naturalnych;

g) zaopatrzenia w wodę i energię elektryczną;

h) usuwania ścieków, wody opadowej i odpadów;

i) możliwości dostępu do usług telekomunikacyjnych;

j) zapewnienia warunków do korzystania z obiektów użyteczności publicznej i mieszkaniowego budownictwa wielorodzinnego przez osoby niepełnosprawne, w tym osoby starsze;

k) ochrony obiektów wpisanych do rejestru zabytków oraz obiektów objętych ochroną konserwatorską;

l) odpowiedniego usytuowania obiektu na działce budowlanej;

m) poszanowania występujących w obszarze oddziaływania obiektu uzasadnionych interesów osób trzecich, w tym zapewnienia dostępu do drogi publicznej;

Projekt budowlany i powstały później w jego konsekwencji budynek musi uwzględniać wszystkie powyższe kwestie.

Ubezpieczenie OC

Architekt musi posiadać aktualne ubezpieczenie OC z tytułu szkody wyrządzonej w następstwie swego działania lub zaniechania w związku z wykonywanymi czynnościami w zakresie posiadanych uprawnień. Wysokość minimalnej sumy ubezpieczenia architekta reguluje Rozporządzenie w tym zakresie – jest to Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 grudnia 2003 r. w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej architektów oraz inżynierów budownictwa. Może oczywiście się okazać, że powstała szkoda przewyższy wysokość posiadanego przez architekta ubezpieczenia. Wymienione ubezpieczenie OC nie obejmuje np. szkód polegających na zapłacie przez projektanta kar umownych, czy wyrządzonych wskutek naruszenia przez niego praw autorskich. 

Architekci wykonujący zawód w Polsce podlegają także odpowiedzialności dyscyplinarnej na podstawie art. 41 ustawy o samorządach zawodowych architektów oraz inżynierów budownictwa.

Członek izby jest obowiązany:

1)przestrzegać przy wykonywaniu czynności zawodowych obowiązujących przepisów oraz zasad wiedzy technicznej;

2)przestrzegać zasad etyki zawodowej;

3)stosować się do uchwał organów izby;

4)regularnie opłacać składki członkowskie.

Od odpowiedzialności dyscyplinarnej wyłączone są czyny podlegające odpowiedzialności zawodowej, o których pisałam powyżej, a określone w art. 95 prawa budowlanego, oraz czyny podlegające odpowiedzialności porządkowej zgodnie z przepisami Kodeksu pracy.

Podsumowanie

Odbiorca widzi jedynie efekt końcowy pracy projektanta, jednak droga do powstania obiektu często jest długa i kręta. Na każdym jej etapie architekt musi być czujny, dokładny i świadomy swych obowiązków. 

oprac. Wioleta Matela-Marszałek
Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Źródło zewnętrzne

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Świadczenia dla osób z niepełnosprawnościami. Nie wszystkie można łączyć [Przykłady 2025]

Czy można pobierać jednocześnie różne zasiłki i dodatki? To ważne zagadnienie dla osób z niepełnosprawnościami i ich opiekunów. Postaramy się pokazać je na kilku ważnych przykładach. W rzeczywistości takich sytuacji jest znacznie więcej.

ZUS: Nadużywanie alkoholu może być przyczyną niezdolności do pracy. Zwolnienie lekarskie z kodem C to brak zasiłku chorobowego przez pierwsze 5 dni

W 2024 r. do Rejestru zaświadczeń lekarskich wpłynęło 27,4 mln zaświadczeń chorobowych wystawionych dla ubezpieczonych w ZUS, KRUS i innych organach emerytalno-rentowych. Ze zwolnień tych przynajmniej raz skorzystało 7,7 mln ubezpieczonych w tych instytucjach. Źródłem części z nich było nadużywanie alkoholu - informuje Sebastian Szczurek, regionalny rzecznik prasowy ZUS województwa opolskiego.

Debata Trzaskowski – Nawrocki już w piątek o 20:00. Sześć tematów, jeden pojedynek, jedna decyzja

W piątek, 24 maja, punktualnie o godzinie 20:00, oczy całej Polski skierują się na debatę prezydencką pomiędzy Rafałem Trzaskowskim, kandydatem Koalicji Obywatelskiej, a popieranym przez Prawo i Sprawiedliwość Karolem Nawrockim. To jedyne potwierdzone bezpośrednie starcie przed II turą wyborów zaplanowaną na 1 czerwca.

Dodatek za pracę w nocy od 1 czerwca 2025 r.

Osoby pracujące w porze nocnej mogą liczyć na dodatek z tego tytułu. Ile będzie wynosił dodatek za pracę w nocy w czerwcu? jak się go oblicza? Czym jest praca w porze nocnej? Za pracę w jakich godzinach przysługuje dodatek?

REKLAMA

Czy zachowek po rodzicach przepada?

Kto ma prawo do zachowku po rodzicach i od czego zależy jego wysokość? Czy roszczenie o zachowek się przedawnia? Oto najważniejsze przepisy i terminy!

Rozprawa przed TSUE ws. WIBOR-u. Nie będzie przełomu?

W dniu 11 czerwca 2025 r. w Luksemburgu odbędzie się rozprawa przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) w sprawie C-471/24. Jest to wynik pytań prejudycjalnych skierowanych przez Sąd Okręgowy w Częstochowie, dotyczących interpretacji przepisów prawa unijnego w kontekście kredytów opartych na wskaźniku referencyjnym WIBOR. Pierwsza sprawa w TSUE dotycząca WIBOR-u budzi zrozumiałe zainteresowanie kredytobiorców, prawników i sektora bankowego. Warto jednak rozróżnić realny zakres tej sprawy od medialnych uproszczeń. Nadchodząca rozprawa nie przyniesie jeszcze żadnego rozstrzygnięcia.

Kiedy ostatnia debata prezydencka 2025? Jacek Prusinowski poprowadzi spotkanie

Zapowiadana jest ostatnia wielka debata prezydencka przed drugą turą wyborów w 2025 roku. Kiedy odbędzie się debata Karola Nawrockiego i Rafała Trzaskowskiego? Gdzie będzie można obejrzeć debatę? Spotkanie poprowadzi Jacek Prusinowski, dziennikarz SE i Radia Plus.

Biejat i Hołownia popierają Trzaskowskiego [Druga tura]

Magdalena Biejat i Szymon Hołownia popierają Rafała Trzaskowskiego w drugiej turze wyborów prezydenckich 2025 r. Na ile procent może liczyć kandydat na Prezydenta RP?

REKLAMA

[Boże Ciało] Długi czerwcowy weekend 2025. Gdzie dojedziesz tanio pociągiem prosto z Polski? W czerwcu rusza nowy zagraniczny kierunek

Planując zagraniczny wyjazd na czerwcowy długi weekend, warto rozważyć podróż koleją. Z Polski kursują bezpośrednie pociągi m.in. do Czech, Austrii, Niemiec, Słowacji, Węgier oraz na Litwę. Nowością w letnim rozkładzie będzie również bezpośrednie połączenie do Chorwacji, dostępne już od czerwca.

Kogo poprze Mentzen? Spotkania z Nawrockim i Trzaskowskim na YT [Druga tura]

Od tego, kogo poprze Mentzen może zależeć wynik drugiej tury wyborów prezydenckich 2025 r. Dlatego wszyscy tak czekają na informację od Sławomira Mentzena: Trzaskowski czy Nawrocki? Decyzja zapadnie po spotkaniach na żywo z kandydatami, które odbędą się na kanale Sławomira Mentzena na YT.

REKLAMA