REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Odpowiedzialność prawna architekta

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Pamela Opoczka
Adwokat Krakowskiej Izby Adwokackiej
Odpowiedzialność prawna architekta
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Architektura to nie tylko piękne budynki, ale także stojąca za tym ogromna odpowiedzialność za bezpieczeństwo ludzi oraz za środowisko, w którym one powstają. Architekci, podobnie jak wiele innych grup zawodowych, podlegają odpowiedzialności prawnej w zakresie swej działalności, o czym mowa w niniejszym artykule.

Jakie obowiązki ma architekt?

Zacząć należy od tego, że obowiązki architekta określa szczegółowo prawo budowlane (art. 20 ustawy). Należy do nich m.in.:

REKLAMA

  1. opracowanie projektu budowlanego zgodnie z wymaganiami ustaw oraz zgodnie z wydanymi decyzjami administracyjnymi i zasadami wiedzy technicznej;
  2. zapewnienie, w razie potrzeby, udziału w opracowaniu projektu budowlanego osób posiadających uprawnienia budowlane do projektowania w odpowiedniej specjalności i wzajemne skoordynowanie techniczne wykonanych przez te osoby opracowań projektowych;

Za co odpowiada architekt?

Architekt, oprócz przekazania swej budowlanej wizji, odpowiada za to, aby jego projekt był zgodny z prawem i zawierał określoną przepisami dokumentację. Jego projekt musi uwzględniać specyfikę mającej powstać budowli, zapewniając zarazem uwzględnienie zawartych w przepisach zasad bezpieczeństwa oraz zagospodarowania przestrzennego terenu, na którym ma ona powstać.

Ważne

Jeden błąd, jeśli jest na tyle poważny, może doprowadzić nawet do katastrofy budowlanej, a tym samym do powstania szkody. 

REKLAMA

Jeśli zatem realizacja wadliwego projektu doprowadzi do jej powstania, architekt odpowie na podstawie Kodeksu cywilnego z art. 415, który stanowi o tym, że „kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, zobowiązany jest do jej naprawienia”. Jest to odpowiedzialność deliktowa, nie zaś wynikająca z zawartego przez architekta kontraktu z inwestorem. Wobec inwestora, architekt może odpowiadać na zasadzie art. 471 Kodeksu cywilnego, który stanowi, że dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Inwestor musi w takiej sytuacji wykazać, że szkoda powstała wskutek działania architekta.

Należy mieć na uwadze, że architekt może także za swą działalność odpowiadać karnie, na podstawie art. 163 Kodeksu karnego, który statuuje odpowiedzialność za sprowadzenie zdarzenia niebezpiecznego. Oczywiście wymiar odpowiedzialności karnej zwiększa się jeśli następstwem takiego czynu jest śmierć człowieka lub ciężki uszczerbek na zdrowiu ludzi.

„§ 1. Kto sprowadza zdarzenie, które zagraża życiu lub zdrowiu wielu osób albo mieniu w wielkich rozmiarach, mające postać:

Dalszy ciąg materiału pod wideo
  1. pożaru,

2) zawalenia się budowli, zalewu albo obsunięcia się ziemi, skał lub śniegu, 

(…) podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10”.

Odpowiedzialność architekta może zatem, jak opisano powyżej, mieć wymiar cywilny, jak i karny. Oprócz wspomnianych rygorów, architekt może ponieść także odpowiedzialność zawodową i dyscyplinarną. Prawo budowlane (w art. 95) wprowadza pojęcie „odpowiedzialności zawodowej w budownictwie”. 

Odpowiedzialność zawodowa

Odpowiedzialności zawodowej w budownictwie podlegają osoby wykonujące samodzielne funkcje techniczne w budownictwie, które:

1 )dopuściły się występków lub wykroczeń określonych ustawą;

2) zostały ukarane w związku z wykonywaniem samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie;

3 )wskutek rażących błędów lub zaniedbań, spowodowały zagrożenie życia lub zdrowia ludzi, bezpieczeństwa mienia lub środowiska albo znaczne szkody materialne;

4) nie spełniają lub spełniają niedbale swoje obowiązki;

5) uchylają się od podjęcia nadzoru autorskiego lub wykonują niedbale obowiązki wynikające z pełnienia tego nadzoru”.

Katalog kar (art. 96 Prawa budowlanego) z tytułu odpowiedzialności zawodowej w budownictwie obejmuje:

1)upomnienie;

2) upomnienie z jednoczesnym nałożeniem obowiązku złożenia, w wyznaczonym terminie, egzaminu, o którym mowa w art. 12 ust. 3 Prawa budowlanego;

3) zakaz wykonywania samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie na okres od roku do 5 lat, połączony z obowiązkiem złożenia w wyznaczonym terminie egzaminu, o którym mowa w art. 12 ust. 3 Prawa budowlanego;

REKLAMA

O zakazie wykonywania samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie orzeka się w przypadku znacznego społecznego niebezpieczeństwa czynu. Zakaz ten może być także orzeczony wobec osoby, która uchyla się od złożenia nakazanego egzaminu lub która pomimo dwukrotnego upomnienia, ponownie dopuściła się czynu powodującego odpowiedzialność zawodową.

Prawo budowlane przewiduje także karę grzywny (ujęta w art. 93 pkt 1 ustawy) za naruszenie obowiązków zawartych w art. 5 ust. 1-2b Prawa budowlanego. W skrócie, art. 5 Prawa budowlanego przedstawia szereg zasad dotyczących projektowania. Zgodnie z nim, obiekt budowlany należy projektować i budować spełniając wymogi prawne, w tym unijne, w zakresie:

a) nośności i stateczności konstrukcji,

b) bezpieczeństwa pożarowego, bezpieczeństwa użytkowania i dostępności obiektów,

c) higieny, ochrony zdrowia i środowiska,

d) ochrony przed hałasem,

e) oszczędności energii i izolacyjności cieplnej,

f) zrównoważonego wykorzystania zasobów naturalnych;

g) zaopatrzenia w wodę i energię elektryczną;

h) usuwania ścieków, wody opadowej i odpadów;

i) możliwości dostępu do usług telekomunikacyjnych;

j) zapewnienia warunków do korzystania z obiektów użyteczności publicznej i mieszkaniowego budownictwa wielorodzinnego przez osoby niepełnosprawne, w tym osoby starsze;

k) ochrony obiektów wpisanych do rejestru zabytków oraz obiektów objętych ochroną konserwatorską;

l) odpowiedniego usytuowania obiektu na działce budowlanej;

m) poszanowania występujących w obszarze oddziaływania obiektu uzasadnionych interesów osób trzecich, w tym zapewnienia dostępu do drogi publicznej;

Projekt budowlany i powstały później w jego konsekwencji budynek musi uwzględniać wszystkie powyższe kwestie.

Ubezpieczenie OC

Architekt musi posiadać aktualne ubezpieczenie OC z tytułu szkody wyrządzonej w następstwie swego działania lub zaniechania w związku z wykonywanymi czynnościami w zakresie posiadanych uprawnień. Wysokość minimalnej sumy ubezpieczenia architekta reguluje Rozporządzenie w tym zakresie – jest to Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 grudnia 2003 r. w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej architektów oraz inżynierów budownictwa. Może oczywiście się okazać, że powstała szkoda przewyższy wysokość posiadanego przez architekta ubezpieczenia. Wymienione ubezpieczenie OC nie obejmuje np. szkód polegających na zapłacie przez projektanta kar umownych, czy wyrządzonych wskutek naruszenia przez niego praw autorskich. 

Architekci wykonujący zawód w Polsce podlegają także odpowiedzialności dyscyplinarnej na podstawie art. 41 ustawy o samorządach zawodowych architektów oraz inżynierów budownictwa.

Członek izby jest obowiązany:

1)przestrzegać przy wykonywaniu czynności zawodowych obowiązujących przepisów oraz zasad wiedzy technicznej;

2)przestrzegać zasad etyki zawodowej;

3)stosować się do uchwał organów izby;

4)regularnie opłacać składki członkowskie.

Od odpowiedzialności dyscyplinarnej wyłączone są czyny podlegające odpowiedzialności zawodowej, o których pisałam powyżej, a określone w art. 95 prawa budowlanego, oraz czyny podlegające odpowiedzialności porządkowej zgodnie z przepisami Kodeksu pracy.

Podsumowanie

Odbiorca widzi jedynie efekt końcowy pracy projektanta, jednak droga do powstania obiektu często jest długa i kręta. Na każdym jej etapie architekt musi być czujny, dokładny i świadomy swych obowiązków. 

oprac. Wioleta Matela-Marszałek
Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Źródło zewnętrzne

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Posiedzenie Sądu Najwyższego ws. ważności wyborów Prezydenta RP [na żywo]

We wtorek, 1 lipca 2025 r. Sąd Najwyższy podejmie uchwałę w przedmiocie stwierdzenia ważności wyborów Prezydenta RP przeprowadzonych w dniach 18 maja 2025 r. oraz 1 czerwca 2025 r. Transmisja na żywo.

Koniec z obciążaniem dzieci kosztami pobytu krewnych w DPS. Rząd zapowiada zmianę przepisów

Tylko osoby pełnoletnie powinny być zobowiązane do ponoszenia opłat za pobyt bliskich w domach pomocy społecznej – zapowiedziała wiceministra rodziny Katarzyna Nowakowska. To odpowiedź na apel Rzeczniczki Praw Dziecka, która alarmowała, że dziś ciężar finansowy może spaść również na małoletnich.

Nauczycielskie świadczenie kompensacyjne w 2025 roku. Ile wynosi, kto może uzyskać i jakich formalności trzeba dopełnić. 3 konieczne warunki

Nauczyciele, wychowawcy oraz inni pracownicy pedagogiczni, którzy urodzili się po 1948 roku, nie muszą czekać do 60. roku życia w przypadku kobiet ani do 65. roku życia w przypadku mężczyzn, aby otrzymać świadczenie z ZUS-u. Jeśli mają odpowiedni wiek, staż pracy i rozwiązali stosunek pracy, mogą na przykład skorzystać z nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego.

Sąd: Z Konstytucji RP wynika, że babcia ma prawo do świadczenia 300 zł [Dobry Start]

Spór z ZUS wygrała babcia dziecka - opiekuje się nim od śmierci jego matki. Opieka nie była potwierdzona sądownie, tj. nie ustalono pieczy bieżącej czy zastępczej oraz nie ustalono babci prawnym opiekunem dziecka. Wiadomo również, że skarżąca wystąpiła z wnioskiem do Sądu celem umieszczenia dziecka w jej rodzinie zastępczej, lecz sąd do chwili obecnej nie wydał żadnych orzeczeń regulujących.

REKLAMA

„Ozłocony” projekt ustawy o rynku kryptoaktywów. Po co Polsce surowsze przepisy niż wymaga UE?

Projekt ustawy o rynku kryptoaktywów trafił parę dni temu do Sejmu. Celem tego projektu powinno być uszczegółowienie i doprecyzowanie, w zakresie w jakim jest to konieczne, rozwiązań wprowadzanych unijnym rozporządzeniem MICA. To jednak zbyt mało ambitne zadanie dla Ministra Finansów, twórcy projektu, który postanowił pokryć przepisy unijne warstwą krajowego, "normatywnego złota". Zobaczmy, na ile przepisy projektu stały się przedmiotem tzw. gold-platingu i co z tego wynika w praktyce.

Może czas, aby sąd mógł zmusić ZUS do odpuszczenia ścigania za niezapłacone składki? Jak jest rak, hospicjum, śmierć bliskich, utrata majątku?

Problemem udzielania przez ZUS ulg w postaci umorzenia zaległości w składkach jest to, że jest to decyzja całkowicie uznaniowa (po stronie ZUS). Osoba wnioskująca o taką ulgę może spełniać na 1000% zasady współżycia społecznego, które uzasadniają ulgę, a ZUS można tylko o nią prosić. I ZUS nie musi jej przyznać. Można stracić cały majątek w pożarze, być w stanie przedagonalnym w hospicjum, stracić rodzinę w wypadku samochodowym. A i tak ZUS może odmówić umorzenia zaległych składek w tym znaczeniu, że nie można ZUS zmusić do przyznania ulgi. Żaden sąd nie może wydać wyroku “Zmuszam ZUS do przyznania ulgi w kwocie 5000 zł w postaci umorzenia zaległych składek ZUS bo wnioskodawca choruje na raka w fazie przerzutów i zostało mu nie więcej niż 12 miesięcy życia “. Sąd może tylko wskazywać, że ZUS naruszył przepisy o umarzaniu zaległości bo nie zrobił tego, gdy sytuacja wnioskującego o ulgę, uzasadnia jej przyznanie.

Adwokat: TSUE potwierdzi uczciwość postanowień umów kredytowych odwołujących się do WIBOR

Postanowienia umów kredytowych odwołujące się do wskaźnika referencyjnego WIBOR w ogóle nie powinny stanowić przedmiotu badania pod kątem ewentualnej abuzywności – uważa adwokat Wojciech Wandzel. Jego zdaniem Trybunał Sprawiedliwości UE w sprawie C-471/24 potwierdzi uczciwość postanowień umownych odwołujących się do WIBOR.

Jest ustawa o osobach starszych (czyli 60 plus). Co to daje?

Mało osób ma świadomość, a szczególnie osób starszych, że polityka senioralna w naszym kraju jest do tego stopnia rozwinięta, że jest specjalna ustawa o osobach starszych. Ustawa choć krótka to dość istotna dla praw seniorów, którzy mają ukończony 60 rok życia, czyli są tzw. seniorami 60 plus. Ustawa jest też istotna z perspektywy obowiązków państwa względem seniorów. Co zatem daje to prawo?

REKLAMA

ZUS: Po nowelizacji mundurowi będą dalej informować o swoich finansach. Zwykły emeryt albo rencista już nie

Warunkiem łączenia wcześniejszej emerytury albo renty z dochodami z pracy jest nieosiąganie zbyt wysokich limitów dochodów z pracy. Do tej pory co roku trzeba było o kwotach przychodów informować ZUS. W ramach deregulacji zniknie obowiązek zawiadamiania przez emeryta lub rencistę ZUS (jako organu rentowego) o wysokości osiąganego przychodu. Nie jest to już potrzebne bo ZUS sam sobie te informacje sprawdzi. Obowiązek informowania ZUS o przychodach dotyczy tylko dwóch przypadków - 1) mundurowi, którzy pobierają uposażenie oraz 2) osoby, które osiągają przychody za granicą.

Energia wiatrowa w Polsce: jak daleko wiatraki od zabudowań? Co zrobi Prezydent Nawrocki?

Karol Nawrocki deklarował w kampanii wyborczej poparcie dla „rozsądnej transformacji energetycznej”. W praktyce jednak jego wypowiedzi sugerują sceptycyzm wobec polityki Zielonego Ładu oraz brak entuzjazmu dla dynamicznego rozwoju odnawialnych źródeł energii – w tym energetyki wiatrowej. Prezydent Elekt podkreśla wagę źródeł konwencjonalnych – mimo ich wysokich kosztów i negatywnego wpływu na klimat.

REKLAMA