REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Odpowiedzialność prawna architekta

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Pamela Opoczka
Adwokat Krakowskiej Izby Adwokackiej
Odpowiedzialność prawna architekta
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Architektura to nie tylko piękne budynki, ale także stojąca za tym ogromna odpowiedzialność za bezpieczeństwo ludzi oraz za środowisko, w którym one powstają. Architekci, podobnie jak wiele innych grup zawodowych, podlegają odpowiedzialności prawnej w zakresie swej działalności, o czym mowa w niniejszym artykule.

Jakie obowiązki ma architekt?

Zacząć należy od tego, że obowiązki architekta określa szczegółowo prawo budowlane (art. 20 ustawy). Należy do nich m.in.:

REKLAMA

REKLAMA

  1. opracowanie projektu budowlanego zgodnie z wymaganiami ustaw oraz zgodnie z wydanymi decyzjami administracyjnymi i zasadami wiedzy technicznej;
  2. zapewnienie, w razie potrzeby, udziału w opracowaniu projektu budowlanego osób posiadających uprawnienia budowlane do projektowania w odpowiedniej specjalności i wzajemne skoordynowanie techniczne wykonanych przez te osoby opracowań projektowych;

Za co odpowiada architekt?

Architekt, oprócz przekazania swej budowlanej wizji, odpowiada za to, aby jego projekt był zgodny z prawem i zawierał określoną przepisami dokumentację. Jego projekt musi uwzględniać specyfikę mającej powstać budowli, zapewniając zarazem uwzględnienie zawartych w przepisach zasad bezpieczeństwa oraz zagospodarowania przestrzennego terenu, na którym ma ona powstać.

Ważne

Jeden błąd, jeśli jest na tyle poważny, może doprowadzić nawet do katastrofy budowlanej, a tym samym do powstania szkody. 

Jeśli zatem realizacja wadliwego projektu doprowadzi do jej powstania, architekt odpowie na podstawie Kodeksu cywilnego z art. 415, który stanowi o tym, że „kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, zobowiązany jest do jej naprawienia”. Jest to odpowiedzialność deliktowa, nie zaś wynikająca z zawartego przez architekta kontraktu z inwestorem. Wobec inwestora, architekt może odpowiadać na zasadzie art. 471 Kodeksu cywilnego, który stanowi, że dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Inwestor musi w takiej sytuacji wykazać, że szkoda powstała wskutek działania architekta.

Należy mieć na uwadze, że architekt może także za swą działalność odpowiadać karnie, na podstawie art. 163 Kodeksu karnego, który statuuje odpowiedzialność za sprowadzenie zdarzenia niebezpiecznego. Oczywiście wymiar odpowiedzialności karnej zwiększa się jeśli następstwem takiego czynu jest śmierć człowieka lub ciężki uszczerbek na zdrowiu ludzi.

REKLAMA

„§ 1. Kto sprowadza zdarzenie, które zagraża życiu lub zdrowiu wielu osób albo mieniu w wielkich rozmiarach, mające postać:

Dalszy ciąg materiału pod wideo
  1. pożaru,

2) zawalenia się budowli, zalewu albo obsunięcia się ziemi, skał lub śniegu, 

(…) podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10”.

Odpowiedzialność architekta może zatem, jak opisano powyżej, mieć wymiar cywilny, jak i karny. Oprócz wspomnianych rygorów, architekt może ponieść także odpowiedzialność zawodową i dyscyplinarną. Prawo budowlane (w art. 95) wprowadza pojęcie „odpowiedzialności zawodowej w budownictwie”. 

Odpowiedzialność zawodowa

Odpowiedzialności zawodowej w budownictwie podlegają osoby wykonujące samodzielne funkcje techniczne w budownictwie, które:

1 )dopuściły się występków lub wykroczeń określonych ustawą;

2) zostały ukarane w związku z wykonywaniem samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie;

3 )wskutek rażących błędów lub zaniedbań, spowodowały zagrożenie życia lub zdrowia ludzi, bezpieczeństwa mienia lub środowiska albo znaczne szkody materialne;

4) nie spełniają lub spełniają niedbale swoje obowiązki;

5) uchylają się od podjęcia nadzoru autorskiego lub wykonują niedbale obowiązki wynikające z pełnienia tego nadzoru”.

Katalog kar (art. 96 Prawa budowlanego) z tytułu odpowiedzialności zawodowej w budownictwie obejmuje:

1)upomnienie;

2) upomnienie z jednoczesnym nałożeniem obowiązku złożenia, w wyznaczonym terminie, egzaminu, o którym mowa w art. 12 ust. 3 Prawa budowlanego;

3) zakaz wykonywania samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie na okres od roku do 5 lat, połączony z obowiązkiem złożenia w wyznaczonym terminie egzaminu, o którym mowa w art. 12 ust. 3 Prawa budowlanego;

O zakazie wykonywania samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie orzeka się w przypadku znacznego społecznego niebezpieczeństwa czynu. Zakaz ten może być także orzeczony wobec osoby, która uchyla się od złożenia nakazanego egzaminu lub która pomimo dwukrotnego upomnienia, ponownie dopuściła się czynu powodującego odpowiedzialność zawodową.

Prawo budowlane przewiduje także karę grzywny (ujęta w art. 93 pkt 1 ustawy) za naruszenie obowiązków zawartych w art. 5 ust. 1-2b Prawa budowlanego. W skrócie, art. 5 Prawa budowlanego przedstawia szereg zasad dotyczących projektowania. Zgodnie z nim, obiekt budowlany należy projektować i budować spełniając wymogi prawne, w tym unijne, w zakresie:

a) nośności i stateczności konstrukcji,

b) bezpieczeństwa pożarowego, bezpieczeństwa użytkowania i dostępności obiektów,

c) higieny, ochrony zdrowia i środowiska,

d) ochrony przed hałasem,

e) oszczędności energii i izolacyjności cieplnej,

f) zrównoważonego wykorzystania zasobów naturalnych;

g) zaopatrzenia w wodę i energię elektryczną;

h) usuwania ścieków, wody opadowej i odpadów;

i) możliwości dostępu do usług telekomunikacyjnych;

j) zapewnienia warunków do korzystania z obiektów użyteczności publicznej i mieszkaniowego budownictwa wielorodzinnego przez osoby niepełnosprawne, w tym osoby starsze;

k) ochrony obiektów wpisanych do rejestru zabytków oraz obiektów objętych ochroną konserwatorską;

l) odpowiedniego usytuowania obiektu na działce budowlanej;

m) poszanowania występujących w obszarze oddziaływania obiektu uzasadnionych interesów osób trzecich, w tym zapewnienia dostępu do drogi publicznej;

Projekt budowlany i powstały później w jego konsekwencji budynek musi uwzględniać wszystkie powyższe kwestie.

Ubezpieczenie OC

Architekt musi posiadać aktualne ubezpieczenie OC z tytułu szkody wyrządzonej w następstwie swego działania lub zaniechania w związku z wykonywanymi czynnościami w zakresie posiadanych uprawnień. Wysokość minimalnej sumy ubezpieczenia architekta reguluje Rozporządzenie w tym zakresie – jest to Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 grudnia 2003 r. w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej architektów oraz inżynierów budownictwa. Może oczywiście się okazać, że powstała szkoda przewyższy wysokość posiadanego przez architekta ubezpieczenia. Wymienione ubezpieczenie OC nie obejmuje np. szkód polegających na zapłacie przez projektanta kar umownych, czy wyrządzonych wskutek naruszenia przez niego praw autorskich. 

Architekci wykonujący zawód w Polsce podlegają także odpowiedzialności dyscyplinarnej na podstawie art. 41 ustawy o samorządach zawodowych architektów oraz inżynierów budownictwa.

Członek izby jest obowiązany:

1)przestrzegać przy wykonywaniu czynności zawodowych obowiązujących przepisów oraz zasad wiedzy technicznej;

2)przestrzegać zasad etyki zawodowej;

3)stosować się do uchwał organów izby;

4)regularnie opłacać składki członkowskie.

Od odpowiedzialności dyscyplinarnej wyłączone są czyny podlegające odpowiedzialności zawodowej, o których pisałam powyżej, a określone w art. 95 prawa budowlanego, oraz czyny podlegające odpowiedzialności porządkowej zgodnie z przepisami Kodeksu pracy.

Podsumowanie

Odbiorca widzi jedynie efekt końcowy pracy projektanta, jednak droga do powstania obiektu często jest długa i kręta. Na każdym jej etapie architekt musi być czujny, dokładny i świadomy swych obowiązków. 

oprac. Wioleta Matela-Marszałek
Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Źródło zewnętrzne

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Urlop regeneracyjny dla każdego. Trzy miesiące płatnego wolnego po spełnieniu prostych warunków. Od kiedy będzie można korzystać?

Aż 3 miesiące wolnego co 7 lat. Z takiego uprawnienia mieliby skorzystać wszyscy pracownicy. Urlop regeneracyjny byłby rozwiązaniem na kształt urlopu zdrowotnego przysługującego nauczycielom, sędziom, czy policjantom.

W 2026 r. znowu wzrosną opłaty dla kierowców, niektóre nawet o 300% – podwyżki za badanie na stacjach diagnostycznych to był dopiero początek, rząd już szykuje kolejne

Nie tak dawno wzrosły opłaty na stacjach diagnostycznych za badania techniczne pojazdów mechanicznych. W przypadku samochodów osobowych podwyżka nastąpiła z kwoty 98 zł do 149 zł, a więc aż o ok. 50%. To jednak dopiero początek podwyżek dla kierowców – w I połowie 2026 r. planowane są podwyżki opłat związanych z rejestracją pojazdów i prawami jazdy. Jedna z opłat wzrośnie nawet o 300%. W jakich przypadkach trzeba będzie głębiej sięgnąć do kieszeni?

Nowe świadczenie: 500 plus dla małżeństw. Wypłaty od 5000 do 8000 zł, w zależności od liczby wspólnie przeżytych lat

Czy małżeństwa z co najmniej 50-letnim stażem małżeńskim otrzymają jednorazowe wsparcie finansowe od państwa? Trwają właśnie prace nad petycją dotyczącą tzw. „500 plus dla małżeństw” – nowego świadczenia, które miałoby docenić trwałość długoletnich związków. Senacka Komisja Petycji analizuje projekt ustawy przewidujący wypłaty od 5000 do nawet 8000 zł, zależnie od liczby wspólnie przeżytych lat.

Mieszkanie senioralne. Przyszłość bez barier. Bezpieczeństwo, komfort, niezależność

W obliczu starzejącego się społeczeństwa, mieszkania senioralne stają siękluczowym elementem nowoczesnej polityki mieszkaniowej. Według prognoz GUS, do 2050 roku osoby powyżej 60 roku życia będą stanowiły 40% populacji.

REKLAMA

50 tys. zł grzywny i brak możliwości uczęszczania do publicznej placówki przez niezaszczepione dziecko – 17 października 2025 r. wchodzą w życie nowe zasady dotyczące szczepień ochronnych

Chociaż poddawanie dziecka obowiązkowym szczepieniom ochronnych – co do zasady – nie może nastąpić pod przymusem bezpośrednim, nie oznacza to jednak, że rodzicom, którzy nie wywiązują się z powyższego obowiązku (wobec dziecka, u którego nie występują przeciwwskazania do wykonania szczepienia) – nie grożą żadne konsekwencje. Mogą oni bowiem zostać ukarani grzywnami w łącznej wysokości sięgającej przeszło 50 tys. zł, ograniczeniem władzy rodzicielskiej, a już niebawem – w jednym z miast w Polsce, niezaszczepione dzieci nie będą również przyjmowane do publicznych żłobków.

688,00 złotych – co najmniej tyle podatku zapłaci pracownik, który dostanie od pracodawcy prezent. O jakie przypadki chodzi?

Pracownicy i pracodawcy długo starali się o to, by organy podatkowe przyznały, że nie każde nieodpłatne świadczenie, które pojawia się w ich relacji jest przychodem ze stosunku pracy. Dziś już jest jasne kiedy nie trzeba w takich przypadkach płacić PIT. Ale to nie koniec podatków.

Zastrzyk finansowy dla rodziców: dodatkowo dla uczniów od 4200 do 7200 zł na rok szkolny 2025/2026. Wnioski do 22 października 2025 r.

W wybranych województwach obowiązują regionalne programy wsparcia finansowego dla uczniów. Można uzyskać dodatkowo dla uczniów od 4200 do 7200 zł na rok szkolny 2025/2026. Wnioski można składać tylko do 22 października 2025 r. Warto jednak zauważyć, że to nie tylko zastrzyk środków finansowych, lecz także kompleksowe podejście: rozwój utalentowanych dzieci, w trudnej sytuacji. To również wsparcie warsztatowe, pomoc psychologiczna, pomoc pedagogiczna i działania wzmacniające motywację uczniów. W praktyce stypendium ma otworzyć drzwi dla młodych talentów, które bez dodatkowego wsparcia mogą pozostać nieodkryte. To ważne, aby JST inwestowały w edukację i uczniów, bo to stanowi o przyszłości i rozwoju naszego kraju.

Rząd: Bez rewolucji w pomocy społecznej. Zmiany będą, ale nie te oczekiwane

Osoby niepełnosprawne, osoby starsze i osoby w niedostatku korzystające ze świadczeń w MOPS liczyły na korzystne dla nich zmiany w polskim prawie. Najnowsza propozycja rządu w mojej ocenie rozmija się z tymi oczekiwaniami. Zapowiadana nowelizacja ustawy o pomocy społecznej ma charakter porządkujący, a jedyna interesująca dla szerokiego grona klientów MOPS zmiana dotyczy rodzinnych wywiadów środowiskowych - obowiązek ograniczą oświadczenia zamiast rodzinnego wywiadu środowiskowego (przy kierowaniu do niektórych form wsparcia). W nowelizacji nie ma zaszytych podwyżek starych świadczeń oraz wprowadzenia nowych. Osoby korzystające ze świadczeń z MOPS oczekują dostosowania wsparcia z MOPS do problemów 2025 roku (np. były oczekiwane urealnione zasady ustalania progów dochodowych, ich coroczna waloryzacja, nowego typu dodatki rekompensujące wysokie czynsze, opłaty za centralne ogrzewanie, opłaty za prąd).

REKLAMA

Co nowego dla osób z niepełnosprawnościami? Plany na 2026, 2027 i 2028 r. [FAQ]

Trwają prace legislacyjne nad nowymi rozwiązaniami dla osób starszych i niepełnosprawnych. Co już wiemy o ustawowej asystencji osobistej? Kto będzie mógł skorzystać z bonu senioralnego? Czy wsparciem zostaną również objęte osoby pobierające świadczenie wspierające? Prezentujemy odpowiedzi na ważne pytania. Warto też pamiętać, iż planowane zmiany są w fazie projektów, a zatem ich kształt może jeszcze ulec zmianie.

Zagraniczna emerytura. Jak otrzymać świadczenie z kilku różnych państw?

Pracowałeś w innym kraju UE? Twoje składki nie przepadają! Przepisy unijne gwarantują, że lata pracy we wszystkich państwach członkowskich zostaną Ci zaliczone do emerytury. Nie uwierzysz, jakie to proste! W tym artykule wyjaśniamy, jak złożyć wniosek w ZUS i odzyskać pieniądze za lata pracy za granicą, bez potrzeby kontaktowania się z zagranicznymi urzędami.

REKLAMA