Pracownik, świadczenie

Już niebawem Sejm rozważy propozycję wprowadzenia rewolucyjnego świadczenia: bezwarunkowego dochodu podstawowego w wysokości 2333 zł. Pomysł wprowadzenia bezwarunkowego dochodu podstawowego budzi wiele emocji. Z jednej strony może pomóc w likwidacji ubóstwa i zmniejszyć lęk przed przyszłością, z drugiej – takie rozwiązanie bywa postrzegane jako niesprawiedliwe i nadmiernie obciążające budżet państwa.

Przygotowany przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (nr w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów: UD114) zakłada wprowadzenie istotnych zmian w zakresie tego co wolno, a czego nie wolno pracownikowi w czasie przebywania na zwolnieniu lekarskim – począwszy od podejmowania sporadycznych, incydentalnych czynności, będących przejawami aktywności zawodowej, a na wykonywaniu pracy u innego pracodawcy (tym samym – pobierając jednocześnie zasiłek chorobowy i 100 proc. wynagrodzenia) skończywszy.

Dodatkowe roczne świadczenie pieniężne, potocznie określane czternastą emeryturą lub po prostu czternastką – przysługuje nie tylko seniorom, ale nawet osobom, które ukończyły 18 rok życia, jeżeli spełniają określone warunki ustawowe do jej otrzymania. Nie zawsze czternasta emerytura musi również odpowiadać kwocie najniższej, gwarantowanej ustawowo wysokości emerytury. Co oczywiste – może to być również kwota niższa, ale ustawodawca pozostawił również „furtkę” dla rządu do przyznania uprawnionym beneficjentom świadczenia w kwocie wyższej. Jakiej czternastki należy zatem spodziewać się w 2025 r.?

W dniu 5 lipca 2025 r. weszły w życie przepisy, które zmieniły definicję papierosów elektronicznych (potocznie zwanych e-papierosami), obejmując nią również wyroby niezawierające w swoim składzie nikotyny. Tym samym – niemożliwym stało się „obchodzenie” przez pracowników zakazu palenia w pomieszczeniach zakładu pracy, zasłaniając się tym, że używane jest urządzenie z płynem beznikotynowym, czego – w praktyce – pracodawca nie mógł w żaden sposób zweryfikować.

Dokładnie 3287 zł miesięcznie, tyle wynosi teraz świadczenie pielęgnacyjne przysługujące tym, którzy opiekują się bliskimi z niepełnosprawnością. Novum, jakie pojawiło się w przepisach, pozwala na łączenie świadczenia z pracą zarobkową. Jak uzyskać to finansowe wsparcie na nowych zasadach?

W dniu 8 lipca br. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy, który dotyczy przeliczenia przez ZUS wysokości emerytur ustalonych w czerwcu w latach 2009-2019 (tzw. emerytur czerwcowych) oraz rent rodzinnych po ubezpieczonych, którym ustalono emerytury w czerwcu w latach 2009-2019, z tego względu, że emerytury te zostały przyznane uprawnionym na poziomie niższym niż osobom, które wnioskowały o emeryturę np. w maju czy kwietniu. Projekt ten, w wersji, w której został przyjęty przez RM – uwzględnia korzystne dla emerytów i rencistów zmiany (w stosunku do jego pierwotnej wersji), choć nadal nie przewiduje on wyrównań za nawet 7 lat wypłaty zaniżonych świadczeń (ani odsetek od nich), a jedynie – wyrównanie za okres od 1 lipca 2025 r. do dnia, w którym zostanie ustalone świadczenie w nowej wysokości.

Osoba, która wykonuje pracę zarobkową w czasie pobierania emerytury (jeżeli nie osiągnęła jeszcze powszechnego wieku emerytalnego, chyba, że – kontynuuje zatrudnienie u dotychczasowego pracodawcy) lub renty musi mieć świadomość, iż przekroczenie przez nią tzw. limitów dorabiania (do emerytury lub odpowiednio – renty), może skutkować zmniejszeniem przysługującego jej świadczenia, a w określonych okolicznościach – nawet całkowitym zawieszeniem jego wypłacania. Z limitami tymi – związany jest obowiązek corocznego powiadamiania ZUS o wysokości osiąganych przychodów, który ciąży na emerytach i rencistach. W związku z projektem deregulacyjnym rządu – w odniesieniu do większości emerytów i rencistów ma on zostać zniesiony. Okazuje się jednak, że pośredni skutek takiej zmiany, może być dla świadczeniobiorców bardzo niekorzystny.

Od 1 czerwca obowiązują nowe przepisy, które mają pomóc osobom po pięćdziesiątce w znalezieniu zatrudnienia. Na wsparcie mogą liczyć także emeryci. Wszystko dzięki ustawie z 20 marca 2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia, która wprowadza dofinansowanie do wynagrodzenia dla pracodawców. Ale – jak to często bywa – jest też pewne „ale”.

Jak ustalić wymiar urlopu dla pracownika, któremu w trakcie roku kalendarzowego zmieniła się wielkość etatu? Czy przepisy Kodeksu pracy regulują te kwestie?

W 2025 r. jest sporo świadczeń dla osób z niepełnosprawnościami. Będą one również obowiązywały w 2026 r. ponieważ na ten moment nie planuje się ich zmieniać na niekorzyść osób z niepełnosprawnościami. Chodzi m.in. o zasiłek pielęgnacyjny, świadczenie wspierające, zasiłek rodzinny, rentę socjalną i rentę z tytułu niezdolności do pracy. Analizujemy je, ponieważ po marcowej waloryzacji uległy one podwyższeniu a wiadomo też, że szykują się już kolejne podwyżki na 2026 r.

Wiele osób jest tak zaangażowanych w pracę, że nawet podczas urlopu, szczególnie przez pierwsze dni ma problem z "odłączeniem się". Niekiedy rozdzielenie pracy od życia osobistego, nawet podczas urlopu bywa trudne - szczególnie dotyczy to pracowników szczebla kierowniczego. Jednak czy podczas urlopu trzeba odbierać od pracodawcy telefon? Czy pracownik przebywający na urlopie wypoczynkowym ma obowiązek kontrolowania poczty elektronicznej i odpisywania pracodawcy na maile? Czy pracodawca może kontaktować się z pracownikiem na urlopie?

Seniorom, którzy ukończyli 75 lat (bez względu na wysokość osiąganych dochodów) – przysługuje od ZUS dodatkowe, comiesięczne świadczenie w wysokości 348,22 zł. Według danych GUS na koniec 2023 r. – łączna liczba osób starszych w tej grupie wiekowej (a tym samym – uprawnionych do ww. dodatku) opiewała na przeszło 2,9 mln.¹ Niezależnie od kryterium wiekowego – dodatek ten, należy się również osobom, które są całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji – ale w tym przypadku, wyłącznie na podstawie wniosku, złożonego w tym przedmiocie do ZUS. W związku z przyjętą przez Radę Ministrów propozycją zwiększenia wskaźnika waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych w 2026 r. – znamy już pierwsze prognozy wzrostu powyższego świadczenia od 1 marca 2026 r.

Od 1 lipca 2025 r. zmianie uległ krąg osób uprawnionych do ważnego świadczenia z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON), jakim jest – dodatek na pokrycie kosztów energii elektrycznej. Zmiana ta, ma położyć kres dyskryminacji i łamania konstytucyjnej zasady równości obywateli, na którą wielokrotnie zwracali uwagę eksperci. Osobom uprawnionym do świadczenia, przysługiwać będzie ponadto wyrównanie za okres od stycznia do czerwca 2025 r.

Już 14 sierpnia 2025 r. rozpoczyna się nabór wniosków do pilotażowego programu MRPiPS pn. „Skrócony czas pracy – to się dzieje”, z którego będą mogli skorzystać pracodawcy z całej Polski. Za udział w programie, każdy uczestnik-pracodawca będzie mógł otrzymać nawet 1 mln zł dofinansowania, a tysiące pracowników, już niebawem, będzie mogło pracować 6 (zamiast 8) godzin dziennie, cieszyć się z 3-dniowego weekendu lub z dodatkowych dni urlopu.

Rynek pracy się zmienia, a pracownicy muszą wykazywać się coraz większą elastycznością. To dlatego każda inicjatywa wspierająca dokształcanie i aktywizację zawodową jest niezmiernie istotna. Jak pozyskać na to pieniądze?

Przed nami duża zmiana dla wszystkich pracowników. Będzie dotyczyła zarówno pracowników budżetówki, jak i sektora prywatnego. Chodzi o większe pieniądze i wyższy wymiar urlopu. Żeby skorzystać, trzeba będzie mieć dowody.

W dniu 24 czerwca 2025 r., w rządowym centrum legislacji, został opublikowany projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (nr w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów: UDER65), która zakłada zmianę zasad wypłaty zasiłku pogrzebowego, w tym m.in. – skrócenie terminu, jaki ZUS będzie miał na wypłatę zasiłku beneficjentom tego świadczenia. To jednak nie jedyne uproszczenia, jakie planuje MRPiPS, w zakresie przyznawania prawa do zasiłku pogrzebowego.

Choć 70% Polek uważa, że menopauza jest ważnym momentem w życiu kobiety, to aż 93% ankietowanych nie potrafi jej prawidłowo zdefiniować – tak wynika z raportu z badania „Menopauza bez tabu” przygotowanego na zlecenie Kulczyk Foundation. Za temat „tabu” jakim jest menopauza, zabiera się właśnie Ministerstwo Zdrowia, która zapowiedziało nowy pakiet rozwiązań finansowanych przez NFZ, dla kobiet w wieku okołomenopauzalnym.

Od 1 czerwca 2025 r., osobom powyżej 50 roku życia (również tym, którzy osiągnęli już wiek emerytalny), które podejmą zatrudnienie – jako pośrednim beneficjentom świadczenia – przysługuje z powiatowego urzędu pracy dofinansowanie części ich wynagrodzenia, które może opiewać nawet na 2 333 zł brutto miesięcznie. Może to nie tylko zwiększyć szansę na znalezienie pracy przez seniorów (warto uświadamiać przyszłych pracodawców o takiej możliwości, np. podczas rozmowy rekrutacyjnej), ale realnie wpłynąć na wysokość otrzymywanego przez nich wynagrodzenia za pracę.

Od 1 lipca 2025 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych rozpocznie wypłatę renty wdowiej. Dotychczas do ZUS wpłynęło prawie milion wniosków. Łącznie, do wszystkich uprawnionych instytucji wpłynęło ponad 1 mln 64 tys. 414 wniosków o rentę wdowią. Sprawdź, komu przysługuje świadczenie, jakie są warunki i jak wygląda procedura.

W dniu 1 stycznia 2025 r. rozpoczął się nabór wniosków o tzw. rentę wdowią, która umożliwi owdowiałym seniorkom i seniorom pobieranie jednocześnie swojego świadczenia emerytalno-rentowego i renty rodzinnej (stanowiącej część emerytury lub renty po zmarłym mężu lub żonie), a pierwsze wypłaty świadczenia nastąpią już w lipcu 2025 r. W zależności od wybranej konfiguracji – jest to 15% własnego świadczenia i 100% renty rodzinnej lub 15% renty rodzinnej i 100% własnego świadczenia. Niektóre owdowiałe Polki i Polacy, mogą jednak liczyć na dużo wyższe świadczenia – sięgające nawet 60% emerytury lub renty zmarłego współmałżonka lub współmałżonki.

Renta wdowia, to nowe świadczenie dla wdów i wdowców, o które można wnioskować od 1 stycznia 2025 r. Okazuje się, że nie będzie ono jednak przysługiwało wdowom (i odpowiednio – wdowcom), którzy w dniu śmierci współmałżonka – nie pozostawali z nim we wspólności małżeńskiej. Przy czym owa wspólność małżeńska, nie jest tym samym co ustawowa wspólność majątkowa między małżonkami. Świadczenia nie otrzyma zatem wdowa która została „porzucona” przez męża dla innej kobiety, ani wdowiec, który został „porzucony” przez żonę dla innego mężczyzny – nawet jeżeli formalnie się nie rozwiedli.

12 czerwca br. Rada Ministrów przyjęła propozycję zwiększenia wskaźnika waloryzacji emerytur i rent w 2026 r., która będzie teraz przedmiotem negocjacji z Radą Dialog Społecznego. Jeżeli zaproponowana wysokość zwiększenia zostanie przyjęta jako ostateczna – wiemy już jaka będzie minimalna kwota podwyżki świadczeń emerytalno-rentowych od 1 marca 2026 r.

Od 1 czerwca 2025 r. obywatele Ukrainy, których dzieci nie będą realizować obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego (potocznie zwanego „zerówką”, którą zazwyczaj odbywa się w przedszkolu) oraz obowiązku szkolnego w ramach polskiego systemu oświaty – utracą prawo do świadczenia 800 plus. Istnieje jednak luka w przepisach, która pozwala Ukraińcom na nieposyłanie dziecka do polskiego przedszkola i jednoczesne zachowanie prawa do świadczenia.

Stwierdzenie, że zaufanie pracowników zwiększa wyniki firmy, nie budzi kontrowersji. Firmy radzą sobie lepiej, gdy ich pracownicy im ufają. Czy można jednak przeliczyć zaufanie na konkretny wynik finansowy?