Zniesławienie

Zjawiska przemocy i mowy nienawiści stanowią jedne z najbardziej palących wyzwań współczesnych społeczeństw. Przybierają one różnorodne formy – od agresji fizycznej i psychicznej po mowę nienawiści w przestrzeni publicznej i wirtualnej. Jako takie godzą one w fundamenty demokratycznego państwa prawa, godność jednostki oraz spójność społeczną.

Obraźliwe słowa wypowiedziane z pełną premedytacją, ale i te rzucone w skrajnych emocjach czy pomówienia szeptane za plecami lub publikowane w komentarzach w sieci – to wszystko może nieść za sobą poważne konsekwencje prawne. Zniewaga i zniesławienie dotykają obecnie coraz więcej osób, zarówno w codziennych relacjach, jak i w wirtualnym świecie. Internet dodatkowo podsyca te zjawiska, zamieniając wymianę poglądów w lawinę hejtu, a pozorna anonimowość użytkowników dodatkowo wzmacnia poczucie bezkarności. Zniewaga i zniesławienie, choć przez wielu używane zamienienie, to w rzeczywistość dwa różne zjawiska. Czym się różnią i jakie kary grożą za obraźliwe słowa? Wyjaśnia to adwokat Dawid Jakubiec z Kancelarii Kupilas&Krupa w Bielsku-Białej, który tłumaczy także, gdzie kończy się wolność słowa, a zaczyna odpowiedzialność karna.

Zniesławienie to pomówienie osoby, instytucji bądź organizacji, które stawia ją w opinii publicznej w złym świetle, podważa zaufanie i wiarygodność do niej, a tym samym powoduje szkody reputacyjne i wizerunkowe. Przestępstwo zniesławienia zagrożone jest karą grzywny, ograniczenia lub pozbawienia wolności, a na gruncie przepisów cywilnych skutkuje roszczeniem o naprawienie szkody. Na odpowiedzialność z tego tytułu narażeni są przede wszystkim twórcy treści, m.in. dziennikarze, biografowie, copywriterzy i inne osoby opiniotwórcze.

Kiedy możemy mówić o zniesławieniu w Internecie? Gdzie można zgłosić takie przestępstwo i jak dochodzić swoich praw?

Zniesławienie to przestępstwo, a jego ofiara może dochodzić odpowiedzialności sprawcy w postępowaniu karnym. W jaki sposób?

Użytkownicy przestrzeni wirtualnej często czują się w niej bardzo swobodnie. Internet – przynajmniej pozornie – zapewnia anonimowość, w związku z czym wiele osób pozwala sobie w sieci na więcej, niż w rzeczywistym świecie. Powszechnym zjawiskiem jest umieszczanie w sieci treści o charakterze zniesławiającym czy znieważającym inne osoby – na przykład obraźliwych czy mijających się z prawdą komentarzy. Takie zachowanie określa się często mianem hejtu. Niektórzy użytkownicy internetu mają poczucie, że mogą dopuszczać się takich działań bezkarnie. Czy jednak rzeczywiście? Co może zrobić osoba, która padła ofiarą znieważenia lub zniesławienia w internecie?

Rośnie liczba skazanych za przestępstwa zniesławienia i znieważenia. Dane ministerstwa sprawiedliwości wskazują, że w ub. roku sądy rejonowe wydały łącznie 729 takich wyroków, a w I połowie 2018 r. było ich już 387. Najczęściej zasądzaną karą za popełnienie tgo typu czynu zabronionego była grzywna - w wielu przypadkach warunkowo umarzano postępowanie, rzadziej zasądzano prace społeczne.

Zniesławienie, zgodnie z art. 212 kodeksu karnego, jest pomówieniem, które poniża w oczach opinii publicznej lub naraża na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności. Przepis chroni wizerunek, tj. cześć zewnętrzną.