REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Środki reakcji prawnej na przemoc i nienawiść

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Wojciech Országh
Radca prawny specjalizujący się w prowadzeniu sporów sądowych oraz windykacji należności
nienawiść, przemoc, ochrona dóbr osobistych
Środki reakcji prawnej na przemoc i nienawiść
ShutterStock

REKLAMA

REKLAMA

Zjawiska przemocy i mowy nienawiści stanowią jedne z najbardziej palących wyzwań współczesnych społeczeństw. Przybierają one różnorodne formy – od agresji fizycznej i psychicznej po mowę nienawiści w przestrzeni publicznej i wirtualnej. Jako takie godzą one w fundamenty demokratycznego państwa prawa, godność jednostki oraz spójność społeczną.

W obliczu narastającej polaryzacji i eskalacji konfliktów, skuteczna reakcja prawna na te negatywne zjawiska staje się nie tylko pożądana, ale wręcz niezbędna dla ochrony podstawowych wartości i wolności. Przemoc i mowa nienawiści mogą być co do zasady obiektem zainteresowania zarówno przepisów prawa cywilnego (naruszenie dóbr osobistych), jak i prawa karnego (czyny zabronione).

REKLAMA

Ochrona dóbr osobistych

REKLAMA

W art. 23 Kodeksu Cywilnego prawodawca objął szczególną ochroną prawną dobra osobiste człowieka wskazując dodatkowo, że podlegają one ochronie niezależnie od środków przewidzianych w innych przepisach. Brak jest jednoznacznej definicji czym są dobra osobiste. W powyższym przepisie znajdziemy jednak przykładowe dobra wskazane przez ustawodawcę, jak zdrowie, cześć, nazwisko, czy wizerunek. Konstytucja wskazuje także m.in. na konieczność objęcia taką ochroną prywatności oraz prawa do ochrony danych osobowych.

W przypadku zagrożenia naruszeniem dóbr osobistych, poszkodowany może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne (np. naruszający te dobra działa w granicach swoich ustawowych uprawnień). W razie dokonanego naruszenia pokrzywdzony może żądać, aby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, a w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Poszkodowany może również żądać zadośćuczynienia pieniężnego albo zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. Jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych. Przepisy o ochronie dóbr osobistych osób fizycznych stosuje się odpowiednio do osób prawnych. Będą to w szczególności spółki prawa handlowego, fundacje, czy stowarzyszenia. Dobrami osobistymi objętymi ochroną będą w szczególności dobre imię przedsiębiorcy, nazwa, firma, tajemnica korespondencji, nietykalność pomieszczeń, czy tajemnica przedsiębiorstwa [1].

Osoba chcąca skorzystać ze swoich uprawnień do ochrony dóbr osobistych powinna przede wszystkim wezwać naruszającego te dobra do zaprzestania naruszeń, a dopiero w dalszej mierze do ewentualnego usunięcia skutków takiego naruszenia, naprawienia powstałej stąd szkody i zadośćuczynienia wyrządzonej krzywdzie. W dalszej mierze skorzystać można z drogi sądowej wytaczając powództwo przed właściwy sąd okręgowy. W tym zakresie skorzystać można także ze środków zabezpieczenia na czas trwania postępowania (np. zakaz publikowania).

Zniesławienie, znieważenie, naruszenie nietykalności cielesnej

Poza drogą dochodzenia roszczeń na drodze postępowania cywilnego, ustawodawca zdecydował się do objęcia ściganiem z oskarżenia prywatnego zniesławienia, znieważenia oraz naruszenia nietykalności cielesnej.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

REKLAMA

Zniesławienie obejmuje pomawianie innej osoby o takie postępowanie lub właściwości, które mogą poniżyć ją w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności (w tym za pomocą środków masowego komunikowania). Zniewaga oznacza każdą czynność mającą obiektywnie charakter obelżywy, przybierającą dowolną postać, np. gestu, oplucia, rzucenia w osobę jakimś obiektem, słowa (inwektywy, obelgi, epitety), pisma, czy rysunku [2]. Jeżeli natomiast chodzi o naruszenie nietykalności cielesnej, to obejmować będzie to zarówno uderzenie pokrzywdzonego, jak i inne naruszenie jego nietykalności, w tym policzkowanie, uszczypnięcie, popchnięcie, odepchnięcie, szarpanie, szturchanie, podstawienie nogi, przytrzymywanie, ogolenie głowy, obcięcie brody, oplucie, oblanie, zrzucenie nakrycia głowy czy okularów, ukłucie, rzucenie przedmiotem w ofiarę [3].

Pokrzywdzony może jako oskarżyciel prywatny wnosić i popierać oskarżenie o przestępstwa ścigane z oskarżenia prywatnego. Oznacza to, że co do zasady sam pokrzywdzony będzie autorem prywatnego aktu oskarżenia i to także on odpowiedzialny będzie za powołanie i przeprowadzenie przed sądem stosownych dowodów (np. przedłożenia dokumentów lub wskazania miejsca ich przechowywania, bądź wskazania świadków, jakich sąd winien przesłuchać). Akt oskarżenia może ograniczyć się do oznaczenia osoby oskarżonego, zarzucanego mu czynu oraz wskazania dowodów, na których opiera się oskarżenie.

W razie uznania oskarżonego winnym, sąd może orzec, stosując przepisy prawa cywilnego, obowiązek naprawienia, w całości albo w części, wyrządzonej przestępstwem szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, a jeżeli orzeczenie takiego obowiązku jest znacznie utrudnione, sąd może orzec zamiast takiego obowiązku nawiązkę w wysokości do 200 000 zł. Orzeczenie odszkodowania lub zadośćuczynienia nie stoi w takim przypadku na przeszkodzie dochodzenia niezaspokojonej części roszczenia w drodze postępowania cywilnego.

Postępowanie cywilne a postępowanie karne

Postępowanie przed sądem cywilnym o ochronę dóbr osobistych oraz postępowanie przed sądem karnym w związku z wniesieniem prywatnego aktu oskarżenia nie wykluczają się wzajemnie, jednak posiadają wiele odmienności.

W przypadku postępowania cywilnego sądem właściwym będzie wydział cywilny sądu okręgowego. Wniesienie pozwu połączone będzie w obowiązkiem uiszczenia opłaty stałej w kwocie 600 zł. Takie postępowanie co do zasady jest bardziej czasochłonne, jednak wniesienie pozwu wstrzymuje bieg terminu przedawnienia roszczeń. W przypadku postępowania karnego sądem właściwym będzie wydział karny sądu rejonowego, a zainicjowanie postępowania będzie wiązało się z obowiązkiem uiszczenia zryczałtowanych kosztów postepowania w kwocie 300 zł. Wniesienie prywatnego aktu oskarżenia nie zatrzyma także biegu terminu przedawnienia karalności, co może skutkować umorzeniem postępowania w jego trakcie.

W obydwu przypadkach wiele zależy od skuteczności doboru środka ochrony prawnej oraz jakości i dokładności zajętego stanowiska niezależnie od tego, czy będzie to pozew, czy prywatny akt oskarżenia. Środki te uzupełniają się wzajemnie, jednak nie zawsze będzie istniała możliwość wspólnego ich zastosowania. Decydując się na obronę swoich praw warto skorzystać z pomocy kwalifikowanego pełnomocnika procesowego.

Przypisy:

  1. P. Nazaruk [w:] B. Bajor, D. Bierecki, J. Bocianowska, J. Ciszewski, M. Ciszewski, G. Karaszewski, J. Knabe, J. Mucha-Kujawa, G. Sikorski, B. Sitek, R. Tanajewska, P. Nazaruk, Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, LEX/el. 2024, art. 43.
  2. W. Kulesza, Przestępstwa przeciwko czci i nietykalności cielesnej [w:] System Prawa Karnego, t. 10, Przestępstwa przeciwko dobrom indywidualnym, red. J. Warylewski, Warszawa 2012.
  3. Ibidem.
Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
3 stopnie niepełnosprawności a zasiłki z MOPS w 2025 r. [LISTA]

Legitymowanie się określonym stopniem niepełnosprawności może niekiedy decydować o możliwości uzyskania konkretnego wsparcia w ośrodkach pomocy społecznej. Jakie zasiłki wypłaca MOPS i ile wynoszą w 2025 r.? Kto może je otrzymać? Czy w najbliższym czasie planowane są zmiany przepisów?

Rząd: Odszkodowania za działki. Gminy boją się pozwów poszkodowanych właścicieli

Wszyscy już wiedzą, że wielu właścicieli działek budowlanych jest zagrożonych utratą ich wartości wskutek wejścia życie nowych przepisów o planach ogólnych w gminach. Od miesięcy alarmują o tym media (w tym infor.pl). Teraz oficjalnie potwierdzają to przedstawiciele gmin, którzy wiedzą najlepiej, jaki będzie skutek nowych regulacji. Gminy interesują się problemem utraty działek w kontekście konieczności wypłaty ich właścicielom odszkodowań. I pytają "Skąd mamy na to wziąć pieniądze?"

Sąd Najwyższy: K. Nawrocki +586 głosów, R. Trzaskowski -589 głosów - po ponownych przeliczeniach kart do głosowania z komisji w Warszawie, Staszowie i Magnuszewie

Sąd Najwyższy poinformował 25 czerwca 2025 r., że po ponownym przeliczeniu głosów z jednej z warszawskich komisji wyborczych stwierdzono, że na Karola Nawrockiego oddano nie 136, a 296 głosów ważnych. Natomiast Rafał Trzaskowski finalnie uzyskał 1611 głosów ważnych, a nie 1774. Podobnie było po przeliczeniach kart do głosowania z komisji w Staszowie (151 głosów przybyło K. Nawrockiemu i tyle samo ubyło R. Trzaskowskiemu) i Magnuszewie (275 głosów przybyło K. Nawrockiemu i tyle samo ubyło R. Trzaskowskiemu). W sumie po ponownym przeliczeniu głosów w tych trzech komisjach "zysk" K. Nawrockiego to 586 głosów, a "strata" R. Trzaskowskiego to 589 głosów.

Sąd Najwyższy rozstrzygnie o ważności wyborów prezydenckich 1 lipca 2025 r. [komunikat]

Sąd Najwyższy wyznaczył na 1 lipca 2025 r. jawne posiedzenie, podczas którego podejmie uchwałę w sprawie ważności wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej przeprowadzonych 18 maja i 1 czerwca 2025 r. Decyzja zapadnie o godz. 13:00 w sali A.

REKLAMA

Nawet 11 200 zł dopłaty do klimatyzacji. Dla kogo i kiedy?

Przyszło lato a wraz z nim upały. Dotychczas wiele osób mogło tylko pomarzyć o klimatyzacji, jednak teraz może stać się to faktem. Dzięki dopłatom wiele osób już tego lata będzie mogło poczuć ulgę od coraz to wyższych temperatur w Polsce. Istnieje możliwość ubiegania się o dofinansowanie do posiadania klimatyzacji, nie tylko w domu jednorodzinnym ale i w mieszkaniach. Poniżej najważniejsze zasady i informacje dotyczące programu.

Posiadanie i handel podrobionymi towarami – o kwestiach odpowiedzialności prawnej

Mimo różnorodności i szerokiej dostępności towarów, podrobione produkty, zwłaszcza luksusowych marek, cieszą się nadal ogromnym zainteresowaniem. Warto wiedzieć w jakich sytuacjach tzw. podróbka może nam przynieść odpowiedzialność karną.

NATO: Polska zyskuje na szczycie w Hadze. 5% PKB na obronność, F-35, AWACS i deklaracja Trumpa

„Jesteśmy z nimi do końca. NATO będzie silne” – powiedział prezydent USA Donald Trump, rozwiewając wątpliwości co do zaangażowania Stanów Zjednoczonych w działania Sojuszu. Ale to tylko jedna z deklaracji, jakie zapadły podczas zakończonego w środę szczytu NATO w Hadze. Polska znalazła się w centrum uwagi, a Minister Obrony Władysław Kosiniak-Kamysz mówi o „bardzo ważnych i dobrych dla Polski decyzjach”.

List: 1700 zł, a nieco bardziej niepełnosprawna osoba z NDSE z 3846 (renta plus dopełniający) + 4200 zł (świadczenie wspierające). I ma 8046 zł

Idą zmiany w prawie, które są niekorzystne dla osób niepełnosprawnych. Polegają na tym, że system wspierania osób niepełnosprawnych zależny jest od kryterium niesamodzielności. Są to 1) testy samodzielności (tak w przypadku świadczenia wspierającego - poziom potrzeby wsparcia) albo 2) orzeczenie o niesamodzielności (tak dodatek dopełniający, a wcześniej świadczenie uzupełniające) albo 3) kwestionariusz samodzielności (tak w przyszłości prawdopodobnie asystencja osobista). Wiele wskazuje na to, że coraz mniej ważne będzie orzeczenie o niepełnosprawności, a test rzeczywistej sprawności albo orzeczenie o niesamodzielności. Komisja sprawdzi, czy osoba niepełnosprawna może chodzić, ubrać się, umyć się, zrobić sobie herbatę. Przedsmakiem systemu świadczeń tylko dla osób niesamodzielnych jest świadczenie wspierające oraz dodatek dopełniający do renty socjalnej. Tak samo będzie przy zapowiadanym odpowiedniku dodatku dopełniającego, ale dla rencistów chorobowych - dodatek będzie oparty o NDSE.

REKLAMA

Dodatek za pracę na terenie wiejskim: nie tylko dla nauczycieli? Pracownicy w palcówkach zdrowia, w sklepach, na poczcie, w policji, strażacy, rolnicy, wdowy, sołtysi, pracownicy samorządu - my też chcemy!

Dodatek wiejski: nie tylko dla nauczycieli? Dodatek za pracę na terenie wiejskim ma charakter dodatku socjalnego, tak więc wiele grup podkreśla, że też chce takie świadczenie. Wystarczy 10% z podstawy wynagrodzenia. Czy o dodatek wiejski zawalczą pracownicy w palcówkach zdrowia, w sklepach, na poczcie, w policji, strażacy, rolnicy, wdowy, sołtysi, pracownicy samorządu - nie tylko nauczyciele. Rozważamy czy jest szansa na to, aby wprowadzić dodatki do wynagrodzenia, tzw. wiejskie dodatki, dla pracowników pracujących na wsiach czy w małych miasteczkach (do 5 000 mieszkańców).

Klęska nauczycieli z podwyżkami. Tak jak przy zasiłku pielęgnacyjnym (215,84 zł) nie ma mechanizmu automatycznej waloryzacji

Klęska. Nie ma innego słowa na ofertę rządu podniesienia pensji nauczycieli na 2026 r. o 3%. Taką dziś propozycję podwyżek upubliczniła min. edukacji narodowej B. Nowacka. Choć nie jest to aż trudna sytuacja jak w zasiłku pielęgnacyjnym, który od 2019 r. ma całe 0% podwyżki. Co łączy pensję nauczyciela i zasiłek pielęgnacyjne 215,84 zł? W przypadku obu świadczeń ich wspólnym elementem jest brak automatycznej waloryzacji. Za każdym razem trzeba uzyskać "Tak dla podwyżek" (w praktyce od Ministra Finansów). Jak to się skończyło dla zasiłku pielęgnacyjnego wiadomo - brakiem podwyżek od wielu lat. W przypadku nauczycieli będą to symboliczne podwyżki rzędu kilku procent rocznie (3% na 2025 r. według aktualnej propozycji Ministerstwa Edukacji). Porównanie pensji nauczycieli z zasiłkiem pielęgnacyjnym jest małą prowokacją intelektualną - pokazuje minusy braku automatycznej waloryzacji.

REKLAMA