REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Darmowy kredyt konsumencki. Wyrok TSUE: zaniżenie RRSO skutkuje sankcją kredytu darmowego

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Darmowy kredyt konsumencki. Wyrok TSUE: zaniżenie RRSO skutkuje sankcją kredytu darmowego
Darmowy kredyt konsumencki. Wyrok TSUE: zaniżenie RRSO skutkuje sankcją kredytu darmowego
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Na początku marca 2024 r. Trybunał Sprawiedliwości UE wydał ważny wyrok dotyczący skutków błędnie wyliczonego przez bank RRSO kredytu konsumenckiego. Wyrok TSUE potwierdza, że zaniżenie poziomu RRSO skutkuje sankcją kredytu darmowego. Niebawem przekonamy się, jak polskie sądy zrozumieją tezy i argumentację tego wyroku.

Konsumenci ruszyli z pozwami przeciwko bankom. Co to jest sankcja darmowego kredytu konsumenckiego?

W ostatnich miesiącach sankcja darmowego kredytu konsumenckiego stała się gorącym tematem. Przypomnijmy, że sankcja kredytu darmowego jest instytucją, która pozbawia przychodów kredytodawcę, jeśli ten dopuści się chociażby jednego z naruszeń wskazanych w art. 45 pkt. 1 ustawy o kredycie konsumenckim. 
Potwierdza to np. wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie z dnia 1 lutego 2022 r., sygn. akt I C 2961/21. 
Po skutecznym złożeniu oświadczenia i uznania go przez kredytodawcę, kredytobiorca spłaca tylko tyle, co dostał na rękę – bez odsetek i prowizji. 

Obietnice kancelarii prawnych w sprawie bezpłatnego kredytu pobudziły wyobraźnię niejednego kredytobiorcy, który marzy o jak najszybszym pozbyciu się ciężaru spłacanego kredytu. Wizja darmowego kredytu jest kusząca, jednak nie każda umowa klasyfikuje się do zamiany jej na bezkosztowy kredyt. Mimo że zgodnie z art. 45 pkt 1 ustawy wystarczy samo złożenie oświadczenia ze strony konsumenta o skorzystaniu z tego prawa, to jednak banki nie uznają nawet zasadnych oświadczeń, i konsumentowi pozostaje jedynie droga sądowa
Spraw sądowych przybywa w zastraszającym tempie, ale banki nie sygnalizują tego problemu do wiadomości publicznej. Jedynym bankiem, który ujawnił ilość postępowań w związku z kwestionowaniem umów kredytów gotówkowych, jest PKO BP. Wskazał on, że spraw, w których konsumenci zainicjowali proces sądowy w tym obszarze, na koniec 2023 roku było 1159. Analizując udział w rynku banku PKO oraz stopień wadliwości wzorców umów tego banku, można przypuszczać, że na koniec 2023 roku w sądach mogło być już dużo ponad 10 000 spraw związanych z kwestionowaniem umów kredytowych, w oparciu o artykuł 45 ustawy o kredycie konsumenckim, zainicjowanych przez poszkodowanych klientów. Jest już raczej przesądzone, że w 2024 ilość spraw napływających do sądów dotyczących kredytów konsumenckich będzie wyższa niż spraw związanych z kredytami walutowymi. Mimo że banki nie sygnalizują problemu, to na uwagę zasługuje fakt, że większość banków zrezygnowała z pobierania prowizji, co mogłoby świadczyć o tym, że banki dostrzegają problem i starają się już tworzyć wzorce umów, które nie zawierają wad.

REKLAMA

Co kwestionują konsumenci?

Głównym zarzutem kredytobiorców kwestionujących zapisy w umowach kredytów konsumenckich jest doliczanie kosztów, takich jak prowizji czy ubezpieczenie, do kwoty kredytu, a następnie pobieranie od tych kosztów odsetek. Większość kredytodawców dopuściła się tego typu praktyk i duża część umów zawiera wadę w postaci pobierania odsetek od kwoty wyższej niż całkowita kwota kredytu (kwota przekazana konsumentowi). Powyższa kwestia nie była nigdy szczegółowo rozpatrywana przez TSUE. Jednakże w orzeczeniu -377/14, Ernst Georg Radlinger i Helena Radlingerová przeciwko Finway A.S., w sentencji wyroku znalazła się informacja, że wyklucza się pobieranie odsetek od innej kwoty niż ta, która jest konsumentowi przekazana do ręki. Kredytowanie prowizji ma znaczący wpływ na poziom kosztów oraz Rzeczywistą Roczną Stopę Procentową (RRSO). A przecież błędnie wskazane RRSO, zgodnie z art. 30 pkt 1 ppkt 7, może skutkować sankcją kredytu darmowego.

Mieliśmy już kilka zapytań do TSUE dotyczących naliczania odsetek od pozaodsetkowych kosztów oraz błędnie wyliczanego RRSO

Sądy nie tylko w Polsce zwracały się już do TSUE z pytaniem o kwestie związane ze skutkami błędnie wyliczonego RRSO. Na wstępie warto zauważyć, że nie doszło jeszcze do rozstrzygnięć w kilku tego typu sprawach. Banki najczęściej wycofują roszczenia, ponieważ obawiają się niekorzystnego rozstrzygnięcia, które mogłoby doprowadzić do istnej katastrofy na rynku kredytowym w całej Unii Europejskiej, oraz zachęcić wielu kredytobiorców do domagania się od kredytodawców zwrotu kosztu kredytu. Tak było w polskiej sprawie C-678/22, skierowanej przez Sąd Rejonowy dla Krakowa-Podgórza, dotyczącej umowy pożyczkowej zawartej z Profi Credit Polska. Sprawa stała się bezprzedmiotowa, ponieważ pożyczkodawca zakończył ją polubownie z klientem. Podobnie było w sprawie bułgarskiej o sygnaturze C-489/21, Banka DSK" EAD/M.B.

Aktualnie znane mi są dwa zapytania do TSUE, które nawiązują do błędnie określanego poziomu RRSO w umowie. Zapytanie C-742/23 skierowane przez Sąd Rejonowy dla Miasta Stołecznego Warszawy w sprawie przeciwko Provident S.A., oraz zapytanie C-71/24 w sprawie przeciwko Alior Bank skierowane przez Sąd Rejonowy, Wydział I. Oprócz tego jest jeszcze przynajmniej jedna sprawa, której nie nadano sygnatury na czas pisania tego artykułu.

Jednak są to świeże zapytania i pewnie wcześniej nie poznamy na nie odpowiedzi niż w połowie 2025 roku.

Orzeczenie TSUE – zaniżenie RRSO skutkuje sankcją kredytu darmowego

Doczekaliśmy się pierwszego ważnego orzeczenia TSUE w sprawie zaniżania poziomu RRSO w umowie kredytowej. Orzeczenie dotyczy sprawy bułgarskiej. Dnia 1 marca 2024 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał wyrok w sprawie C714/22 S.R.G. przeciwko Profi Credit Bulgaria, który ma kluczowe znaczenie również dla polskich kredytobiorców ze względu na jego wpływ na postępowania dotyczące sankcji kredytu darmowego.

W sentencji orzeczenia czytamy:
„(…) wskazanie RRSO, która nie odzwierciedla dokładnie wszystkich tych kosztów, pozbawia konsumenta możliwości określenia zakresu jego zobowiązania w taki sam sposób jak brak podania tej stopy. W konsekwencji sankcja pozbawienia kredytodawcy prawa do odsetek i opłat w przypadku wskazania RRSO, która nie obejmuje całości tych kosztów, odzwierciedla wagę takiego naruszenia i ma charakter odstraszający i proporcjonalny.”

Wyrok Trybunału potwierdza, że zaniżenie poziomu RRSO skutkuje sankcją kredytu darmowego. Niebawem przekonamy się, jak polskie sądy zrozumieją zapisy owej sentencji. W sentencji wyroku bowiem nie ma mowy czy zawyżenie poziomu RRSO również skutkuje sankcją kredytu darmowego. Ponieważ w Polsce banki masowo doliczają prowizje do kredytu, to poziom RRSO w umowie zazwyczaj jest zawyżony. Jednak w sytuacji, gdy bank zalicza dodatkowe koszty do całkowitej kwoty kredytu, to poziom RRSO może być zaniżony. Warto także wspomnieć, że wiele banków idzie na łatwiznę i używa funkcji XIRR do wyliczania poziomu RRSO, co także może skutkować niedokładnym wyliczeniem. Funkcja XIRR nie wylicza dokładnie poziomu RRSO zgodnie z definicją zawartą w załączniku numer 4 do ustawy o kredycie konsumenckim, tylko wartość zbliżoną, ale to już temat na osobny materiał.

Warto wspomnieć, że TSUE wypowiadał się także w kwestii braku RRSO w umowie kredytowej. Zgodnie z sentencją orzeczenia C‑76/10, brak wskazania RRSO w umowie skutkuje także sankcją kredytu darmowego.

Najczęstsze uchybienia uznawane przez sądy 

Zgodnie z opinią mecenasa Dominika Orzechowskiego, który specjalizuje się w sporach przeciwko instytucjom finansowym, błędnie określone RRSO może być kluczowym argumentem w wytaczanych przez konsumentów sporach sądowych. Mecenas Orzechowski podkreśla: „W obszarze sankcji kredytu darmowego prowadzę już sprawy od ponad półtora roku. Uzyskałem do tej pory ponad 20 pozytywnych wyroków w pierwszej instancji oraz 4 prawomocne wyroki w drugiej instancji. Argument, który najczęściej przekonywał Sąd do uwzględnienia powództwa, czego skutkiem była zmiana kredytu na darmowy, to błędnie wskazana całkowita kwota kredytu oraz niepoprawnie wyliczone RRSO. Niestety sprawy z zakresu dochodzenia sankcji kredytu darmowego wciąż nie są dla sądów orzekających takie oczywiste, jakby mogło się to wydawać. Obecna linia orzecznicza nie jest jeszcze ugruntowana i nie wszystkie sądy uznają podnoszone zarzuty za słuszne, nawet jeśli na gruncie literalnej treści przepisu są one zasadne. Dlatego właśnie, zarówno konsumenci, jak i reprezentujący ich pełnomocnicy liczą, że orzeczenie w czeskiej sprawie ułatwi polskim sądom orzekanie w toczących się sprawach i spowoduje, że pozytywnych wyroków będzie zdecydowanie więcej. Liczymy także, że wskutek zapadłego wyroku sądy w wielu przypadkach nie będą zawieszać postępowań sądowych, co niestety w ostatnim czasie stało się tendencją. Oczywiście w oczekiwaniu na kolejne wyroki TSUE, które w dużej mierze nadadzą kierunek rozpatrywanych spraw, wciąż szukamy i wskazujemy sądom kolejne zarzuty. Ilość wskazywanych uchybień zwiększa oczywiście prawdopodobieństwo wygranej, a błędów w umowach jest sporo. Jesteśmy również świadomi, że sprawy z zakresu sankcji kredytu darmowego, to relatywnie nowa kategoria spraw, z którą sądy muszą się zapoznać i dokładnie przeanalizować, nie mam jednak najmniejszych wątpliwości, że kiedy tak się stanie, to wówczas w perspektywie najbliższych lat umożliwi to setkom tysięcy konsumentów odzyskać koszty kredytu.”  

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Krzysztof Szymański, ekonomista

 

 

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Infor.pl
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Sondaż partyjny na dzisiaj: Wyrównany wyścig KO i PiS. Konfederacja trzecią siłą

Gdyby wybory parlamentarne odbyły się w najbliższą niedzielę, na Koalicję Obywatelską oraz Prawo i Sprawiedliwość zagłosowałoby po 28,8 proc. wyborców – wynika z sondażu przeprowadzonego przez pracownię Opinia24. To pokazuje, że rywalizacja między tymi ugrupowaniami nadal pozostaje niezwykle zacięta.

Emerytury i renty od marca 2026 r. Rząd zaproponował waloryzację na poziomie co najmniej 4,9%

Rząd ogłosił propozycję dotyczącą waloryzacji emerytur i rent w 2026 roku. Jak przekazała w czwartek kancelaria premiera, świadczenia mają wzrosnąć o co najmniej 4,9 proc., co przełoży się na wyższe wypłaty dla milionów emerytów i rencistów w Polsce.

Pełnopłatny urlop na opiekę nad chorym psem – to się naprawdę dzieje [przełomowy wyrok sądu]

W aktualnie obowiązujących przepisach kodeksu pracy nie zostało przewidziane zwolnienie od pracy czy urlop, celem sprawowania opieki nad chorym pupilem, nawet jeżeli – ze względu na jego stan zdrowia – wymagałby on całodobowej obecności opiekuna. Okazuje się jednak, że w pewnych okolicznościach – jeżeli właściciel psa, celem sprawowania nad nim opieki, skorzystał z urlopu bezpłatnego – możliwe jest odzyskanie przez niego równowartości 100 proc. utraconego przez niego, z powyższego powodu, wynagrodzenia. Orzekł o tym Sąd Rejonowy w Płońsku.

Blisko 5 tysięcy złotych dla każdego. Staż pracy nie ma znaczenia. Wielka zmiana w przepisach. Pracodawca musi pieniądze wypłacić

Czy do dużo czy to mało? 4806 zł brutto ma wynieść od stycznia przyszłego roku płaca minimalna. Takiej stawki chce rząd. To znacznie mniej niż wcześniejsza propozycja resortu pracy i polityki społecznej, który optował za stawką 5020 złotych brutto. Ministerstwo przebiło nawet związkowców żądających 5015 złotych. Czy to już nieaktualne? Najnowsza propozycja rządu nie zadowala nikogo. Dla pracowników to ledwie 140 zł więcej w stosunku do wynagrodzenia obowiązującego obecnie. Dla przedsiębiorców to za dużo. Narzekają też związkowcy.

REKLAMA

Rząd potwierdza: Opiekun osoby niepełnosprawnej bez odsetek od świadczenia pielęgnacyjnego. Zwrot. Świadczenie wspierające [stopień znaczny]

Panie redaktorze! Dlaczego nikt nie pisze i o tym się nie mówi o odsetkach, które trzeba było zapłacić za te miesiące które pobierało się świadczenie pielęgnacyjne i które trzeba było zwrócić do MOPS.

Czy 15.06.2025 r. jest niedziela handlowa, handel bez zakazu, zakupy w Lidlu i Biedronce, w galeriach, wszystkie sklepy otwarte czy tylko Żabka

Czas zaplanować weekend. Jeśli w planach duże zakupy, to trzeba ustalić czy koniecznie muszą być dziś, w sobotę 14.06.2025 albo dopiero w poniedziałek, bo niedziela jest z zakazem handlu. A może jednak nie - i jutrzejsza niedziela jest handlowa?

Kapitał zakładowy spółki z o.o. w 2025 r. okiem adwokata - praktyka. Wymogi prawne, pułapki, podatki, księgowość, odpowiedzialność zarządu i wspólników

Wyobraź sobie, że chcesz wystartować z nową firmą albo przekształcić jednoosobową działalność w spółkę z o.o. Formalności nie brakuje, ale jedna kwestia wraca jak bumerang: kapitał zakładowy. To pierwszy, obowiązkowy „wkład własny”, bez którego sąd nie zarejestruje spółki. Jego ustawowe minimum – 5 000 zł – może wydawać się symboliczne, jednak od sposobu, w jaki je wnosisz i później „pilnujesz”, zależy wiarygodność Twojej firmy, a czasem nawet osobista odpowiedzialność zarządu. Poniżej znajdziesz najświeższe przepisy, praktyczne podpowiedzi i pułapki, na które trzeba uważać od pierwszego przelewu aż po ewentualne obniżenie kapitału lata później.

ZUS: Zbędne drugie przeliczenie emerytury. Dlatego tylko raz stosuje się tabele średniego średniego dalszego trwania życia

REKLAMA

Zasiłek pielęgnacyjny z MOPS, dodatek z ZUS i termin na wniosek [Wyrok NSA]

Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, iż 3-miesięczny termin na złożenie wniosku o zasiłek pielęgnacyjny nie ulega zawieszeniu na czas przysługiwania osobie niepełnosprawnej innego, konkurencyjnego świadczenia. W tym przypadku chodziło o dodatek pielęgnacyjny.

Sztuczna inteligencja zabierze 14% miejsc pracy. Jak wdrożyć AI w firmie i dlaczego nie można z tym zwlekać?

Automatyzacja i sztuczna inteligencja nie są już przyszłością – stały się teraźniejszością. Firmy stoją przed trudnym wyborem: albo zaczną zmiany już teraz, albo zderzą się z brutalną rzeczywistością, a na adaptację do niej nie będzie czasu. Jak odpowiedzialnie i skutecznie przygotować organizację oraz ludzi do nieuniknionych przemian?

REKLAMA