REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Darmowy kredyt konsumencki. Wyrok TSUE: zaniżenie RRSO skutkuje sankcją kredytu darmowego

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Darmowy kredyt konsumencki. Wyrok TSUE: zaniżenie RRSO skutkuje sankcją kredytu darmowego
Darmowy kredyt konsumencki. Wyrok TSUE: zaniżenie RRSO skutkuje sankcją kredytu darmowego
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Na początku marca 2024 r. Trybunał Sprawiedliwości UE wydał ważny wyrok dotyczący skutków błędnie wyliczonego przez bank RRSO kredytu konsumenckiego. Wyrok TSUE potwierdza, że zaniżenie poziomu RRSO skutkuje sankcją kredytu darmowego. Niebawem przekonamy się, jak polskie sądy zrozumieją tezy i argumentację tego wyroku.

Konsumenci ruszyli z pozwami przeciwko bankom. Co to jest sankcja darmowego kredytu konsumenckiego?

W ostatnich miesiącach sankcja darmowego kredytu konsumenckiego stała się gorącym tematem. Przypomnijmy, że sankcja kredytu darmowego jest instytucją, która pozbawia przychodów kredytodawcę, jeśli ten dopuści się chociażby jednego z naruszeń wskazanych w art. 45 pkt. 1 ustawy o kredycie konsumenckim. 
Potwierdza to np. wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie z dnia 1 lutego 2022 r., sygn. akt I C 2961/21. 
Po skutecznym złożeniu oświadczenia i uznania go przez kredytodawcę, kredytobiorca spłaca tylko tyle, co dostał na rękę – bez odsetek i prowizji. 

Obietnice kancelarii prawnych w sprawie bezpłatnego kredytu pobudziły wyobraźnię niejednego kredytobiorcy, który marzy o jak najszybszym pozbyciu się ciężaru spłacanego kredytu. Wizja darmowego kredytu jest kusząca, jednak nie każda umowa klasyfikuje się do zamiany jej na bezkosztowy kredyt. Mimo że zgodnie z art. 45 pkt 1 ustawy wystarczy samo złożenie oświadczenia ze strony konsumenta o skorzystaniu z tego prawa, to jednak banki nie uznają nawet zasadnych oświadczeń, i konsumentowi pozostaje jedynie droga sądowa
Spraw sądowych przybywa w zastraszającym tempie, ale banki nie sygnalizują tego problemu do wiadomości publicznej. Jedynym bankiem, który ujawnił ilość postępowań w związku z kwestionowaniem umów kredytów gotówkowych, jest PKO BP. Wskazał on, że spraw, w których konsumenci zainicjowali proces sądowy w tym obszarze, na koniec 2023 roku było 1159. Analizując udział w rynku banku PKO oraz stopień wadliwości wzorców umów tego banku, można przypuszczać, że na koniec 2023 roku w sądach mogło być już dużo ponad 10 000 spraw związanych z kwestionowaniem umów kredytowych, w oparciu o artykuł 45 ustawy o kredycie konsumenckim, zainicjowanych przez poszkodowanych klientów. Jest już raczej przesądzone, że w 2024 ilość spraw napływających do sądów dotyczących kredytów konsumenckich będzie wyższa niż spraw związanych z kredytami walutowymi. Mimo że banki nie sygnalizują problemu, to na uwagę zasługuje fakt, że większość banków zrezygnowała z pobierania prowizji, co mogłoby świadczyć o tym, że banki dostrzegają problem i starają się już tworzyć wzorce umów, które nie zawierają wad.

REKLAMA

REKLAMA

Co kwestionują konsumenci?

Głównym zarzutem kredytobiorców kwestionujących zapisy w umowach kredytów konsumenckich jest doliczanie kosztów, takich jak prowizji czy ubezpieczenie, do kwoty kredytu, a następnie pobieranie od tych kosztów odsetek. Większość kredytodawców dopuściła się tego typu praktyk i duża część umów zawiera wadę w postaci pobierania odsetek od kwoty wyższej niż całkowita kwota kredytu (kwota przekazana konsumentowi). Powyższa kwestia nie była nigdy szczegółowo rozpatrywana przez TSUE. Jednakże w orzeczeniu -377/14, Ernst Georg Radlinger i Helena Radlingerová przeciwko Finway A.S., w sentencji wyroku znalazła się informacja, że wyklucza się pobieranie odsetek od innej kwoty niż ta, która jest konsumentowi przekazana do ręki. Kredytowanie prowizji ma znaczący wpływ na poziom kosztów oraz Rzeczywistą Roczną Stopę Procentową (RRSO). A przecież błędnie wskazane RRSO, zgodnie z art. 30 pkt 1 ppkt 7, może skutkować sankcją kredytu darmowego.

Mieliśmy już kilka zapytań do TSUE dotyczących naliczania odsetek od pozaodsetkowych kosztów oraz błędnie wyliczanego RRSO

Sądy nie tylko w Polsce zwracały się już do TSUE z pytaniem o kwestie związane ze skutkami błędnie wyliczonego RRSO. Na wstępie warto zauważyć, że nie doszło jeszcze do rozstrzygnięć w kilku tego typu sprawach. Banki najczęściej wycofują roszczenia, ponieważ obawiają się niekorzystnego rozstrzygnięcia, które mogłoby doprowadzić do istnej katastrofy na rynku kredytowym w całej Unii Europejskiej, oraz zachęcić wielu kredytobiorców do domagania się od kredytodawców zwrotu kosztu kredytu. Tak było w polskiej sprawie C-678/22, skierowanej przez Sąd Rejonowy dla Krakowa-Podgórza, dotyczącej umowy pożyczkowej zawartej z Profi Credit Polska. Sprawa stała się bezprzedmiotowa, ponieważ pożyczkodawca zakończył ją polubownie z klientem. Podobnie było w sprawie bułgarskiej o sygnaturze C-489/21, Banka DSK" EAD/M.B.

Aktualnie znane mi są dwa zapytania do TSUE, które nawiązują do błędnie określanego poziomu RRSO w umowie. Zapytanie C-742/23 skierowane przez Sąd Rejonowy dla Miasta Stołecznego Warszawy w sprawie przeciwko Provident S.A., oraz zapytanie C-71/24 w sprawie przeciwko Alior Bank skierowane przez Sąd Rejonowy, Wydział I. Oprócz tego jest jeszcze przynajmniej jedna sprawa, której nie nadano sygnatury na czas pisania tego artykułu.

Jednak są to świeże zapytania i pewnie wcześniej nie poznamy na nie odpowiedzi niż w połowie 2025 roku.

Orzeczenie TSUE – zaniżenie RRSO skutkuje sankcją kredytu darmowego

Doczekaliśmy się pierwszego ważnego orzeczenia TSUE w sprawie zaniżania poziomu RRSO w umowie kredytowej. Orzeczenie dotyczy sprawy bułgarskiej. Dnia 1 marca 2024 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał wyrok w sprawie C714/22 S.R.G. przeciwko Profi Credit Bulgaria, który ma kluczowe znaczenie również dla polskich kredytobiorców ze względu na jego wpływ na postępowania dotyczące sankcji kredytu darmowego.

W sentencji orzeczenia czytamy:
„(…) wskazanie RRSO, która nie odzwierciedla dokładnie wszystkich tych kosztów, pozbawia konsumenta możliwości określenia zakresu jego zobowiązania w taki sam sposób jak brak podania tej stopy. W konsekwencji sankcja pozbawienia kredytodawcy prawa do odsetek i opłat w przypadku wskazania RRSO, która nie obejmuje całości tych kosztów, odzwierciedla wagę takiego naruszenia i ma charakter odstraszający i proporcjonalny.”

Wyrok Trybunału potwierdza, że zaniżenie poziomu RRSO skutkuje sankcją kredytu darmowego. Niebawem przekonamy się, jak polskie sądy zrozumieją zapisy owej sentencji. W sentencji wyroku bowiem nie ma mowy czy zawyżenie poziomu RRSO również skutkuje sankcją kredytu darmowego. Ponieważ w Polsce banki masowo doliczają prowizje do kredytu, to poziom RRSO w umowie zazwyczaj jest zawyżony. Jednak w sytuacji, gdy bank zalicza dodatkowe koszty do całkowitej kwoty kredytu, to poziom RRSO może być zaniżony. Warto także wspomnieć, że wiele banków idzie na łatwiznę i używa funkcji XIRR do wyliczania poziomu RRSO, co także może skutkować niedokładnym wyliczeniem. Funkcja XIRR nie wylicza dokładnie poziomu RRSO zgodnie z definicją zawartą w załączniku numer 4 do ustawy o kredycie konsumenckim, tylko wartość zbliżoną, ale to już temat na osobny materiał.

Warto wspomnieć, że TSUE wypowiadał się także w kwestii braku RRSO w umowie kredytowej. Zgodnie z sentencją orzeczenia C‑76/10, brak wskazania RRSO w umowie skutkuje także sankcją kredytu darmowego.

REKLAMA

Najczęstsze uchybienia uznawane przez sądy 

Zgodnie z opinią mecenasa Dominika Orzechowskiego, który specjalizuje się w sporach przeciwko instytucjom finansowym, błędnie określone RRSO może być kluczowym argumentem w wytaczanych przez konsumentów sporach sądowych. Mecenas Orzechowski podkreśla: „W obszarze sankcji kredytu darmowego prowadzę już sprawy od ponad półtora roku. Uzyskałem do tej pory ponad 20 pozytywnych wyroków w pierwszej instancji oraz 4 prawomocne wyroki w drugiej instancji. Argument, który najczęściej przekonywał Sąd do uwzględnienia powództwa, czego skutkiem była zmiana kredytu na darmowy, to błędnie wskazana całkowita kwota kredytu oraz niepoprawnie wyliczone RRSO. Niestety sprawy z zakresu dochodzenia sankcji kredytu darmowego wciąż nie są dla sądów orzekających takie oczywiste, jakby mogło się to wydawać. Obecna linia orzecznicza nie jest jeszcze ugruntowana i nie wszystkie sądy uznają podnoszone zarzuty za słuszne, nawet jeśli na gruncie literalnej treści przepisu są one zasadne. Dlatego właśnie, zarówno konsumenci, jak i reprezentujący ich pełnomocnicy liczą, że orzeczenie w czeskiej sprawie ułatwi polskim sądom orzekanie w toczących się sprawach i spowoduje, że pozytywnych wyroków będzie zdecydowanie więcej. Liczymy także, że wskutek zapadłego wyroku sądy w wielu przypadkach nie będą zawieszać postępowań sądowych, co niestety w ostatnim czasie stało się tendencją. Oczywiście w oczekiwaniu na kolejne wyroki TSUE, które w dużej mierze nadadzą kierunek rozpatrywanych spraw, wciąż szukamy i wskazujemy sądom kolejne zarzuty. Ilość wskazywanych uchybień zwiększa oczywiście prawdopodobieństwo wygranej, a błędów w umowach jest sporo. Jesteśmy również świadomi, że sprawy z zakresu sankcji kredytu darmowego, to relatywnie nowa kategoria spraw, z którą sądy muszą się zapoznać i dokładnie przeanalizować, nie mam jednak najmniejszych wątpliwości, że kiedy tak się stanie, to wówczas w perspektywie najbliższych lat umożliwi to setkom tysięcy konsumentów odzyskać koszty kredytu.”  

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Krzysztof Szymański, ekonomista

 

 

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Infor.pl
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Od 240 zł do 960 zł za pomoc radcy prawnego z urzędu od 1 stycznia 2026 r. Zmiany dotyczą tej grupy spraw

Radca prawny z urzędu po 1 stycznia 2026 r. weźmie za sprawy z zakresu prawa rodzinnego od 240 zł do 960 zł. Są nowe stawki kosztów pomocy prawnej. Sprawdź za co, ile zapłacisz w 2026 r.

Bon ciepłowniczy 2025: 500, 1000 albo 1750 zł. Wnioski od 3 listopada

Już 3 listopada 2025 r. gminy zaczną przyjmowanie wniosków o bony ciepłownicze za okres od 1 lipca 2025 r. do 31 grudnia 2025 r. Drugi nabór wystartuje na początku przyszłego roku. Czym jest bon ciepłowniczy i ile wynosi? Jakie warunki trzeba spełnić, aby otrzymać takie wsparcie? Kiedy można spodziewać się wypłaty środków?

Rewolucja w Kodeksie pracy od 1 stycznia 2026 r. Okresy prowadzenia działalności gospodarczej, wykonywania pracy na podstawie umów zleceń oraz umów agencyjnych będą wliczały się do stażu pracy

Karol Nawrocki podpisał ustawę o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw. Czy pracowników i pracodawców czekają rewolucyjne zmiany? Jak się okazuje nowe przepisy zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2026 r. Co się zmieni?

4 134 zł miesięcznie bez komisji, na której „po raz kolejny trzeba udowadniać swoją niepełnosprawność”, aby otrzymać świadczenie. Koniec z niepotrzebnym narażaniem na stres oraz „punktowaniem i podważaniem niepełnosprawności”

4 134 zł miesięcznie, czyli świadczenie wspierające w najwyższej dopuszczalnej ustawowo wysokości, bez konieczności uczestniczenia w procedurze ustalania poziomu potrzeby wsparcia przez osoby legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności w stopniu znacznym, które są niezdolne do samodzielnej egzystencji, aby nie „narażać ich na stres związanych z dodatkowymi komisjami lekarskimi, na których kolejny raz muszą udowadniać swoją niepełnosprawność” – to postulat, który trafił niedawno na biurko Prezydenta.

REKLAMA

Najpierw 65 lat i 11 miesięcy, a następnie 67 lat dla obu płci. Nowy wiek emerytalny dla kobiet i mężczyzn jest wprowadzany stopniowo

Sytuacja demograficzna w Europie osiągnęła poziom krytyczny. Starzejące się społeczeństwo stawia poważne wyzwania przed systemami emerytalnymi. W 2024 roku dotacja z budżetu państwa dla ZUS wzrosła o ponad 25%, a na jego wsparcie państwo przeznacza już 7% PKB. Czy Polska, wzorem innych krajów, powinna podnieść i zrównywać wiek emerytalny dla kobiet i mężczyzn?

Przedsiębiorcy trafią przez to pod lupę skarbówki. Fiskus sprawdzi każdą firmę

Na razie to dobrowolne, ale już w przyszłym roku stanie się obowiązkiem. Żaden przedsiębiorca już nie ucieknie przed e-fakturowaniem. Czemu służą te zmiany? Z jednej strony e-faktury mają ułatwić prowadzenie firmy - przyspieszyć obieg dokumentów i skrócić czas rozliczeń. Z drugiej – dają fiskusowi wgląd w każdą transakcję niemal w czasie rzeczywistym, co ma ograniczyć wyłudzenia VAT i zmniejszyć lukę podatkową.

Osoby niepełnosprawne i ich rodziny: Dlaczego nam to robicie? Komisje orzecznicze uzdrawiają

PZON: Przez 10 lat stopień znaczny niepełnosprawności. I nagle w 2025 r. cudowne ozdrowienie. Stan zdrowia bez zmian osoby niepełnosprawnej, ale orzeczenia o znacznym stopniu już nie. W mojej ocenie (być może mylnej) narasta problem „cudownych” ozdrowień dzieci i młodych ludzi obciążonych zespołem Aspergera. To samo dotyczy autyzmu. Chodzi o to, że PZON zmieniły praktykę orzeczniczą. Przy niezmienonym stanie zdrowia 10-latek otrzymywał znaczny stopień niepełnosprawności, a dziś już tak nie jest (drugi wariant takiej sytuacji to zabranie z orzeczenia pkt 7 i 8). Wczoraj był stopień znaczny niepełnosprawności i świadczenie pielęgnacyjne. Dziś cudowne uzdrowienie i nie ma znacznego stopnia niepełnosprawności.

Czy, gdyby Tato wystąpił po świadczenie wspierające, to czy ja nadal mogłabym otrzymywać świadczenie pielęgnacyjne, jak dotychczas?

Założeniem obecnego systemu wspierania osób niepełnosprawnych jest wygaszenie świadczenia pielęgnacyjnego (starego) dla opiekunów niepełnosprawnych osób dorosłych. Tylko osoby dorosłe mogą otrzymać świadczenie wspierające. Więc osoba niepełnosprawna (dorosła) składając wniosek o świadczenie wspierające "zabiera" np. swojej córce świadczenie pielęgnacyjne (stare). Nowe świadczenie pielęgnacyjne jest tylko dla opiekunów opiekujących się dziećmi do 18. życia (które nie mają prawa do świadczenia wspierającego).

REKLAMA

Czekał w SOR na lekarza 3 godziny i 5 minut. Był sam w poczekalni. Lekarz spał? Lekarz operował innego pacjenta? Lekarz był na innym oddziale?

Internauta opisał pobyt na SOR w Przemyślu. W poczekalni nie było nikogo. Pomimo to wyznaczono mu 3 h (i 5 minut) oczekiwania. W rozmowie o tym zdarzeniu inni internauci żartowali, aby autor historii okazał zrozumienie dla lekarzy pracujących na 4 etatach i nie mogących oderwać się dla niego od szczytnych obowiązków. Złośliwi pisali z sarkazmem: 1) "Nie wstyd Ci, myślisz, że dla Ciebie pielęgniarka zbudzi lekarza" 2. "w takim razie gdzie informacja że "pacjenci w stanie nie zagrażającym życiu nie będą przyjmowani w trakcie snu lekarza?" 3) "chłopie naprawdę myślisz że pielęgniarka przyjdzie i powie "lekarz śpi musi Pan czekać". Przecież to otwarta droga do złożenia skargi do rzecznika praw pacjenta".

Co daje dłuższy staż pracy? Od stycznia 2026 r. wielu pracowników skorzysta na nowych przepisach

Od stycznia 2026 r. zmieniają się zasady obliczania stażu pracy pracowników. Od długości stażu pracy zależą uprawnienia pracownicze. Wiele osób wraz z nowym rokiem skorzysta na zmianach w prawie pracy - otrzymają dłuższe urlopy, nagrody, wyższe odprawy i dłuższe okresy wypowiedzenia. Co konkretnie daje wyższy staż pracy?

REKLAMA