MOPS a lekki stopień niepełnosprawności – świadczenia i prawa w 2025 roku

• Kiedy orzeka się lekki stopień niepełnosprawności?
• Czy osoba z lekkim stopniem może dostać zasiłek?
• Jak złożyć wniosek o pomoc?
• Uwaga na lokalne programy
• Podstawa prawna

Kiedy orzeka się lekki stopień niepełnosprawności?

Orzeczenie o lekkim stopniu niepełnosprawności przysługuje osobom, które mają częściowo ograniczoną zdolność do pracy lub samodzielnego funkcjonowania, ale są w stanie wykonywać obowiązki zawodowe w warunkach chronionych lub potrzebują wsparcia w niektórych aspektach życia codziennego. W praktyce oznacza to, że dana osoba nie musi być całkowicie niezdolna do pracy ani do samodzielnego życia, ale jej stan zdrowia może powodować trudności w utrzymaniu zatrudnienia, poruszaniu się, leczeniu czy organizowaniu podstawowych spraw.

Wniosek o orzeczenie składa się do powiatowego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności (PZON). Osoba zainteresowana może zrobić to samodzielnie, a w przypadku dzieci, wniosek składa opiekun prawny. W 2025 roku zasady przyznawania lekkiego stopnia nie uległy zmianie, ale rośnie dostępność niektórych form wsparcia z MOPS, szczególnie w gminach, które wdrażają lokalne programy pomocowe.

Czy osoba z lekkim stopniem może dostać zasiłek?

Choć wiele osób zakłada, że przy lekkim stopniu niepełnosprawności nie przysługuje żadna pomoc finansowa, to nie jest to do końca prawda. Faktycznie, część świadczeń dostępna jest tylko dla osób z orzeczoną całkowitą niezdolnością do pracy, ale inne, np. zasiłek celowy czy okresowy, są dostępne także dla tych z lekkim stopniem, pod warunkiem spełnienia konkretnych warunków. Największe znaczenie mają w tym przypadku trzy kwestie: wysokość dochodów, rodzaj wpisanego w orzeczeniu symbolu przyczyny niepełnosprawności oraz aktualna sytuacja życiowa, na przykład samotne wychowywanie dziecka, brak zatrudnienia lub przewlekła choroba.

Zasiłek okresowy – pomoc dla osób z niskim dochodem

To jedno z podstawowych świadczeń, z którego mogą skorzystać osoby z lekkim stopniem niepełnosprawności. Przysługuje osobom samotnym i rodzinom, które nie osiągają ustawowych progów dochodowych. W 2025 roku jest to 1010 zł dla osoby samotnie gospodarującej oraz 823 zł na osobę w rodzinie.

Wysokość zasiłku okresowego ustala MOPS indywidualnie, na podstawie różnicy między dochodem osoby lub rodziny a ustawowym progiem. Choć nie ma sztywno określonej stawki minimalnej, w praktyce świadczenie wynosi zwykle od 200 do 600 zł miesięcznie. Zależnie od potrzeb, liczby członków rodziny i sytuacji zdrowotnej.

Zasiłek wypłacany jest na czas określony, najczęściej od miesiąca do sześciu miesięcy, z możliwością ponownego ubiegania się po zakończeniu okresu wypłat. Osoby z lekkim stopniem niepełnosprawności często korzystają z tej formy wsparcia, szczególnie gdy ich stan zdrowia utrudnia pracę lub generuje dodatkowe koszty.

Zasiłek celowy – jednorazowe wsparcie w trudnej sytuacji

Osoby z lekkim stopniem niepełnosprawności mogą również ubiegać się o zasiłek celowy, który wypłacany jest jednorazowo na konkretny cel. Może to być zakup opału, żywności, leków, odzieży, wyprawki szkolnej czy nawet remont mieszkania. Zasiłek ten nie jest zależny od posiadanego orzeczenia, ale od dochodów i nagłej potrzeby.

Wysokość pomocy ustala MOPS. Nie ma ustawowo określonej kwoty, ponieważ świadczenie jest uznaniowe. W praktyce:

• najczęściej wynosi od 200 do 1000 zł,
• w szczególnie uzasadnionych przypadkach może sięgnąć nawet 2000–2500 zł jednorazowo, jeśli potrzeby są pilne i dobrze udokumentowane.

Zasiłek celowy na leki i sprzęt medyczny

W wielu gminach funkcjonuje odrębna ścieżka uzyskania zasiłku celowego przeznaczonego specjalnie na pokrycie kosztów leczenia i zakupu środków medycznych. Dotyczy to przede wszystkim leków, opatrunków, środków higienicznych, okularów korekcyjnych czy prostego sprzętu ortopedycznego. Osoby z lekkim stopniem, które nie mają wystarczających środków na leczenie, mogą złożyć wniosek i dołączyć rachunki lub zaświadczenia lekarskie.

Pomoc jest przyznawana uznaniowo, a jej wysokość zależy od możliwości budżetowych lokalnego ośrodka pomocy społecznej. W 2025 roku przykładowe kwoty to:

• do 50 zł miesięcznie na osobę – w przypadku regularnego zakupu leków,
• do 100 zł miesięcznie na rodzinę – przy większych potrzebach zdrowotnych,
• do 1000 zł jednorazowo – na okulary, sprzęt ortopedyczny lub inne większe wydatki medyczne.

Programy lokalne – nie tylko zasiłki

Warto pamiętać, że wiele gmin prowadzi dodatkowe, własne formy wsparcia dla mieszkańców z niepełnosprawnościami – także tych z lekkim stopniem. Mogą to być:

• dopłaty do czynszu lub mediów (np. 200–500 zł kwartalnie),
• refundacja dojazdów do lekarza (np. 50% kosztów biletu),
• darmowe zajęcia rehabilitacyjne (np. 10–15 spotkań w roku),
• lokalne ulgi w komunikacji miejskiej lub instytucjach kultury,
• zniżki w ośrodkach sportowych i basenach (często do 50%).

Część samorządów udostępnia też lokalne karty mieszkańca lub karty seniora, które mogą obejmować osoby z lekkim stopniem niepełnosprawności, nawet jeśli nie mają prawa do ogólnopolskiej Karty Osoby z Niepełnosprawnością.

Jak złożyć wniosek o pomoc?

Procedura ubiegania się o zasiłek nie różni się zasadniczo od tej obowiązującej w latach poprzednich. Wniosek można złożyć osobiście w najbliższym MOPS lub GOPS, przesłać go listownie (wraz z kopią niezbędnych dokumentów), albo skorzystać z profilu zaufanego i złożyć dokumenty online przez ePUAP.

Do wniosku należy dołączyć:

• orzeczenie o lekkim stopniu niepełnosprawności,
• zaświadczenie o dochodach z ostatniego miesiąca,
• dokument tożsamości,
• oraz – jeśli wnioskujemy o zasiłek celowy – faktury, rachunki lub zaświadczenia potwierdzające konieczność poniesienia wydatku.

Uwaga na lokalne programy

Nie każda pomoc z MOPS wygląda identycznie w całej Polsce. Część świadczeń, zwłaszcza tych nieobowiązkowych, zależy od decyzji danego samorządu. Dlatego warto dowiedzieć się w swoim urzędzie, czy w danej gminie nie obowiązują dodatkowe programy wsparcia dla osób z lekkim stopniem niepełnosprawności. Może to być np. dopłata do energii, dofinansowanie kursów zawodowych czy darmowe bilety na zajęcia rehabilitacyjne.

Podstawa prawna

• Ustawa z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej.
• Ustawa z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.
• Rozporządzenie z 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności.
• Ustawa z 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych.