Czy spadek się przedawnia

To popularne na forach internetowych pytanie – jest bardzo nietrafne z punktu widzenia przepisów prawa spadkowego – spadek nie może się przedawnić, prawo do niego nie jest bowiem związane z żadną czynnością prawną - powstaje z mocy prawa. Po upływie określonego czasu można jednak utracić pewne uprawnienia związane z dziedziczeniem.

Spadek (dziedziczenie) nie może się przedawnić, wynika to z faktu, iż objęcie spadku następuje (co często jest tzw. fikcją prawną) wraz z dniem otwarcia spadku (śmierci spadkodawcy). Dokonanie jakichkolwiek czynności prawnych (nie licząc odrzucenia spadku) przed sądem lub notariuszem nie ma na to co do zasady wpływu.

Innymi słowy- takie postępowanie jak stwierdzenie nabycia spadku (czy poświadczenie dziedziczenia przed notariuszem) służą jedynie potwierdzeniu nabycia określonych praw do spadku i mogą być dokonane po latach. Postępowanie spadkowe służy temu aby rozwiązać ewentualne niejasności co do dziedziczenia (np. w związku z testamentem, czy nieokreślonym do końca gronem spadkobierców).

Podobnie rzecz się ma z ewentualnym działem spadku – który również można przeprowadzić po nawet kilkudziesięciu latach – o ile, rzecz jasna, nieruchomości nie zostały zasiedziane w tym czasie (o czym później).

Zobacz też: Nowe zasady dziedziczenia - poradnik

O ile sam spadek nie może być utracony z czasem, spadkodawca (lub uprawniony do zachowku lub innych świadczeń) może stracić pewne uprawnienia.
Najważniejszym z nich jest możliwość uregulowania sposobu przyjęcia spadku. Co do zasady spadkodawca ma 6 miesięcy na złożenie oświadczenia o przyjęciu wprost, przyjęciu z dobrodziejstwem inwentarza lub odrzuceniu spadku (w zależności od sytuacji). Termin 6 miesięcy liczy się od dnia, w którym spadkodawca dowiedział się o podstawie dziedziczenia- w praktyce, od dnia otwarcia spadku w przypadku dziedziczenia ustawowego i w dniu ogłoszenia testamentu w przypadku dziedziczenia testamentowego.

Po upływie 6 miesięcy uznaje się, że spadkodawca przyjął spadek wprost i co do zasady nie można tego zmienić (jednak jak od większości zasad istnieją również wyjątki – porównaj … i w określonych sytuacjach oświadczenie np. o odrzuceniu spadku można złożyć później).

Jeśli jesteś uprawniony do zachowku – musisz pamiętać, że uprawnienie to również się przedawnia- termin przedawnienia wynosi w tym wypadku 3 lata.

Przedawnienie nie oznacza, że uprawnienie wygasa. Oznacza natomiast, że zobowiązany może skutecznie podnieść zarzut przedawnienia (np. przed sądem) i zwolnić się z obowiązku świadczenia.

Termin przedawnienia roszczenia o zachowek rozpoczyna swój bieg:

od daty otwarcia spadku (jeśli zachowek przysługuje z tytułu darowizn udzielonych za życia spadkodawcy – porównaj);
od dnia ogłoszenia testamentu – jeśli wynika z pominięcia w testamencie.