Dziennik Ustaw - rok 1991 nr 18 poz. 79

1) kształtowaniu podstawowych kierunków działalności i polityki państwa,

2) stanowieniu prawa,

3) sprawowaniu kontroli nad działalnością organów państwowych.

2. Senatorowie, realizując konstytucyjne uprawnienia Senatu, uczestniczą w sprawowaniu władzy państwowej, w szczególności przez czynny współudział w stanowieniu prawa.

2. Przed przystąpieniem do wykonania mandatu senator składa ślubowanie senatorskie: „Ślubuję uroczyście jako senator Rzeczypospolitej Polskiej rzetelnie i sumiennie wykonywać obowiązki wobec Narodu, strzec suwerenności Ojczyzny i dobra obywateli, przestrzegać porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej."

2. Poseł lub senator nie może być zobowiązany do udzielania informacji o osobie, która mu, jako posłowi lub senatorowi, powierzyła określone fakty lub przedstawiła opinię.

1) organizowanie otwartych i środowiskowych spotkań poselskich i senatorskich,

2) wizytacja zakładów pracy,

3) dyżury poselskie i senatorskie,

4) ogłaszanie wypowiedzi posłów i senatorów w państwowych środkach masowej informacji,

5) prawo do udziału w sesjach organów samorządu terytorialnego.

2. Warunki techniczno-organizacyjne i finansowe pracy biur jednostek, o których mowa w ust. 1, zapewnia Kancelaria Sejmu i Kancelaria Senatu we współdziałaniu z wojewodami.

1) wyrażać swoje stanowisko oraz zgłaszać wnioski w sprawach rozpatrywanych na posiedzeniach Sejmu oraz organów, do których został wybrany,

2) wybierać i być wybierany do organów Sejmu,

3) zwracać się do Prezydium Sejmu o rozpatrzenie określonej sprawy przez Sejm lub komisję sejmową,

4) uczestniczyć - na zasadach i w trybie określonych w regulaminie Sejmu - w podejmowaniu poselskich inicjatyw ustawodawczych i uchwałodawczych oraz rozpatrywaniu projektów ustaw i uchwał Sejmu,

5) uczestniczyć w dyskusji nad każdą sprawą rozpatrywaną przez Sejm lub komisję sejmową,

6) wnosić - na zasadach i w trybie określonych w regulaminie Sejmu - interpelacje i zapytania poselskie.

2. Regulamin Sejmu określa tryb postępowania w sprawach, o których mowa w ust. 1, a także tryb i formy obowiązkowego udzielania odpowiedzi na interpelacje i zapytania poselskie oraz ich rozpatrywania przez Sejm.

2. Władze klubów, kół lub zespołów poselskich podają do wiadomości Prezydium Sejmu ich składy osobowe oraz wiążące członków tych klubów, kół lub zespołów regulaminy (statuty) wewnętrzne Treść tych regulaminów powinna sprzyjać realizacji konstytucyjnych i ustawowych praw oraz obowiązków poselskich.

3. Posłowie wraz z senatorami mogą tworzyć wspólne kluby parlamentarne.

4. Do obsługi działalności klubów parlamentarnych w Sejmie mogą być tworzone ich biura, na wniosek prezydium klubu.

5. Prezydium Sejmu określa warunki organizacyjno-finansowe funkcjonowania tych biur.

1) wyrażać swoje stanowisko oraz zgłaszać wnioski w sprawach rozpatrywanych na posiedzeniach Senatu oraz organów, do których został wybrany,

2) wybierać i być wybierany do organów Senatu,

3) zwracać się do Prezydium Senatu o rozpatrzenie określonej sprawy przez Senat lub komisję senacką,

4) uczestniczyć na zasadach i w trybie określonych w regulaminie Senatu w podejmowaniu inicjatyw ustawodawczych i uchwałodawczych Senatu,

5) uczestniczyć w dyskusji nad każdą sprawą rozpatrywaną przez Senat lub komisję senacką,

6) uzyskiwać od członków Rady Ministrów oraz przedstawicieli właściwych organów państwowych instytucji i organizacji informacje i wyjaśnienia w sprawach wynikających z wykonywania obowiązków senatorskich.

2. Władze klubów senackich podają do wiadomości Senatu ich składy osobowe oraz wiążące członków tych klubów regulaminy (statuty) wewnętrzne Treść tych regulaminów ma służyć realizacji konstytucyjnych i ustawowych praw oraz obowiązków senatorskich.

3. Do obsługi działalności klubów senatorskich w Kancelarii Senatu mogą być tworzone ich biura, na wniosek prezydium klubu.

4. Prezydium Senatu określa warunki organizacyjno-finansowe funkcjonowania tych biur.

2. Posłowie i senatorowie mają prawo dostępu do wiadomości stanowiących tajemnicę państwową i służbową, a także wstępu na teren obiektów lub do pomieszczeń, w których wiadomości te występują, bez potrzeby uzyskiwania odrębnych upoważnień, z wyjątkiem dostępu do wiadomości stanowiących tajemnicę państwową o szczególnie ważnym znaczeniu dla obronności Państwa, Sił Zbrojnych i bezpieczeństwa Państwa, oznaczonych klauzulą „tajne specjalnego znaczenia"

3. Dostęp posłów i senatorów do wiadomości oznaczonych klauzulą „tajne specjalnego znaczenia", a także tryb udostępniania wiadomości stanowiących tajemnicę państwową i służbową określają przepisy o ochronie tajemnicy państwowej i służbowej.

2. Uczestnicząc w sesjach i posiedzeniach, o których mowa w ust. 1, poseł i senator może zgłaszać swoje uwagi i wnioski.

3. Właściwe organy samorządu terytorialnego obowiązane są zapewnić warunki dla realizacji praw posła i senatora, o których mowa w ust. 1 i 2.

2. Organy i jednostki, wymienione w ust. 1, wobec których poseł lub senator podjął interwencję, są obowiązane najpóźniej w ciągu 14 dni powiadomić posła lub senatora o stanie rozpatrywania sprawy i w terminie uzgodnionym z posłem lub senatorem ostatecznie ją załatwić.

3. Kierownik urzędu lub instytucji jest obowiązany niezwłocznie przyjąć posła lub senatora, który przybył w celu załatwienia sprawy związanej z wykonywaniem swojego mandatu, oraz udzielić wszystkich informacji i wyjaśnień dotyczących sprawy.

2. Zakaz aresztowania, o którym mowa w ust. 1, bez zgody Sejmu lub Senatu oznacza także zakaz zatrzymywania lub ograniczenia w jakikolwiek inny sposób nietykalności poselskiej lub senatorskiej.

3. Wniosek uprawnionego organu w sprawie wyrażenia zgody na pociągnięcie do odpowiedzialności karnosądowej i karnoadministracyjnej lub aresztowanie posła albo senatora rozpatruje Sejm lub Senat na posiedzeniu plenarnym Tryb postępowania w tych sprawach określają regulaminy Sejmu i Senatu.

2. W okresie urlopu bezpłatnego poseł lub senator zachowuje prawo dla siebie i dla członków rodziny:

1) do świadczeń zakładów społecznych służby zdrowia,

2) do ulg taryfowych przy przejazdach kolejami i autobusami Państwowej Komunikacji Samochodowej,

3) do mieszkania zakładowego,

4) do korzystania ze świadczeń z zakładowego funduszu socjalnego i zakładowego funduszu mieszkaniowego na zasadach przewidzianych dla pracowników danego zakładu pracy.

3. Poseł lub senator korzystający z urlopu, o którym mowa w ust. 1, otrzymuje miesięczny ryczałt poselski lub senatorski.

4. W wypadkach innych niż określone w ust. 1 o przyznaniu w całości lub części miesięcznego ryczałtu poselskiego lub senatorskiego i związanych z tym świadczeń decyduje odpowiednio Prezydium Sejmu i Prezydium Senatu.

5. Ryczałt poselski i ryczałt senatorski w zakresie składek oraz świadczeń z ubezpieczenia społecznego jest traktowany jako wynagrodzenie za pracę, a okres pobierania tego ryczałtu jak okres zatrudnienia. Okres ten zalicza się również do stażu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze, w tym także uprawnienia szczególne, uzależnione od zatrudnienia w określonym zawodzie, branży lub zakładzie pracy.

6. Wydatki wymienione w ust. 3-5 są pokrywane z budżetu państwa, w części dotyczącej odpowiednio Kancelarii Sejmu i Kancelarii Senatu.

7. Zakład pracy jest obowiązany zatrudnić posła lub senatora po zakończeniu urlopu bezpłatnego na tym samym lub równorzędnym stanowisku pracy; w takim wypadku podjęcie zatrudnienia powinno nastąpić w okresie trzech miesięcy po zakończeniu urlopu.

8. Wysokość ryczałtu, o którym mowa w ust. 3 i 4, określa odpowiednio Prezydium Sejmu i Senatu.

9. Rada Ministrów, na wniosek Prezydium Sejmu i Prezydium Senatu, ustala formy i zakres opieki zdrowotnej świadczonej na rzecz posłów i senatorów przez zakłady społeczne służby zdrowia.

2. Wydatki z tytułu wynagrodzeń, o których mowa w ust. 1, zwracane są zakładowi pracy z budżetu państwa, w części dotyczącej odpowiednio Kancelarii Sejmu i Kancelarii Senatu, w drodze kwartalnej refundacji na wniosek tego zakładu.

2. Stosunek pracy zawarty na czas określony, który ustałby przed upływem kadencji, ulega przedłużeniu do końca trzymiesięcznego okresu liczonego od dnia wygaśnięcia mandatu.

3. Stosunek pracy z nauczycielem lub nauczycielem akademickim nie może wygasnąć wcześniej niż z końcem roku szkolnego (akademickiego), następującym po upływie okresu, o którym mowa w ust. 2.

2. Diety nie podlegają opodatkowaniu.

3. Diety, o których mowa w ust. 1, są płatne z budżetu państwa, w części dotyczącej odpowiednio Kancelarii Sejmu i Kancelarii Senatu.

4. Wysokość oraz zasady wypłacania diet określają wspólnie Prezydium Sejmu i Prezydium Senatu.

2. Właściwi ministrowie, za zgodą Prezydium Sejmu i Prezydium Senatu, określają szczegółowe warunki korzystania z tych uprawnień.

2. Senatorowi wydaje się legitymację senatorską.

3. Wzory legitymacji określają odpowiednio Prezydium Sejmu i Prezydium Senatu.

2. Kancelaria Sejmu i Kancelaria Senatu zapewnia i organizuje odpowiednio właściwą obsługę posłów i senatorów w wykonywaniu ich obowiązków oraz pomoc merytoryczną, zwłaszcza w zakresie dostępu do opracowań fachowych, literatury i ekspertyz, a także organizacyjne i materialno-techniczne warunki ich realizacji.

3. Zadania Prezydium Sejmu i Kancelarii Sejmu oraz Prezydium Senatu i Kancelarii Senatu w zakresie wskazanym w ust. 1 i 2 określają szczegółowo odpowiednio regulamin Sejmu i regulamin Senatu.

2. Zasady i formy pomocy, o której mowa w ust. 1, określają odpowiednio Prezydium Sejmu i Prezydium Senatu.