Aleksandra Rybak
Dołącz do grona ekspertów
Prawniczka, absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, przez wiele lat związana z branżą energetyczną. Od kilku lat – dziennikarka prawna, specjalizująca się w prawie pracy, ochronie zdrowia, ochronie środowiska oraz tematyce związanej z edukacją i pomocą społeczną. Prywatnie mama małej Lilki, miłośniczka długich leśnych i górskich wędrówek, wszelkiej maści rękodzieła i mruczących, czworonożnych przyjaciół.
Podczas posiedzenia Sejmu w dniu 6 lutego br., zakończono pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy, który wprowadza istotne zmiany w zakresie jawności wynagrodzeń. Zgodnie z jego założeniami – pracodawcy, na wniosek pracowników, będą zobowiązani do ujawniania im średnich poziomów wynagrodzenia pracowników zatrudnionych na równorzędnych stanowiskach, jak również do informowania o wysokości proponowanego wynagrodzenia w ofertach pracy. Istotne zastrzeżenie do ww. projektu – w ramach jego opiniowania – zgłosił m.in. Sąd Najwyższy, którego zdaniem – regulacje przewidziane w projekcie, nie zapewniają należytej ochrony danych osobowych pracowników.
Na ponowne przeliczenie emerytur oczekuje 95,5 tys. seniorów, którzy przechodzili na emerytury w czerwcu, w latach 2009-2019 i którym wysokość świadczeń – została ustalona na poziomie niższym, niż osobom, które przechodziły na emerytury w pozostałych miesiącach roku. Poszkodowani są również renciści rodzinni, którzy pobierają zaniżone świadczenia po zmarłych emerytach czerwcowych. W Radzie Ministrów trwają obecnie prace nad projektem ustawy, który umożliwi ponowne przeliczenie ww. świadczeń, ale nie uwzględnia on wypłaty jednorazowego wyrównania za lata ubiegłe, a wyłącznie podwyżkę świadczeń bieżących.
REKLAMA
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przygotowało projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw, który zakłada zwiększenie kwoty zasiłku pogrzebowego z aktualnych 4000 zł do 7000 zł. To jednak nie jedyne świadczenie, o którym mowa w projekcie. Na pokrycie kosztów pogrzebu będzie można bowiem uzyskać również tzw. specjalny zasiłek pogrzebowy, który będzie przysługiwał bez ograniczenia kwotowego, bez względu na dochód i to nawet jednocześnie pobierając 7000 zł zasiłku pogrzebowego. Jest jednak jeden „haczyk”, który może stanowić ryzyko dla spadkobierców zmarłego, niebędących beneficjentami tego zasiłku.
Zgodnie z ustawą budżetową na rok 2025 oraz ustawą o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2025 – średnie wynagrodzenia nauczycieli wzrosną, w tym roku, o 5 do 7,30 proc. (co stanowi odpowiednio wzrost średnich płac o 317,73 do 476,19 zł). Podwyżki obejmą jednak nie tylko średnie wynagrodzenia nauczycieli, ale również wynagrodzenia zasadnicze (będące częścią składową tych pierwszych), w przypadku których – zgodnie z projektem rozporządzenia Ministra Edukacji – wzrost będzie oscylował od 239 do 296 zł.
REKLAMA
Kobiety karmiące swoje dziecko piersią – mają prawo do dwóch dodatkowych 30-minutowych (lub odpowiednio - 45-minutowych) przerw w pracy. Na wniosek pracownicy – przerwy te mogą być wykorzystywane łącznie, co w praktyce oznacza, że kobieta może kończyć pracę godzinę (lub odpowiednio – półtorej godziny) wcześniej lub zaczynać ją godzinę (lub odpowiednio – półtorej godziny) później. Pracodawca nie ma przy tym prawa wymagać od pracownicy przedstawienia zaświadczenia lekarskiego potwierdzającego fakt karmienia piersią, a za odmowę udzielania jej ww. przerw – grozi mu nawet 30 tys. zł grzywny.
W odpowiedzi na wystąpienie Rzecznika Praw Obywatelskich – minister Maciej Berek poinformował, że Rada Ministrów dostrzega problem poruszony przez Rzecznika (tj. braku możliwości ubiegania się przez 200 tys. emerytów, objętych zakresem podmiotowym wyroku TK z 4 czerwca 2024 r., o ponowne przeliczenie emerytur, spowodowany nieopublikowaniem ww. wyroku TK w Dzienniku Ustaw). W związku z powyższym – Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej ma przygotować projekt ustawy gwarantującej seniorom prawo do świadczeń emerytalnych, zgodnych ze standardem konstytucyjnym. Na jej podstawie – emerytom będzie przysługiwało nawet 64 tys. zł jednorazowego wyrównania i podwyżka emerytury o niemal 1200 zł.
Stawki podatku od nieruchomości ustalane są rokrocznie jednostki samorządu terytorialnego, jednak nie mogą być one wyższe od stawek maksymalnych, ustalonych na danych rok przez Ministra Finansów. W praktyce – najczęściej – stanowią one równowartość ww. stawek maksymalnych. Zgodnie z nimi natomiast – stawka podatku od nieruchomości od szopy ogrodowej, jest niemal 10-krotnie wyższa od stawki podatku za budynek mieszkalny. Oznacza to, że właściciel 20-metrowej szopy na opał, zapłaci od niej wyższy podatek niż ten, który jest zobowiązany uiścić od 100-metrowego domu.
Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, nad którym trwają obecnie prace w Sejmie i który pozwoli na ponowne przelicznie emerytur osobom, którym świadczenie to zostało przyznane w miesiącu czerwcu, w latach 2009-2019 (tzw. emerytur czerwcowych) – nie pomija również osób uprawnionych do renty rodzinnej. Analogicznie jak emeryci czerwcowi – jeżeli otrzymują one świadczenie po zmarłych, będą miały prawo do ponownego ustalenia wysokości renty i wypłaty wyrównania.
W związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15.11.2023 r., o sygn. akt P 7/22, w Sejmie trwają aktualnie prace nad poselskim projektem ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, który pozwoli na ponowne przelicznie emerytur osobom, którym świadczenie to zostało przyznane w miesiącu czerwcu, w latach 2009-2019. Biuro Ekspertyz i Oceny Skutków Regulacji Kancelarii Sejmu podało szacunkowe kwoty wyrównania, które w przypadku wejścia w życie projektowanej regulacji – trafią do każdego uprawnionego emeryta.
Już w najbliższą niedzielę, tj. 26 stycznia br. – odbędzie się 33 Finał Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy. Wspierając Fundację WOŚP – można nie tylko wesprzeć walkę z chorobami nowotworowymi u dzieci, ale również skorzystać z ulgi podatkowej w postaci odliczenia przekazanej darowizny od podstawy opodatkowania. Wszystko zależy jednak od formy, w jakiej doszło do przekazania pieniędzy.
Seniorzy, którzy pomimo osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego (który dla kobiet wynosi aktualnie 60 lat, a dla mężczyzn – 65 lat) nadal pozostają aktywni zawodowo – mogą skorzystać ze zwolnienia od podatku dochodowego swoich przychodów, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85 528 zł. Zwolnienie to, potocznie zwane jest ulgą dla pracujących seniorów i obowiązuje również w 2025 r. (w ramach rozliczenia roku 2024). Z ulgi można korzystać również w ramach bieżących rozliczeń – wystarczy złożenie pracodawcy stosownego oświadczenia, a przypadku działalności gospodarczej – jej samodzielne uwzględnianie.
W związku ze wzrostem, w ostatnim czasie, zachorowań na choroby zakaźne przenoszone drogą kropelkową (takie jak krztusiec, grypa, COVID-19 czy RSV) – pojawiają się zarządzenia o obowiązku stosowania masek ochronnych na terenie placówek medycznych. Od 22 stycznia br. – obowiązek ten, wprowadziła dyrekcja jednego z poznańskich szpitali. Czy istnieje ryzyko powrotu do maseczek w obiektach, w których prowadzona jest działalność lecznicza, na obszarze całego kraju?
W wielu miastach i gminach w Polsce – w czasie tegorocznych ferii zimowych, w ramach akcji pn. „Zima w mieście” – samorządy organizują dofinansowane ze swojego budżetu półkolonie dla dzieci i młodzieży. W zależności od warunków rekrutacji w danym mieście lub gminie – dla niektórych dzieci udział w półkolonii jest całkowicie bezpłatny. Zapisy cały czas trwają.
W związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 listopada 2023 r. o sygn. akt P 7/22 - w Sejmie trwają aktualnie prace nad poselskim projektem ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, który pozwoli na ponowne przelicznie emerytur osobom, którym świadczenie to zostało przyznane w miesiącu czerwcu, w latach 2009-2019. Według szacunków ZUS – regulacja ta dotyczyć ma ok. 98 tys. emerytów, którzy – na tej podstawie – będą mogli odzyskać od ZUS nawet 1 584,8 mln zł i 531,2 mln zł odsetek. Po analizie projektu – ZUS podaje jednak kilka warunków.
Zwiększenie kwoty zasiłku pogrzebowego z obecnych 4 tys. zł do 7 tys. zł – to główne założenie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (nr wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów: UA5). To jednak nie jedyne świadczenie, o którym mowa w projekcie. Na pokrycie kosztów pogrzebu będzie można bowiem również uzyskać wsparcie z pomocy społecznej.
W przypadku wyjazdu dziecka na ferie zimowe tylko z jednym z rodziców lub bez nich – np. z dziadkami, ciocią, wujkiem lub choćby przyjaciółmi rodziców, który będzie wiązał się z przekroczeniem granicy Polski – nie wystarczy tylko „wyposażenie” dziecka w dowód osobisty lub paszport (i ewentualnie – wizę). Jest jeszcze jeden istotny dokument, o którym należy pamiętać i bez którego – wyjazd może nawet nie dojść do skutku, ponieważ dziecko może nie zostać przepuszczone przez granicę lub wpuszczone na pokład samolotu.
W dniu 9 stycznia 2025 r., w sprawie C-394/23 – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej rozstrzygnął kwestię – czy w celu świadczenia usług (w tym przypadku przewozowych, bo sprawa dotyczyła przejazdu koleją) – mogą być przez przewoźnika zbierane dane dotyczące płci pasażerów, w celu personalizacji komunikacji z klientami ze względu na płeć. Okazuje się, że przetwarzanie danych dotyczących płci klientów w tym celu – nie może być to uznane za niezbędne do wykonania umowy i ponadto może stanowić dyskryminację ze względu na tożsamość płciową.
Owdowiali Polacy, których zmarłym współmałżonkiem (lub współmałżonką) był obywatel (lub obywatelka) Niemiec, mogą liczyć na dużo wyższe świadczenia w ramach renty wdowiej, niż wdowy i wdowcy, których zmarłym współmałżonkiem (lub współmałżonką) był obywatel (lub obywatelka) Polski. Niemiecka renta wdowia sięga nawet 60% emerytury lub renty zmarłego współmałżonka lub współmałżonki.
Przygotowany przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (nr w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów: UD114) zakłada wprowadzenie istotnych zmian w zakresie tego co wolno, a czego nie wolno pracownikowi w czasie przebywania na zwolnieniu lekarskim – począwszy od podejmowania sporadycznych, incydentalnych czynności, będących przejawami aktywności zawodowej, a na wykonywaniu pracy u innego pracodawcy skończywszy.
Osoby mające wadę wzroku, w stosunku do których lekarz – w orzeczeniu lekarskim – stwierdził konieczność korekty lub ochrony wzroku podczas prowadzenia pojazdów mechanicznych – na rewersie swojego prawa jazdy (w rubryce nr 12) – mają wpisany specjalny kod, który wprowadza dla nich ściśle określone ograniczenie w korzystaniu z uprawnienia do kierowania pojazdami. Kierowcę niewłaściwie stosującego się do ww. ograniczenia – czekają poważne konsekwencje.