Ekspert - Rodzewicz Kudlicki & Rodzewicz

Jedną z podstawowych zasad polskiego prawa wykonawczego jest przyjęcie, że skazany przebywając w zakładzie karnym musi przestrzegać przepisów normujących wykonywanie kary, ustalonego porządku w zakładzie oraz wykonywać polecenia przełożonych. Podkreślić jednak należy, że na osobie skazanej ciążą tylko takie obowiązki, które określone są w przepisach rangi ustawy lub są nakładane na podstawie ustawy.

Obecnie obowiązująca ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii w art. 63 tak samo jak poprzednio obowiązująca ustawa z 1997 r., jako przestępstwo kwalifikuje nielegalna uprawę maku ( z wyjątkiem maku niskomorfinowego) konopi (z wyjątkiem konopi włóknistych) krzewów koki. Pod groźba kary zabronione jest także nielegalny zbiór mleczka makowego, opium, słomy makowej, liści koki, ziela konopi. W poprzednio obowiązującym stanie prawnym nieznany był typ kwalifikowany omawianego przestępstwa.

Obowiązująca ustawa o przeciwdziałaniu narkomani samodzielnie w art. 64 rozstrzyga kwestie kradzieży środków odurzających, substancji psychotropowych, mleczka makowego lub słomy makowej. Wskazany przepis stanowi lex specialis w stosunku do art. 278 § 1 i 3 kodeksu karnego, art. 279, art. 294 § 1 kodeksu karnego. oraz art. 119 kodeksu wykroczeń. Dla odpowiedzialności karnej za kradzież narkotyków obojętna jest ich wartość.

Zgodnie z zasadą ogólną, którą wyraża art. 304 kodeksu postępowania karnego, prawny obowiązek zawiadomienia organów ścigania o fakcie popełnienia przestępstwa mają jedynie osoby kierujące instytucjami państwowymi i samorządowymi, które w związku ze swoją działalnością dowiedziały się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu. Dla pozostałych osób obowiązek zawiadomienia o przestępstwie ma wymiar jedynie obowiązku społecznego. Od przedstawionej powyżej zasady ogólnej wyjątek wprowadza art. 60 ustawy o przeciwdziałaniu narkomani.

Ustawa o przeciwdziałaniu narkomani z dnia 29 lipca 2005 r., w art. 59 zabrania pod groźba kary udzielania innej osobie narkotyków w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej. W poprzednio obowiązującej ustawie wskazane powyżej działanie penalizowane było w art. 46 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii.

Ustawa o przeciwdziałaniu narkomani z dnia 29 lipca 2005 r., zabrania pod groźbą kary zachowania określanego jako wytwarzanie, przetwarzanie oraz przerabianie środków odurzających lub substancji psychotropowych. Penalizowane jest także przetwarzanie słomy makowej.

Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 29 lipca 2005 r., penalizuje zachowanie polegające na udzielaniu innej osobie środka odurzającego lub substancji psychotropowej, ułatwianiu albo umożliwianiu ich użycia albo nakłanianiu do użycia wskazanych powyżej substancji. Artykuł 58 jest odpowiednikiem art. 45 poprzednio obowiązującej ustawy z 1997 r.

Przestępstwo udziału w obrocie narkotykami to przestępstwo określone w art. 56 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Wskazany przepis jest odpowiednikiem art. 43 poprzednio obowiązującej ustawy z 1997 r. Omawiane przestępstwo występuje w trzech typach: typie podstawowym, typie uprzywilejowanym oraz typie kwalifikowanym.

Niezależnie od oceny zasadności tego uregulowania na dzień dzisiejszy karalnym jest posiadanie wszystkich narkotyków nawet w najmniejszej ilości na swój użytek. Każde więc co do zasady ujecie osoby, która posiadać będzie zakazaną substancją skutkować będzie wszczęciem postępowania karnego, które w takich przypadkach z reguły kończy się wyrokiem skazującym.

Niezależnie od oceny zasadności tego uregulowania na dzień dzisiejszy karalnym jest posiadanie wszystkich narkotyków nawet w najmniejszej ilości na swój użytek. Każde więc co do zasady ujecie osoby, która posiadać będzie zakazaną substancją skutkować będzie wszczęciem postępowania karnego, które w takich przypadkach z reguły kończy się wyrokiem skazującym. Omawiane przestępstwo jest przestępstwem powszechnym, które występuje zarówno w typie uprzywilejowanym jak i kwalifikowanym.

Klasyfikacja skazanych to kolejny znany polskiemu prawu karnemu środek, który zgodnie z zamysłem ustawodawcy ma zapewnić osiągnięcie celów kary pozbawienia wolności. Klasyfikacja skazanych to także przejaw zasady indywidualizacji, należącej do podstawowych zasad wykonywania kary pozbawienia wolności.

Jednym z podstawowych problemów polskiego więziennictwa jest przeludnienie w zakładach karnych. Taki stan spowodowany jest przede wszystkim brakiem odpowiedniej ilości zakładów karnych. W konsekwencji nie mogą być spełnione podstawowe standardy, wynikające z aktów Prawa Międzynarodowego dotyczących Praw Człowieka. Pomimo to, kodeks karny wykonawczy wyznacza pewne minimum, jakie zakłady karne powinny zapewnić osadzonym.

Tymczasowe aresztowanie stanowi najbardziej dolegliwy ze znanych polskiej procedurze karnej środków zapobiegawczych. Jest jedynym środkiem izolacyjnym, który powinien być stosowany w wyjątkowy sytuacjach, w których inne łagodniejsze środki zapobiegawcze nie mogą spełnić należycie swych zadań.

Polskiemu systemowi prawa karnego wykonawczego nie jest znane jednolite uprawnienie skazanych do kontaktów ze światem zewnętrznym. Treść omawianego uprawnienia w konkretnym przypadku zależeć będzie od rodzaju i typu zakładu karnego, w którym przebywa skazany. Zgodnie z zamysłem ustawodawcy realizacja omawianego uprawnienia jest jednym ze środków oddziaływania na skazanego.

Kodeks karny wykonawczy w wielu przepisach wymienia prawa należne osobom skazanym. Nie można jednak powiedzieć, że polskiemu prawu wykonawczemu znana jest wyczerpująca lista tych uprawnień. Mając na uwadze warunki panujące w zakładach karnych w całej Polsce, a przede wszystkim występujące powszechnie przeludnienie, stwierdzić należy, że w praktyce prawa skazanych nie mogą być realizowane. Skutkuje to coraz częstszym występowaniem przez skazanych z powództwami przeciwko Rzeczpospolitej Polskiej do instytucji międzynarodowych.

Skazany podlega odpowiedzialności dyscyplinarnej za zawinione naruszenie, zwane dalej przekroczeniem, nakazów lub zakazów wynikających z ustawy, regulaminu lub innych przepisów, albo też ustalonego w zakładzie karnym lub miejscu pracy porządku. Jeżeli przekroczenie zawiera znamiona wykroczenia, skazany podlega odpowiedzialności dyscyplinarnej, chyba że wykroczenie popełnione zostało w czasie pobytu poza obrębem zakładu karnego.

Edukacja skazanych jest obecnie bardzo ważnym środkiem w procesie resocjalizacji. W związku z powyższym obowiązujący Kodeks karny wykonawczy rozszerza możliwości podejmowania nauki w zakładach karnych. Prawo dopuszcza także możliwość by osoba osadzona uczestniczyła w zajęciach edukacyjnych poza terenem miejsca odosobnienia.

Do 1 września 2003 r., czyli do dnia wejścia w życie Ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny wykonawczy oraz niektórych innych ustaw, polski system prawa karnego wykonawczego nie przewidywał możliwości przyznawania nagród za dobre sprawowanie osobom tymczasowo aresztowanym. W poprzednio obowiązującym stanie prawnym tymczasowo aresztowany w określonych sytuacjach mógł otrzymać jedynie ulgi na warunkach przewidzianych w odrębnym regulaminie.

System nagradzania skazanych stanowi ważny element w procesie resocjalizacji. Motywuje on osadzonych do pożądanych zachowań, co ułatwia zapewnienie ładu i porządku w placówkach penitencjarnych.

Istnienie odpowiedzialności dyscyplinarnej w systemie polskiego prawa karnego wykonawczego ma uświadamiać osoby skazane oraz pokazywać, że każde naruszanie przez nich zakazów i nakazów związanych z odbywaniem kary pozbawienia wolności powodować będzie szybką i zdecydowaną reakcję władz zakładu karnego. Sytuacja taka z założenia ma kształtować osobowość oraz postawę osób osadzonych i jednocześnie ułatwiać kierowanie jednostkami penitencjarnymi.

Rodzewicz Kudlicki & Rodzewicz

Kancelaria Adwokacka

Jakie są obowiązki osoby skazanej?

Uprawa marihuany i innych nielegalnych substancji

Co grozi za kradzież narkotyków?

Obowiązek zawiadomienia o przestępstwach narkotykowych

Udzielenie narkotyków w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej

Kara za wytwarzanie i przetwarzanie środków odurzających lub substancji psychotropowych

Co grozi za udzielanie, ułatwianie, nakłanianie do użycia narkotyków?

Co grozi za udział w obrocie narkotykami?

Przestępstwo posiadania narkotyków

Jaka kara grozi za posiadanie narkotyków?

Na czym polega klasyfikacja skazanych

Jaka jest minimalna powierzchnia celi mieszkalnej

Na czym polega tymczasowy areszt?

Prawo skazanych do kontaktu ze światem zewnętrznym

Prawa skazanych odbywających karę pozbawienia wolności

Podstawy odpowiedzialności dyscyplinarnej skazanych

Nauczanie osób skazanych w zakładach karnych

Nagrody dla skazanych w areszcie śledczym

Nagrody i ulgi przyznawane osobom skazanym

Dyrektywy wymiaru kar dyscyplinarnych oraz realny zbieg przekroczeń