Jak odwołać się od decyzji ZUS

Gdzie złożyć odwołanie

Zwykle osoby odwołujące się od decyzji ZUS wiedzą, że odwołanie przysługuje do sądu. Zapominają jednak, mimo że w pouczeniu decyzji ZUS o tym przypomina, że trzeba je złożyć do jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję. ZUS musi mieć bowiem możliwość ustosunkowania się do odwołania. Na podjęcie decyzji, czy uwzględnić odwołanie, czy też nie, ma 30 dni od dnia jego wniesienia.

PRZYKŁAD

Przed wniesieniem odwołania warto uważnie przeczytać decyzję, gdyż wynika z niej, jaki sąd będzie rozpatrywał odwołanie. Zasadą jest, że odwołania od decyzji ZUS rozpatrują sądy okręgowe. Od tej zasady są jednak wyjątki. I tak sądy rejonowe rozpatrują następujące sprawy:

• o zasiłek chorobowy, wyrównawczy, opiekuńczy, macierzyński, porodowy, pogrzebowy, rodzinny oraz o dodatki do zasiłku rodzinnego,

• o świadczenie rehabilitacyjne,

• o odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy w gospodarstwie rolnym, wypadku w drodze do pracy lub z pracy, wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, wypadku lub choroby zawodowej pozostającej w związku z czynną służbą wojskową albo służbą w Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Straży Granicznej, Biurze Ochrony Rządu, Służbie Więziennej, Państwowej Straży Pożarnej i Służbie Celnej,

• o ustalenie niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności,

• o świadczenie z tytułu Funduszu Alimentacyjnego.

• Osoba, która otrzyma niekorzystną decyzję i zdecyduje się od niej odwołać, musi to zrobić w terminie miesiąca od doręczenia odpisu decyzji. Odwołanie złożone po tym terminie zostanie odrzucone, czyli nierozpatrzone. Sąd nie odrzuci jednak odwołania złożonego po terminie, gdy stwierdzi, że przekroczenie terminu nie jest nadmierne i nastąpiło z przyczyn niezależnych od odwołującego. Aby jednak sąd tak zadecydował, wymienione przesłanki muszą być spełnione łącznie.

PRZYKŁAD

Niestety, zdarza się, że ZUS opóźnia wydawanie decyzji. Aby osoba ubiegająca się np. o emeryturę, rentę, świadczenie przedemerytalne nie czekała „w nieskończoność” na decyzję, przyznano jej możliwość wniesienia odwołania w razie niewydania decyzji. Odwołanie do sądu w takiej sytuacji przysługuje w terminie 2 miesięcy, licząc od dnia zgłoszenia wniosku o świadczenie lub inne roszczenia. W tym przypadku nie wprowadzono żadnego ograniczenia czasowego na wniesienie odwołania.

Odwołanie od decyzji ZUS powinno być odpowiednio skonstruowane. Trzeba w nim podać:

• oznaczenie zaskarżonej decyzji – należy podać takie informacje, które pozwolą na zidentyfikowanie decyzji, a więc datę wydanej decyzji, wskazać organ, który ją wydał (znacznie przyspieszy postępowanie w sprawie podania znaku decyzji),

• określenie i zwięzłe uzasadnienie zarzutów i wniosków – wystarczy, że odwołujący się wyrazi swoje niezadowolenie z treści decyzji, a więc wytoczy jej zarzut merytorycznej wadliwości, a we wnioskach – w zależności od okoliczności – zażąda zmiany, uchylenia w całości lub w części decyzji.

Każda osoba wnosząca odwołanie musi przeanalizować, co skłoni ZUS albo sąd do jego uwzględnienia. Trzeba zapamiętać, że odwołanie przyniesie oczekiwany skutek tylko wówczas, gdy zarzuty będą „silne”. Uzasadnienie odwołania powinno być zwięzłe i konkretne. Nie oznacza to jednak, że uzasadnienie obszerne, rozbudowane będzie poczytane jako wada dyskwalifikująca odwołanie.

Trzeba pamiętać, że odwołanie od decyzji musi być koniecznie podpisane. Do odwołania składanego przez pełnomocnika należy dołączyć pełnomocnictwo.

Wszystkie osoby otrzymujące z ZUS decyzje muszą zapamiętać, że istnieje wyjątek od zasady możliwości ich zaskarżenia. Odwołanie nie przysługuje bowiem od decyzji przyznającej świadczenie w drodze wyjątku oraz od decyzji odmawiającej przyznania takiego świadczenia, a także od decyzji w sprawach o umorzenie należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne. Przypominamy, że prezes ZUS może przyznać emeryturę, rentę, świadczenie w drodze wyjątku ubezpieczonym oraz pozostałym po nich członkom rodziny, którzy wskutek szczególnych okoliczności nie spełniają warunków do ich uzyskania, nie mogą – ze względu na całkowitą niezdolność do pracy lub wiek – podjąć pracy lub działalności objętej ubezpieczeniem społecznym i nie mają niezbędnych środków utrzymania.

PRZYKŁAD

Osoby, które występują do ZUS o świadczenie (np. o rentę), którego warunkiem uzyskania jest stwierdzenie przez lekarza orzecznika niezdolności do pracy, muszą wiedzieć, że od początku br. przysługuje im bardzo ważne uprawnienie. Mogą o­ne bowiem wnieść od orzeczenia lekarza orzecznika ZUS, wydanego 1 stycznia 2005 r. i później, gdy nie zgadzają się z oceną niezdolności do pracy, sprzeciw do komisji lekarskiej. Wcześniej możliwe było zakwestionowanie oceny niezdolności do pracy dopiero po wydaniu, na podstawie orzeczenia o niezdolności do pracy, decyzji w sprawie świadczenia. — Przyczyną wprowadzenia tak ważnego uprawnienia była duża liczba odwołań składanych do sądów od decyzji podważających właśnie ocenę niezdolności do pracy.

PRZYKŁAD

Aby skorzystać z możliwości wniesienia sprzeciwu, trzeba przede wszystkim wiedzieć, w jakim terminie i gdzie go złożyć. Konieczne jest zatem zapamiętanie następujących zasad:

• sprzeciw trzeba wnieść w ciągu 14 dni od dnia doręczenia orzeczenia (komisja lekarska nie będzie rozpatrywała sprzeciwu wniesionego po terminie; tylko w uzasadnionych przypadkach ZUS, na wniosek osoby zainteresowanej, przywróci termin na wniesienie sprzeciwu);

• choć sprzeciw będzie rozpatrywała komisja lekarska, należy go złożyć za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS właściwej ze względu na miejsce zamieszkania.

Od 1 stycznia 2005 r. w związku z wprowadzeniem możliwości wniesienia sprzeciwu obowiązuje też jeszcze jedna bardzo ważna zasada. Sądy będą odrzucały odwołanie w sprawie o świadczenie, do którego prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji (a podstawę do wydania decyzji stanowi orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych), jeżeli osoba zainteresowana nie wniesie sprzeciwu od orzeczenia do komisji lekarskiej i odwołanie będzie oparte wyłącznie na zarzutach dotyczących tego orzeczenia. Jeżeli natomiast w odwołaniu będzie oparte także podnoszone nierozpatrzenie wniesionego po terminie sprzeciwu, a wniesienie sprzeciwu po terminie nastąpi z przyczyn niezależnych od osoby zainteresowanej, sąd uchyli decyzję, przekaże sprawę do ponownego rozpoznania organowi rentowemu i umorzy postępowanie. W takim przypadku organ rentowy skieruje sprzeciw do rozpatrzenia do komisji lekarskiej ZUS.

WARTO WIEDZIEĆ

PRZYKŁAD

Monika Wojciechowska

CZYTELNICY PYTAJĄ

NIE. Trzeba wyjaśnić, że nie każde pismo ZUS jest decyzją, a tylko od decyzji przysługuje odwołanie. Pismo organu rentowego udzielające zainteresowanemu wyjaśnień co do obowiązującego stanu prawnego nie jest decyzją, gdyż nie rozstrzyga merytorycznie indywidualnej sprawy.

TAK. Od decyzji odmawiającej przyznania świadczenia przedemerytalnego przysługuje prawo wniesienia odwołania do sądu okręgowego – sądu pracy i ubezpieczeń społecznych, właściwego ze względu na miejsce zamieszkania świadczeniobiorcy. Odwołanie można wnieść zarówno na piśmie do organu rentowego, jak i ustnie do protokołu sporządzonego przez organ, który wydał zaskarżaną decyzję.

Od wyroku sądu okręgowego – sądu pracy i ubezpieczeń społecznych będzie pani mogła wnieść apelację do sądu apelacyjnego. Apelację należy wnieść do sądu, który wydał zaskarżony wyrok, w terminie dwóch tygodni od doręczenia wyroku z uzasadnieniem. Jeżeli nie zażąda pani uzasadnienia wyroku w terminie dwutygodniowym od ogłoszenia sentencji wyroku, termin do wniesienia apelacji będzie biegł od dnia, w którym upłynął termin żądania uzasadnienia.

MW