Obowiązki płatnicze właściciela nieruchomości wobec gminy (podatki, opłaty)

Przedsiębiorca jako właściciel nieruchomości, zobowiązany jest do corocznego uiszczania należności na rzecz gminy z tytułu:

• podatku od nieruchomości;
• opłaty z tytułu wieczystego użytkowaniu gruntu;
• opłaty za przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości.

Ważne, żeby właściciel nieruchomości był świadom terminów zapłaty, ponieważ nieterminowe wpłaty wiążą się z koniecznością uiszczania odsetek oraz kosztów dochodzenia należności, a nie wszystkie opłaty wynikają z aktów administracyjnych sporządzonych w urzędzie gminy (miasta). W takich warunkach czasem trudno usystematyzować co zostało zapłacone, a co jeszcze wymaga uregulowania.

Polecamy: Restrukturyzacja firmy poprzez elastyczne formy zatrudnienia. Poradnik Gazety Prawnej 6/2020

Podatek od nieruchomości

Informacje o kwocie podatku od nieruchomości, terminach płatności i rachunku bankowym – w przypadku osób fizycznych – właściciel nieruchomości otrzymuje na początku roku w postaci decyzji podatkowej. Jednak, żeby tak się stało, po nabyciu nieruchomości należy ją zgłosić do opodatkowania w urzędzie gminy (miasta) składając informację w sprawie podatku od nieruchomości (formularz IN-1). Jest to czynność jednorazowa, która spowoduje coroczne doręczanie decyzji z wykazaną kwotą do zapłacenia.

Pan Stanisław Żółw 24 marca 2016 r. nabył nieruchomość przy ulicy Wolnej 6. Zgłosił ją do opodatkowania we właściwym urzędzie gminy (miasta). Po 14 dniach otrzymał decyzję ustalającą podatek od nieruchomości na rok 2016 (miesiące od kwietnia do grudnia). W kolejnych latach pan Stanisław otrzymywał decyzję automatycznie na początku roku.

Natomiast osoby prawne same dokonują rozliczenia podatku poprzez złożenie, w terminie do 31 stycznia danego roku, deklaracji (formularz DN-1) w urzędzie gminy (miasta). W deklaracji właściciel nieruchomości (użytkownik wieczysty) będący osobą prawną dokonuje samodzielnego obliczenia kwot rat podatku. Osoba prawna jest zobowiązana do uiszczenia podatku bez wezwania w terminach wynikających z ustawy (31 stycznia – I rata, kolejne raty do 15 każdego kolejnego miesiące).

Konsekwencje dla właściciela niepłacącego w terminie podatku od nieruchomości to przede wszystkim:

1) odsetki za zwłokę (stawka odsetek: 8% w skali roku);

2) upomnienie (koszt upomnienia: 11,60 zł);

3) wszczęcie postępowania egzekucyjnego w administracji (w razie bezskuteczności upomnienia);

4) obciążenie kosztami ewentualnego postępowania egzekucyjnego.

Egzekucja administracyjna może skutkować utrudnieniami w prowadzeniu działalności gospodarczej, na przykład ze względu na zablokowanie firmowego konta.

Ponadto gmina, w przypadku zalegania w spłacie należności, może zabezpieczyć zaległość wpisem hipotecznym.

Opłata za wieczyste użytkowanie gruntu

Opłatę z tytułu wieczystego użytkowania gruntu właściciel nieruchomości wnosi do końca marca danego roku bez przypomnienia ze strony urzędu gminy (miasta). Jest to opłata o charakterze stałym, dlatego urząd nie jest zobowiązany do corocznego informowania o konieczności dokonania wpłaty. Brak stałego przypominania o obowiązku świadczenia powoduje u wielu użytkowników wieczystych pomijanie wpłaty. Urząd gminy (miasta) uprawniony jest do wysłania wezwania dopiero po upływie terminu płatności, co wiąże się z koniecznością zapłaty odsetek.

Od 1 stycznia 2019 r. w wielu przypadkach obowiązek uiszczenia opłaty za wieczyste użytkowania został zastąpiony koniecznością ponoszenia opłaty przekształceniowej. Wynika to ze zmiany prawa użytkowania wieczystego w prawo własności, która nastąpiła z początkiem 2019 roku.

Opłatę za wieczyste użytkowanie, pomimo zmian, dalej muszą wnosić właściciele budynków (lokali) niemieszkalnych. Chodzi o grunty przynależne do budynków (lokali) związanych z działalnością gospodarczą, pod garażami, miejscami postojowymi (jeżeli posiadają wyodrębniona księgę wieczystą), udziały w drogach.

Pan Stanisław Żółw jest właścicielem dwóch lokali w nieruchomości przy ulicy Krótkiej 3:
- mieszkania nr 5;
- garażu nr g 5.
Wraz z tymi lokalami nabył (automatycznie) udział w gruncie, na którym usytuowany jest budynek przy ulicy Krótkiej.
Pan Stanisław Żółw na początku roku 2020 uiścił:
- opłatę z tytułu wieczystego użytkowania gruntu przynależnego do garażu nr g 5;
- opłatę przekształceniową za grunt przynależny do lokalu mieszkalnego nr 5.
Obowiązek uiszczenia podatku od nieruchomości jest niezależny od powyższych opłat.

Należy pamiętać, że opłata z tytułu wieczystego użytkowania gruntu i opłata przekształceniowa dotyczą działek gruntowych. Dlatego w wezwaniu jako miejsce położenia nieruchomości może zostać wskazany numer działki lub ulica (ulice), przy której znajduje się nieruchomość. Wskazanie to może nie być tożsame z adresem naszego lokalu, co często wywołuje dezorientację.

W przypadku powstania zaległości z tytułu wieczystego użytkowania gruntu urząd wezwie do zapłaty. Konsekwencjami nieterminowego regulowania opłaty z tytułu wieczystego użytkowania mogą być w szczególności:

1) odsetki za zwłokę (stawka odsetek: 5,60 % w skali roku),

3) skierowanie sprawy do sądu (koszty sądowe)

4) egzekucja komornica (koszty egzekucyjne)

Opłata przekształceniowa

Opłata związana z przekształceniem prawa użytkowania wieczystego gruntu stanowi kontynuację opłaty za wieczyste użytkowanie tych gruntu naliczanej do 2018 włącznie. Termin płatności opłaty jest tożsamy z terminem płatności wieczystego użytkowania gruntu. Informacje o obowiązkach płatniczych z tym związanych powinny zostać wysłane właścicielowi z urzędu. Opłatę przekształceniową należy uiszczać corocznie przez okres 20 lat. Wyjątkiem od tej zasady jest wpłata jednorazowa, za którą właściciel nieruchomości otrzyma bonifikatę. Zasady wpłat oraz wysokość bonifikat uzależnione są od poszczególnych gmin. Najważniejsze, aby pamiętać, że po likwidacji opłaty za wieczyste użytkowanie gruntów pod budynkami mieszkalnymi nie powstała próżnia.

W przypadku nieterminowego regulowania opłaty przekształceniowej konsekwencje są tożsame do tych, o których mowa była przy okazji omawiania opłaty z tytułu wieczystego użytkowania gruntu.

Terminy zapłaty opłat za 2020 rok zostały przesunięte w następujący sposób:
- opłata z tytułu wieczystego użytkowania na 31 stycznia 2021 r.;
- opłata przekształceniowa na 30 czerwca 2020 r.
W przypadku podatku od nieruchomości należy śledzić działania konkretnej Gminy.

Jak sobie radzić

Właściciel nieruchomości na początku roku powinien upewnić się, że zapłacił:

- podatek od nieruchomości;

- opłatę z tytułu wieczystego użytkowania gruntu;

- opłatę przekształceniową.

Tylko o pierwszej z nich urząd zawiadomi przed upływem terminu płatności.

W związku z tym, że wszystkie opłaty wiążą się z posiadaniem nieruchomości, często mylą się płatnikom. Dochodzi więc do sytuacji, w której adresaci wezwań do zapłaty przekonani są, że opłata (podatek) została już uiszczona.

Właściciel nieruchomości, żeby nie ryzykować powstaniem zaległości, może na początku roku skontaktować się z działem finansowym właściwego urzędu gminy (miasta) celem uzyskania informacji o wszystkich wskazanych należnościach, które musi ponieść do kasy gminy w danym roku. Warto utworzyć sobie szablon przelewu dla opłaty przekształceniowej i użytkowania wieczystego, są to bowiem opłaty w stałej wysokości.

Bartosz Sobieski - autor jest inspektorem w Wydziale Księgowości Urzędu Miasta Szczecin.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2019 r. poz. 900 ze zm.).

Ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (tekst jedn. Dz. U. z 2019 r. poz. 1170 ze zm.).

Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn. Dz. U. z 2014 roku poz. 518 ze zm.).

Ustawa  z dnia 31 stycznia 2019 r. o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów (Dz. U. z 2019 r., poz. 270)

Polecamy serwis: Sprawy urzędowe