"Sąd w smartfonie" i dalsza informatyzacja sądownictwa

Cyfryzacja w polskim sądownictwie

Zmierzamy do pełnej cyfryzacji w polskim sądownictwie; wprowadziliśmy już e-doręczenia, prace pełnomocników, elektroniczne księgi wieczyste oraz elektroniczne płatności sądowe - mówili w środę wiceministrowie sprawiedliwości Sebastian Kaleta i Michał Woś.

Kaleta zapewnił, że "w polskich sądach nastała rewolucja cyfrowa". "Przez lata w zaciszach gabinetów, w MS urzędnicy i informatycy pod nadzorem ministra Ziobry przygotowali i wdrożyli szereg systemów informatycznych, z których korzystają miliony Polaków" - powiedział wiceszef MS.

Przekazał, że obecnie mamy "30-proc. współczynnik całkowitej załatwialności spraw on-line", a czas postępowań skrócił się o dwa miesiące. "Zmierzamy do pełnej cyfryzacji w polskim sądownictwie" - zapowiedział.

Wiceszef MS dodał, że e-doręczenia przyniosły rewolucję w pracy pełnomocników sądowych, którzy teraz proste informacje z sądu, część rozstrzygnięć dostają bezpośrednio w systemie informatycznym. "Tylko w zaledwie niecały rok mamy ponad trzy miliony przekazanych doręczeń, 10 milionów przekazanych dokumentów i 50 tysięcy profesjonalnych pełnomocników, którzy na co dzień korzystają z tego systemu" - mówił Kaleta.

Zaznaczył, że to nie tylko udogodnienie dla pracy pełnomocników, ale też przyśpieszenie postępowań. "Kilka minut i pełnomocnik wie, co się dzieje w jego sprawie" - zauważył.

Z danych MS wynika, że liczba użytkowników Portalu Informatycznego będących profesjonalnymi pełnomocnikami wzrosła od lipca 2021 r. o 20 proc. procent, do ponad 51 tys. osób.

Kaleta wskazał, że również Elektroniczne Księgi Wieczyste to duże ułatwienie. "Część spraw, które załatwiamy u notariuszy bezpośrednio trafia do sądów wieczysto-księgowych drogą elektroniczną. Nie musimy przychodzić z każdą sprawą do sądu, by dokonać zmian w księdze wieczystej, robią to notariusze, po prostu w systemie rejestruje się dane i trafia to do sądów drogą elektroniczną" - mówił wiceminister.

Woś przypomniał też, że 1 lipca ub. roku uruchomiony został Elektroniczny Krajowy Rejestr Sądowy i już poprzez ten system złożonych zostało ćwierć miliona wniosków. "Przedsiębiorcy nie muszą stać w kolejkach, koniec z tonami papieru, w tej chwili wszystko dzieje się on-line" - mówił Woś.

Dodał, że opłaty sądowe można wnosić drogą elektroniczną za pośrednictwem strony oplaty.ms.gov.pl.

Przedstawiciele resortu przypomnieli, że od 1 stycznia 2017 r. przez e-Płatności można uregulować opłatę za pozew (wniosek), opłatę kancelaryjną (np. za wydanie odpisu orzeczenia) oraz dokonać zakupu znaku opłaty sądowej w formie elektronicznej.

Informatyzacja KRS

Zdaniem resortu, sukcesem okazała się także pełna informatyzacja Krajowego Rejestru Sądowego. Chodzi o wprowadzone 1 lipca 2021 r. rozwiązanie, polegające na tym, że wszystkie wnioski do rejestru przedsiębiorców KRS są składane elektronicznie, co oznacza "koniec papierowej biurokracji". MS informuje, że od tego czasu przez Portal Rejestrów Sądowych obsługujący e-KRS złożono 264 tys. wniosków oraz ponad 94 tys. pism. Korzystając z nowej możliwości przedsiębiorcy zarejestrowali przez e-KRS ponad 640 prostych spółek akcyjnych.

Ogromnym ułatwieniem, wprowadzonym w 2018 r., są zdaniem MS elektroniczne sprawozdania finansowe, które umożliwiają przedsiębiorcom składanie bezpłatnie drogą elektroniczną, poprzez Repozytorium Dokumentów Finansowych (RDF), dokumentów finansowych do KRS. Według MS, przedsiębiorcy zamieścili już w Repozytorium 5 mln 200 tys. dokumentów finansowych. Użytkownicy pobrali z internetowej przeglądarki RDF pobrali ok. 156 mln dokumentów finansowych.

Podczas konferencji prasowej wiceministrowie Kaleta i Woś omawiali ponadto takie rozwiązania "rewolucji cyfrowej" w sądach, jak Elektroniczne Księgi Wieczyste, aplikację "Portal Informacyjny", cyfrową rejestrację rozpraw, rozprawy zdalne, System Losowego Przydziału Spraw sędziom, rejestr pedofilów, elektroniczny dozór, Krajowy Rejestr Zadłużonych czy e-licytacje komornicze.

Sąd w smartfonie

Poinformowali także o kolejnych projektach tej rewolucji, które są w realizacji, w tym "sąd w smartfonie" - poprzez system zintegrowany z aplikacją mObywatel, będzie można poprzez smartfon m.in. wziąć udział w rozprawie online, wysłać do sądu pismo potwierdzone Profilem Zaufanym czy przeczytać zdigitalizowane akta.

Według wiceministra Wosia, prace w tym zakresie są bardzo zaawansowane, podobnie jak w przypadku elektronicznych doręczeń sądowych (terminy rozpraw nie będą spadać, nie będzie tzw. pustych wokand), czy informatyzacji postępowania karnego poprzez system Prokuratury Krajowej PROK-SYS (chodzi o automatyczny dostęp do baz danych podmiotom publicznym i prywatnym, zdalną komunikację ze wszystkimi uczestnikami postępowania, takimi jak sądy i policja, oraz umożliwienie prowadzania czynności procesowych na odległość).

Zdalny dostęp sądu do informacji z rejestru

MS zapowiada także "zdalny dostęp" sądów do informacji pochodzących z rejestrów państwowych (obecnie sądy uzyskują do nich dostęp dopiero po przesłaniu pisma w wersji papierowej, co znacznie wydłuża czas postępowań) oraz uruchomienie elektronicznej wysyłki zawiadomień z Wydziałów Ksiąg Wieczystych do Ewidencji Gruntów i Budynków prowadzonych w starostwach (resort planuje, że wyeliminuje to przekazywanie zawiadomień w wersji papierowej nawet do ok. 1 mln dokumentów rocznie).

Podsumowując konferencję prasową, wiceminister Kaleta zapewnił, że "informatyzacja sądów postępuje i jest priorytetem ministra Ziobry i nas, jako jego najbliższych współpracowników". "Zdajemy sobie sprawę, że także rozwój gospodarczy Polski jest zależny od tego, czy sądy będą w stanie sprawnie rozpatrywać sprawy, a także od tego, czy sprawnie będzie przebiegał obieg informacji. (...) Cyfrowe sądownictwo jest dzisiaj zdecydowanie bliższe, niż dalsze" - oświadczył Sebastian Kaleta. (PAP)

Autorzy: Mieczysław Rudy, Karol Kostrzewa
rud/ kos/ godl/