REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Ig Noble 2022. Dlaczego trudno zrozumieć teksty prawne? Zdaniem naukowców prawnicy robią to specjalnie

Subskrybuj nas na Youtube
Ig Noble 2022
Ig Noble 2022
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Polska praca dot. zastosowania lodów w medycynie, badania nad lewatywami, którymi odurzali się starożytni Majowie oraz wyjaśnienie, w jaki sposób prawnikom udaje się tworzyć tak niezrozumiałe teksty - to niektóre badania wyróżnione Ig Noblami 2022. Przyznano je po raz 32. w nocy z czwartku na piątek polskiego czasu. Ig Nobel w dziedzinie literatury trafił do zespołu, który wyjaśnił, dlaczego tak trudno zrozumieć teksty prawne. Otóż prawnicy - zdaniem naukowców - robią to specjalnie.

Czym są nagrody Ig Nobla? Skąd pochodzi nazwa?

Nagrody Ig Nobla (https://www.improbable.com/ig/) to humorystyczne odpowiedniki Nagród Nobla, przyznawane za osobliwe prace naukowe, które "najpierw śmieszą, a potem skłaniają do myślenia" i za odkrycia, które "nie mogą lub nie powinny być powtarzane".
Jak informuje Wikipedia, nazwa tych nagród pochodzi od angielskiego słowa ignoble (niegodziwy), które jest przeciwieństwem słowa noble, wymawianego tak samo jak słowo Nobel w znaczeniu Nagrody Nobla (nazwisko fundatora, Alfreda Nobla, wymawia się inaczej). Pierwszy raz Ig Noble zostały przyznane w 1991 roku za odkrycia, których „nie da się lub nie powinno się powtarzać”. Ale poza trzema odkryciami z 1991 r. większość nagród dotyczy prac, które zostały rzeczywiście przeprowadzone.

REKLAMA

Przyznano Ig Noble 2022. Jakie nagrody?

10 nagród "zostało wręczonych" w nocy z czwartku 15 września na piątek 16 września 2022 r. czasu polskiego. Wydarzenie zorganizował magazyn „Annals of Improbable Research”. Już po raz trzeci z powodu pandemii uroczystość miała charakter wcześniej nagranej telekonferencji. Nagrody, w tym praktycznie bezwartościowy banknot o nominale 10 bilionów dolarów Zimbabwe, wręczali laureaci prawdziwej Nagrody Nobla, m.in Frances Arnold (Nobel z chemii w 2018 r.), Rich Roberts (Nobel z medycyny i fizjologii w 1993 r.) czy Donna Strickland (Nobel z fizyki w 2018 r.).

Mniej szkodliwych skutków ubocznych radio- i chemioterapii po zjedzeniu lodów

REKLAMA

Ig Nobla w dziedzinie medycyny dostali w tym roku Marcin Jasiński, Martyna Maciejewska, Anna Brodziak, Michał Górka, Kamila Skwierawska, prof. Wiesław Jędrzejczak, Agnieszka Tomaszewska, Grzegorz Basak oraz Emilian Snarski z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Jak wykazali, pacjenci onkologiczni poddawani radio- i chemioterapii wykazywali mniej szkodliwych skutków ubocznych, jeśli podawano im lody. Chodzi o zapalenie błony śluzowej jamy ustnej (oral mucositis). Agresywne leczenie prowadzi do zniszczenia komórek nabłonkowych wyściełających przewód pokarmowy, a to wystawia uszkodzone tkanki na niebezpieczeństwo infekcji. W jamie ustnej, na dziąsłach i/lub języku powstają owrzodzenia, zwiększa się wydzielanie śliny i mogą występować trudności z połykaniem. W skrajnych przypadkach - zwłaszcza w połączeniu z nudnościami i wymiotami powszechnymi przy chemioterapii i radioterapii – jedzenie jest prawie niemożliwe.

Typowym środkiem zapobiegawczym jest krioterapia - zwykle ssanie wiórków lodowych. Ale pacjenci nie zawsze w pełni stosują się do krioterapii lodowej, ponieważ robi się nieprzyjemnie zimno. W szczególności pacjenci z nowotworami dziecięcymi mają tendencję do lepszej odpowiedzi, gdy lód zastępują lody. Nie było dotąd żadnych badań na ten temat - lukę wypełnili Polacy, opracowując dane dotyczące 74 osób w wieku średnio 58 lat, które przeszły przeszczep komórek macierzystych w ramach terapii przeciwnowotworowej. Tylko 28,85 proc. pacjentów, którzy poddali się krioterapii z lodami, rozwinęło zapalenie błony śluzowej jamy ustnej, w porównaniu do 59 proc. tych, którzy nie otrzymali krioterapii. Jak z tego wynika, spożywanie lodów jest dobrym środkiem zapobiegawczym w rozwoju zapalenia błony śluzowej jamy ustnej u chorych na nowotwory.

Rekreacyjna i rytualna rola lewatywy - Ig Nobel 2022 z historii sztuki

REKLAMA

Ig Nobla w dziedzinie historii sztuki zdobyli dr Nicholas Hellmuth z Foundation for Latin American Anthropological Research oraz emerytowany etnofarmakolog dr Peter de Smet, który w swojej pracy doktorskiej z lat 80. XX wieku jako pierwszy zwrócił uwagę na rekreacyjną i rytualną rolą lewatywy. Lecznicze lewatywy stosowali już starożytni Egipcjanie. Zwykle sięgano po tę metodę w razie zaparcia. Jednak - sądząc po licznych wyobrażeniach osób wykonujących lewatywę na znalezionych w Meksyku i Gwatemali naczyniach Majów (VI i IX wiek), odurzająca lewatywa z alkoholu lub narkotycznych ziół mogła być sposobem na wniesienie w codzienność elementu baśniowości. Na prekolumbijskich garnkach uwieczniono ceremonie, podczas których przebrani za jaguary, jelenie lub małpy ludzie robią lewatywę sobie nawzajem lub sami sobie. Zdaniem Hellmutha podawanie alkoholu i narkotyków doodbytniczo było łatwiejsze niż doustnie i miało postać publicznego rytuału.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

„Pomysł ten jest całkowicie sprzeczny z tradycyjnym poglądem, jakoby starożytni Majowie byli ludem kontemplacyjnym, który nie oddawał się rytualnej ekstazie” – czytamy w artykule z 1986 roku, który dr de Smet napisał z dr. Hellmuthem. Wówczas autorzy sugerowali, że jako halucynogen mogła być stosowana lilia wodna. Po aktualizacji badań z 2020 r., dr de Smet twierdzi, że najprawdopodobniej były to halucynogeny wytworzone z nasion powoju Ipomoea corymbosa lub z bielunia, trującej rośliny o białych kwiatach zwanej również „anielskimi trąbkami”. Dr Hellmuth zauważa jednak, że lilia wodna jest kwiatem najczęściej przedstawianym w klasycznej sztuce Majów.

Zużycie tlenu przez pisklęta kaczki krzyżówki

Na fizycznego Ig Nobla zasłużył Frank Fish, profesor biologii na West Chester University w Pensylwanii. W roku 1994 zmierzył zużycie tlenu przez pisklęta kaczki krzyżówki, a w roku 2021 wykorzystał model komputerowy i stwierdził, że podążając za matką kaczuszki „surfują“ i wkładają w pływanie mniej wysiłku, niż gdyby wypłynęły poza formację (w podobny sposób postępują kolarze trzymający się peletonu czy rowerzyści jadący w „aerodynamicznym cieniu" pojazdów). W przypadku kaczuszek najlepiej sprawdza się pływanie w formacji rombu lub w prostej linii, przy czym ostatnie kaczątko najmniej się wysila. Ig Nobel wprawił profesora Fisha w zachwyt „To jest coś, o czym zawsze marzyłem” - wyznał naukowiec, którego motto brzmi: „Nie zajmujesz się nauką, jeśli się nie bawisz”.

Dlaczego tak trudno zrozumieć teksty prawne? Zdaniem naukowców prawnicy robią to specjalnie

Poważniej podchodzą do życia prawnicy. Ig Nobel w dziedzinie literatury trafił do zespołu, który wyjaśnił, dlaczego tak trudno zrozumieć teksty prawne. Otóż prawnicy - zdaniem naukowców - robią to specjalnie.

Aby uzyskać dane ilościowe, naukowcy przeanalizowali i porównali treść umów prawnych i innych dokumentów - od artykułów naukowych po artykuły prasowe - a następnie przyjrzeli się, jak dobrze ludzie je rozumieją. Jak się okazało, że problemem nie była złożoność koncepcji, ale raczej „zaskakująco wysoki” odsetek trudnych do przetworzenia wyrażeń.

„Dokumenty prawne zawierały ponad dwa razy więcej klauzul osadzonych w zdaniach niż jakikolwiek inny tekst kontrolny, który analizowaliśmy” – powiedział członek zespołu Eric Martínez, doktorant z Department of Brain & Cognitive Sciences Massachusetts Institute of Technology.

Rozumienie tekstów prawnych utrudnia również żargon, który można by łatwo zastąpić codziennymi wyrażeniami (ale czy taki tekst wydawałby się klientom godny wysokiego honorarium?). Chodzi o łacińskie zwroty, takie jak „ab initio” oznaczające „od początku” i „ex post facto” zamiast „po”, „najemca i wynajmujący” zamiast „najemca i właściciel” oraz „dalej” zamiast „ zanim".

„Słowa w dokumentach prawnych były ponad dwa razy bardziej niejasne niż słowa w artykułach Wall Street Journal i 25 proc. bardziej niejasne niż słowa w artykułach w czasopismach akademickich” – powiedział Martínez.

Na razie nieopublikowane badania z udziałem prawników wykazały, że owi eksperci wprawdzie lepiej rozumieli dokumenty prawne niż osoby niebędące prawnikami, wciąż jednak uważali, że język prawniczy jest trudniejszy do zrozumienia niż inne style pisania. Autorzy wykazali również, że język prawniczy nie zmienił się zbytnio na przestrzeni lat, a w niektórych przypadkach uległ pogorszeniu.

Parametry fizjologiczne podczas randki w ciemno - Ig Nobel 2022 z kardiologii

Znacznie bardziej romantyczne wydają się badania za które przyznano Ig Nobla w dziedzinie kardiologii. Chodzi o monitorowanie parametrów fizjologicznych podczas randki w ciemno.

„Uczestnicy nosili okulary śledzące oczy z wbudowanymi kamerami i urządzeniami do pomiaru sygnałów fizjologicznych, w tym tętna i przewodnictwa skóry” - czytamy w artykule autorstwa Eliski Prochazkovej z Instytutu Psychologii Uniwersytetu Leiden w Holandii i jej współpracowników. „Odkryliśmy, że jawne sygnały, takie jak uśmiech, śmiech, spojrzenie lub naśladowanie tych sygnałów, nie były znacząco związane z atrakcyjnością” - wskazali naukowcy. Na to, że ktoś się podoba wskazywała natomiast zsynchronizowane tętno i zmiany przewodnictwa elektrycznego skóry, które wskazują na odczuwanie emocji - trudno na nie wpływać i nie zdajemy sobie z nich sprawy.

Model matematyczny określający kiedy plotkarze kłamią, a kiedy mówią prawdę - pokojowa nagroda IG Nobla 2022

Romanse często bywają przedmiotem plotek, a plotki to wdzięczny materiał do badań naukowych, w tym roku nagrodzonych pokojową nagrodą Ig Nobla. Naukowcy z University of Exeter opracowali model matematyczny który określa, kiedy plotkarze kłamią, a kiedy mówią prawdę. Otóż kłamstwa mają pomagać sojusznikom, a szkodzić konkurentom - w każdym przypadku jest to korzystne dla plotkarza. Problemy pojawiają się przy plotkowaniu o przyjaciołach w gronie przyjaciół - na kim plotkarzowi zależy najbardziej?

Łoś - manekin do testów zderzeniowych

Częste zderzenia łosi z pojazdami na szwedzkich autostradach powodują obrażenia i śmierć zarówno ludzi, jak i zwierząt. Jednak producenci samochodów rzadko uwzględniają wypadki zwierząt w swoich testach bezpieczeństwa. Magnus Gers z Królewskiego Instytutu Technologicznego KTH w Sztokholmie w ramach swojej pracy magisterskiej wykonał pierwszego w dziejach łosia - manekina do testów zderzeniowych. W ten sposób stał się laureatem Ig Nobla w dziedzinie inżynierii bezpieczeństwa.

Czy zaparcia rujnują życie seksualne skorpiona? Ig Nobel 2022 z biologii

Skoro mowa o zwierzętach, biologicznego Ig Nobla dostali Solimary Garcia-Hernandez i Glauco Machado z Uniwersytetu w Sao Paulo w Brazylii - za badanie, czy zaparcia rujnują życie seksualne skorpiona. Aby uciec przed drapieżnikiem, skorpiony mogą oderwać część ciała — to zjawisko zwane autotomią. Jednak kiedy tracą ogon, tracą również końcową część przewodu pokarmowego, co prowadzi do zaparć i ostatecznie do śmierci - napisali autorzy w czasopiśmie „Integrated Zoology”. „Długoterminowy spadek sprawności lokomotorycznej samców poddanych autotomii może utrudniać wyszukiwanie partnerów“ - dodali.

Inżynieryjny Ig Nobel 2022 - najlepszy układ palców na pokrętłach

Przodujący w dziedzinie inżynierii Japończycy: Gen Matsuzaki, Kazuo Ohuchi, Masaru Uehara, Yoshiyuki Ueno i Goro Imura nie dali sobie wydrzeć inżynieryjnego Ig Nobla, zwłaszcza że dotyczył najlepszego układu palców na pokrętłach (praca z roku 1999).

Ig Nobel z ekonomii 2022. Sukces częściej odnoszą nie osoby najbardziej utalentowane, ale mające najwięcej szczęścia

Ciekawy wkład w dziedzinę ekonomii wnieśli Włosi - Alessandro Pluchino, Alessio Emanuele Biondo i Andrea Rapisarda matematycznie dowiedli, dlaczego sukces częściej odnoszą nie osoby najbardziej utalentowane, ale mające najwięcej szczęścia. To już drugi Ig Nobel, jakiego otrzymali Pluchino i Rapisarda - w roku 2010 wraz z Cesare Garofalo mieli szczęście otrzymać Ig Nobla w dziedzinie zarządzania, dowodząc, że awansowanie przypadkowych osób zwiększa efektywność działania organizacji.

W najbliższych tygodniach na stronie https://www.improbable.com/ prezentowane będą wykłady laureatów. (PAP)

Autor: Paweł Wernicki

pmw/ agt/

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: PAP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Palenie gałęzi na własnej posesji 2025 - czy można palić gałęzie na własnej posesji? Kiedy można palić gałęzie na działce?

Palenie gałęzi i liści, nawet na własnej posesji, może skończyć się mandatem. Zakaz obowiązuje nie tylko w miastach, ale też na wsiach i działkach rekreacyjnych. Sprawdź, co grozi za spalanie gałęzi w 2025 roku i gdzie zgłosić uciążliwego sąsiada, który zadymia okolicę.

Afera z dofinansowaniami z KPO. PARP zapowiada kontrole, opozycja mówi o gigantycznym skandalu i podaje kolejne przykłady

Wiele kontrowersji wzbudziła interaktywna mapa projektów, które uzyskały dofinansowanie z Krajowego Planu Odbudowy, którą opublikowano na kpo.gov.pl. Co ciekawe od rana 8 sierpnia 2025 r. cała strona kpo.gov.pl nie jest dostępna (występują problemy techniczne z jej wyświetleniem). Szeroko krytykuje się zasadność wydatkowania tych środków zwłaszcza w branży HoReCa. PARP zapowiedział kontrolę w tym sektorze. Premier Tusk powiedział, że nie zaakceptuje żadnego marnotrawienia środków z KPO. Prezes PiS Jarosław Kaczyński nazwał całą sprawę gigantycznym skandalem a inni politycy PiS mówią o największej aferze obecnego rządu

Seniorzy nie muszą płacić za wywóz śmieci. Wystarczy, że spełnią ten jeden warunek. Jaki?

W ostatnim czasie w wielu miastach podniesiono opłaty za odbiór śmieci, co szczególnie dotyka polskich emerytów. Częściowe lub całkowite zwolnienie z tych opłat to duża ulga dla ich domowych budżetów. Kto może skorzystać z takiej pomocy? Oto szczegóły.

Darowizna spółdzielczego prawa z majątku wspólnego bez podatku? Oto bezpieczna ścieżka przekazania nieruchomości w rodzinie

Planujesz przekazać mieszkanie bliskim i boisz się podatku? Najnowsza interpretacja skarbówki pokazuje, jak zrobić to legalnie, bez żadnej daniny. Sprawdź, jak darowizna z majątku wspólnego w rodzinie może być całkowicie zwolniona z podatku.

REKLAMA

TSUE zmienia zasady gry dla frankowiczów. Koniec z teorią dwóch kondykcji?

Wyrok TSUE z 19 czerwca 2025 r. może zrewolucjonizować sposób rozliczania nieważnych umów „frankowych”. Sąd unijny opowiedział się za prostszą i tańszą dla konsumentów teorią salda, podważając dominującą dotąd teorię dwóch kondykcji. Dlaczego część prawników bije na alarm i czy naprawdę chodzi o interes kredytobiorców? Oddzielamy fakty od mitów.

Nie zaparkujesz już pod swoim blokiem – koniec z wymogiem 1,5 miejsca postojowego na każde mieszkanie, „na rzecz zwiększania ruchu pieszego i rowerowego”. Prezydent podpisał ustawę popierającą „patodeweloperkę”

W dniu 21 sierpnia 2025 r. wchodzi w życie ustawa, która znosi obowiązujący dotychczas – na szczeblu krajowym – wymóg co najmniej 1,5 miejsca postojowego (a w przypadku zabudowy śródmiejskiej – co najmniej 1 miejsca postojowego) na każde mieszkanie w ramach realizowanej inwestycji mieszkaniowej. Jak wynika z uzasadnienia projektu ustawy, którą zmiana ta została wprowadzona – „jest ona spójna z wprowadzanymi przez gminy rozwiązaniami na rzecz zwiększania ruchu pieszego i rowerowego, w tym w obszarach śródmiejskich”, a także ma na celu umożliwienie uwzględniania przy realizacji inwestycji mieszkaniowej m.in. – „lokalizacji terenu inwestycji, stopnia rozwoju transportu publicznego, czy sieci dróg rowerowych”.

ZUS przeliczy świadczenia (osobom pobierającym emerytury i renty rodzinne po emerytach czerwcowych) z urzędu – bez wniosków. Wypłaty w nowej wysokości od 2026 roku. Senat za

Od 2026 roku ZUS przeliczy świadczenia osobom pobierającym emerytury i renty rodzinne po emerytach, którzy przeszli na emeryturę w czerwcu w latach 2009–2019. Chodzi o wyrównanie strat wynikających z dawnych przepisów, które nie uwzględniały waloryzacji kwartalnych. Ustawa została przyjęta przez Senat bez poprawek i czeka teraz na podpis prezydenta.

Projekt ustawy dla frankowiczów 2025. Jakie zmiany w sporach z bankami?

Projekt ustawy z 30 czerwca 2025 r. dotyczący spraw frankowych to dokument, który może radykalnie zmienić krajobraz procesów dotyczących kredytów denominowanych lub indeksowanych do franka szwajcarskiego. Regulacja przedstawia rozwiązania procesowe i materialne, które mają wspierać konsumentów, ale także – co mniej zauważalne –usystematyzować obecność spraw frankowych w przestrzeni prawnej.

REKLAMA

Emerytura bez lat pracy. Czy można otrzymać emeryturę bez lat pracy? Czy jest to możliwe?

Czy można otrzymać emeryturę bez lat pracy? Zazwyczaj prawo do emerytury nabywa się po osiągnięciu wymaganego wieku i udokumentowaniu odpowiedniego stażu pracy, jednak istnieją pewne wyjątki od tej reguły. W wyjątkowych sytuacjach przepisy dopuszczają możliwość uzyskania takiej emerytury. Kto może liczyć na emeryturę bez lat pracy i jakie kryteria musi spełnić? Oto szczegóły.

Nowy prezydent, stare napięcia: Polityczny start Karola Nawrockiego i reakcja rządu [Gość Infor.pl]

„Nie będę podejmował decyzji w zgodzie z podziałami politycznymi, będę podejmował decyzje wbrew podziałom politycznym, a w zgodzie z interesem państwa polskiego” – zadeklarował Karol Nawrocki tuż po zaprzysiężeniu. Brzmi dobrze, ale co to oznacza w praktyce?

REKLAMA