REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Spółdzielnia energetyczna – czym jest i jakie daje korzyści? Jak założyć taką spółdzielnię?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Spółdzielnia energetyczna – czym jest i jakie daje korzyści? Jak założyć taką spółdzielnię?
Spółdzielnia energetyczna – czym jest i jakie daje korzyści? Jak założyć taką spółdzielnię?
ShutterStock

REKLAMA

REKLAMA

Powołanie do życia instytucji spółdzielni energetycznej stanowi odpowiedź na dynamiczne zmiany, które mają miejsce w sektorze energetyki. To rozwiązanie staje się coraz bardziej popularne w kontekście rosnącej potrzeby zrównoważonego rozwoju oraz poszukiwania alternatyw dla tradycyjnych źródeł energii. Jednocześnie jednak jest to instytucja prawna złożona, rozproszona legislacyjnie i wciąż nowa w praktyce. Niniejszy artykuł przybliża, czym w ogóle jest spółdzielnia energetyczna, przedstawia, jakie kroki należy powziąć, aby spółdzielnię energetyczną założyć, a także omawia korzyści płynące z uczestnictwa w takiej inicjatywie.

Spółdzielnia energetyczna. Podstawa prawna i definicja

Instytucja spółdzielni energetycznej została wprowadzona do porządku prawnego ustawą z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz.U. z 2022 r. poz. 1378, dalej: ustawa o OZE). Zgodnie z art. 2 pkt 33a tej ustawy, przez spółdzielnię energetyczną rozumie się spółdzielnię działającą zgodnie z ustawą z dnia 16 września 1982 r. – Prawo spółdzielcze lub ustawą z dnia 4 października 2018 r. o spółdzielniach rolników, której przedmiotem działalności jest wytwarzanie energii elektrycznej, ciepła lub biogazu w instalacjach OZE, obrót nimi lub ich magazynowanie, dokonywane w ramach działalności prowadzonej wyłącznie na rzecz tych spółdzielni oraz ich członków. Powyższe oznacza, iż energia elektryczna, ciepło lub biogaz wyprodukowane przez spółdzielnię energetyczną mogą być wykorzystywane wyłącznie na potrzeby własne jej członków - nie jest zatem możliwa ich sprzedaż do innych odbiorców.

Spółdzielnia energetyczna jest zatem podmiotem mogącym zrzeszać zarówno osoby fizyczne, jak i prawne w celu wspólnego wytwarzania, konsumpcji i zarządzania energią, która jest produkowana przez instalacje odnawialnych źródeł energii, stanowiące własność samej spółdzielni energetycznej lub jej poszczególnych członków. Spółdzielnia posiada osobowość prawną i działa przez swoje organy.

Instytucja ta idealnie wpisuje się w kierunek wyznaczony przez Unię Europejską, promując decentralizację i lokalność wytwarzania energii.

REKLAMA

Wymogi dotyczące założenia spółdzielni energetycznej

Warunki, jakie musi spełnić spółdzielnia energetyczna, aby mogła zostać zarejestrowana i rozpocząć swoją działalność w zakresie wytwarzania energii, zostały szczegółowo określone w art. 38e i art. 38c ustawy o OZE. Kluczowe z nich obejmują:
ograniczenie terytorialne działalności do jednej gminy wiejskiej lub miejsko-wiejskiej, ewentualnie do maksymalnie trzech sąsiadujących ze sobą gmin tego typu,
określoną liczbę członków – minimum 10 osób fizycznych lub 3 osoby prawne, które stają się członkami-założycielami spółdzielni energetycznej; ta może jednak zrzeszać maksymalnie 1000 członków,
obowiązek zlokalizowania wszystkich punktów poboru energii elektrycznej, ciepłowniczej lub gazowej na obszarze jednego operatora systemu dystrybucyjnego (elektroenergetycznego, sieci gazowej lub ciepłowniczej),
limity wytwarzanej mocy – dla energii elektrycznej maksymalna moc zainstalowana wynosi 10 MW, a wyprodukowana energia musi zaspokajać co najmniej 70% potrzeb spółdzielni i jej członków; natomiast w przypadku ciepła limit wynosi 30 MW, a dla biogazu – 40 mln m³ rocznie Warto jednak zwrócić uwagę, iż na mocy przepisów przejściowych próg 70 % odnoszący się do energii elektrycznej został preferencyjnie obniżony do 40 % dla spółdzielni energetycznych, które zostaną zarejestrowane w wykazie spółdzielni energetycznych prowadzonym przez Dyrektora Generalnego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa (dalej jako: KOWR) do 31 grudnia 2025 r. O wpisie do wskazanego rejestru będzie mowa w dalszej części niniejszego artykułu.

Proces zakładania spółdzielni energetycznej

Pierwszym krokiem poprzedzającym założenie i rejestrację spółdzielni energetycznej, warunkującym możliwość prowadzenia przez nią działalności w zakresie wytwarzania energii, powinna być szczegółowa analiza potencjalnych członków pod kątem spełniania przez nich formalnych kryteriów określonych w ustawie o OZE oraz w ustawie – Prawo spółdzielcze. Po potwierdzeniu zgodności z ustawowymi przesłankami, kolejnym istotnym etapem jest opracowanie modelu działania spółdzielni energetycznej – zarówno pod względem operacyjnym, jak i ekonomicznym. Spółdzielnia może funkcjonować bowiem w jednym z dwóch modeli:
1) opartym na wspólnych instalacjach należących do spółdzielni energetycznej, z rozliczeniem energii proporcjonalnie do poniesionych kosztów i udziałów członków, lub
2) opartym na instalacjach należących do części członków (tzw. członków-wytwórców) z możliwością konsumpcji energii przez pozostałych członków (tzw. członków-odbiorców).

W obu modelach niezbędne jest szczegółowe określenie zasad rozliczeń wewnętrznych dotyczących wytworzonej energii.

Na tym etapie warto również przygotować bilans energetyczny, czyli dokument obrazujący zużycie energii elektrycznej w okresie ostatnich 12 miesięcy przez członków spółdzielni energetycznej w budynkach, które zostaną objęte projektem. Bilans ten stanowi podstawę do określenia potrzeb energetycznych oraz dopasowania planowanej produkcji energii z OZE do realnego zapotrzebowania.

Dopiero po ustrukturyzowaniu kluczowych założeń możliwe jest przystąpienie do części formalno-prawnej, obejmującej opracowanie niezbędnej dokumentacji rejestrowej, potrzebnej do złożenia wniosku o wpis spółdzielni energetycznej wpierw do Krajowego Rejestru Sądowego, a następnie do rejestru spółdzielni energetycznych prowadzonego przez Dyrektora Generalnego KOWR. Ta obejmuje m.in.:
1) statut określający zasady działania spółdzielni energetycznej,
2) uchwały powołujące do życia organy statutowe spółdzielni energetycznej oraz zgody na pełnienie określonych funkcji w tychże organach,
3) wniosek o rejestrację spółdzielni energetycznej w wykazie spółdzielni energetycznych zawierający najważniejsze dane dotyczące spółdzielni energetycznej;

Po uzyskaniu wpisu w rejestrze prowadzonym przez KOWR, spółdzielnia energetyczna może rozpocząć prowadzenie działalności w zakresie wytwarzania energii.

Ostatnim etapem jest przygotowanie umów, które spółdzielnia energetyczna będzie zobowiązana zawrzeć, m.in. te dotyczące sprzedaży i/lub dystrybucji wytwarzanej energii, rozliczeń z członkami w zależności od wybranego modelu funkcjonowania, jak również inne niezbędne umowy operacyjne – np. dotyczące usług księgowych, prawnych czy administracyjnych, w tym wynajmu lokalu na siedzibę i potencjalnych stosunków pracowniczych wewnątrz spółdzielni energetycznej.

Korzyści płynące ze współtworzenia spółdzielni energetycznej

Członkostwo w spółdzielni energetycznej niesie ze sobą szereg korzyści, gdyż wiąże się ze stosunkowo niskimi kosztami, a jednocześnie daje dostęp do licznych preferencji i programów wsparcia. Członkowie spółdzielni energetycznej bowiem mogą korzystać m.in. ze zwolnienia z opłat systemowych i fiskalnych – takich jak opłata OZE, mocowa, kogeneracyjna czy akcyza (dla instalacji o mocy do 1 MW), a także mają możliwość rozliczania energii w systemie opustów 1:0,6, pozwalającym na odebranie 0,6 jednostki energii za każdą jednostkę oddaną do sieci, co przekłada się na realne obniżenie kosztów zużycia energii.

Warto także podkreślić, iż spółdzielnie energetyczne funkcjonują w oparciu o lokalną bilansowość energetyczną, co umożliwia wewnętrzne rozliczanie wytwarzanej i konsumowanej energii bez dodatkowych opłat dla operatorów zewnętrznych. Model ten sprzyja budowaniu samowystarczalności energetycznej, zmniejszając podatność na wahania cen energii czy zakłócenia w globalnych łańcuchach dostaw, jednocześnie zwiększając kontrolę nad wykorzystywanymi źródłami energii.

Dodatkowo, członkowie spółdzielni energetycznej mogą ubiegać się o wsparcie finansowe, m.in. w ramach programu „Energia dla wsi”, realizowanego przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Program ten przewiduje pożyczki na instalacje OZE (od 10 kW do 10 MW) w wysokości do 100% kosztów kwalifikowanych z możliwością umorzenia części środków, a także dotacje pokrywające do 20% kosztów inwestycji w magazyny energii. W rezultacie spółdzielnie energetyczne stają się nie tylko efektywnym narzędziem lokalnej produkcji energii, ale także konkurencyjną, stabilną i zgodną z przepisami alternatywą dla tradycyjnych modeli rynkowych.

Kto może być zainteresowany założeniem spółdzielni energetycznej?

REKLAMA

Spółdzielnie energetyczne stanowią atrakcyjne i elastyczne narzędzie lokalnej transformacji energetycznej na obszarach wiejskich i miejsko-wiejskich, które stanowią około 90% powierzchni Polski. Z rozwiązania tego mogą w szczególności skorzystać przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą generującą duże zużycie energii, w tym rolnicy, a także osoby prawne, wspólnoty mieszkaniowe oraz osoby fizyczne. Krąg podmiotów uprawnionych do pozostania członkami spółdzielni energetycznej jest zatem stosunkowo szeroki.

Należy jednak pamiętać o zróżnicowanym wymaganiu dotyczącym minimalnej liczby członków-założycieli spółdzielni energetycznej, w zależności od tego, czy są nimi osoby fizyczne czy osoby prawne.

Założenie spółdzielni energetycznej wymaga nie tylko zaangażowania, ale również precyzyjnego przygotowania prawnego i organizacyjnego. Proces ten obejmuje m.in. weryfikację spełnienia wymogów ustawowych, wybór odpowiedniego modelu działania, a także opracowanie wymaganej do zarejestrowania spółdzielni energetycznej obszernej dokumentacji rejestrowej.

Z doświadczenia kancelarii Brightspot Legal Katarzyna Orzeł Maciej Jojczyk Sp.k. wynika, że kluczem do sukcesu SE są solidne fundamenty – przejrzysty statut, odpowiednio dobrana struktura członkowska, klarowne zasady rozliczeń i właściwie zaprojektowany model finansowania. Dlatego wspieramy naszych klientów kompleksowo – od analizy odpowiedniego modelu biznesowego, przez proces rejestracyjny, aż po bieżące doradztwo regulacyjne.

Spółdzielnia energetyczna to nie tylko szansa na tańszą energię – to realna zmiana jakościowa w kierunku samodzielności energetycznej i rozwoju lokalnych społeczności, która może stanowić innowację w całym sektorze energetyki.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Autorzy:
Prawnik Katarzyna Sikora w kancelarii Brightspot Legal Katarzyna Orzeł, Maciej Jojczyk sp.k.
Aplikant adwokacki Julia Maciejczyk w kancelarii Brightspot Legal Katarzyna Orzeł, Maciej Jojczyk sp.k.

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Za szkody najemcy zapłaci wynajmujący? Za co odpowiedzialność ponosi lokator?

Zaległości dotyczące płatności czynszu i rachunków, a także złe zachowanie najemcy prowadzące do konfliktów z sąsiadami. Tego najbardziej mogą obawiać się właściciele mieszkań rozważający ich wynajęcie. Zaległości czynszowe to częściej poruszany temat aniżeli konsekwencje złego zachowania lokatora w prywatnym mieszkaniu. Tymczasem obawy właścicieli mieszkań o skutki złego zachowania lokatora są czasem spore. Wzmacniają je uchwały wspólnot mieszkaniowych próbujące „przerzucić” na wynajmującego odpowiedzialność za nieodpowiednie zachowanie najemcy (np. spowodowanie szkód w częściach wspólnych budynku). Warto wyjaśnić, dlaczego takie uchwały są wątpliwe i poruszyć również inne aspekty złego zachowania lokatorów.

1300 zł miesięcznie dla każdego dorosłego? Za to zniknąć muszą: 800+, zasiłki socjalne, 13 i 14 emerytura. Ministerstwo Finansów policzyło koszty wprowadzenia bezwarunkowego dochodu podstawowego (BDP)

W odpowiedzi na interpelację poselską, Jurand Drop, podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów, udzielił odpowiedzi na pytanie, czy jego resort pracuje nad wprowadzeniem w Polsce tzw. bezwarunkowego dochodu podstawowego (BDP) i jakie byłby koszty wypłaty każdemu dorosłemu obywatelowi 1300 zł tytułem BDP.

Koniec z nadużywaniem przez pracodawców umów zlecenia i umów o dzieło – zostaną one przekształcone w umowy o pracę. „Umowa o pracę zapewnia większą ochronę prawną, stabilność zatrudnienia, daje też dostęp do świadczeń i uprawnień pracowniczych”

W dniu 19 sierpnia br. do wykazu prac legislacyjnych Rady Ministrów trafił przygotowany w MRPiPS projekt ustawy o Reformie Państwowej Inspekcji Pracy. Zakłada on m.in. uprawnienie Państwowej Inspekcji Pracy (PIP) do wydawania decyzji administracyjnych o przekształceniu nieprawidłowo zawartych umów cywilnoprawnych (czyli umów zlecenia i umów o dzieło) w umowy o pracę. Ma to istotnie ograniczyć nadużycia pracodawców względem pracowników, polegające na zawieraniu przez nich umów cywilnoprawnych z pracownikami, w warunkach, w których powinna zostać zawarta umowa o pracę.

Rada Gabinetowa 27 sierpnia: Prezydent Nawrocki chce porozumienia, które będzie miało wpływ na system legislacyjny państwa polskiego

Rada Gabinetowa, zwołana przez prezydenta Karola Nawrockiego, odbyła się dziś rano w Pałacu Prezydenckim. Przedmiotem obrad Rady był stan finansów publicznych, inwestycje rozwojowe, w tym budowa Centralnego Portu Komunikacyjnego i elektrowni jądrowych, a także ochrona polskiego rolnictwa.

REKLAMA

Świadczenie wspierające: Rząd nie będzie chronił osób niepełnosprawnych (stopień znaczny)

Przed czym miałby chronić? Przed opłatami ponoszonymi przez osoby niepełnosprawne. To opłaty, które płacą za pomoc w sporządzaniu wniosków o świadczenie wspierające. Jego maksymalna wysokość 4134 zł (w 2025 r.). Za pomoc w jego przyznaniu firmy pośredniczące i kancelarie życzą sobie wielokrotność świadczenia. Może to być nawet 6-krotność wartości przyznanego świadczenia (czyli prawie 25 000 zł z: 6 x 4134 zł). To są wygórowane opłaty. Od kilku miesięcy posłowie alarmują rząd o tym procederze, który dotyka osoby niepełnosprawne w najpoważniejszym stopniu niepełnosprawności (często starsze). Rząd odmówił interwencji, chodź przecież to politycy stworzyli skomplikowany system przyznawania świadczenia wspierającego, z którym nie radzą sobie osoby niepełnosprawne i ich rodziny.

Jednolity plik ubezpieczeniowy (JPU) i kilkadziesiąt innych zmian w obowiązkach wobec ZUS-u. MRPiPS chce uproszczenia procedur dla płatników [założenia projektu nowelizacji]

W dniu 26 sierpnia 2025 r. w Wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów opublikowano założenia projektu nowelizacji ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw. Celem tej nowelizacji jest ograniczenie obowiązków płatników składek, w tym przedsiębiorców, względem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) oraz uproszczenie procedur dla płatników składek związanych ze sporządzaniem i przekazywaniem do ZUS dokumentów ubezpieczeniowych oraz eliminacja powielania danych, które są już dostępne w systemie informatycznym ZUS. Głównym założeniem przygotowywanych w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zmian jest, aby zakres danych, które płatnik składek musiałby udostępnić ZUS był ograniczony do niezbędnego minimum. ZUS opierałby się na danych już zgromadzonych na kontach oraz w wewnętrznych systemach (np. zasiłkowych), jak również zaciągałby dane z systemów zewnętrznych (np. z MF). Rząd planuje przyjąć i skierować do Sejmu tę nowelizację w I kwartale 2026 roku.

Czym jest oskarżenie prywatne

Nie każde przestępstwo ścigane jest z urzędu. W polskim prawie karnym istnieje grupa czynów, w których to sam pokrzywdzony musi wystąpić w roli oskarżyciela – składając do sądu prywatny akt oskarżenia. Jakie to przestępstwa? Jak wygląda procedura?

Małżeńskie jubileusze w Polsce – czy państwo powinno płacić za wierność? Dlaczego potrzebne są regulacje, które umożliwią uhonorowanie par z długim stażem?

Małżeńskie jubileusze w Polsce, czyli uhonorowanie par, które wspólnie przeżyły 50, 60 czy 70 lat, stało się pięknym zwyczajem kultywowanym przez samorządy w całym kraju. W wielu gminach jubilaci otrzymują nie tylko medale „Za długoletnie pożycie małżeńskie”, ale także listy gratulacyjne, nagrody rzeczowe czy nawet świadczenia pieniężne. Problem pojawia się jednak wtedy, gdy wkracza prawo – Regionalne Izby Obrachunkowe i sądy administracyjne wskazują, że brak jest jednoznacznej podstawy ustawowej do finansowania takich gratyfikacji ze środków publicznych. Pojawia się więc pytanie: czy państwo powinno płacić za wierność i wspólne życie małżonków? Dyskusja wokół jubileuszy małżeńskich dotyka nie tylko kwestii tradycji i wartości rodzinnych, ale także zasady legalizmu, konstytucyjnej równości obywateli i ograniczeń prawa finansów publicznych. Spór o to, jak uregulować świadczenia dla małżeńskich jubilatów, trafił już do Senatu – i może zadecydować o przyszłości tego wyjątkowego zwyczaju.

REKLAMA

Reklama aptek wraca? Przełomowy projekt ustawy po wyroku TSUE

Rząd planuje uchylenie całkowitego zakazu reklamy aptek. Zmiana jest konsekwencją wyroku TSUE, który uznał polskie przepisy za zbyt restrykcyjne i sprzeczne z prawem unijnym. Nowa ustawa ma pozwolić aptekom na reklamę, ale w ściśle określonych ramach i z wyższymi karami za nadużycia.

14. emerytura z KRUS - ile i dla kogo w 2025 r. Kiedy wypłata?

Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego poinformowała w komunikacie, że dodatkowe roczne świadczenie pieniężne dla emerytów i rencistów, potocznie zwane "czternastą emeryturą", będzie w 2025 roku wypłacone we wrześniu, podobnie jak w poprzednich dwóch latach. Kto ma prawo do tego świadczenia, ile wyniesie w tym roku?

REKLAMA