Brak publikacji wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. Komisja Wenecka uważa, że wszystkie orzeczenia TK powinny być publikowane [Opinia prawna]

OPINIA KOMISJI WENECKIEJ A WYROK TK Z 4 CZERWCA 2024 R. SK 140/20

Uważam, że dodatkowym argumentem, przemawiającym za zasadnością stanowiska Emerytów, w sporach z ZUSem na tle wyroku TK z 4 czerwca 2024 r., może być treść opublikowanej 11 grudnia 2024 roku opinii Europejskiej Komisji Na Rzecz Demokracji Przez Prawo (Komisja Wenecka).

LINK: https://www.venice.coe.int/webforms/documents/?pdf=CDL-AD(2024)035-e

PRZEDMIOT OPINII

Opinia odnosi się do projektu poprawek do Konstytucji RP dotyczących Trybunału Konstytucyjnego i dwóch ustaw o Trybunale Konstytucyjnym. 

OBOWIĄZEK PUBLIKACJI WSZYSTKICH ORZECZEŃ TK

Komisja Wenecka w punkcie 64 wyraziła stanowczy pogląd, iż wszystkie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego powinny być publikowane. Z kolei te dotknięte wadą, w postaci uczestniczenia w ich wydaniu, nielegalnie powołanych sędziów, mogą być publikowane, z zastrzeżeniem ich potencjalnej wzruszalności (ang. potential reopening of proceedings). Komisja Wenecka stoi na stanowisku, iż żaden system kontroli konstytucyjności nie może zależeć od dobrej woli władzy politycznej, w szczególności w zakresie stwierdzenia ważności orzeczeń.

ZAMIAST NIEWAŻNOŚCI ORZECZEŃ – WZRUSZALNOŚĆ ORZECZEŃ

Komisja Wenecka stanęła również na stanowisku (punkt 41 opinii), iż orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego dotknięte ww. wadą, nie powinny być uznawane za nieważne. Komisja skłania się do poszukiwania bardziej umiarkowanych rozwiązań, jak chociażby dopuszczenie możliwości wznowienia postępowań ze skutkiem na przyszłość (ex nunc). 

Jako przykład zastosowania opisanego mechanizmu wznowieniowego, Komisja podaje możliwość ustanowienia przepisów, zgodnie z którymi, podmioty zainteresowane wznowieniem postępowania przed TK (np. Rzecznik Praw Obywatelskich, czy też podmiot wnoszący skargę konstytucyjną), mogłyby, np. w terminie 3 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy nowelizującej TK, wznowić postępowanie przed TK. Komisja Wenecka trafnie wskazała, iż taki nadzwyczajny instrument prawny, chroniłby ważność bezspornych orzeczeń (ang. uncontested judgments), zapewniając pewność prawną oraz zapobiegając potencjalnym naruszeniom praw człowieka (punkt 42 opinii).

ZALECENIA KOMISJI WENECKIEJ A WYROK TK Z 4 CZERWCA 2024 R. SK 140/20

Przekładając powyższe rozważania, na grunt wyroku TK z dnia 4 czerwca 2024 roku sygn. akt SK 140/20, wskazać należy, iż kierując się zaleceniami Komisji Weneckiej, wyrok ten powinien zostać opublikowany. Z kolei fakt zasiadania w składzie orzekającym, nielegalnie powołanego sędziego, nie powinien mieć znaczenia, gdyż orzeczenie to należy zakwalifikować do kategorii orzeczeń bezspornych (ang. uncontested judgments), o których wspominała Komisja Wenecka. Za taką kwalifikacją przemawia szereg okoliczności.

OKOLICZNOŚĆ NR 1

Po pierwsze, orzeczenie to, z pewnością nie będzie wzruszane przez Rzecznika Praw Obywatelskich, gdyż RPO czyni starania na rzecz opublikowania rzeczonego wyroku.

LINK: https://bip.brpo.gov.pl/sites/default/files/2024-06/Do_MRPiPS_emerytury_TK_1953_ponaglenie_27_06_2024.pdf

OKOLICZNOŚĆ NR 2

Po drugie, orzeczenie to nie będzie również kontestowane przez składającego skargę konstytucyjną z dnia 8 lipca 2019 r., która zainicjowała postępowanie przed TK w sprawie SK 140/20, gdyż wyrok TK okazał się dla składającego skargę korzystny.

OKOLICZNOŚĆ NR 3

Wreszcie, po trzecie, należny mieć na uwadze, że sam Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zdaje się pozytywnie odnosić do kwestii trafności argumentacyjnej wyrażonej w ww. wyroku TK. W piśmie do RPO, Minister wskazał, iż „bez względu na ocenę trafności argumentacji konstytucyjnej podniesionej w przywołanej sprawie przez Trybunał Konstytucyjny – postrzega poruszone zagadnienie nie tyle w perspektywie wykonania rozstrzygnięcia Trybunału Konstytucyjnego, co w kategoriach rozwiązania problemu określonej grupy emerytów, których świadczenia zostały ukształtowane w niekorzystny sposób w związku z przejściem przez nich na wcześniejszą emeryturę. W ocenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zagadnienie to jest doniosłe i wymaga adekwatnego do swojej wagi rozwiązania”.

LINK: https://bip.brpo.gov.pl/sites/default/files/2024-11/Odpowiedz_MRPiPS_emerytury_TK_1953_14_11_2024.pdf

Można mieć nadzieję, że aktualnie kształtująca się, korzystna dla Emerytów, linia orzecznicza sądów powszechnych zostanie utrzymana, a nawet wzbogacona o dalej idące roszczenia (jak chociażby pełne wyrównanie).

Poniżej przedstawiam zestawienie, zasadniczo korzystnych dla Emerytów, orzeczeń sądów powszechnych, w sprawach wynikających z wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. sygn. akt SK 140/20.

1. SO w Szczecinie VI WPiUS VI U 528/24 z 3.07.2024(nieprawomocny)

2. SO w Bielsku-Białej VI WPiUS VI U 1016/24 z 15.10.2024(nieprawomocny)

3. SO w Bielsku-Białej VI WPiUS VI U 1083/24 z 31.10.2024(nieprawomocny)

4. SO w Bielsku-Białej VI WPiUS VI U 1053/24 z 19.11.2024(nieprawomocny)

5. SO w Elblągu IV WPiUS IV U 790/24 z 3.12.2024(nieprawomocny)

6. SO w Kielcach V WPiUS V U 1524/24 z 4.12.2024(nieprawomocny)

Więcej informacji w temacie wyroku TK z dnia 4 czerwca 2024 r. sygn. akt SK 140/20, w tym propozycję wniosku o ponowne przeliczenie emerytury oraz propozycję odwołania od decyzji odmownej ZUS, można przeczytać na stronie kancelarii pod linkiem: https://ahanderek.pl/temat-wczesniejsze-emerytury-sk-140-20.html

PROMOCJA: Polecamy prenumeratę startową DGP. Opłata tylko 19,99 zł