REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Urlopy pracownicze. Co warto wiedzieć

wypoczynek odpoczynek spoczynek lato urlop wakacje wczasy morze ocean plaża piasek palmy kokosy hamak stopy
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Prawo do urlopu wypoczynkowego przysługuje pracownikowi, czyli osobie świadczącej pracę na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania oraz spółdzielczej umowy o pracę.
rozwiń >

Urlopy pracownicze: Prawo do urlopu

Pracownikowi, w każdym roku pracy, przysługuje prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego. Obowiązkiem pracodawcy jest udzielenie urlopu w roku, w którym pracownik nabył do niego prawo. Niewykorzystany urlop powinien być udzielony do 30 września następnego roku kalendarzowego.

REKLAMA

Osoby wykonujące pracę na innej podstawie niż stosunek pracy nabywają prawo do urlopu wówczas, gdy przepisy szczególne je przyznają np. nakładcy lub gdy wynika ono np. z umowy zlecenia albo z umowy agencyjnej. Urlop musi być udzielony pracownikowi w naturze. Wypłata ekwiwalentu pieniężnego jest dopuszczalna tylko w sytuacjach przewidzianych prawem (rozwiązanie lub wygaśnięcie umowy o pracę).

PAMIĘTAJ! Pracownik nie może zrzec się prawa do urlopu i ekwiwalentu, ani przenieść tego prawa na inną osobę.

Urlopy pracownicze: Wymiar urlopu

Wymiar urlopu dla pracownika zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy wynosi:

  • 20 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat,
  • 26 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat.

Wymiar urlopu wypoczynkowego pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy ustala się proporcjonalnie do wymiaru ich czasu pracy, biorąc za podstawę wymiar urlopu określony dla zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy.

PAMIĘTAJ! Niepełny dzień urlopu zaokrągla się w górę do pełnego dnia.

Pracownikowi, który wykorzystał urlop za dany rok kalendarzowy, a następnie uzyskał w ciągu tego roku prawo do urlopu w wyższym wymiarze, przysługuje urlop uzupełniający.

Dalszy ciąg materiału pod wideo
UWAGA! Prawa do urlopu uzupełniającego w roku kalendarzowym nie nabywa się w wymiarze proporcjonalnym do okresu zatrudnienia. Nie ma znaczenia więc fakt, czy pracownik nabył je w styczniu, czy też w grudniu.

Wymiar urlopu wypoczynkowego zależy od stażu pracy i wykształcenia pracownika. Do stażu pracy, od którego uzależniony jest wymiar urlopu, wlicza się:

  • okresy pracy,
  • okres nauki,
  • inne okresy zaliczane na podstawie przepisów.

Do okresu zatrudnienia, od którego zależy prawo do urlopu i wymiar urlopu, wlicza się okresy poprzedniego zatrudnienia, bez względu na przerwy w zatrudnieniu oraz sposób ustania stosunku pracy. W przypadku jednoczesnego pozostawania w dwóch lub więcej stosunkach pracy wliczeniu podlega także okres poprzedniego niezakończonego zatrudnienia w części przypadającej przed nawiązaniem drugiego lub kolejnego stosunku pracy.

Do stażu pracy, od którego zależy wymiar urlopu wypoczynkowego, nie wlicza się:

  • okresu pracy na podstawie umowy – zlecenia i innej umowy cywilnoprawnej,
  • okresu prowadzenia działalności gospodarczej,
  • okresu urlopu bezpłatnego – art. 174 § 2 k.p.

Urlopy pracownicze: Nauka a wymiar urlopu

Do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu, wlicza się ukończenie:

  • zasadniczej lub innej równorzędnej szkoły zawodowej – przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 3 lata,
  • średniej szkoły zawodowej – przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 5 lat,
  • średniej szkoły zawodowej dla absolwentów zasadniczych (równorzędnych) szkół zawodowych – 5 lat,
  • średniej szkoły ogólnokształcącej – 4 lata,
  • szkoły policealnej – 6 lat,
  • szkoły wyższej – 8 lat.

Jeżeli pracownik pobierał naukę w czasie zatrudnienia, do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu, wlicza się:

  • okres zatrudnienia, w którym była pobierana nauka,
  • bądź okres nauki, zależnie od tego, co jest korzystniejsze dla pracownika.
UWAGA! Okresy nauki nie podlegają sumowaniu. W stażu urlopowym uwzględnia się więc tylko jeden najkorzystniejszy okres dla pracownika.

Urlopy pracownicze: Okresy zaliczane do stażu pracy, od którego zależy wymiar urlopu

Okresy, które mają wpływ na wymiar urlopu wypoczynkowego, to m.in.:

  • okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych,
  • udokumentowane okresy zatrudnienia przebyte za granicą u pracodawcy zagranicznego,
  • okres odbywania czynnej służby wojskowej,
  • okres odbywania zawodowej służby wojskowej,
  • okres, za który przysługuje odszkodowanie, w związku ze skróceniem okresu wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślny lub umowy o pracę zawartej na czas określony z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy albo zmniejszenia zatrudnienia z przyczyn dotyczących pracodawcy, określonych w odrębnych przepisach (art. 361 k.p.),
  • okres urlopu wychowawczego (art. 1865 k.p.),
  • okres prowadzenia indywidualnego gospodarstwa rolnego lub pracy w takim gospodarstwie, prowadzonym przez współmałżonka.

Urlopy pracownicze: Zasady udzielania urlopu

Urlopu udziela się w dni, które są dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, w wymiarze godzinowym, odpowiadającym dobowemu wymiarowi czasu pracy pracownika w danym dniu.

PAMIĘTAJ! W systemie podstawowym jeden dzień urlopu odpowiada 8 godzinom pracy. Jeżeli dobowa norma czasu pracy pracownika jest niższa niż 8 godzin, wówczas jeden dzień urlopu odpowiada tej niższej normie, np. 7 godzin 35 minut w służbie zdrowia lub 7 godzin dla pracownika z orzeczoną niepełnosprawnością w stopniu umiarkowanym bądź znacznym.

Urlopy pracownicze: Pierwszy urlop

Pracownik podejmujący pracę po raz pierwszy, w roku kalendarzowym, w którym podjął pracę, uzyskuje prawo do urlopu z upływem każdego miesiąca pracy, w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu przysługującego mu po przepracowaniu roku. Prawo do kolejnych urlopów pracownik nabywa w każdym następnym roku kalendarzowym.

PAMIĘTAJ! Zasady udzielania pierwszego urlopu mają zastosowanie:

  • tylko w roku kalendarzowym, w którym pracownik po raz pierwszy podjął pracę,
  • bez względu na liczbę pracodawców.

Z przepisów prawa pracy nie wynika obowiązek zaokrąglania w górę wymiaru tego urlopu do pełnego dnia. Pracodawca może jednak, z korzyścią dla pracownika, zaokrąglić w górę ustalony wymiar urlopu do pełnych godzin lub do pełnych dni, pamiętając jednak, aby wymiar urlopu pracownika w roku kalendarzowym nie przekroczył przysługującego mu wymiaru.

UWAGA! Miesiąc pracy upływa w dniu poprzedzającym upływ miesięcznego terminu obliczonego stosownie do przepisów Kodeksu cywilnego.

Na przykład, jeśli stosunek pracy został nawiązany 24 maja 2022 r., to miesiąc pracy upłynie z dniem 23 czerwca 2022 r.

Udzielenie pracownikowi urlopu w dniu pracy w wymiarze godzinowym odpowiadającym części dobowego wymiaru czasu pracy jest dopuszczalne jedynie w przypadku, gdy część urlopu pozostająca do wykorzystania jest niższa niż pełny dobowy wymiar czasu pracy pracownika w dniu, na który ma być udzielony urlop.

Urlopy pracownicze: Wykorzystanie urlopu

Pracownik ma prawo do nieprzerwanego urlopu wypoczynkowego. Urlop może być podzielony na części tylko na wniosek pracownika, z tym że co najmniej jedna część wypoczynku powinna trwać nie mniej niż 14 kolejnych dni kalendarzowych.

Przepisy przewidują dwa sposoby ustalenia terminu urlopu:

  • w planie urlopów lub,
  • na podstawie porozumienia między pracodawcą a pracownikiem.

Plan urlopów ustala pracodawca, biorąc pod uwagę wnioski pracowników i konieczność zapewnienia normalnego toku pracy. Planem urlopów nie obejmuje się tzw. urlopu na żądanie. Pracodawca, który nie ustala planu urlopów, udziela urlopu po porozumieniu z pracownikiem.

UWAGA! Na wniosek pracownicy pracodawca ma obowiązek udzielić urlop bezpośrednio po urlopie macierzyńskim i urlopie rodzicielskim. Dotyczy to także pracownika – ojca wychowującego dziecko oraz pracownika – innego członka najbliższej rodziny, o którym mowa w art. 1751 pkt 3 k.p., którzy korzystają z powyższych urlopów czy urlopu ojcowskiego oraz pracowników korzystających z urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego czy urlopu rodzicielskiego.

Urlopy pracownicze: Urlop proporcjonalny

W roku kalendarzowym, w którym ustaje stosunek pracy z pracownikiem uprawnionym do kolejnego urlopu, pracownikowi przysługuje:

  • urlop u dotychczasowego pracodawcy – w wymiarze proporcjonalnym do okresu przepracowanego u tego pracodawcy w roku ustania stosunku pracy, chyba że przed ustaniem tego stosunku pracownik wykorzystał urlop w przysługującym mu lub w wyższym wymiarze,
  • urlop u kolejnego pracodawcy – w wymiarze: – proporcjonalnym do okresu pozostałego do końca danego roku kalendarzowego – w razie zatrudnienia na czas nie krótszy niż do końca danego roku kalendarzowego, – proporcjonalnym do okresu zatrudnienia w danym roku kalendarzowym – w razie zatrudnienia na czas krótszy niż do końca danego roku kalendarzowego.

Jeżeli jednak przed ustaniem stosunku pracy w ciągu roku kalendarzowego pracownik wykorzystał urlop w wymiarze wyższym niż wynikający z okresu zatrudnienia, przysługuje mu u kolejnego pracodawcy urlop w odpowiednio niższym wymiarze.

PAMIĘTAJ! Łączny wymiar urlopu w roku kalendarzowym nie może być jednak niższy niż wynikający z okresu przepracowanego w tym roku u wszystkich pracodawców.

Urlop w wymiarze proporcjonalnym przysługuje również pracownikowi powracającemu do pracy u dotychczasowego pracodawcy w ciągu roku kalendarzowego po trwającym co najmniej 1 miesiąc okresie:

  • urlopu bezpłatnego,
  • urlopu wychowawczego,
  • odbywania zasadniczej służby wojskowej lub jej form zastępczych, służby przygotowawczej, okresowej służby wojskowej, terytorialnej służby wojskowej pełnionej rotacyjnie, przeszkolenia wojskowego albo ćwiczeń wojskowych,
  • tymczasowego aresztowania,
  • odbywania kary pozbawienia wolności,
  • nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy.
UWAGA! Rodzic wracający do pracy w tym samym roku kalendarzowym, w którym rozpoczynał urlop wychowawczy, ma prawo do pełnego urlopu wypoczynkowego. Jeżeli okres nieobecności – z wyjątkiem urlopu wychowawczego – przypada po nabyciu przez pracownika prawa do urlopu w danym roku kalendarzowym, wymiar urlopu pracownika powracającego do pracy w ciągu tego samego roku kalendarzowego ulega proporcjonalnemu obniżeniu, chyba że przed rozpoczęciem tego okresu pracownik wykorzystał urlop w przysługującym mu lub w wyższym wymiarze.

Urlopy pracownicze: Termin urlopu

Ustalony termin wykorzystania urlopu wiąże obie strony stosunku pracy. Jego przesunięcie może nastąpić w dwóch przypadkach:

  • na wniosek pracownika, umotywowany ważnymi przyczynami lub;
  • z powodu szczególnych potrzeb pracodawcy, jeżeli nieobecność pracownika spowodowałaby poważne zakłócenia toku pracy.

Urlopy pracownicze: Obligatoryjne przesunięcie terminu urlopu

Jeżeli pracownik nie może rozpocząć urlopu w ustalonym terminie z przyczyn usprawiedliwiających nieobecność w pracy, a w szczególności z powodu:

  • czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby,
  • odosobnienia w związku z chorobą zakaźną,
  • powołania na ćwiczenia wojskowe albo na przeszkolenie wojskowe albo stawienia się do pełnienia terytorialnej służby wojskowej rotacyjnie, na czas do 3 miesięcy,
  • urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu ojcowskiego,

pracodawca jest obowiązany przesunąć urlop na termin późniejszy.

Jeżeli pracownik rozpocznie urlop, jednak z powodu wystąpienia szczególnych okoliczności takich jak:

  • czasowa niezdolność do pracy wskutek choroby,
  • odosobnienie w związku z chorobą zakaźną,
  • odbywanie ćwiczeń wojskowych lub przeszkolenia wojskowego albo pełnienia terytorialnej służby wojskowej rotacyjnie, przez czas do 3 miesięcy,
  • urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu ojcowskiego,

nie wykorzysta go w całości, wówczas niewykorzystaną część urlopu pracodawca jest obowiązany udzielić w terminie późniejszym, co oznacza, że pracownik musi ponownie złożyć wniosek urlopowy.

UWAGA! Urlopu nie przerywa się z powodu choroby dziecka pracownika.

Urlopy pracownicze: Uprawnienia pracodawcy – odwołanie z urlopu

Pracodawca może odwołać pracownika z urlopu tylko wówczas, gdy jego obecności w zakładzie wymagają okoliczności nieprzewidziane w chwili rozpoczynania urlopu.

PAMIĘTAJ!

  • Decyzję o odwołaniu pracownika z urlopu podejmuje pracodawca.
  • Pracodawca pokrywa koszty poniesione przez pracownika w bezpośrednim związku z odwołaniem go z urlopu.
  • Koszty te powinny zostać udokumentowane przez pracownika.

Urlopy pracownicze: Uprawnienia pracodawcy – urlop w okresie wypowiedzenia

W okresie wypowiedzenia umowy o pracę pracownik jest obowiązany wykorzystać przysługujący mu urlop, jeżeli w tym okresie pracodawca udzieli mu go. Dotyczy to zarówno urlopu zaległego, jak i bieżącego, z tym że wymiar urlopu bieżącego nie może przekraczać wymiaru wynikającego z zastosowania przepisów o urlopie proporcjonalnym.

UWAGA! Pracodawca może wysłać pracownika na urlop wypoczynkowy w okresie wypowiedzenia i nie wymaga to uzgodnienia z pracownikiem.

Urlopy pracownicze: Urlop na żądanie

Pracodawca jest obowiązany udzielić na żądanie pracownika w terminie przez niego wskazanym nie więcej niż 4 dni urlopu w każdym roku kalendarzowym.

Pracownik zgłasza żądanie udzielenia urlopu najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu.

Urlop na żądanie może być wykorzystany jednorazowo lub w częściach.

4 dni urlopu na żądanie przysługują każdemu pracownikowi niezależnie od wymiaru i systemu czasu pracy. Łączny wymiar urlopu na żądanie wykorzystanego przez pracownika nie może przekroczyć w roku kalendarzowym 4 dni, niezależnie od liczby pracodawców, z którymi pracownik pozostaje w danym roku w kolejnych stosunkach pracy.

Urlopy pracownicze: Ekwiwalent za niewykorzystany urlop

W przypadku niewykorzystania przez pracownika przysługującego mu urlopu w całości lub w części z powodu rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy, pracownikowi przysługuje ekwiwalent pieniężny. Pracodawca wypłaca go niezależnie od trybu ani przyczyny rozwiązania stosunku pracy. Ekwiwalent przysługuje więc również pracownikowi, z którym rozwiązano umowę w trybie art. 52 § 1 k.p. Prawo do niego powstaje w dniu rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy.

PAMIĘTAJ! Z dniem rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy prawo pracownika do urlopu wypoczynkowego w naturze przekształca się w prawo do ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop.

Pracodawca nie ma obowiązku wypłacenia ekwiwalentu pieniężnego w przypadku, gdy strony postanowią o wykorzystaniu urlopu w czasie pozostawania pracownika w stosunku pracy na podstawie kolejnej umowy o pracę zawartej z tym samym pracodawcą bezpośrednio po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniej umowy o pracę z tym pracodawcą. Ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy ustala się, stosując zasady obowiązujące przy obliczaniu wynagrodzenia urlopowego ze zmianami określonymi w § 15-19 rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop. Ekwiwalent podlega ochronie w takim samym zakresie jak wynagrodzenie za pracę.

Urlopy pracownicze: Wynagrodzenie za czas urlopu

PAMIĘTAJ! Urlop wypoczynkowy jest urlopem płatnym!

Za czas urlopu pracownikowi przysługuje wynagrodzenie, jakie by otrzymał, gdyby w tym czasie pracował.

Składniki wynagrodzenia określone w stawce miesięcznej w stałej wysokości uwzględnia się w wynagrodzeniu urlopowym w wysokości należnej pracownikowi w miesiącu wykorzystywania urlopu. Jeżeli pracownik otrzymuje zmienne składniki wynagrodzenia, to mogą być one obliczane na podstawie przeciętnego wynagrodzenia z okresu 3 miesięcy poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu.

Jeśli jednak wynagrodzenie to jest znacząco zróżnicowane, okres ten może być przedłużony do 12 miesięcy. W razie zmiany w zmiennych składnikach wynagrodzenia lub zmiany wysokości takich składników w okresie, z którego ustala się podstawę wymiaru, wprowadzonych przed rozpoczęciem przez pracownika urlopu wypoczynkowego lub w miesiącu wykorzystywania tego urlopu, podstawę wymiaru ustala się ponownie z uwzględnieniem tych zmian.

Szczegółowe zasady ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu określa „rozporządzenie urlopowe” (patrz podstawy prawne).

Urlopy pracownicze: Urlop zaległy

Pracodawca powinien udzielić urlopu pracownikowi w tym roku, w którym pracownik nabył do niego prawo. Urlopu niewykorzystanego w tym terminie pracodawca powinien udzielić zaś najpóźniej do dnia 30 września następnego roku kalendarzowego. Nieudzielenie przez pracodawcę urlopu zaległego w terminie określonym powyżej stanowi wykroczenie przeciwko prawom pracownika.

Nieudzielenie urlopu w terminie nie powoduje, że pracownik traci prawo do takiego urlopu. Roszczenie pracownika o udzielenie zaległego urlopu wypoczynkowego przedawnia się dopiero z upływem 3 lat od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.

Urlopy pracownicze: Urlop pracownika młodocianego

Młodociany prawo do urlopu uzyskuje z upływem 6 miesięcy od rozpoczęcia pierwszej pracy w wymiarze 12 dni roboczych. Z upływem roku pracy młodociany uzyskuje prawo do urlopu w wymiarze 26 dni roboczych. Jednakże w roku kalendarzowym, w którym kończy on 18 lat, ma prawo do urlopu w wymiarze 20 dni roboczych, jeżeli prawo do urlopu uzyskał przed ukończeniem 18 lat.

Młodocianemu uczęszczającemu do szkoły należy udzielić urlopu w okresie ferii szkolnych.

PAMIĘTAJ! Młodocianemu, który nie nabył jeszcze prawa do urlopu, pracodawca może, na jego wniosek, udzielić zaliczkowo urlopu w okresie ferii szkolnych.

Pracodawca jest obowiązany na wniosek młodocianego ucznia szkoły dla pracujących, udzielić mu w okresie ferii szkolnych urlopu bezpłatnego w wymiarze nieprzekraczającym łącznie z urlopem wypoczynkowym 2 miesięcy. Okres urlopu bezpłatnego wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze.

Urlopy pracownicze: Dodatkowy urlop pracownika niepełnosprawnego

Pracownikowi niepełnosprawnemu zaliczonemu do:

  • znacznego lub;
  • umiarkowanego stopnia niepełnosprawności;

przysługuje dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze 10 dni roboczych w roku kalendarzowym.

Prawo do pierwszego urlopu dodatkowego osoba niepełnosprawna nabywa po przepracowaniu jednego roku po dniu zaliczenia jej do jednego z wyżej wymienionych stopni niepełnosprawności.

Uzyskanie uprawnienia do dodatkowego urlopu wypoczynkowego przez osobę niepełnosprawną zwiększa wymiar zwykłego urlopu wypoczynkowego przysługującego pracownikom na podstawie Kodeksu pracy, tj. obecnie z 20 dni do 30 dni oraz z 26 dni do 36 dni.

Urlopy pracownicze: Urlop bezpłatny

WAŻNE! Urlopu bezpłatnego udziela pracodawca na pisemny wniosek pracownika.

Okresu urlopu bezpłatnego nie wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze. Przy udzielaniu urlopu bezpłatnego, dłuższego niż 3 miesiące, strony mogą przewidzieć dopuszczalność odwołania pracownika z urlopu z ważnych przyczyn.

Za zgodą pracownika, wyrażoną na piśmie, pracodawca może udzielić pracownikowi urlopu bezpłatnego w celu wykonywania pracy u innego pracodawcy przez okres ustalony w zawartym w tej sprawie porozumieniu między pracodawcami.

W czasie trwania tego urlopu stosunek pracy z macierzystym pracodawcą ulega zawieszeniu. Wyjątkiem jest jedynie zaliczenie – u dotychczasowego pracodawcy – okresu tego urlopu do zakładowego stażu pracy. Urlop bezpłatny trwający mniej niż miesiąc nie ogranicza prawa pracownika do urlopu wypoczynkowego.

Urlopy pracownicze: Urlopy okolicznościowe

UWAGA! Zwolnienie okolicznościowe (tzw. urlop okolicznościowy) nie jest częścią urlopu wypoczynkowego.

Pracodawca jest obowiązany zwolnić od wykonywania pracy pracownika m.in.:

  • wezwanego do osobistego stawienia się przed organem właściwym w zakresie powszechnego obowiązku obrony,
  • na wezwanie organu administracji rządowej lub samorządu terytorialnego, sądu, prokuratury, policji albo organu prowadzącego postępowanie w sprawach o wykroczenia,
  • będącego krwiodawcą na czas oznaczony przez stację krwiodawstwa w celu oddania krwi oraz na czas niezbędny do przeprowadzenia zaleconych przez stację krwiodawstwa okresowych badań lekarskich, jeżeli nie mogą one być wykonane w czasie wolnym od pracy,
  • na czas obejmujący:
    • 2 dni – w razie ślubu pracownika lub urodzenia się jego dziecka albo zgonu i pogrzebu małżonka pracownika lub jego dziecka, ojca, matki, ojczyma lub macochy,
    • 1 dzień – w razie ślubu dziecka pracownika albo zgonu i pogrzebu jego siostry, brata, teściowej, teścia, babki, dziadka, a także innej osoby pozostającej na utrzymaniu pracownika lub pod jego bezpośrednią opieką.

Wszystkie zdarzenia i okoliczności usprawiedliwiające nieobecność w pracy określone zostały w rozporządzeniu (patrz podstawy prawne).

Urlopy pracownicze: Zwolnienie od pracy z powodu siły wyższej

Pracownikowi przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy, w wymiarze 2 dni lub 16 godzin, w powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli jest niezbędna natychmiastowa obecność pracownika. Wniosek należy zgłosić pracodawcy najpóźniej w dniu korzystania z tego zwolnienia.

Za czas takiego zwolnienia pracownik zachowuje prawo do połowy wynagrodzenia.

W przypadku pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy, wymiar zwolnienia ustala się proporcjonalnie do wymiary czasu pracy, a niepełną godzinę zaokrągla w górę do pełnej godziny.

Urlopy pracownicze: Urlop opiekuńczy

Pracownikowi przysługuje w ciągu roku kalendarzowego urlop opiekuńczy, w wymiarze 5 dni roboczych, w celu zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia osobie będącej członkiem rodziny (matka, ojciec, syn, córka, małżonek) lub zamieszkującej w tym samym gospodarstwie domowym, która wymaga opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych.

Urlopu udziela się w dni, które są dla pracownika dniami pracy, zgodnie z jego rozkładem czasu pracy. Wniosek złożony w postaci papierowej lub elektronicznej należy złożyć pracodawcy najpóźniej 1 dzień przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu.

Ważne! Za czas urlopu opiekuńczego pracownik nie otrzymuje wynagrodzenia! Okres ten wliczy się jednak do okresu zatrudnienia, od którego zależą uprawnienia pracownicze.

Podstawy prawne

  • Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy
  • Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy
  • Ustawa z dnia 11 marca 2022 r. o Obronie Ojczyzny
  • Ustawa z dnia 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy
  • Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop
  • Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych
  • Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy
Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Państwowa Inspekcja Pracy

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code
Wynagrodzenie minimalne 2023 [quiz]
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/15
Kiedy będą miały miejsce podwyżki minimalnego wynagrodzenia w 2023 roku?
od 1 stycznia i od 1 lipca
od 1 stycznia i od 1 czerwca
od 1 lutego i od 1 lipca
Następne
Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
To zmora pracodawców w okresie Bożego Narodzenia. Tego zwolnienia muszą udzielić. Za odmowę grozi nawet 30.000 złotych kary

Nawet 30.000 złotych kary może grozić pracodawcy za odmowę udzielenia pracownikowi tego zwolnienia od pracy. To prawdziwa zmora pracodawców, bo pracownicy chętnie go nadużywają. Szczególnie w okresie Bożego Narodzenia.

D. Tusk: TVN i Polsat w wykazie firm strategicznych. Rząd zablokuje sprzedaż TVN? Ale właścicielem TVN jest spółka prawa holenderskiego

W dniu 11 grudnia 2024 r. Prezes Rady Ministrów Donald Tusk zapowiedział, że stacje telewizyjne TVN i Polsat zostaną wpisane do wykazu firm strategicznych, które podlegają ochronie. "Rosja coraz skuteczniej próbuje ingerować w życie państw europejskich; na wschodzie są zainteresowani przejęciem naszych mediów" - podkreślił premier. Premier Tusk wyjaśnił, że ta decyzja będzie miała kształt rozporządzenia Rady Ministrów, które zostanie przyjęte w przyszłym tygodniu.
Jest to najprawdopodobniej odpowiedź na pogłoski, że amerykański koncern medialny Warner Bros. Discovery zamierza sprzedać telewizję TVN. Wśród potencjalnych nabywców byli nieoficjalnie wymieniani: czeski koncern PPF oraz holding węgierskiego miliardera Józsefa Vidy, powiązany z Lorincem Meszarosem, [który współpracuje premierem Węgier Viktorem Orbanem.

Emerytury pomostowe dla nowej grupy zawodowej. Od kiedy ich praca zostanie uznana za pracę w warunkach o szczególnym charakterze? Sprawdź

Emerytura pomostowa to przywilej, z którego mogą skorzystać tylko niektórzy pracownicy wykonujący pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. O uznanie swojego prawa do korzystania z tego uprawnienia zabiega nowa grupa zawodowa.

Czy dostanę spadek po rodzicu według nowych przepisów? [PORADA]

„Na jakiej podstawie można pozbawić spadku osobę, która nie opiekowała się rodzicem? Czy przepisy w tym zakresie się zmieniły?” – pyta Czytelnik.

REKLAMA

Zasiłek chorobowy 2025 r. i 2026 r.

Zasiłek chorobowy 2025 r. i 2026 r. Komu i kiedy przysługuje prawo do zasiłku chorobowego? Ile wynosi wysokość zasiłku chorobowego? Które osoby (nie chodzi o ciężarne) mogą liczyć na 100 proc. podstawy wymiaru zasiłku?

Strategia Ostatniego Pokolenia. Ktoś chce obrzydzić ludziom idee klimatyczne?

Obserwując protesty Ostatniego Pokolenia można dojść do paradoksalnego wniosku, że ich prawdziwym celem nie jest zwrócenie uwagi na problemy wynikające ze zmian klimatu, a zniechęcenie społeczeństwa do ludzi głoszących takie idee. Forma protestów tej organizacji budzi bowiem znacznie więcej negatywnych komentarzy i - jak wskazują eksperci - jest przykładem złej strategii działania proekologicznego.

QUIZ Formularze urzędowe. Sprawdź, czy wiesz, który formularz wypełnić w konkretnej sytuacji
Jak nie pogubić się w gąszczu formularzy i druków urzędowych? Jak szybko i bezproblemowo załatwić sprawę? Dobrze wiedzieć, które formularze mogą być przydatne w konkretnych sytuacjach. Rozwiąż quiz i sprawdź, czy to wiesz.
Od 500 złotych do ponad 1000 złotych dla pracowników samorządowych. Wypłata przed końcem 2024 roku. Do kogo trafią pieniądze?

Do kogo w grudniu 2024 roku trafią dodatkowe pieniądze? Otrzyma je wielu pracowników samorządowych, jednak na pewno nie wszyscy. Również wysokość świadczeń będzie zróżnicowana i wyniesie od 500 złotych do 1000 złotych brutto. Od czego to zależy?

REKLAMA

Ile kosztuje drewno opałowe do kominka? Jak je suszyć i sezonować? Jak rozpoznać suche drewno?

Odpowiednio przygotowane drewno do kominka to klucz do efektywnego i ekonomicznego ogrzewania domu. Suszenie i sezonowanie drewna pozwala nie tylko zwiększyć jego kaloryczność, ale także zmniejszyć ilość sadzy i zanieczyszczeń osadzających się w kominie. Jak to zrobić? Oto kilka prostych zasad. 

Jakie prawa obowiązują w przypadku uszkodzonego bagażu po podróży samolotem? Wizz Air z zarzutami Prezesa UOKiK

Prezes UOKiK postawił zarzuty liniom lotniczym Wizz Air. Chodzi o niestosowanie się do 14-dniowego terminu odpowiadania na reklamacje i wprowadzanie w błąd podróżnych odnośnie do ograniczenia odpowiedzialności przewoźnika. Jakie prawa obowiązują w przypadku uszkodzonego bagażu po podróży samolotem? 

REKLAMA