Odnowienie długu

Możliwa jest zmiana treści świadczenia poprzez zmianę podstawy prawnej lub zmodyfikowanie treści świadczenia. Pierwsza modyfikacja zachodzi na przykład gdy strony uzgodnią, że zamiast świadczenia określonej rzeczy dłużnik dostarczy wierzycielowi inne przedmioty.

Ze zmianą podstawy prawnej świadczenia mamy do czynienia natomiast gdy dłużnik będzie zobowiązany do zwrotu środków pieniężnych uzyskanych na podstawie użyczenia według przepisów dotyczących pożyczki.

Forma

Należy przyjąć, iż umowa dotycząca odnowienia długu powinna zostać zawarta w takiej samej formie jak umowa dotycząca pierwotnego zobowiązania.

Zobowiązanie  o charakterze abstrakcyjnym

Możliwym jest wygaszenie w drodze umowy odnowienia dotychczasowego długu poprzez ustanowienie nowego zobowiązania o charakterze abstrakcyjnym. Należy jednak podkreślić że wymaga to wyraźnej zgody wierzyciela, w drodze przykładowo przyjęcia przez wierzyciela czeku lub weksla.

W takiej sytuacji istnieją dwa roszczenia powiązane ze sobą, realizacja zobowiązania wynikającego z czeku lub weksla i jego realizacja powoduje umorzenie zobowiązania wynikającego z wcześniejszego stosunku między stronami.

Ważne zobowiązanie

Przesłanką niezbędną do skutecznego dokonania odnowienia jest ustalenie, że istniejące zobowiązanie jest ważne. Odnowienie nie dojdzie do skutku jeśli poprzednie zobowiązanie było nieważne lub wygasło. Kodeks cywilny stanowi, że zobowiązanie wygasa jeżeli wierzyciel zwalnia dłużnika z długu a dłużnik zwolnienie przyjmuje.

Jeżeli nowe powstające zobowiązanie ma charakter abstrakcyjny możliwym jest brak zależności tego powstającego stosunku zobowiązaniowego od ważności poprzedniego węzła obligacyjnego.

Zmiana zobowiązania

Mimo brzmienia § 2 art. 506 kodeksu cywilnego nakazującego przyjmować w razie wątpliwości, że zmiana dotychczasowego zobowiązania nie stanowi odnowienia, należy uznać iż odnowienie dochodzi do skutku w przypadku każdej zmiany istniejącego zobowiązania jeśli tylko strony zgodnie tak postanowiły. W ocenie czy w konkretnym przypadku mamy do czynienia z odnowieniem decydować będzie zgodny zamiar stron umowy.

Zgodnie z treścią orzeczeniem Sądu Najwyższego o sygn IV CKN 862/00 z dnia 03.12.2002r: „Przepis art. 506 k.c. nie rozstrzyga o tym, jak dalece treść nowego zobowiązania powinna się różnić od treści dotychczasowego zobowiązania, aby można przyjąć odnowienie. Do tej kategorii nie zalicza się zmiany tylko czasu, miejsca lub sposobu świadczenia, zmiany zabezpieczenia, stopy procentowej lub innych świadczeń ubocznych. Jeśli strony miały zamiar zaciągnąć nowe zobowiązanie w miejsce dotychczasowego, to zmiany treści mogą być niewielkie.”