Prawa pracownika, Urlop ojcowski

Transparentność wynagrodzeń to temat, który od lat budzi emocje zarówno wśród pracowników, jak i pracodawców. Z jednej strony – jawne płace to większa równość i eliminacja dyskryminacji płacowej. Z drugiej – to rewolucja w podejściu do rekrutacji, polityki kadrowej i zarządzania firmą. W dniu 24 grudnia 2025 roku wejdzie w życie nowelizacja Kodeksu pracy - Ustawa z 4 czerwca 2025 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy, która nałoży na pracodawców szereg nowych obowiązków związanych z jawnością wynagrodzeń. Jest to efekt wdrażania unijnej Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/970 z 10 maja 2023 r., której celem jest wzmocnienie stosowania zasady równego wynagrodzenia kobiet i mężczyzn za taką samą pracę lub pracę o tej samej wartości. Drugi ważny etap tych zmian ma być implementowany do polskiego prawa do 7 czerwca 2026 r.

Z końcem roku wielu pracowników próbuje nadrobić zaległy wypoczynek, ale najnowszy raport enel-med „Łączy nas zdrowie 2025” pokazuje, że Polakom wciąż trudno jest w pełni korzystać z przysługujących im dni wolnych. Tylko co drugi zatrudniony (48%) wykorzystuje cały urlop, co trzeci (34%) nie jest w stanie tego zrobić, a 7% nie odpoczywa w ogóle. Problem dotyczy zwłaszcza dużych firm, gdzie niewykorzystanie urlopu deklaruje 39% pracowników, w mikrofirmach ten odsetek wynosi tylko 24%. Luksusem natomiast w najmniejszych firmach okazuje się regularny 14-dniowy wypoczynek, gdzie tylko 40% pracowników z niego korzysta, w dużych organizacjach 71%. Jednocześnie Polacy jasno sygnalizują, że chcą jeszcze więcej czasu na regenerację: aż 67% badanych chciałoby zwiększenia liczby dni wolnych.

W życiu zawodowym każdemu może zdarzyć się sytuacja, w której konieczne jest czasowe przerwanie pracy – z powodów rodzinnych, zdrowotnych czy organizacyjnych. Kodeks pracy przewiduje wiele takich przypadków i gwarantuje pracownikom prawo do zwolnienia od pracy w określonych sytuacjach. W 2025 roku katalog tych zwolnień jest wyjątkowo szeroki – obejmuje zarówno klasyczne przypadki, takie jak choroba, przestój czy szkolenie, jak i nowsze rozwiązania, jak pięciodniowy urlop opiekuńczy czy zwolnienie z powodu siły wyższej. Warto przyjrzeć się im bliżej, by wiedzieć, kiedy można z nich skorzystać i jakie wynagrodzenie przysługuje za czas nieobecności.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych przypomina jakie świadczenia należą się w 2025 roku mamom i tatom po urodzeniu dziecka oraz kiedy trzeba złożyć stosowny wniosek.

ZUS przypomina: po narodzinach dziecka z płatnego urlopu może skorzystać nie tylko mama. Ojciec również ma taką możliwość – nie tylko w ramach najpopularniejszego urlopu ojcowskiego, ale także urlopu rodzicielskiego, a w określonych sytuacjach nawet urlopu macierzyńskiego.

Rozwiązanie umowy o pracę jest istotnym etapem w relacji pracodawcy i pracownika, regulowanym szczegółowo przez Kodeks pracy. Zakończenie stosunku pracy może nastąpić na różne sposoby, m.in. za porozumieniem stron, za wypowiedzeniem lub bez wypowiedzenia. W każdym przypadku zarówno pracodawca, jak i pracownik mają określone prawa i obowiązki.

Łączenie życia zawodowego z rodzicielstwem nie należy do najłatwiejszych. Znacznie trudniejsze zadanie do wykonania mają pracujący rodzice i opiekunowie dzieci z niepełnosprawnościami. Wychowywanie dziecka z niepełnosprawnością to nie tylko codzienność pełna wyzwań, ale także konieczność balansowania między życiem zawodowym a obowiązkami rodzicielskimi. Rodzice takich dzieci często stają przed trudnymi wyborami i potrzebują wsparcia, aby skutecznie pogodzić pracę z troską o dobrostan swoich pociech. Z tego powodu polskie prawo przewiduje szereg przywilejów, które mają na celu ułatwienie im codziennego funkcjonowania. W artykule przyjrzymy się jednemu z aspektów, a mianowicie organizacji czasu pracy. 

Z dziećmi w domu najczęściej zostają mamy. Wykorzystują do tego płatne urlopy macierzyński oraz rodzicielski. Jest jednak świadczenie, które przysługuje wyłącznie tatusiom. Jak często mężczyźni korzystają z urlopu ojcowskiego wypłacanego przez ZUS?

Najczęstszy wariant czasu pracy, to pięciodniowy tydzień pracy z wolną sobotą i niedzielą. W takim wariancie pracownikom należy się dodatkowy dzień wolny od pracy tylko za święta wypadające w soboty. Z tego powodu (co do zasady) pracodawca nie ma obowiązku dawać pracownikom dodatkowego dnia wolnego od pracy za święta wypadające w niedziele – np. w niedzielę 20 kwietnia (Wielkanoc), czy 8 czerwca (Zielone Świątki) 2025 roku. Ale nie dotyczy to tych wyjątkowych przypadków, w których praca jest świadczona w niedziele i święta zgodnie z art. 151(10) Kodeksu pracy. Bo w takich przypadkach pracodawca ma obowiązek zapewnić (wyznaczyć) pracownikom inny dzień wolny od pracy.

Zasiłek macierzyński 2024 i 2025. Wysokość, czy coś się zmieni? Kiedy zasiłek macierzyński przysługuje w wysokości 100 proc., a kiedy można liczyć jedynie na 70 proc. podstawy wymiaru zasiłku? Co zrobić, by pobierać go w wysokości 81,5 proc.?

Bliźniaki a urlopy dla rodziców (ojcowski, macierzyński, rodzicielski i wychowawczy) - niektóre z nich są dłuższe, a inne pozostają w wymiarze takim, jaki przysługuje przy urodzeniu jednego dziecka.

Z pewnością jednym z najtrudniejszych wyzwań dla pracodawców jest pozyskanie wyspecjalizowanej kadry pracowniczej na obecnie występującym tzw. rynku pracownika. Firmy zastanawiają się jak zachęcić specjalistów do aplikowania, nie inwestując w to dużego nakładu finansowego. Jednym z atrakcyjnych benefitów pracowniczych może zatem okazać się dofinansowanie do posiłku.  Kiedy pracodawca jest obowiązany do zapewniania posiłków regeneracyjnych, a kiedy może dobrowolnie taki zaoferować? 

Pracownik będący ojcem wychowującym dziecko ma prawo do urlopu ojcowskiego. Urlop jest udzielany w celu opieki nad dzieckiem, niezależnie od uprawnień matki dziecka.

Urlop ojcowski udzielany jest w celu opieki nad dzieckiem. Urlop ojcowski jest udzielany w wymiarze do 2 tygodni, na wniosek pracownika-ojca.

Jednym z uprawnień związanych z rodzicielstwem jest możliwość skorzystania z urlopu wypoczynkowego bezpośrednio po zakończeniu urlopu związanego z opieką nad dzieckiem. Ta sytuacja to wyjątek od zasady, zgodnie z którą urlopów wypoczynkowych udziela pracodawca, biorąc pod uwagę wnioski pracowników. Jednak prawo do przedłużenia okresu opieki na dzieckiem przy wykorzystaniu urlopu wypoczynkowego łatwo stracić. Wystarczy popełnił mały błąd.

Trwają konsultacje i prace w Sejmie RP nad nową instytucją, która w założeniu ma dbać o prawa i interesy pracownicze. Ma być powołany Rzecznik Praw Pracowniczych - jest już projekt ustawy. Czy to koniec z wykorzystywaniem osób na tzw. "śmieciówkach". Poniżej szczegółowe założenia.

Urlop ojcowski należy się pracownikowi – ojcu w celu sprawowania opieki nad dzieckiem. Wymiar tego urlopu wynosi maksymalnie dwa tygodnie. Żeby skorzystać z urlopu ojcowskiego pracownik – ojciec musi wystąpić do pracodawcy z odpowiednim wnioskiem. Jakie formalności będą konieczne w 2024 r. w celu uzyskania urlopu ojcowskiego? Wyjaśniamy.

Odprowadzanie składek na ubezpieczenia społeczne do ZUS za swoich pracowników jest obowiązkiem pracodawcy, podobnie jak zgłoszenie zatrudnionych do tych ubezpieczeń. Jak sprawdzić, czy te obowiązki pracodawca wykonuje? Można to zrobić na Platformie Usług Elektronicznych (PUE) ZUS lub po złożeniu wniosku do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Urlop ojcowski w 2024 roku wynosi 2 tygodnie. Do kiedy można go wykorzystać? Ile jest płatny, czy 100%? Jak napisać wniosek o urlop ojcowski?

Jakie dowody (dokumenty) są podstawą przyznania i wypłaty zasiłku macierzyńskiego? Jakie dokumenty trzeba przedstawić, by uzyskać prawo do zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu macierzyńskiego i urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego? Jakie dokumenty uzasadniają przerwanie wypłacania zasiłku matce na rzecz wypłaty ojcu dziecka? Jak udokumentować prawo do zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu ojcowskiego, a jak prawo do podwyższenia zasiłku macierzyńskiego do wysokości świadczenia rodzicielskiego? 

W dniu 22 września 2023 r. weszły w życie przepisy wzmacniające pozycję zwolnionych pracowników, którzy wystąpią do sądu pracy z odwołaniem od wypowiedzenia umowy o pracę. Nowelizacja przepisów Kodeksu postępowania cywilnego gwarantuje szybszy powrót do pracy pracownikowi, którego Sąd I instancji przywrócił do pracy lub uznał wypowiedzenie mu umowy o pracę za bezskuteczne. W przypadku pracowników szczególnie chronionych powrót do pracy może nastąpić jeszcze nawet przed rozpoczęciem faktycznych czynności procesowych, jeśli pracownik wystąpi z wnioskiem o zabezpieczenie swojego roszczenia do sądu. Zmiana ta jest konsekwencją porozumienia zawartego pomiędzy rządem a NSZZ „Solidarność” w czerwcu tego roku.

Po narodzinach dziecka tacie przysługuje prawo do trzech rodzajów urlopu – tacierzyńskiego, ojcowskiego i rodzicielskiego. Ten pierwszy jest zależny od urlopu macierzyńskiego, a pozostałe dwa są niezależne od siebie i urlopu branego przez matkę. Z takiej formy wolnego mogą korzystać m.in. osoby prowadzące własną działalność gospodarczą.

Nowe przepisy dotyczące urlopów ojcowskich obowiązują od 26 kwietnia 2023 r. Przypomnijmy, że nowe zasady udzielania urlopów ojcowskich są wynikiem implementacji dyrektywy unijnej „work-life balance”. Sprawdź jakie prawa ma pracujący tata!

Dzień ojca - 23 czerwca 2023 r. Czy stereotyp ojca jako żywiciela rodziny jest prawdziwy? Badania pokazują, że 85% pracujących rodziców popiera 9-tygodniowe urlopy rodzicielskie dla ojców. Podział obowiązków między pracującymi opiekunami w pierwszych latach życia dziecka wciąż stanowi jednak wyzwanie. Choć wielu mężczyzn chętnie korzysta z urlopów ojcowskich, dłuższy urlop rodzicielski wciąż wydaje się być stereotypowo „zarezerwowany” dla matek. Wprowadzenie nowych przepisów, ułatwiających ojcom podjęcie decyzji o urlopie, to sprawdzian nie tylko dla par, ale także dla pracodawców.

Zbliżający się początek wakacji przynosi falę upałów. Znoszenie wysokich temperatur jest trudne w miejscu pracy. Jakie prawa mają pracownicy a jakie obowiązki pracodawcy w związku z pracą podczas upałów?