Tematy - Zachowek, Spadki i darowizny - INFOR.PL

Czy roszczenie o wypłatę zachowku może się przedawnić? Jeżeli tak, to po jakim okresie i czy można przywrócić ten termin

Komu przysługuje zachowek, czym jest niegodność dziedziczenia i jak przeprowadzić umowny dział spadku? W poradniku wszystko o zachowku i dziale spadku.

Sporządzając testament przed notariuszem, warto pamiętać, że nawet jeśli zapiszesz cały majątek jednej osoby, jest krąg osób uprawnionych do tzw. zachowku. Co to jest? Kto jest do niego uprawniony? I wreszcie, w jakich sytuacjach osoba zostanie pozbawiona tego uprawnienia?

Otrzymałem od rodziców dom w drodze darowizny. Czy moje rodzeństwo może po śmierci rodzica dochodzić ode mnie zachowku? Jaka jest zależność między darowizną o zachowkiem?

Mienie jest zdefiniowane jako własność oraz inne prawa majątkowe. Pojęcia mienia jest uregulowane w art. 44 Kodeksu cywilnego.

Na majątek, którego potoczne znaczenie jest wiązane wyłącznie z aktywami, w rzeczywistości mogą składać się także długi.

Prawo cywilne reguluje sprawy, z którymi ludzie mają do czynienia na co dzień. Odgrywa pierwszoplanową rolę w systemie prawa prywatnego. Kodeks cywilny jest zbiorem przepisów z zakresu prawa cywilnego.

Zgodnie z polskim prawem, jeżeli spadkodawca nie pozostawił ważnie sporządzonego testamentu, do dziedziczenia dochodzą osoby wskazane w Kodeksie cywilnym.

Umowa dożywocia polega na tym, że w zamian za przeniesienie własności nieruchomości jej nabywca zobowiązuje się zapewnić zbywcy lub osobie mu bliskiej dożywotnie utrzymanie.

Darowizna jest bezpłatnym świadczeniem na rzecz innej osoby kosztem swojego majątku. Umowa darowizny powinna być sporządzona w formie aktu notarialnego.

Zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania (obowiązek alimentacyjny) obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo.

Jeden z aktów stanu cywilnego. Przepisy prawa określają kto i kiedy może zgłosić zgon. Akt zgonu sporządzany jest na podstawie karty zgonu.

Spadkobierca, który spadek przyjął, może spadek ten zbyć w całości lub w części. To samo dotyczy zbycia udziału spadkowego.

Spadkodawca może w testamencie pozbawić zstępnych, małżonka i rodziców zachowku

Do chwili przyjęcia spadku spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe tylko ze spadku. Od chwili przyjęcia spadku ponosi odpowiedzialność za te długi z całego swego majątku.

Testamenty szczególne to formy testamentów, które mogą być sporządzone w okolicznościach przewidzianych w ustawie, uzasadniających odstąpienie od wykorzystania zwykłych form testamentu.

Testament holograficzny, notarialny i testament allograficzny

Testament to rozrządzenie własnym majątkiem na wypadek śmierci. Dotyczy to rozrządzenia majątkiem tylko jednego spadkodawcy (obowiązuje zakaz sporządzania testamentów wspólnych). Spadkodawca może w każdej chwili odwołać cały testament bądź jego poszczególne postanowienia.

Uznanie za zmarłego dotyczy sytuacji, w których mimo upływu czasu (określonego w ustawie) i przeprowadzenia odpowiedniego postępowania wyjaśniającego, nie udało się ustalić czy dana osoba żyje, czy zmarła.

Stwierdzenie nabycia spadku to sądowe (bądź urzędowe – można złożyć odpowiednie oświadczenie przed notariuszem) potwierdzenie kto i w jakim stopniu dziedziczy po zmarłym. Sąd spadku wydaje postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku po przeprowadzeniu rozprawy, na którą wzywa wnioskodawcę oraz osoby mogące wchodzić w rachubę jako spadkobiercy ustawowi i testamentowi.

Właściciel może korzystać z rzeczy i rozporządzać nią, z wyłączeniem osób trzecich, w granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego, zgodnie ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem swojego prawa.

Spadkodawca (inaczej testator) to osoba fizyczna, po której spadek z chwilą śmierci przechodzi na spadkobierców. Może on wyrazić swoją wolę przez testament lub jeżeli tego nie uczyni – dziedziczenie odbędzie się w drodze ustawy.

Spadkobierca to podmiot, na który przechodzi ogół praw i obowiązków po osobie zmarłej.

Spadek to ogół praw i obowiązków należących do spadkodawcy, które w chwili jego śmierci przechodzą na spadkobierców (następców prawnych) w drodze dziedziczenia.

Współwłasność polega na tym, że własność jednej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom.

Wykonawca testamentu to osoba powołana przez spadkodawcę w testamencie dla realizacji jego postanowień – przede wszystkim poleceń i zapisów. Wykonawca testamentu musi posiadać pełną zdolność do czynności prawnych.

Jeżeli spadkobiercy ustawowi zostali pozbawieni w testamencie jakiegokolwiek udziału w spadku, mają prawo dochodzić od spadkobierców wypłacenia zachowku. Na rzecz zachowku uprawnieni muszą jednak zaliczyć darowizny otrzymane od spadkodawcy, oraz ewentualne zapisy w testamencie. W niektórych przypadkach zachowek przysługuje również spadkobiercom ustawowym – jeśli masa spadkowa była znacząco uszczuplona przez darowizny spadkodawcy na rzecz osób trzecich.

Zapis to rozrządzenie testamentowe, na mocy którego spadkodawca zobowiązuje swego spadkobiercę testamentowego lub ustawowego do spełnienia określonego świadczenia majątkowego na rzecz oznaczonej osoby – zapisobiorcy. Z chwilą otwarcia spadku powstaje stosunek zobowiązaniowy. Zapisobiorca staje się wierzycielem, a spadkobierca lub zapisodawca – dłużnikiem.

Zdolność do czynności prawnych do zdolność do nabywania praw i zaciągania zobowiązań. Osoba mająca zdolność prawną może dokonywać we własnym imieniu czynności prawnych mających na celu powstanie, zmianę lub ustanie stosunku prawnego.

Dział spadku polega na określeniu wartości całego majątku i jego podziale pomiędzy poszczególnych spadkobierców.

Akt notarialny jest szczególną formą dokumentu urzędowego. Sporządza się go, jeżeli wymaga tego przepis prawa lub taka jest wola stron. Niedochowanie formy aktu notarialnego w sytuacji, gdy wymaga tego prawo, powoduje bezskuteczność czynności prawnej oraz jej nieważność.

Wprowadzone zmiany w prawie spadkowym umożliwiają osobie sporządzającej testament przekazanie konkretnych składników swojego majątku poszczególnym osobom. Zmiana ma na celu ułatwienie dziedziczenia, stwarzając możliwości nie istniejące do tej pory w polskim prawie.

Zachowek przysługuje najbliższym krewnym spadkodawcy, którzy ze względu na ustanowienie innej osoby spadkobiercą testamentowym w praktyce zostali pozbawieni swoich praw. Jeżeli nie otrzymaliśmy należnego nam zachowku, możemy wnieść do sądu odpowiedni pozew.

Zachowkiem określa się uprawnienie przysługujące zstępnym (dzieciom), małżonkowi i rodzicom na wypadek pominięcia ich przez spadkodawcę w testamencie, a więc całkowitego albo częściowego wydziedziczenia.

Wydziedziczenie rozumie się jako wyłączenie członków najbliższej rodziny od dziedziczenia. Wydziedziczenie oznacza sytuację, w której osoba uprawniona do otrzymania należnego jej zachowku zostaje pozbawiona przez spadkodawcę możliwości jego otrzymania.

Zachowek ma na celu zrekompensować najbliższym spadkodawcy pominięcie ich w testamencie. Jest świadczeniem pieniężnym, należącym do długów spadkowych, uzyskiwanym od spadkobiercy i przeznaczonym dla najbliższych krewnych.

Pozbawić spadku może zarówno spadkodawca przez pominięcie w testamencie, jak i spadkobiercy na drodze sądowej. Warto pamiętać, że nie zawsze pozbawienie spadku krewnych jest możliwe.

Żona może wydziedziczyć w testamencie męża, który uporczywie nie dopełnia obowiązków rodzinnych i na odwrót. Pozbawienie zachowku może nastąpić tylko w testamencie.

Wydziedziczenie, wbrew potocznemu rozumieniu, nie polega na wyłączeniu członka rodziny od dziedziczenia. W sensie prawnym wydziedziczenie oznacza pozbawienie prawa do zachowku.

Prawo do zachowku opiera się na konstytucyjnej zasadzie ochrony rodziny i przysługuje tylko zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy.

Bez względu na to, czy uprawniony wiedział, czy nie wiedział o sporządzeniu testamentu przez spadkodawcę roszczenie z tytułu zachowku ulega przedawnieniu z upływem trzech lat od ogłoszenia testamentu.

Czy można pozbawić spadkobiercę zachowku? Co do zasady na to pytanie można udzielić odpowiedzi twierdzącej. Należy jednak wziąć pod uwagę, że jest tu wiele wyjątków.

Uprawniony do zachowku często nie może uzyskać od spadkobiercy całej kwoty należnego mu zachowku, wówczas może zwrócić się do obdarowanego o sumę potrzebną do uzupełnienia zachowku. Chodzi jednak jedynie o osobę, która otrzymała od spadkodawcy darowiznę doliczoną do spadku. Co więcej, sytuacja obdarowanych może być zróżnicowana, zależy bowiem od tego, czy obdarowany jest równocześnie osobą uprawnioną do zachowku.

Konkubinat ma zarówno zwolenników jak i przeciwników. Nawet jeżeli sami żyjemy w przykładnych małżeństwach, często zastanawiamy się, czy konkubinat daje takie same prawa partnerom jak małżeństwo.

Ustawa o podatku od spadków i darowizn zawiera przepisy dotyczące opodatkowania rzeczy i praw otrzymanych zarówno w drodze umowy i jak i dziedziczenia (a także m.in. zapisów i zachowku) - w tym również kwestię zwolnień od podatku (m.in. zupełnego zwolnienia dla najbliższej rodziny). Tekst ujednolicony, stan prawny na 27 października 2020 r.

Darowizny (bez względu na to, czy spisane w formie aktu notarialnego czy tylko faktycznie zrealizowane) objęte są, co do zasady, opodatkowaniem podatkiem spadków i darowizn.

Ustawodawca przewidział dwie stawki zachowku – 1/2 i 2/3 wartości udziału w czystej wartości spadku. Stawka zależy od sytuacji uprawnionego do zachowku.

Mimo znacznego rozszerzenia katalogu spadkobierców ustawowych, ustawodawca postanowił pozostawić grono uprawnionych do zachowku bez zmiany. Jedyne co może ulec zmianie to wysokość zachowku.

Zachowek, Spadki i darowizny

Przedawnienie zachowku

Zachowek i dział spadku - vademecum

Kto jest uprawniony do zachowku?

Ekspert radzi: Darowizna a zachowek

Mienie

Majątek

Kodeks cywilny

Dziedziczenie ustawowe

Dożywocie

Darowizna

Alimenty

Akt zgonu

Zbycie spadku

Wydziedziczenie

Odpowiedzialność za długi spadkowe

Testamenty szczególne

Testamenty zwykłe

Testament

Uznanie za zmarłego

Stwierdzenie nabycia spadku

Własność

Spadkodawca

Spadkobierca

Spadek

Współwłasność

Wykonawca testamentu

Zachowek

Zapis

Zdolność do czynności prawnych

Dział spadku

Akt notarialny

Co umożliwia zapis windykacyjny w testamencie?

Krok po kroku - jak napisać pozew o zachowek?

Spadek w Niemczech - kto ma prawo do zachowku?

Czym jest wydziedziczenie

Zachowek dla najbliższych krewnych

Pozbawienie spadku krewnego – cz. 2

Pozbawienie spadku krewnego – cz. 1

Wydziedziczenie spadkobiercy niedopełniającego obowiązków rodzinnych

Kiedy można wydziedziczyć spadkobiercę

Jak obliczyć zachowek dla dzieci wydziedziczonego

Trzy lata na roszczenie o zachowek

Czy można pozbawić spadkobiercę zachowku

Zachowek a darowizna

Będą zamiany w Kodeksie Cywilnym w zakresie spadków?

Zachowek w konkubinacie

Ustawa o podatku od spadków i darowizn (stan prawny na 27 października 2020 r.)

Jaki podatek od darowizn między rodzicami i dziećmi

Kiedy wyższy zachowek

Prawo do zachowku się nie zmieniło